Tiểu luận Một số giải pháp nhằm hoàn thiện và phát triển hoạt động kinh doanh thẻ tín dụng tại các Ngân hàng thương mại

p d÷ liÖu thanh to¸n cña chñ thÎ. b) T¹i chi nh¸nh ph¸t hµnh (CNPH) +NhËn sao kª tõ TTT vµ göi cho kh¸ch hµng th¸ng. NÕu KH cã g× th¾c m¾c vÒ sao kª th× liªn hÖ víi CNPH trong vßng 7 ngµy. + NhËn giÊy b¸o nî tõ TTT, thanh to¸n sao kª, thanh to¸n tr¶ nî cña chñ thÎ. c) Quy tr×nh nghiÖp vô chÊp nhËn vµ thanh to¸n thÎ tÝn dông. 1.Thanh to¸n t¹i ®¬n vÞ chÊp nhËn thÎ, ®iÓm øng tiÒn mÆt. - Khi b¸n hµng ho¸ - dÞch vô hay øng tiÒn mÆt cho chñ thÎ §VCNT vµ c¸c §¦TM ph¶i lËp ho¸ ®¬n b¸n hµng cã ch÷ ký cña chñ thÎ. - Khi chñ thÎ xuÊt tr×nh thÎ ®Ó thanh to¸n th× ph¶i kiÓm tra tÝnh hîp lÖ cña thÎ, tªn chñ thÎ, thêi h¹n hiÖu lùc cña thÎ, kiÓm tra chøng minh nh©n d©n, hé chiÕu. - Khi tÊt c¶ nh­ng th«ng tin vÒ kh¸ch hµng ®· ®­îc kiÓm tra, c¸c §VCNT hoÆc §¦TM sÏ ®­îc thùc hiÖn theo tr×nh tù sau: + §èi víi §VCNT / §¦TM cã trang bÞ m¸y EDC/ CAT. Cµi thÎ vµo m¸y EDC ®Ó lÊy d÷ liÖu vÒ thÎ, kiÓm tra sè thÎ vµ ngµy hiÖu lùc ®­îc in næi trªn thÎ cã trïng víi sè thÎ vµ ngµy hiÖu lùc trªn EDC hay kh«ng sau ®ã nhËp vµo m¸y sè tiÒn giao dich. M¸y sÏ tù ®éng cÊp phÐp nÕu giao dÞch ®ã cÇn ph¶i cÊp phÐp. NÕu m¸y kh«ng cÊp phÕp th× §VCNT vµ §¦TM ph¶i th«ng b¸o xin cÊp phÐp tõ TTT hoÆc thùc hiÖn giao dÞch víi sè tiÒn nhá h¬n. Khi hoµn thµnh giao dÞch m¸y sÏ in ho¸ ®¬n thµnh 3 liªn KH ph¶i kÝ vµo ho¸ ®¬n. Ch÷ ký trªn ho¸ ®¬n ph¶i gièng ch÷ ký trªn ®¨ng ký ë mÆt sau thÎ. §VCNT sÏ giao mét niªn cho kh¸ch vµ gi÷ l¹i hai liªn. * Giao dÞch ®Æc biÖt. øng tiÒn mÆt lµ giao dÞch trong ®ã chñ thÎ sö dông thÎ ®Ó rót tiÒn mÆt t¹i c¸c §¦TM hoÆc ®­îc cung øng dÞch vô ®Æc biÖt nh­ chuyÓn tiÒn, mua xÌng ®¸nh b¹c. …§èi t­îng lµ thÎ Visa hoÆc thÎ h¹ng nhÊt Premier, ph¶i lµ giao dÞch ®­îc cÊp phÐp. ViÖc ®iÒu chØnh mét phÇn hay huû bá toµn bé giao dÞch ph¶i ®­îc thùc hiÖn tr­íc khi d÷ liÖu giao dÞch gèc vÒ NHTM. 3. NghiÖp vô thanh to¸n. §iÒu kiÖn ®Ó mét NH tham gia vµo qu¸ tr×nh thanh to¸n thÎ còng t­¬ng tù nh­ NHPH, mét NH muèn tham gia vµo qu¸ tr×nh thanh to¸n thÎ th× nã ph¶i ®¸p øng ®­îc c¸c yªu cÇu vÒ ph¸p lý còng nh­ c¸c yªu cÇu vÒ tµi chÝnh. Riªng ®èi víi Visa vµ Marters card th× ®Ó lµ NHTT th× ph¶i lµ thµnh viªn chÝnh thøc cña tæ chøc thÎ quèc tÕ ®ã. Vµ NHTT ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm h×nh thµnh vµ qu¶n lý c¸c c¬ së chÊp nhËn thÎ. 3.1 Tra s¸t, khiÕu n¹i vµ båi hoµn. a) Kh¸i niÖm: Gi¶i quyÕt c¸c tra so¸t, khiÕu n¹i cña chñ thÎ lµ mét quy tr×nh ®­îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña tæ chøc thÎ quèc tÕ. Quy ®Þnh nµy yªu cÇu c¸c bªn tham gia thùc hiÖn giao dÞch thanh to¸n thÎ ph¶i tu©n theo ®óng c¸c ®iÒu kho¶n vÒ nghiÖp vô cña m×nh vµ ®ång thêi ®¶m b¶o cung cÊp chÝnh x¸c vµ ®Çy ®ñ c¸c chøng tõ cã gi¸ trÞ chøng minh cho hµnh vi cña m×nh. + Yªu cÇu xuÊt tr×nh chøng tõ: NHPH yªu cÇu CNTT xuÊt tr×nh c¸c chøng tõ cã liªn quan ®Õn giao dÞch chñ thÎ cã thÓ th¸c m¾c, khiÕu n¹i. +®ßi båi hoµn : NHPH ®ßi tiÒn CNTT ®èi víi giao dÞch chñ thÎ khiÕu n¹i. + T¸i xuÊt tr×nh: CNTT xuÊt tr×nh l¹i giao dÞch ®· bÞ NHPH ®ßi båi hoµn kh«ng ®óng. + Hoµ gi¶i: C¸c thµnh viªn cã liªn quan trùc tiÕp th­¬ng l­îng nh»m gi¶i quyÕt tranh chÊp. + Gi¶i quyÕt tranh chÊp qua träng tµi. b) Gi¶i quyÕt tra s¸t, khiÕu n¹i khi NHTM lµ NHPH thÎ. + chñ thÎ cã thÓ yªu cÇu tra so¸t khiÕu n¹i vÒ phÝ vµ l·i, vÒ mét giao dÞch bÞ ghi nî nhiÒu lÇn, vÒ sè tiÒn giao dÞch kh«ng chÝnh x¸c. + Sö lý tra so¸t. + Sö lý giao dÞch. + Giao dÞch ®ßi båi hoµn vµ t¸i xuÊt tr×nh. c) Hoµ gi¶i, gi¶i quyÕt tranh chÊp qua träng tµi. * Hoµ gi¶i : Khi NHTT kh«ng chÊp nhËn båi hoµn lÇn 2 cña NHPH th× sÏ tiÕn hµnh thñ tôc hoµ gi¶i. NhËn ®­îc yªu cÇu hoµ gi¶i tõ NHTT, c¨n cø vµo c¸c chøng tõ do NH TT vµ NHPH cung cÊp TTT sÏ tiÕn hµnh xem xÐt ®­a ra ý kiÕn chÊp nhËn hay tõ chèi hoµ gi¶i. NÕu chÊp nhËn sÏ th«ng b¸o cho NHPH. NhËn ®­îc th«ng b¸o tcña TTT, NHPH th«ng b¸o ngay cho chñ thÎ ®Ó ®­a ra quyÕt ®Þnh cuèi cïng. NÕu chÊp nhËn hoµ gi¶i th× TTT sÏ ®ßi tiÒn NHPH vµ ghi cã NHTT. NÕu kh«ng chÊp nhËn th× TTT sÏ ®­a tranh chÊp träng tµi. * Gi¶i quyÕt tranh chÊp qua träng tµi: Hå s¬ giao dÞch bÞ khiÕu n¹i ®­îc tr×nh héi ®ång träng tµi cña tæ chøc thÎ quèc tÕ gi¶i quyÕt. Ph¸n quyÕt cña träng tµi cã gi¸ trÞ trung thÈm vµ bªn nµo thua th× bªn ®ã ph¶i chÞu ¸n phÝ. Ch­¬ng II Thùc tr¹ng kinh doanh thÎ tÝn dông ë ng©n hµng th­¬ng m¹i I- Kh¸i niÖm NHTM Theo ph¸p lÖnh sè 38 cña NHTM c«ng ty tµi chÝnh vµ HTX tÝn dông ban hµnh ngay 24/5/1990 ®Þnh nghi· NHTM nh­ sau: NHTM lµ tæ chøc kinh doanh tiÒn tÖ vµ ho¹t ®«ng chñ yÕu th­êng xuyªn lµ nhËn tiÒn göi cña kh¸ch hµng víi tr¸ch nhiÖm ph¶i hoµn tr¶ vµ sö dông sè tiÒn ®ã ®Ó cho vay, thùc hiÖn nghiÖp vô chiÕt khÊu vµ lµm ph­¬ng tiÖn thanh to¸n. II- T×nh h×nh ph¸t hµnh vµ sö dông thÎ thanh to¸n tÝn dông ë NHTM ViÖt Nam. Trong thÞ tr­êng thÎ tÝn dông ë VN hiÖn nay cã xu h­íng ph¸t triÓn nh­ng ch­a nhiÒu, còng nh­ viÖc kinh doanh thÎ tÝn dông t¹i c¸c NHTM lµ ch­a ®­îc phæ biÕn. §Ó nghiªn cøu s©u vµ cô thÓ h¬n vÒ t×nh h×nh kinh doanh thÎ ë NHTM em xin ®­îc ph©n tÝch sè liÖu t¹i mét NHTM cô thÓ. Sau ®©y em xin ®­îc ph©n tÝch vµ tr×nh bÇy thùc tr¹ng kinh doanh thÎ t¹i NHNT ViÖt Nam qua c¸c sè liÖu cã ®­îc tÝnh ®Õn n¨m 2003. 1. Vµi nÐt vÒ NHNT NHNT tiÒn th©n lµ cô ngo¹i hèi thuéc NHNN, chÝnh thøc ®­îc thµnh lËp ngµy 01/4/1963 vµ ®Õn ngµy 14/01/1990 theo quyÕt ®Þnh sè 403- CT cña chñ tÞch héi ®ång Bé tr­ëng, NHNT ViÖt Nam cã tªn giao dÞch lµ Vietcombank viÕt t¾t lµ VCB. NHNT ®­îc biÕt ®Õn nh­ mét trong nh÷ng NHTM ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ nhÊt ë ViÖt Nam, ®Æc biÖt trong lÜnh vùc tµi trî vµ thanh to¸n quèc tÕ. Lµ mét NH ®a n¨ng, NHNT thùc hiÖn hÇu hÕt c¸c nghiÖp vô còng nh­ cung cÊp c¸c dÞch vô tµi chÝnh cña mét NH hiÖn ®¹i. NHNT VN võa lµ thµnh viªn cña hiÖp héi NHVN, võa lµ thµnh viªn cña hiÖp héi NH Ch©u ¸. Trong nh÷ng n¨m qua mÆc dï t×nh h×nh tµi chÝnh, tiÒn tÖ quèc tÕ cã nhiÒu biÕn ®éng kh«ng thuËn lîi, ngµnh NH ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu rÊt ®¸ng tr©n träng trªn mäi mÆt. C¸c nhµ tµi chÝnh quèc tÕ ®· ®¸nh gi¸ cao nç lùc vµ thiÖn chÝ cña ChÝnh phñ còng nh­ NHNN VN nh»m c¶i thiÖn m«i tr­êng kinh doanh NH phï hîp víi xu thÕ toµn cÇu ho¸ l·i suÊt, ®iÒu chØnh c¬ chÕ tÝn dông, hèi ®o¸i theo h­íng linh ho¹t, tu©n theo qui luËt thÞ tr­êng. §iÓm næi bËt trong ho¹t ®éng NH n¨m qua lµ viÖc thùc hiÖn m¹nh mÏ chñ tr­¬ng t¸i c¬ cÊu NH cña ChÝnh Phñ. D­íi sù chØ ®¹o trùc tiÕp cña NHNN, c¸c NHTM Nhµ n­íc ®· triÓn khai thùc hiÖn ®Ò ¸n t¸i c¬ cÊu theo lé tr×nh ®Ò ra víi môc tiÔu xö lý døt ®iÓm nî tån ®äng, n©ng cao n¨ng lùc tµi chÝnh, t¨ng c­êng hiÖu lùc c«ng t¸c qu¶n trÞ, ®iÒu hµnh, ng¨n ngõa rñi ro trong ho¹t ®éng kinh doanh, n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh vµ tõng b­íc phÊn ®Êu vµ ®¹t c¸c tiªu chuÈn quèc tÕ vÒ ho¹t ®éng c¸c NH . 2. T×nh h×nh ph¸t hµnh, sö dông vµ thanh to¸n thÎ tÝn dông t¹i ViÖt Nam ThÎ tÝn dông quèc tÕ míi b¾t ®Çu ®­îc chÊp nhËn thanh to¸n t¹i thÞ tr­êng ViÖt Nam n¨m 1990 th«ng qua NHNT ViÖt Nam. Tuy vËy vµo thêi ®iÓm ®ã NHNT VN míi chØ lµ ®¹i lý thanh to¸n thÎ cho c¸c tæ chøc thÎ quèc tÕ Master Card vµ Visa Card th«ng qua BFCE singapore vµ Malaysia.Më ®Çu cho nghiÖp vô kinh doanh thÎ tÝn dông quèc tÕ cña VCB t¹i ViÖt Nam lµ viÖc lÝ kÕt hîp ®ång ®¹i lý thanh to¸n thÎ Visa Card gi÷a VCB vµ ®¹i diÖn Ng©n hµng BFCE ( cña Ph¸p ) chi nh¸nh tai Singapore ngµy 27/06/1990. Tõ n¨m 1990 ®Õn 1996 møc t¨ng tr­ëng doanh sè thanh to¸n thÎ trªn thÞ tr­êng VN rÊt lín, trung b×nh kho¶ng 200% n¨m. N¨m 1995, thÞ tr­êng thÎ VN trë nªn s«i ®éng víi sù tham gia cña nhiÒu NH kh¸c. §Õn n¨m 2004 ®· cã h¬n 11 NH tham gia lÜnh vùc kinh doanh nµy.Trong n¨m 1995 cã 4 NH kh¸c cña ViÖt Nam ®­îc kÕt n¹p lµ thµnh viªn chÝnh thøc cña tæ chøc thÎ Master Card vµ n¨m 1996, NHNT ( VCB) vµ NHTM ¸ ch©u ( ACB) trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña hai tæ chøc thÎ Visa. Ngay trong n¨m 1996 hai NH VCB vµ ACB ®· b¾t ®Çu thanh to¸n trùc tiÕp víi hai tæ chøc thÎ trªn vµ triÓn khai nghiÖp vô ph¸t hµnh thÎ tÝn dông quèc tÕ ®Çu tiªn ë thÞ tr­êng VN. N¨m 2004 cã 15 NH lµm ®¹i lý vµ trong ®ã cã14 NH ph¸t hµnh thÎ néi ®Þa. Nh×n chung doanh sè thanh to¸n thÎ tÝn dông vÉn chñ yÕu phô thuéc vµo l­îng kh¸ch du lÞch vµo ViÖt Nam nªn nh÷ng biÕn ®éng cña nÒn kinh tÕ trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi còng ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn viÖc ph¸t triÓn thÎ ë ViÖt Nam. Trong hai n¨m x¶y ra cuéc khñng ho¶ng khu vùc (1997-1998), sè l­îng kh¸ch du lÞch vµo ViÖt Nam gi¶m m¹nh song víi nç lùc më réng m¹ng l­íi vµ lo¹i h×nh c¸c §CNT, c¸c NH ®· duy tr× ®­îc møc ®é thanh to¸n thÎ ë møc ®é t­¬ng ®èi. N¨m 1997 tæng doanh sè thanh to¸n thÎ chØ gi¶m 2% so víi n¨m 1996. MÆc dï 6 th¸ng ®Çu n¨m 1998 doanh sè thanh to¸n thÎ tÝn dông quèc tÕ t¹i VN gi¶m 20% so víi cïng k× n¨m 1997 nh­ng c¶ n¨m 1998 vÉn ®¹t 175 triÖu USD, t¨ng h¬n 8% so víi n¨m 1997. N¨m 1999 vµ 2000 trong khi nÒn kinh tÕ thÕ giíi cã nhiÒu chuyÓn biÕn tÝch cùc th× nÒn kinh tÕ VN vÉn cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n nhÊt ®Þnh vµ hÖ thèng NH còng kh«ng tr¸nh khái nh÷ng ¶nh h­ëng ®ã. Tuy nhiªn, quyÕt ®Þnh 371/1999/Q§- NHNN ra ®êi ®¸nh dÊu b­íc chuyÓn biÕn míi cho NH , t¹o c¬ së v÷ng ch¾c cho c¸c NH thùc hiÖn chiÕn l­îc ph¶t triÓn NH b¸n lÎ nãi chung vµ nghiÖp vô thÎ nãi riªng. VÒ c¸c lo¹i thÎ tÝn dông quèc tÕ, n¨m 2004 thÞ tr­êng thÎ VN ®· chÊp nhËn thanh to¸n 5 lo¹i thÎ tÝn dông quèc tÕ th«ng dông nhÊt trªn thÕ giíi : VISA, MASTERCARD, AMÏ, JCB vµ Diners Club. D­íi ®©y lµ b¶ng doanh sè thanh to¸n thÎ tÝn dông quèc tÕ cña c¸c Ng©n hµng ViÖt Nam tõ n¨m 1994 ®Õn n¨m 2003. B¶ng1:Doanh sè thanh to¸n thÎ tÝn dông quèc tÕ cña c¸c Ng©n hµng VN. (§¬n vÞ : triÖu USD ) 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 Doanh sè TT 7,858 15,543 27,901 77,888 144,315 164 160,2 175 194 203 Sè §VCNT 80 170 350 600 1200 2000 2500 3500 5300 6000 (Nguån: B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña VCB vµ héi c¸c ng©n hµng thanh to¸n thÎ). §èi víi viÖc ph¸t hµnh thÎ tÝn dông quèc tÕ, dï míi chØ ®i vµo ho¹t ®éng tõ n¨m 1996 nh­ng doanh sè ph¸t hµnh thÎ ®· t¨ng nhanh qua mçi n¨m. §Æc biÖt nh÷ng n¨m gÇn ®©y. N¨m 2000, C¸c NHVN chØ míi ph¸t hµnh trªn 3000 thÎ tÝn. dụng quốc tế năm 2001 đã phát hành hơn 2000 thẻ tín dụng và đến cuối năm 2002, tổng số thẻ VISA, Mastercard đã phát hành của 2 ngân hàng VCB và ACB là 8000 thẻ (trong đó thẻ vàng chiếm 70%). Năm 2001, doanh thu sử dụng thẻ phát hành đạt hơn 120 tỉ đồng, tăng hơn 3 lần so với doanh số sử dụng thẻ năm 2000. Chỉ tiêu năm 2002 đạt khoảng 170 tỉ đồng, tăng 50% so với năm 2001 và năm 2003 đạt 280 tỉ đồng tăng 150% so với năm 2002. Doanh số sử dụng thẻ trong nước có tăng lớn về số tương đối nhưng về trị số tuyệt đối vẫn khiêm tốn so với tổng doanh số thanh toán các loại thẻ tại thị trường Việt Nam. Tuy nhiên so với hoạt động thanh toán thẻ, hoạt động phát hành thẻ tiến hành chậm hơn cả về số lượng ngân hàng phát hành lẫn loại thẻ tín dụng. Tính đến tháng 9/2002, ở nước ta chỉ mới có 3 ngân hàng tham gia phát hành thẻ: Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam, Ngân hàng TMCP Á Châu và ngân hàng cổ phần xuất nhập khẩu (EXIMBANK). Các ngân hàng chỉ phát hành 2 loại thẻ cho cá nhân và cho công ty mang thương hiệu Mastercard và VISA. Đến năm 2004 Vietcombank đã phát hành được gần 11.000 thẻ tín dụng (tháng 6/2003 phát hành được 2500 thẻ). Tuy đi sau VCB nhưng ACB lại có bước đột phá. Theo thống kê, đến hết năm 2001 ACB phát hành được 14.000 thẻ tín dụng quốc tế với doanh số khoảng 275 tỉ đồng ( Mặc dù mới tham gia phát hành tẻ Mastercard từ tháng 3/202 nhưng đến tháng 10/2002 ngân hàng EXIMBANK cũng đã tiêu thụ được 500 thẻ.. Tại hội nghị thẻ tháng 8/2001, Ban lãnh đạo NHNT đã tổng kết hoạt động kinh doanh thẻ năm 2001 và 6 tháng đầu năm 2002 đã có nhận định rằng: “Hoạt động phát hành và thanh toán thẻ của VCB không những vượt ra khỏi tình trạng giảm sút mà còn phát triển với tốc độ đáng kể”. Hiện nay NHNT Việt Nam dang phát hành 2 loại nhãn hiệu thẻ tín dụng quốc tế: Visa, Master Card, Amex. NHNT sẽ căn cứ vào khả năng tài chính hoặc số tiền gửi kí quỹ, tài sản thế chấp để quy định hạn mức tín dụng cho mỗi chỉ thẻ. Khách hàng có thể sử dụng thẻ để mua sắm tại tất cả các cơ sở chấp nhận thể và máy rút tiền tự động. Tại Việt Nam cũng như các nước trên thế giới, đây là hình thức chi tiêu trả sau với thời hạn và ưu đãi, khôn thu lãi trong vòng 45 ngày. Củ thể có thể thanh toán một phần hoặc toàn bộ số tiền đã chi tiêu vào cuối kì tín dụng theo sao kê hàng tháng. 2.1. Hoạt động phát hành thẻ VCB là NHTM tiên phong trng hoạt động phát hành thẻ tín dụng quốc tế mang thương hiệu Việt Nam. Loại thẻ tín dụng đầu tiên mà VCB phát hành là Vietcombank-Master Card (VCB – Master Card) vào năm 1996. Sau đó đến năm 1998 VCB phát hành thêm thẻ tín dụng Vietcombank – Visa (VCB-Visa). Và gần đây nhất đầu năm 2002-2003 VCB phát hành thêm thẻ Vietcombank – American Express (VCB - Amex) và thẻ tín dụng ghi nợi Connect 24. Do thẻ VCB vừa phát hành nên những số liệu trong bài chủ yếu là của hai loại thẻ VCB -Master Card và VCB – Visa (bảng 2,3). Bảng 3: Bảng tổng kết tình hình phát hành thẻ VCB -Master Chỉ tiêu Năm Số thẻ phát hành Doanh số sử dụng Số thẻ (cái) Tỉ lệ tăng (giảm) hàng năm Doanh số (triệu VND) Tỉ lệ tăng (giảm) hàng năm 1997 389 - 17.065 - 1998 419 +7,7% 17-722 +3,8% 1999 340 -0,19% 31.000 +74,9% 2000 650 +91% 29.000 -65% 2001 184 -71,7% 29.658 +2,3% 2002 626 +240,2% 32.933 +11,1% 2003 1060 +69,3% 50.200 +52,4% (Nguồn: Phòng kinh doanh thẻ NHNT – năm 2003) Bảng 4: Bảng tổng kết tình hình phát hành thẻ VCB – Visa (Đơn vị: Triệu VND) Chỉ tiêu Năm Số thẻ phát hành Doanh số sử dụng Số thẻ (cái) Tỉ lệ tăng (giảm) hàng năm Doanh số (triệu VND) Tỉ lệ tăng (giảm) hàng năm 1999 1305 - 17.000 - 2000 720 -41,8% 36.000 +111,8% 2001 1.143 +58,8% 39.683 +10,2% 2002 2.431 +112,7% 92.227 +132,45% 2003 6.650 173,5% 204.530 +121,8% (Nguồn: Phòng kinh doanh thẻ NHNT – năm 2003) Thời gian từ năm 1995 trở về trước, NHNT mới phát hành những thẻ mang tính chất thử nghiệm và chỉ tiêu dùng tại 2 thành phố lớn là Hà Nội và Tp HCM. Số lượng phát hành trong ba năm (1993,1994,1995) là 302 thẻ. Nhưng từ khi VCB gia nhập chính thức vào 2 tổ chức thẻ quốc tế lớn nhất toàn cầu (năm 1996) là Master Card và Visa Card thì số lượng thẻ đã tăng lên đáng kể. Trong năm 1996, VCB đã phát hành được 389 thẻ VCB - Master Card nhiều hơn số thẻ phát hành của 3 năm trước gộp lại, với doanh số tiêu thụ là 17.065 triệu VND. Đây là sự thành công lớn khi lần đầu VCB tham gia phát hành thẻ tín dụng. Sự thành công này xuất phát từ nhiều nguyên nhân: Thứ nhất: Trong năm 1996 nền kinh tế Việt Nam tăng trưởng ổn định, chính sách thu hút đầu tư nước ngoài hợp lý đã khiến cho người nước ngoài vào Việt Nam nhiều hơn. Thứ hai: Chính viêc gia nhập là thành viên chính thức của 2 tổ chức phát hành thẻ quốc tế đã tạo điều kiện thuận lợi cho VCB trong việc đầu từ về công nghệ và học hỏi kinh nghiệm của các thành viên trong 2 tổ chức này. Thứ ba: NHNT đã có những cố gắng rất nhiều và cả những kinh nghiệm của một NHNT cộng với bài học từ những năm phát hành thẻ nội bộ. Sang đến năm 1998, số lượng thẻ Master Card phát hành tăng với tỉ lệ không đáng kể so với năm 1997 số thẻ phát hành tăng 7,7% (tương đương 30 thẻ) và doanh số sử dụng thẻ chỉ tăng 3,8%. Nguyên nhân chính của sự việc này là do cuộc khủng hoảng tài chính - tiền tệ Châu Á. Mặc dù nền kinh tế Việt Nam bị ảnh hưởng không nhiều , nhưng việc kinh doanh thẻ trong những năm đầu chủ yếu phục vụ cho người nước ngoài, nên khi khủng hoảng xảy ra nó là giảm lượng khách du lịch vào Việt Nam do đó số thẻ tăng không nhiều. Năm 1999, số lượng thẻ phát hành là 340 thẻ ít hơn năm 1998 là 79 thẻ mặc dù tốc độ phát hành thẻ giảm 0.79% nhưng doanh số sử dụng thẻ lại tăng mạnh (74,9%). Nguyên nhân dẫn đến tình trạng có vẻ như mâu thuẫn này là do sự biến động tăng liên tục của tỉ giá và sự sốt dolla trên thị trường. Trong khi đó đa số thẻ phát hành được sử dụng ở các nước ngoài và bằng ngoại tệ nên khi quy đổi sang VND là rất lớn. Cũng trong năm này, NHNT bắt đầu phát hành thẻ VCB – Visa Card. Thẻ VCB – Visa Card xuất hiện cũng là một trong những nguyên nhân làm giảm số lượng thẻ VCB – Master Card được phát hành. Ngay trong năm đầu tiên số lượng thẻ VCB – Visa Card phát hành đã cao hơn tổng số thẻ VCB – Master Card phát hành trong 3 năm (1997,1998,1999), với doanh số sử dụng là 17.000 triệu VND. Sở dĩ Visa Card lại được khách hàng ưu chuộng hơn là vì: Thứ nhất: Visa Card là loại thẻ thông dụng nhất trên thế giới và lúc này đang là thời điểm tổ chức thẻ quốc tế Visa Card đang chú trọng phát triển những thị trường mới và tiềm năng trong khi đó thì Master Card lại chú trọng vào thị trường truyền thống chiếm tỉ trong doanh số lớn, giảm đầu tư vào thị trường nhỏ lẻ. Thứ hai: Và nguyên nhân quan trọng hơn đó là VCB – Visa có hạn mức tín dụng thấp hơn phù hợp với khả năng tài chính của người VN Sang đến năm 2000 thì diễn biến về thị phần phát hành của 2 loại thẻ ngược nhau. Số lượng thẻ Visa giảm đáng kể so với năm 1999, giảm 595 thẻ (tức giảm 41,8%). Nguyên nhân chính là do sự cố máy in thẻ VCB - Visa bị hỏng nên việc phát hành thẻ chỉ còn một sự lựa chọn duy nhất đó là VCB – Master Card hoặc sang ngân hàng khác.Và tất nhiên sự giảm sút về số lượng thẻ phát hành này sẽ kéo theo sự tăng lên của loại thẻ còn lại. Số thẻ VCB – Master Card tăng vọt lên 650 thẻ (tăng 91%). Còn về doanh số sử dụng thẻ thì cả hai loại thẻ đều tăng: VCB- Visa là 36.000 triệu VND tăng 111,7% còn VC – Master Card mặc dù tăng về số lượng thẻ phát hành nhưng doanh số sử dụng thẻ giảm 6,5%. Năm 2001, số lượng thẻ VCB – Visa đã tăng trở lại và ở mức 1.143 thẻ trong khi đó số thẻ VCB – Mastercard lại giảm sút nhiều: giảm 466 thẻ (tức giảm 71,7%) so với năm 2000. Có thể lý giải điều này như sau: Thứ nhất: Máy in thẻ của VCB – Visa đã hoạt động trở lại, hơn nữa nó lại được nâng cấp để có thể in ảnh của chủ thẻ và chính điều này đã tăng sức hấp dẫn đối với khách hàng. Thứ hai: Tất cả các loại phí mà thẻ VCB – Visa tính cho khách hàng đều giảm trong khi thẻ VCb –Mastercard lại chưa làm đươc như vậy. Tính đến nay thời điểm năm 2003, NHNT đã phát hành VCB – Mastercard được 8 năm, VCB – Visa được 6 năm và mới đây NHNT lại tiếp tục phát hành loại thẻ mới: VCB – Amex và thẻ tín dụng ghi nơi Connnect 24. Có thể thấy năm 2003 là năm phát triển vượt bậc của hoạt động phát hành thẻ tín dung của NHNT Việt Nam. Kế thừa những kết quả hoạt động tích cực của năm 2002 va trong điều kiện nền kinh tế Việt Nam tăng trưởng ổn định đạt được nhiều thành tựu đáng kể, đời sống của người dân được cải thiện nên số thẻ phát hành trong năm 2003 tăng mạnh: Số lượng thẻ VCB – Mastercard tăng 69,3% so với năm 2002 (1060 thẻ) và doanh số sử dụng cũng tăng 52,4% so với năm 2002 (tức 50.200 triệu VND) đạt mức cao nhất trong những năm qua. Đưa tổng số thẻ từ khi phát hành năm 1996 (đối với Master Card) và năm 1999 (với Visa Card) đến hết năm 2003 hơn 15.917 thẻ. Số thẻ phát hành tăng nhiều một mặt do nhu cầu thị trường, mặt khác cũng là do những nỗ lực cố gắng của cán bộ nhân viên làm nghiệp vụ thẻ trong toàn hệ thống, đã khắc phục được những nguyên nhân yếu kém trước đây, cải tiến công nghệ, đầu tư nhân lực, trí tuệ vào nhưng vị trí quan trọng yếu, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ nhằm mục tiêu đem đến cho khách hàng một chất lượng dịch vụ cao hơn. Cũng để tạo điều kiện thuận lợi cho khách hàng, sau thời gian phát hành thẻ với hiệu lực 1 năm. Nay BHNT đã tăng thời hạn lên 2 năm theo nguyện vọng của đa số chủ thẻ. Năm Visa Card Master Card 1999 79% 21% 2000 52,6% 47,4% 2001 86% 14% 2002 79,5% 20,5% 2003 86% 14% (Nguồn: Phòng kinh doanh thẻ NHNT – năm 2003) Dựa vào số liệu ta thấy thẻ VCB – Visa vẫn áp đảo VCB – Mastercard qua các năm. Mặc dù trong năm 2001 NHNT đã phát hành khuyến mãi một tháng miễn phí thường niên cho thẻ Mastercard nhưng số lượng thẻ của cả hai loại vẫn bất cân đối. Thẻ Visa phát hành được nhiều ơn Mastercard, tình trạng này vẫn tiếp tục diễn ra trong năm 2003. Ngoài những nguyên nhân phân tích ở trên thì còn một nguyên nhân quan trọng khác là thẻ Visa thanh toán thuận tiện và phổ biến tại Châu Mỹ và Châu Âu, bên cạnh đó sử dụng Visa Card không mất phí “mark-up” khi thanh toán bằng USD như Master Card Bảng 6: Doanh số chi tiêu của chủ thẻ (Đơn vị: Triệu VND) Năm Doanh số chi tiêu của chủ thẻ Tỉ lệ tăng (giảm) hàng năm 1999 48.000 - 2000 65.000 +35,4% 2001 69.341 +6,7% 2002 125.160 +80,5% 2003 254.730 +103,5% (Nguồn: Phòng kinh doanh thẻ Vietcombank ) Bảng trên là tổng hợp số liệu doạn số sử dụng của 2 thẻ Visa và Master. Qua đó ta thấy mặt tích cực trong hoạt động trong phát hành thẻ tín dụng đó là số tiền chi tiêu hàng năm của chủ thẻ sử dụng thẻ tín dụng tăng. Năm 2000 tăng 35,4% so với năm 1999; Năm 2001 tăng 6,7% so với năm 2000 và 2002 lại tăng 80,5% so với năm 2001. Năm 2003 tăng trưởng cao với mức 103,5%. Điều này góp phần tăng dư nợ tín dụng cho NHTNT. Trong suốt gần 10 năm hoạt động trong lĩnh vực phát hành thẻ, số trưòng hợp rủi ro xảy ra chỉ có 3 trường hợp bị mất thẻ và không đưa kịp vào danh sách nên bị lợi dụng với số tiền tổn thất khoảng 5000 USD. Đây có thể coi là thành công của VCB trong lĩnh vực phát hành thẻ. Có được thành công này là do VCB tuân thủ chặt chẽ các quy định về phát hành thẻ nhất là trong việc thẩm định hồ sơ khách hàng. Thẻ tín dụng thường giao tận tay cho khách hàng (KH) đồng thời khi đăng kí phát hành thẻ tín dụng KH phải kí quỹ một khoản bằng 125% HMTD, do đó không xảy ra tổn thất tín dụng mà chỉ có trường hợp nợ quá hạn. Sở dĩ trong quá trình phát hành thẻ tín dụng VCB không gặp trường hợp rủi ro thẻ giả vì NHNT mặc dù là NH lớn nhất Việt Nam nhưng so với khu vực và trên thế giới thì còn quá nhỏ bé, số lượng phát hành ra chưa nhiều do đó thẻ do NHNT phát hành chưa phải là đối tuợng làm giả của các tổ chức tội phạm quốc tế. Còn tổ chức tội phạm trong nước thì chưa đủ trình độ làm thẻ giả. Đây chính là thuận lợi cho NHNT trong quá trình mở rộng và phát triển thị trường thẻ tín dụng ở Việt Nam. Do tình hình nền kinh tế Việt Nam phát triển chưa cao, thu nhập người dân trong nước còn thấp nên số lượng phát hành thẻ tín dụng quốc tế còn hạn chế. Số lượng phát hành còn ít so với tiềm năng mới chỉ phát hành chủ yếu cho người nước ngoài và người Việt Nam đi công tác và học tập ở nước ngoài. Hiện nay, việc NHNT phát hành thẻ phụ thuộc quá nhiều vào bên ngoài mà cụ thể là người chủ yếu sống ở nước ngoài (75%). Do đó nếu có sự biến động xấu nào đó trong quan hệ quốc tế thì doanh số sử dụng thẻ sẽ giảm, đây chính là điều bất lợi trong hoạt động kinh doanh thẻ của NHNH ở Việt Nam.0 2.2. Hoạt động thanh toán thẻ So với hoạt động phát hành thẻ thì hoạt động thanh toán thẻ của NHNT có phần sôi động hơn và là 1 nghiệp vụ mang lại lợi nhuận cho NH. Đa số thanh toán qua các năm vẫn chiếm 1 tỉ trọng lớn là thanh toán hộ cho các NH khác và các tổ chức thẻ quốc tế, vì số lượng thẻ VCB phát hành còn ít. Doanh số thanh toán thẻ tín dụng quốc tế hàng năm của NHNT đạt hàng chục triệu USD. Hiện nay, VCB là NHTM duy nhất ở Việt Nam chấp nhận thanh toán cả năm loại thẻ phổ biến nhất thế giới: Visa Card, MastersCard, Amex, JCB và Diners club. Do thẻ Diners club mới được thanh toán tại NHNT Việt Nam vào cuối năm 2002 nên chưa có số lượng thống kê nên số liệu trong bài chủ yếu là của 4 loại thẻ còn lại. Bảng 7: Doanh số thanh toán của NHNT (Đơn vị: 1000USD) Thẻ Năm Visa Card Masters Card Amex JCB Tổng cộng 1999 33500 16200 29500 1700 80900 2000 34000 15000 24500 1100 74600 2001 37200 15700 17000 1500 71400 2002 37992 15221 18013 1241 72767 2003 61817 24162 28820 1365 116164 (Nguồn: Phòng kinh doanh thẻ NHNT 2003) Năm 1999 lượng khách nước ngoài vào Việt Nam không nhiều do đó doanh số thanh toán thẻ cũng giảm theo mặc dù trong năm 1999 NHNT tích cực mở rộng mạng lưới CSCNT đưa tổng số CDCNT lên tới 1350 điểm nhưng vẫn không khắc phục được tình trạng giảm sút. Năm 2000 cho dù thẻ Visa có dấu hiệu phục hồi về doanh số thanh toán nhưng các loại thẻ khác giảm sút nên làm cho doanh số giảm xuống so với năm 1999, tổng doanh số năm 2000 đạt 74.600 nghìn USD. Nguyên nhân của tình trạng này là: Thứ nhất: Cho dù lương khách vào Việt Nam tăng 11% so với năm 1999 nhưng mức giá chung của các loại hình dịch vụ giảm sút nên tổng doanh số thanh toán thẻ giảm. Thứ hai: Sự cạnh tranh của các NH khác đã làm giảm thị phần thanh toán của VCB, nhất là việc NH UOB và Hongkong Bank tham gia kí hợp đồng là NHTT với tổ chức thẻ JCB làm cho lợi thế đôc quyền của VCB giảm hẳn, sự cạnh tranh của NH ACB trong hoạt động thanh toán thẻ ngày càng ảnh hưởng đến thị phần trong thanh toán thẻ của NHNT. Đến năm 2001, doanh số các loại thẻ khác đều giảm nhẹ nhưng thẻ Amex lại sụt giảm mạnh nên tổng doanh số thanh toán thẻ giảm. Nguyên nhân của sự giảm sút này là do VCB còn thua kém các đối thủ khác trong quảng bá sản phẩm mà đối thủ lớn của VCB là Á Châu lại làm rất tốt việc này. Năm 2002, đánh dấu sự tăng trưởng trở lại về doanh số thanh toán thẻ. Doanh số thanh toán cho cả 4 loại thẻ đều tăng, đây là dấu hiệu đáng mừng về sự phục hồi của hoạt động thanh toán thẻ. Tổng doanh số thanh toán đạt 72.767 nghìn USD. Hoạt động thanh toán thẻ năm 2003 không những thoát khỏi ra tình trạng giảm sút mà đã tăng trưởng mạnh đạt mức doanh số cao nhất từ trước đến nay. Tổng doanh số là 116.164 nghìn USD, tăng 59,6% so với năm 2002. Điều đó xuất phát từ các nguyên nhân sau: Thứ nhất: Nguyên nhân khách quan là do số lượng khách du lịch vào Việt Nam tăng đáng kể hơn 4 triệu lượt, bên cạnh đó các dự án nước ngoài đầu tư vào Việt Nam tăng cao về số lượng và chất lượng đặc biệt là sự kiện Việt Nam đăng cai Seagame vừa qua. Thứ hai: bên cạnh nguyên nhân khách quan thì về cơ bản có thể khẳng định chất lượng dịch vụ thanh toán thẻ của NHNT đã tốt hơn, có sức cạnh tranh và dần dần đã đáp ứng đươc yêu cầu thanh toán của KH. Thứ ba: Công nghệ thanh toán của VCB được cải tiến nhiều, hệ thống xử lý dữ liệu hoạt động tương đối ổn định không gây ra sự cố và đã phát huy các chức năng vốn có tại thị trường Việt Nam. Việc đầu tư trang thiết bị được chú trọng. Gần 45% CSCNT của hệ thống được trang bị máy EDC nhằm giảm thiểu rủi ro và tăng lợi nhuận cho NHNT Việt Nam. Trang thiết bị tại các CSCNT ít bị ngừng hoạt động do NHNT đã kí hợp đồng bảo trì bảo dưỡng với 1 công ty chuyên dụng. Việc cấp phép đươc thực hiện thường xuyên 24/24h. Hiện nay, VCB đã giao cho các chi nhánh được phép làm công tác Marketing, thẩm định, đánh giá KH, tập hợp những thông tin, hồ sơ sau đó có thể chuyển về TW qua con đường Leased line. Ch­¬ng III Mét sè gi¶I ph¸p nh»m hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn Ho¹t ®éng kinh doanh thÎ tÝn dông ë NHTM 1. Mét sè nhËn xÐt vÒ ho¹t ®éng kinh doanh thÎ. Më réng dÞch vô NH trong khu vùc d©n c­ lµ mét chñ tr­¬ng lín cña NHNN nh»m c¶i thiÖn t×nh h×nh thanh to¸n trong d©n c­, t¹o nªn c¸c thãi quen sö dông c«ng cô TTKDTM, ph¸t triÓn thanh to¸n qua NH vµ thùc thi tèt c¸c chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. MÆt kh¸c ®èi víi c¸c NHTM ®©y lµ mét h×nh thøc huy ®éng vèn míi, tËp trung c¸c nguån vèn tiÒm tµng trong d©n c­ vµo c¸c tµi kho¶n c¸ nh©n ®Ó ®Çu t­ ph¸t triÓn. Trong thêi gian qua viÖc thanh to¸n thÎ nãi chung chØ lµ phôc vô ®èi t­îng kh¸ch du lÞch quèc tÕ ®Õn ViÖt Nam, mÆc dï lîi Ých cña viÖc sö dông thÎ lµ kh«ng thÓ phñ nhËn ®­îc. NÕu nhËn xÐt theo tõng ®èi t­îng cô thÓ cho ta thÊy: * §èi víi ng­êi sö dông thÎ: ThÎ thanh to¸n quèc tÕ lµ mét ph­¬ng tiÖn chi tr¶ hiÖn ®¹i cã thÓ sö dông ®Ó thanh to¸n hµng ho¸ dÞch vô, rót tiÒn mÆt t¹i c¸c quÇy thanh to¸n hoÆc t¹i c¸c m¸y rót tiÒn tù ®éng. Sö dông thÎ thanh to¸n sÏ an toµn vµ tiÖn lîi h¬n nhiÒu so víi c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh¸c nh­ tiÒn mÆt, sÐc…Ngoµi ra nã cßn cã kh¶ n¨ng sö dông trªn toµn cÇu, do ®ã rÊt thuËn tiÖn cho ng­êi sö dông khi ®i c«ng t¸c, du lÞch quèc tÕ. Sö dông thÎ t¹o nªn sù v¨n minh lÞch sù cho kh¸ch hµng khi thanh to¸n. * §èi víi c¬ së chÊp nhËn thÎ: Khi c¬ së chÊp nhËn thÎ, sÏ tËn dông c«ng nghÖ míi ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh, t¨ng thªm sù v¨n minh lÞch sù vµ uy tÝn cña c¬ së. Tr¸nh ®­îc hiÖn t­îng kh¸ch hµng dïng tiÒn gi¶ hay vÊn ®Ò mÊt c¾p tiÒn mÆt cña kh¸ch hµng, thu hót ®­îc nhiÒu kh¸ch hµng. * §èi víi Ng©n hµng ph¸t hµnh: ViÖc ¸p dông thÎ cho phÐp NHPH ®­a ra c¸c dÞch vô míi cho KH, lµ ph­¬ng tiÖn tèi ­u ®Ó hÊp dÉn kh¸ch hµng míi t¨ng thªm thu nhËp cho NH tõ c¸c phÝ ph¸t hµnh thÎ. MÆt kh¸c ®©y lµ h×nh thøc tÝn dông hiÖn ®¹i gãp phÇn ®a d¹ng ho¸ h×nh thøc kinh doanh cña NH, më réng kh¶ n¨ng ho¹t ®éng cña NH trªn toµn cÇu. * §èi víi ng©n hµng thanh to¸n: §­îc h­ëng hoa hång phÝ khi lµm ®¹i lý thanh to¸n cho NHPH mét mÆt nhê lµm trung gian thanh to¸n thÎ nªn NHTT gi÷ ®­îc kh¸ch hµng. * §èi víi x· héi: ViÖc thanh to¸n b»ng thÎ lµm gi¶m nhu cÇu gi÷ tiÒn mÆt, gi¶m l­îng tiÒn l­u th«ng, dÉn ®Õn gi¶m chi phÝ vËn chuyÓn vµ ph¸t hµnh tiÒn, t¹o nªn mét thãi quen v¨n minh vµ lÞch sù trong thanh to¸n. 2- Môc tiªu vµ chiÕn l­îc ph¸t triÓn thÎ tÝn dông NHTM. §¸p øng yªu cÇu t¨ng tr­ëng kinh tÕ cao, bÒn v÷ng cña ®Êt n­íc theo nghÞ quyÕt cña ®¹i héi §¶ng IX, trong nh÷ng n¨m tíi, NHTM tËp trung vµo c¬ cÊu l¹i vµ hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ NH, sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho dÞch vô thÎ cã c¬ héi ph¸t triÓn.ThÎ tÝn dông ph¶i trë thµnh ph­¬ng tiÖn thanh to¸n quen thuéc trong mét bé phËn d©n chóng quen thuéc ë c¸c thµnh phè vµ c¸c khu c«ng nghiÖp lín, trë thµnh ph­¬ng tiÖn thanh to¸n chñ yÕu cña th­¬ng m¹i ®iÖn tö. ChiÕn l­îc ph¸t triÓn thÎ cña NHTM ViÖt Nam lµ triÓn khai ®Ò ¸n thanh to¸n thÎ trong th­¬ng m¹i ®iÖn tö, triÓn khai ®Ò ¸n ph¸t hµnh thÎ liªn kÕt, ®Ò ¸n thanh to¸n thÎ tÝn dông néi ®Þa liªn NH x©y dùng quan hÖ ®èi t¸c chiÕn l­îc ( hµng kh«ng VN, Tæng c«ng ty b­u chÝnh viÔn th«ng VN…) Thµnh lËp trung t©m thÎ ho¹t ®éng ®éc lËp nh»m t¨ng c­êng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng qu¶n lý thÎ, më réng vµ chuyªn m«n ho¸ cho tõng bé phËn: ph¸t hµnh, thanh to¸n, cÊp phÐp, tra so¸t, qu¶n lý rñi ro. Më réng m¹ng l­íi CSCNT : ®©y lµ mét trong nh÷ng chÝnh s¸ch träng t©m cña NHTM : gi¶m phÝ ®èi víi c¸c CSCNT trang bÞ thªm mét sè m¸y EDC, CAT cho c¸c CSCNT. TriÓn khai chÊp nhËn thanh to¸n trªn m¹ng Internet: 3) Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn ho¹t ®éng kinh doanh thÎ t¹i NHTM. Thanh to¸n b»ng thÎ tÝn dông lµ mét xu thÕ ph¸t triÓn tÊt yÕu cña x· héi v¨n minh hiÖn ®¹i. Nh­ ®· ph©n tÝch ë trªn, cho chóng ta thÊy tiÒm n¨ng cña viÖc ph¸t triÓn thÎ tÝn dông lµ rÊt lín,vÊn ®Ò lµ NH triÓn khai biÖn ph¸p nµo ®Ó khai th¸c ®­îc tiÒm n¨ng trong t­¬ng lai gÇn. NÕu nh­ mçi NHTM cã thÓ phæ biÕn thÎ ®Õn ®­îc kho¶ng 5% d©n sè c¶ n­íc, nh»m vµo ®èi t­îng sinh sèng lµm viÖc ë thµnh phè, thÞ x· vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc sö dông thÎ ë hÇu hÕt c¸c ®iÓm chi tiªu c¸ nh©n. Th× doanh sè sö dông thÎ trong n­íc sÏ t¨ng lªn tíi hµng ngh×n tØ ®ång/ n¨m ( gÊp hµng tr¨m lÇn so víi doanh sè sö dông thÎ hiÖn nay). Muèn t¹o ra mét thÞ tr­êng ®ñ søc giao l­u vµ s¸nh vai víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi th× chóng ta ph¶i cã mét sù chuyÓn biÕn ®æi míi tËp trung mäi yÕu tè h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng. Qua nghiªn cøu cïng víi ý kiÕn chñ quan cña m×nh em xin tr×nh bµy mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn lo¹i h×nh dÞch vô míi mÎ nµy. 3.1- T¹o ra m«i tr­êng ph¸p lý thuËn lîi. Còng nh­ mäi ho¹t ®éng kh¸c cña ®êi sèng kinh tÕ x· héi, ho¹t ®éng kinh doanh thÎ còng cÇn ®Õn m«i tr­êng ph¸p lý thuËn lîi. Cho ®Õn nay, c¬ së ph¸p lý cao nhÊt vµ t­¬ng ®èi chi tiÕt vÒ mÆt nghiÖp vô ®Ó c¸c NH n­íc ta c¨n cø vµo ®ã triÓn khai cô thÓ thªm lµ quy chÕ ph¸t hµnh, sö dông vµ thanh to¸n thÎ NH do NHNN ban hµnh ngµy 19/10/1999 theo quyÕt ®Þnh sè 371/1999/Q§-NHNN. Quy chÕ nµy ra ®êi ®· gãp phÇn lµm th«ng tho¸ng h¬n vµ hîp ph¸p ho¸ dÞch vô ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ ë n­íc ta. Tuy nhiªn quy chÕ nµy chØ ®Ò cËp vÒ ph­¬ng diÖn kÜ thuËt trong thanh to¸n thÎ mang tÝnh c¬ b¶n mµ ch­a cã mét v¨n b¶n h­íng dÉn cô thÓ nµo. Thªm vµo ®ã, khi thùc thi quy chÕ nµy ®· béc lé nh÷ng bÊt cËp. Yªu cÇu NHTT thÎ ph¶i thùc hiÖn kiÓm tra gi¸m s¸t chØ cho phÐp chñ thÎ mua ngo¹i tÖ sau khi ®­îc c¬ quan cã thÈm quyÒn cho phÐp vµ chuyÓn ra n­íc ngoµi víi sè l­îng tèi ®a kh«ng ®­îc v­ît qu¸ h¹n møc ngo¹i tÖ cho phÐp chuyÓn cña chñ thÎ. Cho phÐp c¸c NHTM cña ViÖt Nam ®­îc linh ho¹t ¸p dông mét sè ­u ®·i nhÊt ®Þnh ®Ó ®¶m b¶o tÝnh c¹nh tranh cña c¸c loaÞ thÎ do NHVN ph¸t hµnh so víi NH n­íc ngoµi hay chi nh¸nh NH n­íc ngoµi ë ViÖt Nam ®ßi hái ph¶i chØnh söa cho hîp lý do ®ã c¸c NHTM dùa vµo ®ã mµ ®Ò ra quy ®Þnh riªng cho ng©n hµng m×nh vÒ ph¸t hµnh vµ sö dông thanh to¸n thÎ. §«i khi v× nguån lîi riªng cña NH m×nh mµ c¸c NHTM lµm cho ng­êi sö dông gÆp r¾c rèi trong viÖc sö dông thÎ ®Ó sö dông. 3.2- §Èy m¹nh ho¹t ®éng marketing vÒ s¶n phÈm dÞch vô NHTM ViÖt Nam, ®Æc biÖt lµ s¶n ph©m thÎ tÝn dông. Còng nh­ bao s¶n phÈm dÞch vô NH kh¸c, thÎ tÝn dông còng ph¶i tu©n theo chu kú sèng cña s¶n phÈm gåm 4 giai ®o¹n ( th©m nhËp, t¨ng tr­ëng, ph¸t triÓn, chÝn muåi, suy tho¸i). Ho¹t ®éng marketing s¶n phÈm cho phÐp ta rót ng¾n giai ®o¹n th©m nhËp, kÐo dµi giai ®o¹n t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn s¶n phÈm. Ho¹t ®éng kinh doanh thÎ cña NHTM phô thuéc rÊt nhiÒu vµo chñ thÎ vµ m¹ng l­íi CSCNT. Do ®ã kinh doanh thÎ ®¹t kÕt qu¶ cao phô thuéc th× NHTM cÇn chó träng vÒ hai ®èi t­îng nµy : më réng ®èi t­îng sö dông thÎ tÝn dông (hay lµm t«t nhgiÖp vô ph¸t hµnh thÎ) cña NH, ph¸t triÓn m¹ng l­íi CSCNT ( lµ mét phÇn cña nhgiÖp vô thanh to¸n thÎ). 3.3- Më réng ®èi t­îng sö dông thÎ. NHTM cÇn x¸c ®Þnh cho ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh nhãm KH sö dông thÎ tÝn dông, ®Ó qua ®ã cã thÓ n©ng cao chÊt l­îng sö dông thÎ cña c¸c chñ thÎ. Theo nh­ ph©n tÝch thùc tr¹ng ho¹t ®éng kinh doanh thÎ cña NHTM, cô thÓ lµ thùc tr¹ng ho¹t ®éng kinh doanh thÎ cña NHNT ë ch­¬ng 2 th× nhãm KH sö dông thÎ chñ yÕu lµ ng­êi n­íc ngoµi, ng­êi ViÖt Nam th­êng xuyªn ®i c«ng t¸c, häc tËp ë n­íc ngoµi. V× ®©y lµ nhãm KH cã thu nhËp cao vµ ®èi víi ng­êi n­íc ngoµi th× hä ®· quen víi viÖc chi tiªu kh«ng dïng tiÒn mÆt, cßn ®èi víi ng­êi ViÖt Nam ®i ra n­íc ngoµi th× viÖc ®em tiÒn mÆt ®i lµ kh«ng thuËn tiÖn v× : thø nhÊt, VND cña ViÖt Nam rÊt khã ( thËm chÝ lµ kh«ng thÓ) tiªu ë n­íc ngoµi; thø 2 viÖc ®em mét sè l­îng tiÒn lín ( USD) ra n­íc ngoµi võa kh«ng ®¶m b¶o an toµn võa l¹i bÞ h¹n chÕ vÒ sè l­îng theo quy ®Þnh cña Bé tµi chÝnh. Vµ l­îng kh¸ch nµy rÊt dÔ bÞ t¸c ®éng bëi c¸c yÕu tè bªn ngoµi nh­ nh÷ng m©u thuÉn vÒ quan hÖ quèc tÕ hay nh­ gÇn ®©y nhÊt mét sè ngµnh dÞch vô cña c¸c quèc gia trªn thÕ giíi bÞ ¶nh h­ëng nghiªm träng bëi bÖnh dÞch SARS. Do ®ã trong thêi gian tíi bªn c¹nh ®èi t­îng kh¸ch hµng truyÒn thèng nµy, NHTM còng cÇn tËp trung vµo mét sè bé phËn d©n c­ nh­ : nh÷ng ng­êi sèng ë thµnh thÞ, nh÷ng ng­êi lµm viÖc trong c¸c c¬ quan, doanh nghiÖp cã thu nhËp cao nh­ : c¸c c«ng ty liªn doanh, doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, doanh nghiÖp nhµ n­íc cã thu nhËp cao, æn ®Þnh ( dÇu khÝ, b­u ®iÖn, hµng kh«ng). Vµ trong t­¬ng lai xa h¬n, NHTM nªn quan t©m ®Õn ®èi t­îng lµ nh÷ng ng­êi cã thu nhËp trung b×nh, æn ®Þnh trong x· héi, ®©y lµ ®èi t­îng chiÕm ®a sè ë ViÖt Nam.C¸c NHTM nªn ¸p dông h×nh thøc tr¶ tiÒn l­¬ng b»ng thÎ thanh to¸n ®èi víi c¸c c¸n bé nh©n viªn cña m×nh. RÊt nhiÒu doanh nghiÖp më tµi kho¶n t¹i c¸c NHTM ViÖt Nam nhÊt lµ nh÷ng doanh nghiÖp liªn doanh vµ doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu. §©y lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó c¸c NHTM qu¶ng c¸o, giíi thiÖu s¶n phÈm thÎ tÝn dông cho ban l·nh ®¹o vµ nh©n viªn cña c¸c doanh nghiÖp nµy. §Ó thùc hiÖn ®­îc nh÷ng kÕ ho¹ch ®ã NHTM cÇn triÓn khai nh÷ng ho¹t ®éng sau §Èy m¹nh qu¶ng c¸o trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng ( b¸o, truyÒn thanh, truyÒn h×nh, biÓn qu¶ng c¸o ) víi néi dung chñ yÕu ®Ò cËp ®Õn nh÷ng lîi Ých cña viÖc sö dông thÎ, ®Æc biÖt cÇn lµm râ sù ­u ®·i vÒ l·i suÊt : “cÊp tÝn dông kh«ng tÝnh l·i nÕu b¹n tr¶ tiÒn ®óng h¹n”. Phèi hîp víi c¸c c«ng ty, doanh nghiÖp lín ®Ó qu¶ng c¸o thÎ tÝn dông cho nh©n viªn cña hä. Thùc hiÖn viÖc giíi thiÖu cho chñ thÎ m¹ng l­íi CSCNT vµ lo¹i h×nh mµ hä cung cÊp ®Ó t¹o ra sù yªn t©m vµ tin t­ëng cho kh¸ch hµng. Më réng ®èi t­îng sö dông thÎ b»ng c¸ch gi¶m tû lÖ ký quü: NHTM cã chÝnh s¸ch gi¸ c¶ phï hîp ®Ó cã thÓ h¹ thÊp møc phÝ ký quü xuèng, còng nh­ h¹ thÊp HMTD MÆc dï chi phÝ vµ l·i ¸p dông cho c¸c giao dÞch thÎ hiÖn nay lµ cao so víi thu nhËp cña ng­êi d©n ViÖt Nam nh­ng nã hoµn toµn t­¬ng xøng víi chi phÝ mµ c¸c NH bá ra ®Ó ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ. Tuy nhiªn ®Ó ph¸t triÓn ho¹t ®éng thÎ trong t­¬ng lai th× NHTM cÇn xem xÐt gi¶m bít móc phÝ, l·i ®ang ¸p dông trong c¸c giao dÞch mua b¸n hµng ngµy cña ng­êi d©n. Khi qu¸ tr×nh kinh doanh ®· ®i vµo æn ®Þnh th× cã thÓ xem xÐt viÖc t¨ng møc phÝ vµ l·i sau. §a d¹ng ho¸ s¶n phÈm, t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm thÎ tÝn dông míi phï hîp víi ®iÒu kiÖn VN. TiÕn hµnh t¹o ra c¸c s¶n phÈm thÎ liªn kÕt víi c¸c doanh nghiÖp lín cã uy tÝn ho¹t ®éng trong lÜnh vùc s¶n xuÊt vËt chÊt còng nh­ c¸c ngµnh, dÞch vô nh­ : siªu thÞ, kh¸ch s¹n, cöa hµng b¸n x¨ng dÇu, ®¹i lý b¸n vÐ m¸y bay, ®¹i lý b¶o hiÓm,… 3.4 - §èi víi c¸c CSCNT ThÎ tÝn dông lµ mét s¶n phÈm ®a tiÖn Ých thÕ nh­ng ë ViÖt Nam c¸c tiÖn Ých nµy cßn bÞ h¹n chÕ, ®a sè thÎ dïng ®Ó thanh to¸n ë c¸c NH , kh¸ch s¹n, siªu thÞ lín cßn ë nh÷ng n¬i tËp trung nhiÒu d©n c­ nh­ tiÖm ¨n b×nh d©n, nhµ nghØ, cña hµng s¸ch, tr¹m x¨ng …th× l¹i ch­a cã. ChÝnh v× thÓ cã thÓ nãi m¹ng l­íi CSCNT hiÖn nay cßn máng. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy NHTM cÇn tæ chøc triÓn khai c¸c hoat ®éng nh­ : H¹ phÝ ®èi víi CSCNT : VÝ dô nh­ : Møc phÝ n¨m 2004 cña NHNT ( VCB) qui ®Þnh tõ 2,5% ®Õn 3,6% tuú theo tõng lo¹i thÎ. MÆc dï chØ lµ 3% trªn doanh sè b¸n hµng nh­ng ®©y l¹i kh«ng ph¶i lµ con sè nhá khi mµ nguån thu nhËp tr­íc thuÕ cña hä bÞ gi¶m 3%.Trªn thùc tÕ NHTM kh«ng ®­îc h­ëng hÕt toµn bé sè phÝ mµ CSCNT nép mµ hä chØ ®­îc h­ëng mét tû lÖ nhá.Nh­ ë ®©y VCB chØ ®­îc h­ëng mét tû lÖ nhá kho¶ng tõ 0,8% ®Õn 1,3%. Toµn bé giao dÞch thÎ NH ph¶i chuyÓn tíi trung t©m thÎ quèc tÕ vµ trÝch tr¶ cho NH lµm ®¹i lý thanh to¸n cña NH m×nh. Tuy nhiªn c¸c Ng©n hµng còng nªn gi¶m bít mét phµn phÝ nµy xuèng, ch¾c ch¾n viÖc lµm nµy sÏ ¶nh h­ëng ®Õn thu nhËp cña ho¹t ®éng kinh doanh thÎ vµ th©m chÝ cã thÓ lç. Nh­ng nÕu NHTM chÊp nhËn “lç” tõ ho¹t ®éng kinh doanh thÎ trong giai ®o¹n ®Çu, khi mµ NHTM ®· t¹o ra ®­îc m¹ng l­íi CSCNT réng kh¾p th× lóc nµy sÏ t¹o ra sù kÝch thÝch sö dông thÎ vµ chñ thÎ khi sö dông còng sÏ c¶m thÊy tho¶i m¸i vµ tiÖn lîi, tõ ®ã sÏ lµm cho doanh sè ph¸t hµnh thÎ vµ thanh to¸n thÎ t¨ng lªn. ( lóc ®ã cã thÓ bï ®¾p ®­îc phÇn gi¶m sót do h¹ phÝ lóc ban ®Çu). Cã thÓ coi nh­ NHTM sö dông nguån vèn cña m×nh ®Ó ®Çu t­ vµo ho¹t ®éng kinh doanh thÎ. Bªn c¹nh viÖc gi¶m møc phÝ cho CSCNT th× NHTM còng cÇn t¨ng c­êng ho¹t ®éng tiÕp thÞ ®èi víi c¸c ®Þa ®iÓm b¸n hµng vµ c¸c khu du lÞch, ®Ó hä cã thÓ nhËn thÊy râ lîi Ých khi tham gia vµo m¹ng l­íi CSCNT. Nh­ khuyÕn khÝch më tµi kho¶n t¹i c¸c NHTM, thùc hiÖn c¸c dÞch vô tµi chÝnh nh­ t­ vÊn tµi chÝnh miÔn phÝ, cho vay víi l·i suÊt thÊp. Bëi v× mét hÖ qu¶ cã thÓ thÊy râ CSCNT H§KD tèt, cã hiÖu qu¶ th× nh÷ng kho¶n phÝ mµ hä nép cho NH còng sÏ t¨ng theo mét tØ lÖ víi doanh sè b¸n hµng. 3.5-§Çu t­ c«ng nghÖ míi. + CÇn ph¶i hoµn thiÖn h¬n n÷a hÖ thèng thanh to¸n tù ®éng ATM, v× hÖ thèng ATM hiÖn nay cña c¸c NHTM ®a phÇn chØ cho phÐp ta rót tiÒn tõ m¸y chø kh«ng cho göi tiÒn qua m¸y. + Víi nh÷ng gi¶i ph¸p trªn NHTM cã thÓ coi lµ ®· cã m¹ng l­íi CSCNT réng kh¾p còng nh­ sè l­îng KH sö dông thÎ nhiÒu h¬n tr­íc.ThÕ nh­ng nh÷ng KH cña NHTM ®Õn thanh to¸n t¹i c¸c CSNT mµ m¸y mãc thiÕt bÞ t¹i ®©y kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc c¸c giao dÞch hoÆc nÕu nh­ tr­êng hîp chñ thÎ bÞ mÊt thÎ vµ ®· b¸o cho NHPH thÕ nh­ng thiÕt bÞ m¸y mãc hoÆc ®­êng truyÒn d÷ liÖu vÞ trôc trÆc vµ tµi kho¶n cña hä t¹i NHPH bÞ lîi dông ®Ó lÊy tiÒn ra th× mäi cè g¾ng trªn chØ lµ v« Ých. Trªn ®©y chØ lµ nh÷ng gi¶ thiÕt nh­ng nã cã thÓ x¶y ra trong thùc tÕ vµ lóc ®ã tæn thÊt x¶y ra ®èi víi NHPH nãi chung vµ NHNT nãi riªng sÏ lµ rÊt lín.Vµ c¸ch tèt nhÊt ®Ó h¹n chÕ t×nh tr¹ng nµy c¸c NHTM còng nªn tù trang bÞ m¸y mãc thiÕt bÞ còng nh­ c¬ së h¹ tÇng ®Ó tù b¶o vÖ m×nh tr­íc nh÷ng rñi ro, bÊt tr¾c cã thÓ x¶y ra. Nh­ng qu¸ tr×nh ®Çu t­ trang bÞ m¸y mãc vµ c«ng nghÖ t¹i c¸c NHTM còng cÇn thÊy r»ng xu thÕ ph¸t triÓn cña thÎ tÝn dông trong t­¬ng lai kh«ng cßn lµ nh÷ng chiÕc thÎ tõ tÝnh mµ thay vµo ®ã lµ thÎ th«ng minh – cã hÖ thèng vi m¹ch ®iÖn tö g¾n vµo ®Ó ®¶m b¶o an toµn h¬n, dÔ kiÓm so¸t h¬n vµ nhiÒu tiÖn Ých h¬n. Do ®ã khi ®ãn nhËn lo¹i thÎ míi nµy th× c¶ mét hÖ thèng trang thiÕt bÞ ph¶i thay ®æi vµ chi phÝ bá ra lµ rÊt lín.Víi lîi thÕ cña ng­êi ®i sau, c¸c NHTM ViÖt Nam cÇn nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn thiÕt bÞ ®ång bé phï hîp víi kh¶ n¨ng tµi chÝnh cñaNHTM h¬n lµ chó träng ®Õn nh÷ng céng nghÖ qu¸ hiÖn ®¹i chØ ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu hiÖn t¹i mµ l¹i kh«ng phï hîp trong t­¬ng lai. *Nh­ vËy, viÖc ®Çu t­ trang thiÕt bÞ cÇn chó ý tíi ba ®iÒu sau: Sù ®ång bé cña hÖ thèng kü thuËt thÝch øng víi nh÷ng lo¹i thÎ ®¶m b¶o phï hîp víi c¸c tiªu chuÈn cña tæ chøc thÎ quèc tÕ. Cã mét hÖ thèng th«ng tin ®¶m b¶o sù giao dÞch thÎ cho c¸c Ng©n hµng kh¸c nhau. Ph¶i x©y dùng mét hÖ thèng liªn tôc trùc tuyÕn theo kiÓu Online ®Ó ®Èy nhanh qu¸ tr×nh thanh to¸n gi÷a Ng©n hµng víi kh¸ch hµng. 3.6 §µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é cho ®éi ngò c¸n bé nh©n viªn Ng©n hµng. Con ng­êi lµ chñ thÓ cña x· héi, mäi sù s¸ng t¹o trong cuéc sèng ®Òu b¾t nguån tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña con ng­êi vµ ho¹t ®éng kinh doanh thÎ còng kh«ng n»m ngoµi qui luËt Êy.Thùc tiÔn trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, c¸c NHTM ®· nhËn thÊy r»ng sè nh©n sù ®Ó cã thÓ phôc vô nhanh chãng cho thanh to¸n thÎ cßn Ýt, nhiÒu khi tõ bé phËn kh¸c sang. Cho nªn mét ®éi ngò chiÕn l­îc ®µo t¹o trªn c¬ së c¸c qui ho¹ch ®· ®­îc x¸c ®Þnh. VÒ néi dung ®µo t¹o NHTM cÇn chó träng c¶ vÒ kiÕn thøc, nghiÖp vô chuyªn m«n ®ång thêi ®Æc biÖt coi träng c«ng t¸c qu¶ lý gi¸o dôc t­ t­ëng, ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp nh»m t¹o ra mét ®éi ngò c¸n bé cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao, ®¸p øng ®­îc mäi yªu cÇu cña ho¹t ®éng kinh doanh thÎ ®Çy phøc t¹p. C¸c nh©n viªn ph¶i tù båi d­âng kiÕn thøc chuyªn m«n ®Ó thÝch øng víi sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ thÕ giíi nãi chung còng nh­ sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ thÎ 3.7 Gi¶i ph¸p h¹n chÕ rñi ro Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh thÎ nh÷ng n¨m võa qua mÆc dï víi sè l­îng rñi ro x¶y ra kh«ng nhiÒu nh­ng còng ®· g©y ra cho c¸c NH nh÷ng tæn thÊt ®¸ng kÓ. §Æc biÖt trong tinh h×nh c«ng nghÖ míi ngµy cµng ph¸t triÓn vµ hiÖn ®¹i th× gi¶ m¹o thÎ còng nh­ c¸c thñ ph¸p ph¹m téi ngµy cµng tinh vi h¬n. Do ®ã NHTM cÇn cã c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ rñi ro: HÇu hÕt c¸c CSNT hiÖn nay ®Òu muèn ®­îc trang bÞ EDC võa ®Ó d¶m b¶o an toµn cho CSCNT võa t¹o ®­îc sù yªn t©m cho kh¸ch hµng. NHTM cÇn nghiªn cøu ®Ó trang bÞ thªm m¸y EDC míi rÎ h¬n dµnh cho nh÷ng CSCNT nhá t¨ng cao hiÖu qu¶ vµ gi¶m chi phÝ. - Tr­íc hÕt ph¶i tu©n thñ chÆt chÏ c¸c qui ®Þnh cña c¸c tæ chøc thÎ quèc tÕ vÒ thñ tôc chÊp nhËn thanh to¸n thÎ vµ c¸c qui ®Þnh cã liªn quan ®Õn viÖc qu¶n lý vµ kiÓm so¸t rñi ro do viÖc sö dông thÎ gian lËn, gi¶ m¹o g©y ra. - Thø hai,cÇn sö dông tèt c¸c c«ng cô phßng ngõa rñi ro do c¸c tæ chøc thÎ cung cÊp vµ h­ãng dÉn. - Thø ba, chó träng viÖc h­íng dÉn nghiÖp vô chÊp nhËn thanh to¸n thÎ ®èi víi c¸c CSCNT, trong ®ã ®Æc biÖt lµ c¸c biÖn ph¸p ®Ó nhËn d¹ng trong tr­êng hîp sö dïng thÎ gi¶ m¹o ®Ó thanh to¸n. - Thø t­, c¸c NHTM cÇn phèi hîp víi nhau ®Ó kÞp thêi th«ng b¸o cho nhau c¸c tr­êng hîp sö dông thÎ gi¶ m¹o vµ cïng t×m ra c¸c biÖn ph¸p xö lý thÝch hîp. - Thø n¨m, tæ chøc c¸c buæi th¶o luËn ®Ó c¸c nh©n viªn trong toµn hÖ thèng cïng nhau trao ®æi vµ häc hái kinh nghiÖm còng nh­ bæ xung c¸c kiÕn thøc liªn quan ®Õn qu¶n lý vµ kiÓm so¸t rñi ro do viÖc sö dông vµ thanh to¸n thÎ gi¶ m¹o g©y ra. §©y chØ lµ nh÷ng gi¶i ph¸p mang tÝnh chÊt ng¾n h¹n v× diÔn biÕn kinh tÕ ngµy cµng phøc t¹p còng nh­ sù ph¸t triÓn c«ng nghÖ ngµy cµng hiÖn ®¹i .V× thÕ cÇn ph¶i nç lùc nghiªn cøu ®Ó t×m ra c¸c biÖn ph¸p míi. 3.8 –Thµnh lËp trung t©m thÎ. ThÞ tr­êng thÎ ViÖt Nam lµ mét thÞ tr­êng tiÒm n¨ng:Víi d©n sè trªn 80 triÖu ng­êi, thu nhËp c¸c nh©n ngµy cµng t¨ng, tû lÖ chi tiªu thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt cßn thÊp. C¸c NHTM ®· ®Çu t­ t­¬ng ®èi cho ho¹t ®éng kinh doanh thÎ m¸y mãc thiÕt bÞ vµ ®µo t¹o, v× vËy viÖc khai th¸c tèt c¸c nguån lùc hiÖn cã vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng nghiÖp vô thÎ lµ mét ®ßi hái tÊt yÕu.ViÖc thµnh lËp Trung t©m thÎ ho¹t ®éng ®éc lËp sÏ gãp phÇn gi¶i quyÕt nh÷ng tån t¹i hiÖn nay. Do thÎ cã tÝnh chÊt ®Æc thï vµ t­¬ng ®èi ®éc lËp víi c¸c dÞch vô cña Ng©n hµng,cÇn x©y dùng mét c¬ cÊu tæ chøc ®éc lËp cho nghiÖp vô thÎ tõ Trung ­¬ng ®Õn c¸c chi nh¸nh. Trong nh÷ng n¨m ®Çu TTT sÏ ho¹t ®éng nh­ mét ®¬n vÞ ho¹ch to¸n phô thuéc cña NH, bëi v× trong thêi gian ®Çu TTT cÇn cã sù hç trî cña NH vÒ chi phÝ ®Çu t­ vµ tiÒn l­¬ng. Sau ®ã trong t­¬ng lai gÇn, TTT sÏ ®­îc t¸ch ra ho¹t ®éng nh­ mét ®¬n vÞ h¹ch to¸n ®éc lËp trùc thuéc cña NH. TTT cÇn ®­îc trao quyÒn ®Ó chñ ®éng h¬n trong viÖc ®iÒu hµnh vµ ph¸t triÓn nghiÖp vô thÎ tµi Trung ­¬ng còng nh­ t¹i Së Giao DÞch vµ c¸c chi nh¸nh. Khi ®i vµo ho¹t ®éng ®éc lËp TTT cÇn chñ ®éng tµi chÝnh vÒ c¬ chÕ ho¹t ®éng Trung t©m thÎ chñ ®éng tÝnh to¸n hiÖu qu¶ kinh doanh tõ x¸c ®Þnh tæng nguån thu cho ®Õn kh¶ n¨ng ®Çu t­ còng nh­ møc chi phÝ. X©y dùng c¬ chÕ tµi chÝnh cho phÐp t¹o lËp mét nguån kinh phÝ riªng cho c¸c ho¹t ®éng thÎ hµng n¨m trªn c¬ së doanh thu vµ chi phÝ còng nh­ nhu cÇu ph¸t triÓn dÞch vô thÎ.Trung t©m thÎ ®­îc chñ ®éng trong viÖc sö dông c¸c nguån kinh phÝ ®­îc duyÖt trong ph¸t triÓn dÞch vô vµ më réng thÞ tr­êng. X©y dùng c¸c qui ®Þnh chi tiÕt qui tr×nh nghiÖp vô còng nh­ viÖc ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm ®Ó chuÈn ho¸ chÊt l­îng dÞch vô 3.9 - Thµnh lËp mét trung t©m thanh to¸n bï trõ riªng cho c¸c giao dÞch trong n­íc Trong thùc tÕ hiÖn nay, c¸c NHTM ho¹t ®éng ph¸t hµnh vµ thanh to¸n thÎ theo c¬ chÕ riªng cña m×nh. §iÒu nµy mÆc dï phï hîp ®èi víi ®Æc thï kinh doanh cña tõng NH nh­ng nã l¹i kh«ng t¹o ra tÝnh thèng nhÊt cho c¸c giao dÞch vÒ thÎ, g©y ra nh÷ng l·ng phÝ kh«ng cÇn thiÕt. Cã thÓ h×nh dung lµ nÕu thÎ do NHNT ph¸t hµnh vµ rót tiÒn mÆt t¹i mét NHTT kh«ng cïng hÖ thèng NHNT hoÆc chñ thÎ tiªu dïng t¹i CSCNT mµ c¬ së nµy l¹i kh«ng më tµi kho¶n t¹i NHNT mµ l¹i më t¹i mét Ng©n hµng thanh to¸n kh¸c hÖ thèng NHNT, v× thÕ giao dÞch nµy sÏ ph¶i chuyÓnn lªn trung t©m thanh to¸n quèc tÕ vµ ®­¬ng nhiªn bÞ mÊt mét kho¶n phÝ do tæ chøc nµy qui ®Þnh. Do ®ã viÖc thµnh lËp mét trung t©m thanh to¸n bï trõ riªng cho c¸c giao dÞch thÎ trong n­íc lµ thËt sù cÇn thiÕt v× nã cßn lµ ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn thÎ ghi nî néi ®Þa gi÷a c¸c NH. Vµ thùc tiÔn ë ViÖt Nam ®· cã HiÖp héi NH thanh to¸n thÎ v× thÕ theo em nªn giao cho HiÖp héi nµy ®øng ra tæ chøc thµnh lËp trung t©m thanh to¸n bï trõ. KÕt luËn Cã thÓ nãi, sù ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng cña thanh to¸n cña Ng©n hµng lu«n song hµnh chung víi cù ph¸t triÓn chung cña toµn x· héi. Ph­¬ng thøc vµ tr×nh ®é nghiÖp vô thanh to¸n ph¶n ¸nh tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi, tr×nh ®é d©n trÝ cña mçi quèc gia. NÒn kinh tÕ cµng ph¸t triÓn th× khèi l­îng giao dÞch mua b¸n trao ®æi hµng hãa dÞch vô ngµy cµng t¨ng vµ nhu cÇu thanh to¸n an toµn nhanh chãng vµ chÝnh x¸c trë nªn cÊp thiÕt h¬n bao giê hÕt. Tõ nh÷ng tiÖn Ých mµ thÎ tÝn dông mang l¹i, cã thÓ kh¼ng ®Þnh ph¸t triÓn nghiÖp vô thÎ lµ mét trong nh÷ng ®Þnh h­íng lín, t¨ng c­êng kh¶ n¨ng huy ®éng vèn vµ ®æi míi m¹nh mÏ c«ng nghÖ Ng©n hµng theo h­íng quèc tÕ ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸, gi¶m tØ träng trong d©n c­ tiÒn mÆt trong d©n c­. Cã thÓ nãi kinh nghiÖm kinh doanh trong lÜnh vùc thÎ ë c¸c NHTM ë VN lµ ch­a nhiÒu so víi lÞch sö 50 n¨m ph¸t hµnh cña nghiÖp vô thÎ trªn thÕ giíi. Tõ c¸ch tiÕp cËn nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vµ thùc tiÔn KD cña c¸c NHTM cho thÊy ph¸t triÓn thÞ tr­êng thÎ tÝn dông ë VN trong thêi gian qua ®· gÆp kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n nh­ng ®Êy chØ lµ nh÷ng khã kh¨n ë giai ®o¹n ®Çu vµ chØ mang tÝnh t¹m thêi vµ qua thêi gian b»ng nh÷ng ho¹t ®éng thùc tiÔn sÏ cµng kh¼ng ®Þnh tÝnh ­u viÖt cña thÎ ®èi víi nÒn kinh tÕ. Trªn c¬ së sö dông ph­¬ng ph¸p luËn khoa häc, ph©n tÝch thùc tr¹ng kinh doanh tÝn dông cña c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i VN ®Ó t×m ra nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan vµ chñ quan ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng KD thÎ. Bµi tiÓu luËn nµy ®· lµm râ ®­îc 1 sè vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ H§KD thÎ tÝn dông, ®ång thêi còng ®­a ra 1 sè gi¶i ph¸p ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ KD thÎ tÝn dông ë c¸c NHTM ViÖt Nam ®Ó tõ ®ã h­íng tíi sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng thÎ ViÖt Nam nãi riªng. Do tÝnh míi mÎ cña vÊn ®Ò cïng víi sù h¹n chÕ vÒ thêi gian vµ kiÕn thøc, nªn trong bµi tiÓu luËn ch¾c ch¾n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em rÊt mong nhËn ®­îc sù ®ãng gãp ý kiÕn quý b¸u cña thÇy c« vµ c¸c b¹n Tµi liÖu tham kh¶o. 1.Davit Cox, nghiÖp vô Ng©n hµng th­¬ng m¹i hiÖn ®¹i. 2. Peter S. Rose, Qu¶n trÞ Ng©n hµng th­¬ng m¹i. 3. Lª V¨n TÒ, Tr­¬ng ThÞ Hång, thÎ thanh to¸n quèc tÕ vµ viÖc øng dông thÎ thanh to¸n quèc tÕ t¹i ViÖt Nam. 4. LuËt c¸c tæ chøc tÝn dông. 5. QuyÕt ®Þnh sè 371/1999 cña Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ n­íc vÒ viÖc ban hµnh Qui chÕ ph¸t hµnh, sö dông vµ thang to¸n thÎ Ng©n hµng. 6. Qui chÕ t¹m thêi vÒ ph¸t hµnh, sö dông vµ thanh to¸n thÎ tÝn dông cñ¨ Ng©n hµng th­¬ng m¹i ViÖt Nam n¨m 1996. 7. Gi¸o tr×nh “ Thanh to¸n quèc tÕ trong ngo¹i th­¬ng’’ 8. ThÎ thanh to¸n quèc tÕ trong ngo¹i th­¬ng’’ 9. ThÎ thanh to¸n quèc tÕ& ViÖc øng dông PGS.PTS Lª v¨n tÒ, Th¹c SÜ. Tr­¬ng ThÞ Hång(Nhµ XuÊt b¶n trÎ) 10. C¸c Website http: vnexpress.Net; http:// www.Vnn.vn;http;//vinaseek.com. Tªn ®Ò tµi: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn ho¹t ®éng kinh doanh thÎ tÝn dông t¹i c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i. KÕt cÊu néi dung cña tiÓu luËn gåm 3 ch­¬ng: Ch­¬ng 1: Giíi thiÖu tæng quan vÒ thÎ tÝn dông (TTD) Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng kinh doanh thÎ tÝn dông t¹i c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i. Ch­¬ng 3 : Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn ho¹t ®éng kinh doanh thÎ tÝn dông t¹i c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i. Môc lôc Nh÷ng ch÷ ®­îc viÕt t¾t ®­îc sö dông trong Bµi nµy. NH: Ng©n hµng NHNN: Ng©n hµng nhµ n­íc NHPH: Ng©n hµng ph¸t hµnh NHTT: Ng©n hµng thanh to¸n §VCNT: §¬n vÞ chÊp nhËn thÎ §¦TM: §iÓm øng tiÒn mÆt CT: Chñ thÎ TTDQT: ThÎ tÝn dông quèc tÕ NHTM: Ng©n hµng th­¬ng m¹i TTD: ThÎ tÝn dông ATM: M¸y thanh to¸n tiÒn tù ®éng EDC: M¸y thanh to¸n thÎ tù ®éng TTT: Trung t©m thÎ CSCNT : C¬ së chÊp nhËn thÎ HMTD : H¹n møc tÝn dông. TTKDTM : Thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt. KH : kh¸ch hµng.