Tiểu luận Quá trình thực hiện hợp đồng xuất khẩu, những vấn đề phát sinh và giải pháp thực hiện hoạt động xuất khẩu

Lêi nãi ®Çu §Êt n­íc ta tõ khi tiÕn hµnh ®æi míi ,më cöa ,héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®· ®¹t ®­îc nhiÒu thµnh tùu to lín .Ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng cña n­íc ta ngµy cµng ®­îc chó träng vµ cã nhiÒu c¬ héi ph¸t triÓn nhÊt lµ träng lÜnh vùc xuÊt khÈu .ViÖt Nam ®· trë thµnh b¹n hµng quen thuéc cña thÞ tr­êng nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi nh­ Mü,EU,NhËt… Mét trong nh÷ng kh©u quan träng ®Ó cã thÓ hoµn thµnh ®­îc ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu (H§XK).ViÖc thùc hiÖn H§XK lµ nghÜa vô vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c bªn .C¸c s¬ xuÊt khi thi hµnh hîp ®ång sÏ g©y thiÖt h¹i vÒ vËt chÊt chÊt vµ tÝn nhiÖm ë thÞ tr­êng . ChÝnh v× tÇm quan träng nh­ vËy cña viÖc thùc hiÖn H§XK nªn em ®· chän ®Ò tµi: "Qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu, nh÷ng vÊn ®Ò ph¸t sinh vµ gi¶i ph¸p thùc hiÖn ho¹t ®éng xuÊt khÈu". Do kiÕn thøc vµ tÇm hiÓu biÕt cã h¹n nªn bµi tiÓu luËn cña em kh«ng thÓ tr¸nh ®­îc nh÷ng thiÕu xãt. Em rÊt mong nhËn ®­îc nh÷ng ®ãng gãp cña thÇy c« ®Ó bµi viÕt cña em ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Néi dung I. C¬ së lý luËn chung 1. Hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th­¬ng - Hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th­¬ng cßn gäi lµ hîp ®ång mua b¸n hµng ho¸ quèc tÕ, hoÆc hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu lµ sù tho¶ thuËn cña c¸c chñ thÓ cã trô së th­¬ng m¹i ®Æt ë c¸c n­íc kh¸c nhau, theo ®ã ng­êi b¸n cã nghÜa vô giao hµng, chuyÓn quyÒn së h÷u hµng ho¸ cho ng­êi mua, ng­êi mua cã nghÜa vô tr¶ tiÒn cho ng­êi b¸n vµ nhËn hµng theo tho¶ thuËn. Hîp ®ång mua b¸n hµng ho¸ víi th­¬ng nh©n n­íc ngoµi lµ hîp ®ång mua b¸n hµng ho¸ ®­îc ký kÕt gi÷a mét bªn lµ th­¬ng nh©n ViÖt Nam víi mét bªn lµ th­¬ng nh©n n­íc ngoµi. C¸c ho¹t ®éng trao ®æi hµng ho¸ gi÷a c¸c doanh nghiÖp, khu chÕ xuÊt, c¸c c¬ së kinh doanh hµng ho¸ miÔn thuÕ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp trong n­íc còng ®­îc coi lµ hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th­¬ng. Tãm l¹i th× hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th­¬ng cã mét nÐt ®Æc tr­ng c¬ b¶n lµ: TÝnh chÊt quèc tÕ (hay yÕu tè n­íc ngoµi). 2. Hîp ®ång xuÊt khÈu Hîp ®ång xuÊt khÈu lµ mét d¹ng cña hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th­¬ng. Trong hîp ®ång nµy nãi râ quyÒn h¹n, nghÜa vô cña bªn xuÊt khÈu trong viÖc thùc hiÖn hîp ®ång. Hîp ®ång xuÊt khÈu lµ mét d¹ng cña hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th­¬ng nªn nã còng cã mét nÐt ®Æc tr­ng c¬ b¶n lµ cã tÝnh chÊt quèc tÕ. Hîp ®ång xuÊt khÈu cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau: 2.1. §Æc ®iÓm vÒ chñ thÓ - Theo c«ng ­íc Lahay 1964 vµ c«ng ­íc viªn 1980, quy ®Þnh lµ c¸c bªn cã trô së th­¬ng m¹i ë c¸c n­íc kh¸c nhau. - Thep ph¸p luËt ViÖt Nam quy ®Þnh chñ thÓ cña hîp ®ång lµ c¸c bªn cã quèc tÝch kh¸c nhau. Theo luËt ViÖt Nam. NÕu hîp ®ång xuÊt khÈu tõ ViÖt Nam sang n­íc kh¸c th× hµng ho¸ nµy ph¶i lµ hµng ho¸ cña bªn xuÊt khÈu mang quèc tÞch ViÖt Nam. - Chñ thÓ hîp ®ång xuÊt khÈu gåm: thÓ nh©n, ph¸p nh©n, c¸ nh©n cã ®iÒu kiÖn kinh doanh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. NÕu thÓ nh©n muèn tham gia ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu ph¶i cã ®Çy ®ñ n¨ng lùc ph¸p luËt vµ n¨ng lùc hµnh vi. NÕu lµ ph¸p nh©n th× ph¶i cã ®Çy ®ñ t­ c¸ch ph¸p nh©n. Bªn xuÊt khÈu ph¶i cã ®Çy ®ñ t­ c¸ch ph¸p lý. Bªn xuÊt khÈu ViÖt Nam lµ th­¬ng nh©n ViÖt Nam ®­îc phÐp ho¹t ®éng th­¬ng m¹i trùc tiÕp víi bªn n­íc ngoµi. 2.2. §Æc ®iÓm cña ®ång tiÒn thanh to¸n Kh¸c víi hîp ®ång mua b¸n trong n­íc th­êng thanh to¸n b»ng néi tÖ, viÖc chän ®ång tiÒn thanh to¸n víi hîp ®ång xuÊt khÈu cã thÓ lµ ngo¹i tÖ, hoÆc néi tÖ. ViÖc chän ®ång tiÒn thanh to¸n ph¶i ®¶m b¶o ®­îc lîi Ých còng nh­ quyÒn lîi cña bªn xuÊt khÈu. 2.3. §Æc ®iÓm vÒ nguån luËt ®iÒu chØnh hîp ®ång xuÊt khÈu. Theo lý luËn chung vÒ Nhµ n­íc vµ ph¸p luËt. Nguån luËt lµ hÖ thèng hay tËp hîp c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt dïng ®Ó ®iÒu chØnh mét mèi quan hÖ x· héi cô thÓ. §èi víi hîp ®ång xuÊt khÈu: Nguån luËt ®iÒu chØnh lµ hÖ thèng c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt quèc tÕ, luËt quèc gia, c¸c tËp qu¸n th­¬ng m¹i quèc tÕ, mµ ë ®ã cã c¸c quy ®Þnh, gi¶i thÝch, h­íng dÉn, hay cã sù söa ®æi bæ sung c¸c yÕu tè cÊu thµnh nªn quan hÖ xuÊt khÈu. HÖ thèng nguån luËt ®iÒu chØnh quan hÖ ho¹t ®éng xuÊt khÈu gåm 3 lo¹i: Ph¸p luËt quèc tÕ, ph¸p luËt quèc gia, tËp qu¸n th­¬ng m¹i quèc tÕ. 2.4. C¬ quan cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt tranh chÊp Theo nguyªn t¾c chung cña t­ ph¸p quèc tÕ, còng nh­ theo ph¸p luËt cña c¸c quèc gia, trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu bªn xuÊt khÈu bÞ thiÖt h¹i vÒ vËt chÊt do lçi cña bªn nhËp khÈu g©y ra th× bªn xuÊt khÈu cã quyÒn khiÕu kiÖn bªn nhËp khÈu ra mét toµ ¸n nµo nh­ ®· tho¶ thuËn trong hîp ®ång, nÕu tr­íc ®ã bªn xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu kh«ng th­¬ng l­îng ®­îc hoÆc träng tµi kh«ng gi¶i quyÕt ®­îc. II. Thùc hiÖn hîp ®ång Sau khi hîp ®ång xuÊt khÈu ®· ®­îc ký kÕt ®¬n vÞ xuÊt khÈu víi t­ c¸ch lµ bªn ký kÕt hîp ®ång. Ph¶i tæ chøc thùc hiÖn hîp ®ång. §Ó thùc hiÖn mét hîp ®ång xuÊt khÈu ®¬n vÞ xuÊt khÈu ph¶i tiÕn hµnh c¸c kh©u c«ng viÖc sau: - Xin giÊy phÐp xuÊt khÈu - ChuÈn bÞ hµng giao - TiÒn - Thuª tµu, mua b¶o hiÓm, lµm thñ tôc h¶i quan - KÕt to¸n 1. Xin giÊy phÐp xuÊt khÈu §Ó cã thÓ xuÊt khÈu ®­îc doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã giÊy phÐp xuÊt khÈu hoÆc ph¶i cã quota. GiÊy phÐp xuÊt khÈu do Bé Th­¬ng m¹i cÊp, Bé Th­¬ng m¹i cÊp giÊy phÐp xuÊt khÈu ®Ó qu¶n lý hîp ®ång xuÊt khÈu. Khi xin giÊy phÐp xuÊt khÈu doanh nghiÖp ph¶i tr×nh hå s¬ xin phÐp gåm: Hîp ®ång, phiÕu h¹n ng¹ch (nÕu cã), hîp ®ång uû th¸c xuÊt khÈu (nÕu lµ uû th¸c xuÊt khÈu) Sau khi ®­îc cÊp giÊy phÐp xuÊt khÈu doanh nghiÖp míi ®­îc phÐp xuÊt khÈu. 2. ChuÈn bÞ hµng xuÊt khÈu Thùc hiÖn cam kÕt trong hîp ®ång xuÊt khÈu, chñ hµng xuÊt khÈu ph¶i tiÕn hµnh chuÈn bÞ hµng xuÊt khÈu. C¨n cø ®Ó chuÈn bÞ hµng xuÊt khÈu lµ hîp ®ång ®· ký víi n­íc ngoµi. ChuÈn bÞ hµng xuÊt khÈu gåm 3 kh©u chÝnh: + Thu gom tËp trung lµm thµnh l« hµng xuÊt khÈu. + §ãng gãi bao b× + KÎ ký m· hiÖu hµng xuÊt khÈu 2.1. Thu gom vµ tËp trung lµm thµnh l« hµng xuÊt khÈu. §Æc ®iÓm cña hîp ®ång xuÊt khÈu lµ mua b¸n víi khèi l­îng lín, trong khi ®ã s¶n xuÊt ë n­íc ta vÒ c¬ b¶n lµ s¶n xuÊt nhá, ph©n t¸n, v× vËy muèn cã khèi l­îng hµng lín th× chñ hµng xuÊt khÈu ph¶i tiÕn hµnh thu gom hµng tõ nhiÒu n¬i, tõ c¸c c¬ së s¶n xuÊt nhá, c¬ së thu mua. §Ó ®¶m b¶o chñ hµng xuÊt khÈu cã ®ñ hµng ®Ó xuÊt khÈu th× chñ hµng xuÊt khÈu th­êng ký c¸c hîp ®ång kinh tÕ víi c¸c c¬ së cã hµng. 2.2. §ãng gãi bao b× hµng xuÊt khÈu. HÇu hÕt c¸c lo¹i hµng ho¸ cÇn ph¶i cã bao b× ®ãng gãi cÈn thËn, chØ cã mét sè lo¹i hµng ho¸ ®Ó trÇn kh«ng cÇn bao b×. Bªn xuÊt khÈu sÏ ®ãng gãi hµng ho¸ theo h×nh thøc ®· quy ®Þnh trong hîp ®ång. Nh­ng chó ý: bao gãi ph¶i phï hîp víi tõng lo¹i hµng ho¸. 2.2.1. Nh÷ng lo¹i bao b× th­êng ®­îc sö dông - Hßm (case, box): Dïng hßm ®Ó b¶o qu¶n hµng cã gi¸ trÞ t­¬ng ®èi cao, hoÆc hµng ho¸ dÔ háng. Th«ng th­êng ng­êi ta sö dông hßm gç. - Bao (bag): C¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp, nguyªn liÖu, ho¸ chÊt th­êng ®­îc dïng b»ng bao. - KiÖn (bale): C¸c lo¹i hµng ho¸ cã thÓ Ðp gän mµ phÈm chÊt kh«ng bÞ háng th× ®Òu ®ãng thµnh kiÖn hoÆc b×, bªn ngoµi th­êng buéc b»ng gi©y thÐp. - Thïng (barrel, drum): Dïng ®Ó ®ãng c¸c lo¹i chÊt láng, chÊt bét. Ngoµi ra cßn nhiÒu lo¹i bao b× kh¸c dïng ®Ó b¶o qu¶n hµng ho¸ khi vËn chuyÓn nh­: sät, bã.... 2.2.2. Khi ®ãng gãi hµng ho¸ cÇn ph¶i xÐt ®Õn c¸c yÕu tè sau: Yªu cÇu chung vÒ bao b× ®ãng gãi hµng ho¸ lµ an toµn, rÎ tiÒn, thÈm mü. §iÒu nµy cã nghÜa lµ bao b× ph¶i ®¶m b¶o sù nguyªn vÑn vÒ chÊt l­îng vµ sè l­îng hµng ho¸, ph¶i b¶o ®¶m chi phÝ gi¸ thµnh cña hµng ho¸ thÊp nh­ng ®ång thêi ph¶i hÊp dÉn, thu hót ®­îc sù chó ý cña ng­êi mua. Khi lùa chän lo¹i bao b×, c¸ch thøc ®ãng gãi ng­êi xuÊt khÈu, ph¶i chó ý ®Õn tÝnh chÊt cña hµng ho¸ nh­: lý tÝnh, ho¸ tÝnh, h×nh d¸ng, mµu s¾c. - §iÒu kiÖn vËn t¶i: Th«ng th­êng hµng ho¸ xuÊt khÈu ®­îc vËn chuyÓn víi mét qu·ng ®­êng kh¸ xa, thêi gian vËn chuyÓn l©u, hµng ho¸ dÔ bÞ x« x¸t khi vËn chuyÓn. V× vËy khi chän bao b× ®ãng gãi chñ hµng ph¶i chän lo¹i bao b× thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn. - §iÒu kiÖn vÒ khÝ hËu: N¾ng, m­a, ®é Èm, nhiÖt ®é cao... t¸c ®éng ®Õn hµng ho¸ lµm cho hµng ho¸ dÔ bÞ háng. - §iÒu kiÖn vÒ luËt ph¸p: ë mét sè n­íc nh­ Mü kh«ng cho phÐp dïng bao b× b»ng cá kh«, r¬m, gianh... ®Ó b¶o ®¶m hµng ho¸. - §iÒu kiÖn chi phÝ vËn chuyÓn: C­íc phÝ th­êng tÝnh theo träng l­îng c¶ bao b× hoÆc thÓ tÝch cña hµng ho¸. Do vËy bao b× lµ mét yÕu tè lµm cho chi phÝ t¨ng cao. 2.3. ViÖc kÎ ký m· hiÖu hµng xuÊt khÈu. Ký m· hiÖu lµ nh÷ng ký hiÖu b»ng ch÷, b»ng sè hoÆc b»ng h×nh vÏ ®­îc ghi trªn c¸c bao b× bªn ngoµi, nh»m th«ng b¸o chi tiÕt cÇn thiÕt cho viÖc giao nhËn bèc dì, b¶o qu¶n hµng ho¸. KÎ ký m· hiÖu lµ mét kh©u cÇn thiÕt cña qu¸ tr×nh ®ãng gãi bao b× nh»m: - B¶o ®¶m thuËn lîi cho c«ng t¸c giao nhËn. - H­íng dÉn ph­¬ng ph¸p, kü thuËt b¶o qu¶n, vËn chuyÓn bèc dì hµng ho¸. Ký m· hiÖu bao gåm: + Nh÷ng dÊu hiÖu cÇn thiÕt ®èi víi ng­êi nhËn hµng nh­: tªn ng­êi nhËn vµ tªn ng­êi göi, träng l­îng tÞnh vµ träng l­îng c¶ bao b×, sè hîp ®ång, sè hiÖu chuyÕn hµng, sè hiÖu kiÖn hµng. + Nh÷ng chi tiÕt cÇn thiÕt cho viÖc tæ chøc vËn chuyÓn hµng ho¸ nh­: tªn n­íc, tªn ®Þa ®iÓm hµng ®Õn, tªn n­íc vµ tªn ®Þa ®iÓm hµng ®i... + Nh÷ng dÊu hiÖu h­íng dÉn c¸ch xÕp ®Æt, bèc dì, b¶o qu¶n hµng ho¸ trªn ®­êng ®i tõ n¬i s¶n xuÊt ®Õn n¬i tiªu thô. KiÓm tra chÊt l­îng vµ sè l­îng hµng chuÈn bÞ giao Tr­íc khi giao hµng, ng­êi xuÊt khÈu cã nghÜa vô ph¶i kiÓm tra hµng vÒ chÊt l­îng, sè l­îng, träng l­îng, bao b× hoÆc nÕu hµng ho¸ xuÊt khÈu lµ ®éng vËt, thùc vËt ph¶i kiÓm tra vÒ kh¶ n¨ng l©y lan bÖnh. Tr­íc khi hµng ho¸ ®­îc xuÊt khÈu th× hµng ho¸ ph¶i ®­îc kiÓm nghiÖm, kiÓm ®Þnh ë hai cÊp: cÊp c¬ së, ë cöa khÈu. Trong ®ã: viÖc kiÓm tra ë cÊp c¬ së cã vai trß quyÕt ®Þnh nhÊt vµ cã t¸c dông trùc tiÕp nhÊt. ViÖc kiÓm tra ë cöa khÈu chØ cã t¸c dông thÈm tra l¹i kÕt qu¶ kiÓm tra ë c¬ së, viÖc nµy chØ mang tÝnh thñ tôc. 3. TiÒn Thanh to¸n trong xuÊt khÈu cã thÓ thanh to¸n b»ng th­ tÝn dông, thanh to¸n b»ng ph­¬ng thøc nhê thu. 3.1. Thanh to¸n b»ng th­ tÝn dông (L/C) Khi thanh to¸n b»ng L/C th× néi dung L/C cÇn kiÓm tra lµ: - Sè tiÒn cña th­ tÝn dông: Ghi ®óng lo¹i tiÒn quy ®Þnh trong hîp ®ång, lo¹i tiÒn cÇn nãi râ tªn cña ®¬n vÞ tiÒn tÖ, n­íc cã lo¹i tiÒn tÖ ®ã. - Ngµy hÕt h¹n hiÖu lùc cña th­ tÝn dông: Ngµy vµ ®Þa ®iÓm hÕt h¹n hiÖu lùc cña L/C ®­îc ghi râ trong L/C. - Lo¹i th­ tÝn dông: Th­êng ng­êi ta thanh to¸n víi nhau b»ng th­ tÝn dông kh«ng huû ngay. Ng­êi xuÊt khÈu th× nªn chän lo¹i L/C nµy cïng víi ®iÒu kiÖn miÔn truy ®ßi vµ nÕu ®­îc x¸c nhËn th× cµng tèt. - Thêi h¹n giao hµng: trong hîp ®ång quy ®Þnh thêi h¹n giao hµng b»ng c¸ch nµo th× th­ tÝn dông ph¶i quy ®Þnh c¸ch Êy. C¨n cø vµo hîp ®ång ng­êi xuÊt khÈu kiÓm tra xem ng­êi nhËp khÈu më L/C cã ®óng nh­ vËy kh«ng. - C¸ch giao hµng: Cã nhiÒu c¸ch giao hµng + Giao hµng tõng phÇn trong thêi gian quy ®Þnh, sè l­îng quy ®Þnh + Giao hµng tõng phÇn nh­ng quy ®Þnh giíi h¹n träng l­îng cña mçi chuyÕn, giíi h¹n sè lÇn chuyÕn. - VËn t¶i: Trong th­ tÝn cã thÓ cho phÐp chuyÓn t¶i hoÆc kh«ng cho phÐp. ChuyÓn t¶i cã thÓ thùc hiÖn ë bÊt cø c¶ng nµo do ng­êi chuyªn chë chän. - Chøng tõ th­¬ng m¹i gåm: Hèi phiÕu (Bill of exchange), Ho¸ ®¬n (Invoice), VËn ®¬n (Bill of lading), §¬n b¶o hiÓm (insurance policy). - XuÊt tr×nh chøng tõ thanh to¸n cho ng©n hµng th«ng b¸o. Ng©n hµng cña ng­êi xuÊt khÈu ®ãng vai trß lµ ng©n hµng th«ng b¸o. Ng­êi xuÊt khÈu ph¶i xuÊt tr×nh bé chøng tõ thanh to¸n phï hîp víi yªu cÇu cña L/C th× míi ®­îc ng©n hµng më L/C tr¶ tiÒn. - KiÓm tra nÕu thÊy chøng tõ cã sai sãt th× ng©n hµng bªn xuÊt khÈu vµ bªn xuÊt khÈu cïng bµn biÖn ph¸p kh¾c phôc. - §ßi tiÒn vµ hoµn tr¶ tiÒn b»ng ®iÖn: §Ó sö dông ph­¬ng thøc nµy cã hiÖu qu¶ ng­êi xuÊt khÈu ph¶i tÝnh tíi hµng lo¹t yÕu tè ¶nh h­ëng. 3.2. Thanh to¸n b»ng ph­¬ng thøc nhê thu. Hîp ®ång xuÊt khÈu quy ®Þnh thanh to¸n tiÒn b»ng ph­¬ng thøc nhê thu th× ngay sau khi giao hµng, ®¬n vÞ xuÊt khÈu ph¶i hoµn thµnh viÖc lËp chøng tõ vµ xuÊt tr×nh cho ng©n hµng ®Ó uû th¸c cho ng©n hµng viÖc thu ®o× tiÒn. Chøng tõ thanh to¸n cÇn ®­îc lËp hîp lÖ, chÝnh x¸c, ®­îc nhanh chãng giao cho ng©n hµng nh»m thu håi vèn nhanh. 4. Thuª tµu, mua b¶o hiÓm, lµm thñ tôc h¶i quan. 4.1. Thuª tµu NÕu xuÊt khÈu víi ®iÒu kiÖn CIF hay CFR, ng­êi xuÊt khÈu cã tr¸ch nhiÖm thuª tµu göi hµng ®i. ViÖc thuª tµu ph¶i dùa vµo 3 c¨n cø sau ®©y: Nh÷ng ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång xuÊt khÈu, ®Æc ®iÓm cña hîp ®ång vµ ®iÒu kiÖn vËn t¶i. Cã thÓ thuª tµu chuyÕn hoÆc tµu chî ®Ó chë hµng. NÕu sè l­îng hµng kh«ng lín cã thÓ thuª tµu chî ®Ó göi hµng. NÕu sè l­îng hµng lín th× cã thÓ thuª tµu chuyÕn. 4.2. Mua b¶o hiÓm Hµng xuÊt khÈu theo ®iÒu kiÖn CIF, CIP bªn xuÊt khÈu ph¶i mua b¶o hiÓm t¹i c«ng ty b¶o hiÓm ViÖt Nam. Hîp ®ång b¶o hiÓm gåm 2 lo¹i: hîp ®ång b¶o hiÓm bao (open policy) hoÆc hîp ®ång b¶o hiÓm chuyÕn (Voyage policy). B¶o hiÓm bao lµ b¶o hiÓm cho hµng giao nhiÒu lÇn trong n¨m. Khi mua b¶o hiÓm bao chñ hµng ký hîp ®ång tõ ®Çu n¨m, cßn ®Õn khi giao hµng xuèng tµu xong th× chñ hµng chØ göi ®Õn c«ng ty b¶o hiÓm mét th«ng b¸o b»ng v¨n b¶n gäi lµ "giÊy b¸o b¾t ®Çu vËn chuyÓn". Khi mua b¶o hiÓm chuyÕn chñ hµng ph¶i göi ®Õn c«ng ty b¶o hiÓm mét v¨n b¶n gäi lµ "giÊy yªu cÇu b¶o hiÓm". Khi ký kÕt hîp ®ång b¶o hiÓm cÇn n¾m v÷ng c¸c ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm. B¶o hiÓm mäi rñi ro, b¶o hiÓm cã tæn thÊt riªng, b¶o hiÓm miÔn tæn thÊt riªng. ViÖc lùa chän ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm ph¶i dùa trªn 4 c¨n cø: §iÒu kho¶n cña hîp ®ång, tÝnh chÊt hµng ho¸, tÝnh chÊt bao b× vµ ph­¬ng thøc xÕp hµng, lo¹i tµu chuyªn chë. 4.3. Lµm thñ tôc h¶i quan ViÖc lµm thñ tôc h¶i quan gåm 3 b­íc chñ yÕu sau: - Khai b¸o h¶i quan: Bªn xuÊt khÈu khai b¸o c¸c chi tiÕt vÒ hµng ho¸ lªn tê khai ®Ó c¬ quan h¶i quan kiÓm tra c¸c thñ tôc giÊy tê. Néi dung cña tê khai gåm: lo¹i hµng, tªn hµng, sè l­îng, khèi l­îng, gi¸ trÞ hµng... - XuÊt tr×nh hµng ho¸: Hµng ho¸ ph¶i ®­îc s¾p xÕp trËt tù, thuËn tiÖn cho viÖc kiÓm so¸t. Chñ hµng ph¶i chÞu chi phÝ nh©n c«ng vÒ viÖc më, ®ãng c¸c ®iÒu kiÖn hµng. - Thùc hiÖn c¸c quyÕt ®Þnh cña h¶i quan: Sau khi h¶i quan kiÓm tra giÊy tê vµ hµng ho¸, h¶i quan sÏ ra quyÕt ®Þnh hoÆc cho hµng ho¸ xuÊt khÈu hoÆc kh«ng cho hµng ho¸ xuÊt khÈu nÕu chñ hµng kh«ng lµm ®óng c¸c thñ tôc h¶i quan. Khi hµng ho¸ ®­îc phÐp qua biªn giíi th× chñ hµng ph¶i nép thuÕ xuÊt khÈu. - Giao hµng víi tµu: Hµng ho¸ cã thÓ giao b»ng ®­êng biÓn hoÆc ®­êng s¾t. Th«ng th­êng ë n­íc ta hµng ho¸ ®­îc giao theo ®­êng biÓn. + NÕu giao theo ®­êng biÓn th× ph¶i tiÕn hµnh nh­ sau: LËp b¶ng ®¨ng ký hµng chuyªn chë cho ng­êi vËn t¶i Trao ®æi víi c¬ quan ®iÒu ®é c¶ng ®Õn n¾m v÷ng ngµy giê lµm hµng. Bè trÝ ph­¬ng tiÖn ®em hµng vµo c¶ng, xÕp hµng lªn tµu. LÊy biªn lai thuyÒn phã vµ lÊy vËn ®¬n ®­êng biÓn. + NÕu hµng ®­îc giao b»ng Container: Khi chiÕm ®ñ mét Container, chñ hµng ph¶i ®¨ng ký thuª Container, ®ãng hµng vµo Container vµ lËp b¶ng kª hµng trong Container. 5. KÕt to¸n Sau khi giao hµng xong ng­êi xuÊt khÈu lµm thñ tôc nhËn tiÒn t¹i ng©n hµng. C¸c chøng tõ cÇn thiÕt khi ®Õn nhËn tiÒn t¹i ng©n hµng gåm: hèi phiÕu, ho¸ ®¬n th­¬ng m¹i, vËn ®¬n, giÊy b¶o hiÓm, giÊy chøng nhËn xuÊt xø ®Ó x¸c ®Þnh møc thuÕ. III/ Nh÷ng vÊn ®Ò ph¸t sinh vµ gi¶i ph¸p thùc hiÖn hîp ®ång 1. Nh÷ng vÊn ®Ò ph¸t sinh 1.1. Trong ph¹m vi doanh nghiÖp - VÒ quy m« doanh nghiÖp xuÊt khÈu: Doanh nghiÖp xuÊt khÈu ë ViÖt Nam cã quy m« nhá, h¬n thÕ c¸c ph©n x­ëng s¶n xuÊt cña c¸c c«ng ty th­êng n»m ë nhiÒu n¬i, nªn thêi gian thu mua hµng ho¸ diÔn ra l©u, chi phÝ vËn chuyÓn t¨ng lªn nhiÒu. VÝ dô: C«ng ty DÖt kim Th¨ng Long cã c¬ së s¶n xuÊt ph©n t¸n, vµ cã c¶ c¬ së s¶n xuÊt n»m ë khu phè cæ Hµ Néi. Do quy m« nhá, ®«i khi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam s¶n xuÊt kh«ng ®ñ hµng ®Ó giao, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng kh«ng thùc hiÖn ®­îc hîp ®ång. - VÒ c«ng nghÖ s¶n xuÊt: C«ng nghÖ s¶n xuÊt cña n­íc ta so víi c¸c n­íc nh­ Trung Quèc, Th¸i Lan... th× c«ng nghÖ cña chóng ta cßn l¹c hËu, nªn chÊt l­îng s¶n phÈm kÐm, s¶n l­îng thÊp, dÉn ®Õn thêi gian s¶n xuÊt l©u. - VÒ vèn: Vèn nhá lµ mét ®iÓm yÕu cña doanh nghiÖp ViÖt Nam. NhiÒu khi ®ang thùc hiÖn hîp ®ång c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hÕt vèn. - VÒ viÖc thuª tµu: Quan hÖ hîp ®ång xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp ViÖt Nam víi c«ng ty n­íc ngoµi chñ yÕu lµ hîp ®ång mua ®øt b¸n ®o¹n theo ®iÒu kiÖn FOB c¶ng ViÖt Nam. PhÇn lín kh¸ch hµng ®Òu cã v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i ViÖt Nam nªn hä lu«n giµnh ®­îc quyÒn thuª tµu. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam chØ ký ®­îc hîp ®ång theo ®iÒu kiÖn CIF trong mét sè tr­êng hîp kh¸ch hµng l¹ kh«ng am hiÓu vÒ lÜnh vùc vËn t¶i. NÕu chóng ta b¸n ®­îc hµng theo ®iÒu kiÖn CFR, CIF th× c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã thÓ kiÕm ®­îc lêi tõ viÖc thuª tµu. 1.2. Ph¸t sinh tõ c¸c c¬ quan chøc n¨ng vµ chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc - VÒ hÖ thèng ng©n hµng: MÆc dï hÖ thèng ng©n hµng cña ViÖt Nam ®· cã nhiÒu b­íc tiÕn xong c¸c thñ tôc thanh to¸n ®èi víi c¸c nhµ xuÊt khÈu cßn nhiÒu bÊt cËp. - VÒ h¶i quan: C¬ quan h¶i quan thùc hiÖn nghÜa vô cña hä cßn chËm, nhiÒu khi lîi dông chøc quyÒn, c¸n bé h¶i quan g©y khã kh¨n cho viÖc xuÊt khÈu cña nhiÒu doanh nghiÖp. - VÒ c¬ chÕ qu¶n lý cña Nhµ n­íc cßn mang nÆng tÝnh thñ tôc hµnh chÝnh. VÝ dô: trong viÖc lµm thñ tôc h¶i quan ®Ó xuÊt khÈu th× doanh nghiÖp ph¶i xuÊt tr×nh c¸c chøng tõ cho c¸c c¸n bé h¶i quan, c¸n bé h¶i quan kiÓm tra xem sè l­îng hµng ho¸ thùc tÕ xuÊt cã ®óng víi chøng tõ ®· ghi, nÕu ®óng c¸n bé h¶i quan sÏ tiÕp nhËn chøng tõ tr×nh l·nh ®¹o ký, ®ãng dÊu... 2. C¸c gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ - §Ó kh¾c phôc ®­îc t×nh tr¹ng quy m« s¶n xuÊt cßn nhá th× c¸c doanh nghiÖp nhá ViÖt Nam nªn s¸t nhËp l¹i thµnh c¸c doanh nghiÖp lín ®Ó cã ®ñ søc m¹nh vÒ vèn, c«ng nghÖ, tr×nh ®é qu¶n lý, nh»m t¨ng c­êng søc c¹nh tranh vµ cã ®ñ søc thùc hiÖn hîp ®ång. - Nhµ n­íc cÇn ph¶i c¶i c¸ch c¸c thñ tôc hµnh chÝnh vµ t¨ng c­êng kiÓm tra, gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn quyÒn h¹n cña c¸c c¬ quan chøc n¨ng. Nhµ n­íc cÇn cã c¸c h×nh ph¹t nghiªm minh ®èi víi nh÷ng c¸n bé, c¬ quan chøc n¨ng l¹m dông chøc quyÒn g©y khã kh¨n cho doanh nghiÖp. - Doanh nghiÖp ph¶i t¨ng c­êng viÖc ®µo t¹o, n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý cña c¸c qu¶n lý viªn, ®ång thêi n©ng cao n¨ng lùc chuyªn m«n cña nh©n viªn tham gia vµo qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång. - Nhµ n­íc cÇn ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch nh»m h¹n chÕ viÖc nhËp khÈu vµ sö dông c«ng nghÖ, m¸y mãc trang thiÕt bÞ l¹c hËu vµo s¶n xuÊt, ®ång thêi Nhµ n­íc cÇn ®­a ra nh÷ng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trªn lÜnh vùc xuÊt khÈu. KÕt luËn §Ó thùc hiÖn hoµn thiÖn mét H§XK c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu ph¶i tr¶i qua rÊt nhiÒu thñ tôc c«ng ®o¹n ,mµ mçi mét c«ng ®o¹n ®Òu quan träng vµ kh«ng thÓ thiÕu trong c¶ qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång .Nh­ng kh«ng ph¶i lóc nµo viÖc thùc hiÖn còng diÔn ra chÝnh x¸c , ®Çy ®ñ mµ cã thÓ xuÊt hiÖn nh÷ng ph¸t sinh ,sai xãt . ChÝnh v× vËy c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cña n­íc ta còng nh­ c¸c c¬ quan chøc n¨ng cÇn chó träng h¬n n÷a ®Õn viÖc thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu ®Ó cã thÓ kÞp thêi phßng tr¸nh nh÷ng ph¸t sinh còng nh­ cã nh÷ng biÖn ph¸p kh¾c phôc hiÖu qu¶ nhÊt , ®Æc biÖt lµ trong thêi kú hiÖn nay khi sù c¹nh tranh gi÷a c¸c n­íc ngµy cµng gay g¾t vµ sù kh¾t khe ,khã tÝnh cña thÞ tr­êng n­íc ngoµi . Tµi liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o tr×nh ngo¹i th­¬ng: Tr­êng §HQLKD Hµ Néi PGS. PTS. TrÇn V¨n Chu 2.Kü thuËt ngo¹i th­¬ng D­¬ng H÷u H¹nh dÞch 3. Gi¸o tr×nh: Thanh to¸n quèc tÕ trong ngo¹i th­¬ng PGS. §inh Xu©n Tr×nh 4. Kü thuËt Ngo¹i th­¬ng §oµn ThÞ Hång V©n Môc lôc