Tiểu luận Sự khủng hoảng của các ngân hàng Mỹ hiện nay

tế Mỹ và những biến động trên thị trường tài chính toàn cầu. IMF dự báo, tổng sản phẩm quốc nội (GDP) Nhật Bản chỉ tăng 1,5% năm nay so với 2,1% năm ngoái và 2,4% năm 2006. Chính phủ Nhật Bản cũng vừa tuyên bố, kinh tế nước này đang suy thoái. Chính phủ vừa được cải tổ đang đối mặt với nhiều khó khăn. Lạm phát của Nhật Bản đang tăng cao do giá các nhu yếu phẩm tăng mạnh, trong khi nhiều mặt hàng công nghiệp trong nước giảm giá và tiêu thụ chậm. Dấu hiệu suy thoái được báo động ở nhiều lĩnh vực. Xuất khẩu và đầu tư, hai “động lực” của nền kinh tế Nhật Bản từ 5 năm qua, cũng bị đình trệ, do ảnh hưởng của nền kinh tế Mỹ đang trên đà suy thoái. Để đối phó các khó khăn kinh tế, chống lạm phát và khôi phục lòng tin của công chúng, Thủ tướng Nhật Bản Fukuda vừa tiến hành cải tổ chính phủ. Trong cuộc cải tổ đầu tháng 8 vừa qua, ông Fukuda đã chỉ định nhiều nhân vật có kiến thức và kinh nghiệm trong lĩnh vực tài chính vào các vị trí kinh tế then chốt. Và ảnh hưởng đến Việt Nam: Theo dõi biến động của đôla: Hiếm khi thấy chính phủ Việt Nam có phản ứng nhậm lẹ như lần này. Ngày 1/10 tại Hà Nội, thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng chỉ đạo rà soát các khoản tiền ký thác hoặc đầu tư tại các ngân hàng thương mại, tổ chức tài chính nước ngoài. Chính phủ Việt Namđã họp để đánh giá ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tài chính tín dụng Mỹ với VN. Theo Vietnam Net người đứng đầu chính phủ VN nhận định rằng, khủng hoảng tài chính ở Mỹ đã tác động đến nền kinh tế VN nhưng chưa nhiều. Theo lời ông Nguyễn Tấn Dũng thì VN có đủ điều kiện, biện pháp và khả năng để tiếp tục giữ ổn định kinh tế vĩ mô, duy trì đà tăng trưởng, vượt qua khó khăn. Một trong các điểm đáng chú ý, ngân hàng Nhà Nước được chỉ đạo theo dõi sát biến động đồng đô la để có cách thức điều hành tỷ giá linh hoạt. Nhận thức rằng cuộc khủng hoảng ở Mỹ sẽ ít ảnh hưởng trực tiếp đến thị trường tài chính Việt Nam, vì ở lãnh vực này chưa có sự liên thông với thị trường tài chính Mỹ và các nước phát triển khác. Tuy nhiên đại diện ngân hàng Nhà Nước nhận định rằng, xuất khẩu của Việt Nam sẽ bị ảnh hưởng, nguồn vốn đầu tư trực tiếp và gián tiếp vào VN đứng trước nguy cơ sụt giảm. Ông Nguyễn Văn Giàu Thống Đốc Ngân Hàng Nhà Nước còn trấn an rằng, 82% dự trữ ngoại hối của Việt Nam được gởi tập trung vào các ngân hàng trung ương của Đức, Anh, Pháp cũng như Quĩ Dự Trữ Liên Bang Mỹ. Lo lắng cho đầu tư, xuất khẩu: Đó là những nhận định từ guồng máy Nhà Nước. Mặt khác, chuyên gia tư vấn kinh tế Nguyễn Xuân Nghĩa ở California nhận định về ảnh hưởng toàn cầu, trong đó có những nước đang phát triển như Việt Nam: “Đối với thế giới, nếu đầu máy kinh tế số một là Hoa Kỳ mà bị suy thoái thì ta sẽ có nạn suy thoái toàn cầu vì ba nền kinh tế mạnh còn lại là Nhật Bản, Âu Châu và Trung Quốc đều đang bị suy trầm với nguy cơ lạm phát cao. Kịch bản ấy mà xảy ra, các nước đang phát triển như Việt Nam sẽ khốn đốn vì đầu tư nước ngoài giảm mạnh cùng suy trầm sản xuất, khủng hoảng hối đoái bùng nổ vì đồng bạc mất giá. Tuần trước, chiến lược gia đầu tư toàn cầu của ngân hàng Société Générale của Pháp còn báo động là nếu kinh tế Mỹ suy thoái, Trung Quốc sẽ khủng hoảng, với sự sụp đổ của thị trường gia cư và sự tiêu vong của hệ thống ngân hàng.” Phía các chuyên gia độc lập đang có mặt ở Việt Nam, ông Trần Sĩ Chương chuyên gia kinh tế ngân hàng của quốc hội Mỹ trong thập niên 1980 ví von trên Vietnam Net rằng, chấn động khủng hoảng Mỹ vào VN như sóng thần Tsunami từ biển vào kênh rạch. Việt Nam chịu tác động ít ví như sóng thần qua biển vào con sông rồi mới qua kênh rạch. Biến động chỉ số VN-Index tính từ đầu năm tới hết 2/10/2008. Tuy nhiên ông Trần Sĩ Chương cho rằng xuất khẩu của Việt Namsẽ bị ảnh hưởng rõ nét nhất. Với cách truyền đạt ngộ nghĩnh ông Chương nói rằng, nếu ai cũng bị chấn động thì sau này mình có chèo ghe mang nải chuối đi bán, thì cũng ít có người mua và có mua cũng trả giá rẻ. Đáp câu hỏi của Vietnam Net, chuyên gia Việt kiều Trần Sĩ Chương cho rằng nguồn FDI tức vốn đầu tư trực tiếp từ nước ngoài vào VN sẽ thay đổi lớn, theo đó chỉ trong quí này thôi sẽ thấy có sự điều chỉnh trong FDI vào VN và có thể sẽ nhỏ giọt xuống dưới 10 tỷ 1 năm. Vẫn theo lời ông Trần Sĩ Chương, trong 2 năm qua nguồn FDI của VN tăng bất thường, không có cơ sở chính đáng. Ông cho rằng, VN không thể tiêu thụ quá 5 tỷ đô la một năm với hạ tầng, môi trường kinh doanh như hiện nay. Tuy nhiên, có một nguồn tiền khá lớn mà vị chuyên gia Việt Kiều cho rằng vẫn ổn định, đó là kiều hối. Ông Chương trích dẫn báo cáo gần nhất ghi nhận lượng kiều hối sẽ vượt ngưỡng 10 tỷ đô la mỗi năm, bao gồm tiền gởi cho người thân, đầu tư và tiền bà con đi làm ăn mang về. Tăng trưởng kinh tế? :Bức tranh suy thoái kinh tế đậm nhạt của thế giới ảnh hưởng ra sao đến Việt Nam, theo các chuyên gia ít nhất phải có thời gian vài ba tháng để thấy được rõ nét. Tuy nhiên, đã có những chỉ dấu cho thấy mức tăng trưởng kinh tế của Việt Nam khó đạt 7% trong năm nay. Đây là một bài viết được Vietnam Net đưa lên mạng ngày 2/10, tờ báo nhắc lại dự báo hồi đầu năm của Viện Nghiên Cứu Quản Lý Kinh Tế Trung Ương theo đó có thể có 3 kịch bản xảy ra, thứ nhất nền kinh tế có mức tăng trưởng bình thường khoảng 7,2%, mức cao nhất là 7,6% còn trong điều kiện xấu nhất thì tăng trưởng GDP sẽ khoảng 6,7%. II/ Sự khủng hoảng của các ngân hàng Mỹ. Ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng kinh tế, các ngân hàng Mỹ hiện đang rơi vào cuộc khủng hoảng lớn nhất trong lịch sử, và không ít các ngân hàng lớn và vừa đã phải tuyên bố phá sản dù đã có sự trợ giúp từ chính phủ. A.Thực trạng làm ăn thua lỗ của các ngân hàng : Số các ngân hàng của Mỹ có “vấn đề” đã tăng 30% trong quý 2 vừa qua, mức cao nhất trong vòng 5 năm trở lại đây, do ngày càng có nhiều khoản vay bất động sản quá hạn. Theo FDIC (Tập đoàn Bảo hiểm Tiền gửi Mỹ (FDIC), bản danh sách “đen” này tính đến ngày 30/6 vừa qua đã bao gồm 117 ngân hàng, so với mức 90 ngân hàng ở thời điểm cuối quý 1. Các ngân hàng trong danh sách này có tổng tài sản 78,3 tỷ USD tính đến cuối quý 2, tăng gấp 3 lần so với mức 26,3 tỷ USD trong bản danh sách công bố hồi cuối quý 1. Nhiều ngân hàng trong danh sách này có mức độ cho vay địa ốc cao, đặc biệt là các khoản cho vay các dự án xây dựng. Tuy nhiên, FDIC không công bố đích danh các ngân hàng này. Theo các quan chức của FDIC, bản danh sách này sẽ còn dài ra trong thời gian tới. FDIC cho biết, các ngân hàng được tập đoàn này bảo hiểm đạt lợi nhuận ròng 4,96 tỷ USD trong quý 2, giảm 87% so với mức 36,8 tỷ USD cùng kỳ năm ngoái. Số các khoản nợ quá hạn 90 ngày trở lên đã tăng 20% so với quý 1, từ mức 136 tỷ USD lên mức 162 tỷ USD. Trong số nợ quá hạn tăng thêm này, 90% là nợ vay trong lĩnh vực địa ốc. Cũng trong quý 2 này, các ngân hàng thương mại thuộc diện bảo hiểm của FDIC đã tăng gấp hơn 4 lần quỹ dự phòng để bù đắp cho các khoản nợ không đòi được, lên tới 40,5 tỷ USD so với mức 11,4 tỷ USD cùng kỳ năm ngoái. FDIC là một cơ quan của Chính phủ Mỹ, bảo hiểm cho 8.451 ngân hàng thương mại ở Mỹ với tổng tài sản là 13.300 tỷ USD. Do phải giải quyết các vụ phá sản của các ngân hàng trong quý 2, quỹ bảo hiểm tiền gửi của FDIC đã giảm 14% xuống còn 45,2 tỷ USD, từ mức 52,8 tỷ USD hồi quý 1. Vì sự sụt giảm này, tỷ lệ dự trữ của FDIC - tức tỷ lệ giữa số tiền có trong quỹ bảo hiểm tiền gửi chia cho tổng số tiền gửi mà FDIC bảo hiểm - đã giảm xuống còn 1,01% so với mức 1,19% trong quý 1. Mà theo quy định, một khi tỷ lệ này giảm xuống 1,15% là FDIC phải lên kế hoạch làm đầy quỹ. Việc đưa hay không đưa một ngân hàng vào danh sách này được FDIC dựa vào chất lượng tài sản, lợi nhuận, tính thanh khoản… của ngân hàng đó. B.Cơn lốc phá sản ngân hàng: Được sự bảo lãnh của chính phủ liên bang, ngày 29/9, ngân hàng có giá trị tài sản lớn nhất thế giới Citigroup Inc. đã ra thông báo đồng ý mua lại các tài sản của ngân hàng Wachovia Corp có trụ sở tại thành phố Charlotte, bang North Carolina, Mỹ. Cùng ngày, ngân hàng Lehman Brothers Holdings Inc cũng loan báo ý định bán một phần tài sản cho một công ty bất động sản tư nhân. Đây là hai tập đoàn tài chính và đầu tư danh tiếng của Mỹ nhưng vừa bị phá sản do các khoản nợ xấu tràn lan trong lĩnh vực tín dụng thế chấp, chủ yếu là tín dụng thế chấp mua nhà. Theo thỏa thuận do Citigroup và Wachovia vừa ký kết, Citigroup sẽ mua lại các đơn vị dịch vụ ngân hàng đầu tư và bán lẻ của Wachovia với giá 2,16 tỷ USD, đồng thời tiếp quản 42 tỷ USD tiền thua lỗ trong 312 tỷ USD tiền cho vay của Wachovia. Wachovia cũng sẽ chuyển giao 4.365 chi nhánh với hơn 600 tỷ USD tiền tiết kiệm, chiếm 9,8% tổng giá trị tiền gửi tiết kiệm của Mỹ, cho Citigroup. Thương vụ này dự kiến hoàn tất vào ngày 31/12/2008. Wachovia là ngân hàng lớn thứ 6 của Mỹ và đến tháng 2/07 vẫn có giá trị thị trường hơn 112 tỷ USD. Mặc dù bị thua lỗ tổng cộng 17,4 tỷ USD trong 3 quý gần đây, nhưng với sự cứu giúp của chính phủ liên bang để mua lại số tài sản trên của Wachovia, Citigroup sẽ có tổng giá trị tài sản trên quy mô toàn cầu khoảng 2.900 tỷ USD, lớn hơn tổng giá trị tài sản của Bank of America sau khi mua lại Merrill Lynch. Cùng ngày, hai công ty kinh doanh bất động sản tư nhân Bain Capital Partners LLC và Hellman & Friedman LLC cũng đã đồng ý mua lại đơn vị quản lý tài sản Neuberger Berman của tập đoàn vừa bị phá sản Lehman Brothers với giá 2,15 tỷ USD. Trong đó, đáng kể nhất là vụ phá sản của ngân hàng IndyMac. Được biết, vụ phá sản này có thể khiến quỹ bảo hiểm tiền gửi của FDIC phải chi ra số tiền lên tới 8,9 tỷ USD, cao hơn rất nhiều so với dự kiến trước đó. FDIC cũng đã tiếp quản ngân hàng này hồi tháng 7 vừa qua. Văn phòng Giám sát tiết kiệm (OTS) của Mỹ vừa đóng cửa ngân hàng Ameribank, đánh dấu vụ ngân hàng thương mại phá sản thứ 12 trong năm 2008 ở nước này. Theo Tập đoàn Bảo hiểm tiền gửi Liên bang Mỹ (FDIC), ngân hàn Ameribank có trụ sở ở Northfork, Tây Virginia, có tổng tài sản 115 triệu USD và lượng tiền gửi của khách hàng là 102 triệu USD. OTS cho biết, lý do khiến Ameribank ghi danh mình vào danh sách ngân hàng vỡ nợ của Mỹ là do đã cho các dự án bất động sản giá rẻ vay quá nhiều và không đòi được nợ. Tháng 5 năm ngoái, trước khi khủng tín dụng hoảng nổ ra ở Mỹ, Ameribank đã bị các nhà chức trách cảnh báo là đang gặp vấn đề. OTS cho biết, lý do khiến Ameribank ghi danh mình vào danh sách ngân hàng vỡ nợ của Mỹ là do đã cho các dự án bất động sản giá rẻ vay quá nhiều và không đòi được nợ. Tháng 5 năm ngoái, trước khi khủng tín dụng hoảng nổ ra ở Mỹ, Ameribank đã bị các nhà chức trách cảnh báo là đang gặp vấn. Quý 2 vừa qua là quý thứ tư liên tiếp Ameribank chịu lỗ ròng và hao hụt vốn. OTS nhận định, ngân hàng này ở tình trạng “kẹt vốn nghiêm trọng” và không thể đưa ra một kế hoạch khả thi để đưa lượng vốn của mình trở lại mức hợp lý. Hiện FDIC đã tiếp quản Ameribank và công bố đã đạt được thỏa thuận chuyển toàn bộ tiền gửi tiết kiệm của khách hàng tại ngân hàng phá sản này sang cho hai ngân hàng có tên Pioneer Community Bank ở Tây Virginia và Citizens Savings Bank ở Ohio. Cũng theo FDIC, tài khoản tiền gửi của khách hàng tại ngân hàng phá sản sẽ tự động chuyển sang hai ngân hàng mới và toàn bộ số tiền trong tài khoản sẽ tự động được bảo hiểm. Nhưng đáng lưu ý nhất là Ngân hàng Washington Mutual (WaMu) của Mỹ vừa bị cơ quan chức năng của nước này tiếp quản do không còn khả năng thanh khoản. Đây là vụ phá sản ngân hàng thương mại lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ. JPMorgan Chase ngay lập tức đã mua lại WaMu với giá 1,9 tỷ USD và trở thành ngân hàng thương mại lớn nhất nước Mỹ xét về số lượng tiền gửi của khách. Văn phòng Giám sát Tiết kiệm Mỹ (OTS) đã tiến hành các thủ tục đóng cửa ngân hàng tiết kiệm WaMu. “Do không còn đủ khả năng thanh khoản để thực hiện các nghĩa vụ của mình, WaMu ở trong tình trạng không an toàn để tiến hành hoạt động kinh doanh bình thường”, OTS cho biết lý do của việc đóng cửa ngân hàng này. Có lịch sử 119 năm, tài sản lên tới 307 tỷ USD và 2.300 chi nhánh tại 15 bang, trước khi bị các nhà chức trách tiếp quản, WaMu là ngân hàng cho vay dưới chuẩn lớn thứ hai ở Mỹ, sau Wachovia, và là ngân hàng tiết kiệm lớn nhất ở Mỹ dưới sự giám sát của OTSVụ phá sản của WaMu là diễn biến lớn mới nhất trong cuộc khủng hoảng tài chính ở Mỹ. Tính tới thời điểm này, cuộc khủng hoảng đã khiến ngân hàng đầu tư Lehman Brothers phá sản, Bear Stearns và Merrill Lynch bị bán lại, Goldman Sachs và Morgan Stanley buộc phải chuyển đổi mô hình kinh doanh sang tập đoàn ngân hàng đa chức năng. Ba đại gia tài chính khác đã bị Chính phủ Mỹ tiếp quản là Fannie Mae, Freddie Mac và AIG.Thêm vào đó, cùng với vụ phá sản của WaMu, số ngân hàng thương mại của Mỹ lâm vào cảnh phá sản đã lên tới 13. Trước vụ phá sản của WaMu, vụ phá sản lớn nhất trong lịch sử ở Mỹ là vụ đổ vỡ của ngân hàng Continental Illinois National Bank & Trust Co. có tài sản 40 tỷ USD ở thời kỳ khủng hoảng tiết kiệm và cho vay thập niên 1980. Các nhà chức trách Mỹ cũng phải tiếp quản ngân hàng này, và đó là ngân hàng đầu tiên mà Chính phủ Mỹ coi là “quá lớn để đổ vỡ”. Một dấu hiệu về hậu quả ngày càng nghiêm trọng của cuộc khủng hoảng tài chính Mỹ là việc ngày 29/9 cổ phiếu của ngân hàng National City Corp (có trụ sở ở bang Ohio) bị mất giá tới 52% vì giới đầu tư xác định đây có thể là nạn nhân tiếp theo bị phá sản. Vậy kể từ đầu 2008 tới nay trên toàn nước Mỹ đã có 13 ngân hàng lớn nhỏ tuyên bố phá sản và rất nhiều các ngân hàng đang trong nguy cơ phá sản do các khoản nợ xấu, chủ yếu trong lĩnh vực cho vay thế chấp mua nhà. III. “Đại kế hoạch” giải cứu tài chính Mỹ Nước Mỹ giờ đây đang đối mặt với thảm hoạ quốc gia. Tình hình đã vượt xa một cuộc khủng hoảng tín dụng nhà đất đơn thuần và cuộc khủng hoảng công nghiệp tài chính. Cơn lốc phá sản của các ngân hàng đã khiến ngành tài chính rung chuyển đến tận gốc rễ, gây ra tình trạng hoảng loạn trong những phiên giao dịch ở phố Wall, khiến cả các doanh nghiệp trong lĩnh vực phi tài chính ở Mỹ cũng điêu đứng theo, nguy cơ gây ra sụp đổ toàn bộ nền kinh tế mỹ. Chưa bao giờ kể từ thời kỳ Đại khủng hoảng (năm 1930), nền kinh tế số một thế giới phải đối mặt với một thách thức lớn đến như vậy. Và như lời Tổng thống Mỹ Geogre W. Bush, nước Mỹ đang ở trong một “tình trạng chưa từng thấy” nên cần những “biện pháp chưa từng có”. Phát biểu với báo chí vào ngày thứ Bảy 20/9, Tổng thống Bush cho biết kế hoạch giải cứu nền kinh tế. Nếu được thông qua, 700 tỷ USD ngân sách sẽ dùng để thanh toán những khoản nợ độc hại đã lam cho thị trường Mỹ và thế giới chao đảo. Tuy nhiên, con đường để kế hoạch này thành hiện thực không hề dễ dàng và trên thực tế, nó cũng chưa thể là lời giải hoàn hảo cho một thị trường tài chính đầy những rủi ro và bất trắc. A.Thế nào là “kế hoạch 700 tỷ USD ”? Đây có thể coi là kế hoạch can thiệp lớn chưa từng thấy của chính phủ vào thị trường. Kế hoạch này được thiết kế bởi Bộ trưởng Bộ Tài Chính Henry Paulson có mục đích vực dậy thị trường tài chính và nền kinh tế. Kế hoạch này yêu cầu Bộ Tài chính mua lại các chứng khoán cầm cố đang gặp nguy khốn và các khoản nợ xấu khác để hỗ trợ ngân hàng và các nhà đầu tư. Khoản tiền từ chính phủ cũng sẽ tạo nguồn vốn mới cho phép các nhà cho vay tiếp tục duy trì hoạt động. Chính phủ sau đó sẽ tìm cách bán lại các khoản nợ này ở mức giá hợp lý khi thị trường đã ổn định hơn. Trọng tâm của chương trình là yêu cầu của Tổng thống Bush: chính phủ sẽ chi hàng tỷ USD để mua chứng khoán cầm cố bị mất giá khi hàng trăm ngàn người Mỹ không còn khả năng trả nợ mua nhà. B.Hành trình gian nan để kế hoạch được thông qua 1.Thành công bước đầu Sau phiên họp kéo dài 3 tiếng tại Capitol vào ngày 26/9/2008, đại diện thuộc hai đảng Dân chủ và Cộng hòa công bố họ đã chính thức đạt được thỏa thuận về kế hoạch ứng cứu ngành tài chính Mỹ. Đại diện hai bên cũng cho biết thêm họ sẽ tiếp tục làm việc để hoàn thành khung pháp lý cần thiết và bàn thảo vòng cuối cùng với Bộ Tài Chính Mỹ. Luật sư của hai đảng cho biết họ không gặp phải quá nhiều sự bất đồng ý kiến và họ sẽ có thể thông qua kế hoạch này trong vài ngày tới. Những điểm chính trong các cuộc đối thoại về kế hoạch ứng cứu này như sau: - Tổng số kinh phí 700 tỷ USD sẽ được chia ra đưa vào thị trường thành 3 lần, lần đầu tiên là 250 tỷ USD, sau đó là 100 tỷ USD và lần cuối cùng là 350 tỷ USD vào tháng 5/2009. - Chính phủ sẽ nhận được giấy tờ đảm bảo về việc mua lại tài sản tại những công ty như một cách để bảo vệ tiền của chính phủ. - Mức lương thưởng của giám đốc điều hành tại những công ty bán lại tài sản cho chính phủ sẽ có giới hạn nhất định. - Sẽ có hai ban giám sát, ban thứ nhất có sự tham gia của quốc hội, ban thứ hai có quyền hạn thay đổi quyết định của Bộ Tài Chính. - Một ban giám sát độc lập sẽ được thành lập để giám sát hoạt động của Bộ Tài Chính Mỹ. - Văn phòng kiểm kê chính phủ của Mỹ (Government Accountability Office) sẽ phải tiến hành kiểm toán để đảm bảo tiền được sử dụng đúng mục đích, đúng quy định, ngăn mọi hành vi lạm dụng tiền hoặc sử dụng tiền gian dối. - Phần lợi nhuận thu được trong tương lai sẽ được sử dụng để hỗ trợ cho nhu cầu nhà ở tại Mỹ. Các nhà chức trách Mỹ bao gồm Tổng thống Bush, Bộ trưởng Bộ Tài chính Henry Paulson, Chủ tịch FED Ben Bernake và giới chuyên môn đều nhấn mạnh tầm quan trọng của kế hoạch đối với kinh tế Mỹ và thị trường tài chính toàn cầu trong giai đoạn khủng hoảng nghiêm trọng đang lan rộng. Ông Bush cho rằng, nếu kế hoạch này không được thông qua, kinh tế Mỹ sẽ rơi vào một giai đoạn suy thoái “sâu và nghiêm trọng”. Đến trưa ngày 28/09, chủ tịch Hạ Viện Nancy Pelosi công bố thỏa thuận giải cứu thị trường trị giá 700 tỷ USD, và mọi chuyện chỉ chờ thỏa thuận trên giấy tờ. Bộ trưởng Bộ Tài Chính Mỹ cũng thể hiện sự tin tưởng và cho biết mọi chuyện đã đi đến hồi thống nhất. Thị trường chứng khoán phố Wall đã hưởng ứng thông tin tốt lành về kế hoạch giải cứu ngành tài chính này. Dự đoán Quốc hội sẽ thông qua kế hoạch giải cứu thị trường tài chính Mỹ trị giá 700 tỷ USD đã giúp chứng khoán Mỹ hồi phục trong giờ giao dịch cuối cùng của tuần (ngày 26/9), hạ bớt mức giảm trong một tuần tệ nhất kể từ tháng 5 của chỉ số S&P 500. Chỉ số S&P 500 tăng 3,83 điểm, tương đương 0,3%, ngừng giao dịch ở mức 1.213,01 điểm. Chỉ số công nghiệp Dow Jones tăng 121,07 điểm, tương đương 1,1%, kết thúc giao dịch ở mức 11.143,13 điểm. Chỉ số Nasdaq hạ 3,23 điểm, tương đương 0,2% xuống còn 2.183,34 điểm. Tất cả đều hy vọng kế hoạch giải cứu phố Wall sẽ được thông qua v ngày 28/9 2. Hạ viện bất ngờ bác bỏ kế hoạch Trong diễn biến gây sốc, Hạ viện Hoa Kỳ đã bỏ phiếu bác bỏ kế hoạch ứng cứu khẩn cấp thị trường tài chính trị giá 700 tỷ đôla. Kết quả kiểm phiếu như sau: 228 phiếu phản đối / 205 phiếu ủng hộ (cụ thể tỷ lệ phiếu ủng hộ/phản đối tại Đảng Dân Chủ là 140/95 trong khi tỷ lệ này tại Đảng Cộng Hòa là 65/133). 228 phiếu chống – 205 phiếu thuận, chỉ còn thiếu đúng 12 phiếu để kế hoạch hồi sinh thị trường. Bà Nancy Pelosi, chủ tịch Hạ viện, nói việc các dân biểu ngồi với nhau và đưa ra dự luật báo hiệu sự kết thúc của giai đoạn ngân hàng kinh doanh bất cẩn, trong khi chi thưởng vô tội vạ cho giám đốc thiếu thận trọng. Bà nhấn mạnh người thọ thuế Mỹ sẽ không bao giờ bỏ tiền ra nữa để chữa cháy những lỗi lầm của phố Wall. "Giai đoạn bổng lộc béo bở của giới điều hành ngân hàng nay chấm dứt. Đây không phải sự cứu giúp ngân hàng, hay một nhóm người nào, đây là hành động cứu toàn bộ nền kinh tế Hoa Kỳ và công ăn việc làm của người dân Mỹ.” Tổng thống Mỹ George W. Bush đã rất thất vọng khi Hạ viện không thông qua kế hoạch giải cứu thị trường trị giá 700 tỷ USD. “Tôi thất vọng vì kết quả bỏ phiếu của Hạ viện Mỹ về kế hoạch khôi phục kinh tế”, Tổng thống Mỹ Bush nói với báo giới tại Nhà Trắng. Sau sự kiện chấn động này, ông Bush đã có cuộc gặp với Bộ trưởng Tài chính Henry Paulson và các cố vấn cấp cao khác. "Mục tiêu của chúng tôi là tiếp tục chú tâm giải quyết tình hình kinh tế, chúng tôi sẽ làm việc để thực hiện một chiến lược”, ông Bush phát biểu. Trước đó, một phát ngôn viên của Bộ Tài chính nhấn mạnh, chính phủ Mỹ sẽ sử dụng “mọi công cụ trong tay” để bảo vệ thị trường tài chính và nền kinh tế Mỹ. Còn Bộ trưởng Tài chính Henry Paulson, một người ủng hộ kế hoạch giải cứu thì tuyên bố “sẽ tham vấn Tổng thống, Chủ tịch Cục dự trữ liên bang, và các lãnh đạo quốc hội về những bước đi tiếp theo”. Phát ngôn viên Bộ Tài chính Michele Davi khẳng định: "Trong lúc chờ đợi, chúng tôi đã sẵn sàng làm việc với những nhà hoạch định và sử dụng mọi công cụ chúng tôi đã có trong vài tháng qua, để bảo vệ thị trường tài chính và nền kinh tế của chúng ta”. Sau thông tin Hạ viện Mỹ bác bỏ dự luật giải cứu khối tài chính Mỹ, chứng khoán nước này đã có một phiên giao dịch giảm điểm mạnh nhất trong lịch sử. Không khí hoảng loạn thật sự lan đi nhanh chóng, lệnh bán ồ ạt tung ra, tất cả tạo nên một phiên giao dịch đi vào lịch sử, thập chí mức độ hoảng loạn còn lớn hơn phiên giao dịch ngày 11/9/2001. Điều đó đã khiến các chỉ số chứng khoán Mỹ giảm điểm với biên độ lớn, các chỉ số Dow Jones và S&P 500 có ngày giảm điểm mạnh nhất trong lịch sử, còn chỉ số Nasdaq có ngày giảm điểm mạnh nhất kể từ năm 2000. Rất “may mắn” cho thị trường chứng khoán Mỹ, bởi lệnh cấm bán khống đối với 829 cổ phiếu đang niêm yết trên các sàn giao dịch ở nước này vẫn còn hiệu lực tới ngày 2/10, nếu không, rất có thể mức độ sụt giảm còn mạnh hơn nhiều. Các cổ phiếu khối tài chính dẫn đầu về biên độ giảm điểm, trong đó cổ phiếu của Wachovia sụt giảm 81,6% xuống còn 1,84 USD/cổ phiếu, National City giảm 63,34%, Morgan Stanley hạ 15,19%, Goldman Sachs trượt 12,53%, Citigroup mất 11,19%,... Tuy nhiên, giảm điểm trên diện rộng chính là cổ phiếu khối công nghệ khi chỉ số Nasdaq giảm hơn 9% đưa chỉ số này giảm hơn 20% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, cổ phiếu Apple sụt giảm 17,92%, cổ phiếu Google trượt 11,61%, cổ phiếu Yahoo trượt 10,78%, cổ phiếu Microsoft mất 8,72%, cổ phiếu Dell giảm 9,35%... Kết thúc ngày giao dịch, chỉ số công nghiệp Dow Jones sụt giảm 777,68 điểm, tương đương -6,98%, đóng cửa ở mức 10.365,45. Chỉ số Nasdaq phiên này giảm mất 199,61 điểm, tương đương - 9,14%, chốt ở mức 1.983,73. Như vậy, chỉ trong một ngày, thị trường chứng khoán Mỹ mất 1.200 tỷ USD . 228 phiếu chống -1 phiếu chống tương đương 5 tỷ USD. Thất bại kế hoạch 700 tỷ USD: Khủng hoảng lòng tin chính trị Tạp chí Time đánh giá đó là "cuộc khủng hoảng lòng tin chính trị" trong khi New York Time xem đây là "sản phẩm của một sự thất bại lớn hơn, của lãnh đạo chính trị ở Washington vào thời điểm mà thế giới đang nhìn vào nước Mỹ đối phó với khủng hoảng kinh tế" khi kế hoạch giải cứu thị trường tài chính 700 tỉ USD tưởng chừng như đã được thông qua thì đến phút chót đã không thể vượt qua được cuộc bỏ phiếu căng thẳng tại Hạ viện Mỹ. Tư tưởng Đảng phái xuất hiện không đúng lúc? Trước đó, gần như tất cả các lãnh đạo chính trị chính của Mỹ đều ủng hộ cho kế hoạch 700 tỷ USD giải cứu thị trường tài chính Mỹ: Tổng thống, Phó Tổng thống, Bộ trưởng Tài chính, Chủ tịch Cục dự trữ liên bang, lãnh đạo đảng Dân chủ và Cộng hoà tại Quốc hội. Tất cả họ, từ Nhà Trắng tới đồi Capitol đều nói một câu giống nhau: bỏ phiếu thuận cho kế hoạch. Nhưng phần đa những nhà chính trị đại diện cho ý chí và nguyện vọng của người dân Mỹ lại bỏ phiếu chống cho kế hoạch đó. Những người giữ vai trò chủ chốt trong cuộc vận động ủng hộ kế hoạch này đã không tập hợp đủ số phiếu cần thiết ở Hạ viện. Theo New York Time, "họ đã cho phép ngọn lửa chính trị đảng phái bùng lên vào những thời điểm nhạy cảm". Cũng theo báo này, nếu trước đây còn có bất kỳ sự nghi ngờ nào về sự bất lực chính trị và vị thế "Tổng thống vịt què" của ông Bush, thì mối ngờ vực đó đã bị xoá hoàn toàn vào ngày 29/9 khi, bất chấp mọi lời biện hộ cá nhân, hơn 2/3 thành viên Cộng hoà ở Hạ viện đã bỏ phiếu chống lại kế hoạch giải cứu nền kinh tế. Trong khi có những nhà lập pháp phản đối giải pháp trọn gói này bởi giá trị thực tế của nó, thì một số đông đưa ra quyết định phản đối bởi việc thông qua giải pháp đó sẽ đẩy tương lai chính trị của chính họ vào thế hiểm nghèo. Một khi lá phiếu đã đưa ra và quá ít các thành viên Cộng hoà bỏ phiếu thuận, những thành viên Dân chủ sẽ không nỗ lực để thông qua một kế hoạch vốn không được nhiều người ủng hộ này. Nhiều nhà phân tích cho rằng, lãnh đạo của hai đảng đã thất bại khi đưa gói giải pháp ra Hạ viện bỏ phiếu mà không biết rằng liệu nó có nhận đủ số phiếu để thông qua hay không. "Đó là một động thái tồi vào bất kỳ thời điểm nào, đặc biệt trong trường hợp này sẽ mang lại rủi ro cho thị trường và hệ thống tài chính đang bị suy yếu trầm trọng sẽ phản ứng rất tệ", tờ New York Time nhận định. Sau khi quá nhiều các thành viên của đảng Cộng hoà bỏ phiếu chống lại kế hoạch đó, John A. Boehner, lãnh đạo đảng Cộng hoà ở Hạ viện cố gắng đổ lỗi cho bài phát biểu mang tính đảng phái ở Hạ viện chỉ ngay trước khi bỏ phiếu của Chủ tịch Hạ viện, bà Nancy Pelosi.Bà Pelosi đã phát biểu với những thành viên Dân chủ rằng bà đã đưa ra lời hứa nhưng không thể đoàn kết họ đủ, dẫn tới thất bại mà có thể sẽ còn được nhớ rất lâu. Những ứng viên cho vị trí của Tổng thống Bush, TNS John McCain và TNS Barack Obama đang ở cách xa Washington, đóng vai phụ trong việc giúp giải quyết cuộc khủng hoảng mà một trong hai người sẽ phải kế thừa. Sự thất bại, ngay cả khi chỉ là tạm thời, cho thấy những khó khăn trong việc đối mặt với những trường hợp khẩn cấp xảy ra nhanh chóng bằng một quy trình lập pháp chính trị sẵn có và chậm chạp.Và bất chấp sự đồng thuận hiếm hoi giữa các nhà lãnh đạo hai đảng trong trường hợp này, hố sâu ngăn cách giữa những gì các nhà lập pháp được nghe ở Washington và những gì họ được nghe tại nhà vẫn còn quá lớn, để có thể nhảy qua, đặc biệt với những đảng viên Cộng hoà. Lòng tin về tính đại diện của Washington? Đây là sự kiện đóng dấu quan trọng, là đỉnh điểm mang ý nghĩa lịch sử khắc hoạ thực tế về điều người Mỹ từ lâu cảm nhận về sự đại diện của họ ở Washington Dc. Khủng hoảng lòng tin quốc gia bùng nổ vào 29/9 là vấn đề lâu dài và sâu sắc hơn, một cuộc khủng hoảng lòng tin chính trị đe doạ sẽ gây hại cho nước Mỹ lớn hơn là việc thị trường sẽ bị đóng băng và các DN bắt đầu sụp đổ, tờ Time dẫn lời dự báo của các chuyên gia.Vấn đề này đã tăng dần trong nhiều năm. Chỉ 28% người Mỹ ủng hộ Thống Bush và chỉ 18% ủng hộ Quốc hội. Lúc này, những cảm nhận tồi tệ đó đã biểu lộ ra theo cách đen tối nhất. Số đông những người bỏ phiếu chống từ chối đặt lòng tin vào những nhà lãnh đạo của họ, bỏ qua đơn thuốc mà chính quyền đã đưa ra. Một vài người bỏ phiếu vì lý do ý thức hệ nhưng phần đa họ chỉ đơn giản làm điều mà các nhà chính trị làm, phản ánh ý chí của người dân. Phân tích của Nate Silver, người điều hành trang FiveThirtyEight.com chỉ rõ trong 38 thành viên Quốc hội của hai đảng hiện nay được đánh giá là dễ bị tổn thương trong cuộc bầu cử tiếp theo thì 30 người bỏ phiếu chống lại kế hoạch và chỉ 8 người ủng hộ. Ngược lại, thậm chí những thành viên hai đảng đang ở vị trí an toàn cho cuộc bầu cử tới cũng phân chia số phiếu, 197 phiếu thuận và 198 phiếu chống. Nếu những chuyên gia nói đúng, nước Mỹ đang bị đe doạ bởi những khó khăn tài chính bởi không có ai đứng lên và giải thích về tình thế. Chỉ số Dow Jones trung bình đã giảm 778 điểm. Bộ trưởng tài chính Hank Paulson cảnh báo ngay chiều 29/9 rằng các khoản vay nợ mua ô tô và các khoản vay cho sinh viên sẽ bị thắt chặt. Các kinh tế gia khác cảnh báo về khả năng sụp bổ của các tập đoàn kinh tế khác và nguy cơ thất nghiệp, nếu như thị trường cho vay ngắn hạn bị đóng băng. Sự sụp đổ, sáp nhật các ngân hàng có vẻ sẽ tiếp diễn. Trong tình huống tồi tệ nhất, các nhà lịch sử kinh tế có thể thấy rằng mọi dự đoán của Paulson sẽ thành sự thực, và chính quyền liên bang sẽ trả cái giá lớn hơn nhiều so với khoảng đầu tư 700 tỷ USD cho khu vực tư nhân. Nếu chuyện này qua đi, các sử gia sẽ tìm ra nhiều người phải chịu trách nhiệm. Ông Paulson và Tổng thống Bush đã thất bại trong việc giải thích kế hoạch tốt hơn. Các nhà lãnh đạo Hạ viện đã thất bại trong việc tập hợp đủ số phiếu. Và thậm chí các ứng viên Tổng thống đã thất bại trong việc sử dụng những thuyết giáo của mình để thúc đẩy vấn đề. Và các sử gia cũng không quên nguồn gốc của những thấy bại trước vòng bỏ phiếu hôm 29/9, thậm chí về sai lầm của Phố Wall. Nhiều năm trước, lòng tin của người dân và các nhà chính trị đã vỡ. Niềm tin đã mất. Dự trữ tín nhiệm đã bị phá sản. Và khi họ cần những điều đó nhất, các nhà lãnh đạo nhận thấy họ đã mất khả năng để tạp ảnh hưởng lên chính những người đã chọn họ làm người lãnh đạo. (Theo NewYork Time_ www.inteves.com ) 3. Hy vọng lại mở ra – những ngày phập phồng chờ đợi Sau khi Hạ viện Mỹ bất ngờ không thông qua kế hoạch ứng cứu thị trường tài chính trị giá 700 tỷ USD, nước Mỹ lại hồi hộp đón chờ quyết định của Thượng viện Mỹ trong đêm thứ tư (01/10) với hy vọng gói giải cứu thị trường tài chính sẽ được thông qua. Nhà hoạch định chính sách kinh tế Mỹ thay đổi 3 điểm và dồn nỗ lực vận động hành lang cho kế hoạch này được thông qua. - Điểm điều chỉnh đầu tiên được là nâng trần bảo hiểm của liên bang đối với các khoản tiền tiết kiệm của người dân từ 100.000 USD hiện nay lên 250.000 USD để ngăn chặn tình trạng rút tiền ồ ạt khỏi các ngân hàng. - Đề xuất sửa đổi lớn thứ hai là sửa lại các quy định về kế toán. Theo đó các ngân hàng và các tổ chức tài chính, tín dụng và tiết kiệm phải thường xuyên đánh giá lại giá trị tài sản của họ, trong đó có các cổ phiếu và chứng khoán liên quan tới thế chấp, cho phù hợp với mức giá của thị trường nhằm ngăn chặn tình trạng giấu giếm thua lỗ khá phổ biến như trong thời gian vừa qua. - Bản kế hoạch 700 tỷ USD mới lần này còn mở rộng tín dụng thuế cho việc nghiên cứu và phát triển, mở rộng tín thuế trẻ em để bảo vệ hàng triệu gia đình, ngoài ra là hỗ trợ thuế cho nạn nhân của bão lụt và thảm họa thiên nhiên. (Tín thuế trẻ em (child tax credit) là một khoản tiền, nhiều nhất là $1,000 dành cho mỗi trẻ em đủ tiêu chuẩn người thọ thuế có thể khai để làm giảm số tiền thuế nợ họ phải đóng.). Thành viên của Hạ Viện và Thượng Viện cho rằng dự thảo luật này sẽ tạo ra hàng trăm nghìn việc làm mới và giảm phụ thuộc của Mỹ vào dầu nhập khẩu.Ứng viên thuộc Hạ Viện đang cân nhắc thay đổi riêng của họ, theo đó việc hỗ trợ cho người thất nghiệp sẽ tăng lên và tăng tín dụng thuế cho chủ sở hữu nhà ở lên 1.000USD. Tuy nhiên một số Thượng Nghị Sỹ Đảng Cộng Hòa sẽ không chấp thuận điều này. Chính quyền Bush tích cực vận động Quốc Hội thông qua kế hoạch giải cứu ngành tài chính với tổng kinh phí 700 tỷ USD.Bộ trưởng Bộ Tài Chính Henry Paulson giành suốt 1 ngày rưỡi nói chuyện điện thoại và đối thoại trực tiếp với các nhà làm luật cũng như những người chuyên vận động hành lang, ông nỗ lực thuyết phục họ thay đổi ý kiến chống lại kế hoạch 700 tỷ USD. Tối 01/10 Thượng Viện Mỹ bỏ phiếu cho kế hoạch 700 tỷ USD, giờ bỏ phiếu là sau 7h30 phút tối tính theo giờ Washington. Nhiều khả năng kế hoạch sẽ được Thượng Viện thông qua, bởi theo đánh giá của nhiều chuyên gia, nếu tình hình kéo dài cũng không ai có lợi, hơn nữa cuộc bầu cử ngày 4/11 đang đến gần, không Đảng nào muốn người dân mất lòng tin vào chính sách kinh tế của họ. Đảng Cộng Hòa sẽ chịu nhiều áp lực bởi ứng viên Obama của Đảng Dân Chủ đang có phần vượt trội so với ứng viên McCain của họ. Chứng khoán Mỹ có phiên giảm xuống nhưng mức giảm không sâu do thị trường vẫn đang chờ kết quả cuối cùng tại Thượng viện Mỹ. Cụ thể, chỉ số S&P 500 giảm 5,3 điểm, tương đương 0,5% xuống còn 1.161,06 điểm. Chỉ số công nghiệp Dow Jones hạ 19,59 điểm, tương đương 0,2%, đóng cửa giao dịch ở mức 10.831,07 điểm. Chỉ số Nasdaq hạ 22,48% điểm, tương đương 1,1%, kết thúc giao dịch ở mức 2.069,4 điểm. 4. Thượng viện thông qua Thượng viện Mỹ bắt đầu thảo luận về kế hoạch vào buổi chiều ngày 1/10, sau đó hoạt động bỏ phiếu bắt đầu vào lúc 7h30 tối theo giờ Washington, tức sáng 2/10 theo giờ Việt Nam. Kế hoạch này đã được Thượng viện thông qua với 74 phiếu thuận và 25 phiếu chống. Hai thượng nghị sỹ Barack Obama của đảng Dân chủ và John McCain của đảng Cộng hòa, hai ứng cử viên tổng thống Mỹ, bỏ phiếu thuận. Điểm chính trong kế hoạch giải cứu tại Thượng viện Mỹ vẫn là mua lại tài sản xấu của các ngân hàng, nhưng cũng bao gồm thêm một số điều khoản mới nhằm hỗ trợ ngành tiêu dùng - bán lẻ của Mỹ. Những thay đổi này được đưa vào kế hoạch nhằm mục đích thu hút thêm phiếu thuận ở Hạ viện, đặc biệt là từ phía các thành viên đảng Cộng hòa bỏ phiếu chống trong cuộc bỏ phiếu lần trước. Do việc Thượng viện đã bổ sung các điều khoản mới vào trong kế hoạch, chi phí ban đầu cho kế hoạch này sẽ tăng thêm so với mức 700 tỷ USD mà Bộ Tài chính Mỹ sử dụng cho việc mua các tài sản xấu. Tuy nhiên, những người ủng hộ cho rằng, người nộp thuế có khả năng sẽ thu hồi phần nhiều, nếu không muốn nói là toàn bộ, số tiền mà Bộ Tài chính sử dụng, vì số tiền này sẽ được đầu tư vào những tài sản có giá rẻ hơn giá trị thực Các điều khoản bổ sung bao gồm: - Tạm thời tăng thêm trần bảo hiểm tiền gửi của Cục Bảo hiểm tiền gửi Liên bang Mỹ (FDIC) đối với các tài khoản tiền gửi từ mức 100.000 USD lên mức 250.000 USD. Các ngân hàng được FDIC bảo hiểm sẽ không phải chi thêm cho phần chi phí bảo hiểm tăng thêm này, mà thay vào đó, kế hoạch cho phép FDIC được vay tiền từ Bộ Tài chính để trang trải những khoản thua lỗ có thể xảy ra do mức phí bảo hiểm cao hơn này. - 3 điểm mới về vấn đề thuế: + Mở rộng chương trình ưu đãi thuế năng lượng tái sinh đối với các cá nhân và doanh nghiệp, bao gồm việc chiết khấu giá mua các tấm pin nhiên liệu mặt trời. Chương trình cắt giảm thuế này có trị giá 17 tỷ USD. + Tiếp tục gia hạn thêm một số chương trình cắt giảm thuế đã hết hạn, trong đó có các loại tín dụng thuế nghiên cứu và phát triển dành cho các doanh nghiệp và tín dụng thuế cho cá nhân. Chương trình kéo dài 2 năm này trị giá 42 tỷ USD. + Kế hoạch cũng bao gồm việc thêm 1 năm nữa người Mỹ không phải nộp thuế tối thiểu lựa chọn (AMT), loại thuế mà 24 triệu hộ gia đình ở Mỹ sẽ phải nộp tổng số tiền thuế thu nhập 62 tỷ USD vì sự giàu có của họ. - Kế hoạch của Thượng viện cho phép Cục Dự trữ Liên bang (FED) trả lãi suất ngay lập tức đối với các cân đối dự trữ, đem lại cho FED một công cụ nữa để quản lý cung tiền quốc gia. - Kế hoạch này cũng cho phép Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Mỹ (SEC) có thẩm quyền đình chỉ một quy tắc kế toán mà các ngân hàng và các doanh nghiệp cho là đã “thổi phồng” cuộc khủng hoảng toàn cầu. Quy tắc có tên tiêu chuẩn giá trị hợp lý (fair-value standard) này yêu cầu các công ty phải rà soát tài sản và báo lỗ nếu giá trị của tài sản giảm. Hiệp hội Các nhà ngân hàng Mỹ và một số công ty, trong đó có AIG đã thúc giục SEC ngừng áp dụng hoặc nới lỏng quy định này vì cho rằng, quy định buộc các doanh nghiệp phải báo lỗ nặng hơn thực tế. Bất chấp việc Thượng viện Mỹ thông qua kế hoạch 700 tỷ USD, thị trường chứng khoán Mỹ vấn đi xuống do lo ngại khủng hoảng tín dụng sẽ còn tác động xấu đến kinh tế. Thị trường Mỹ giảm điểm ngày thứ hai liên tiếp do chi phí cho vay gia tăng cùng với những báo cáo cho thấy kinh tế Mỹ ngày càng xấu đi, càng làm tăng thêm lo ngại rằng kế hoạch giải cứu thị trường tài chính trị giá 700 tỷ USD của chính phủ sẽ không đủ để kích thích tăng trưởng. Chỉ số S&P 500 giảm 46,78 điểm, tương đương 4% xuống còn 1.114,28 điểm. Chỉ số công nghiệp Dow Jones mất 348,22 điểm, tương đương 3,2%, đóng cửa giao dịch ở mức 10.482,85 điểm. Chỉ số Nasdaq hạ 4,5% xuống còn 1.976,72 điểm. 5. Phán quyết của Hạ viện Thứ Sáu 3/10 (giờ Việt Nam), Hạ viện Mỹ nhóm họp để bỏ phiếu lại cho dự luật giải cứu hệ thống tài chính ngân hàng Mỹ. Với 263 phiếu thuận và 171 phiếu chống, bản kế hoạch giải cứu thị trường tài chính trị giá 700 tỷ USD cuối cùng đã được Hạ viện Mỹ thông qua sau 4 ngày bị Hạ viện từ chối với số phiếu chống áp đảo. Tổng thống Bush đã nhanh chóng đặt bút ký thông qua bản kế hoạch này. Trước khi Hạ viện ngồi họp lại, Tổng thống Bush đã gọi 12 cuộc điện thoại cho các nhà hoạch định chính sách của Đảng Cộng hòa để vận động hành lang thông qua kế hoạch giải cứu. Gói giải cứu được sự ủng hộ của 172 Hạ nghị sĩ thuộc Đảng Dân chủ và 91 Hạ nghị sĩ thuộc Đảng Cộng Hòa. Hơn 2/3 thành viên thuộc Đảng Dân chủ bỏ phiếu thông qua trong khi chỉ có gần một nửa thành viên thuộc Đảng Cộng hòa đồng ý phê chuẩn kế hoạch. Bản kế hoạch khá ngắn gọn trong vòng 800 từ, trong đó gồm các điểm căn bản: 1. Sẽ ngay lập tức cho phép Bộ trưởng Bộ Tài chính Henry Paulson sử dụng số tiền 250 tỷ USD để mua lại các khoản nợ xấu trong các tổ chức tài chính. Số tiền còn lại sẽ được chi dần theo từng giai đoạn. Kế hoạch này sẽ hết hạn vào ngày 31/12/2009, trừ khi Quốc hội Mỹ cho phép gia hạn chương trình thêm 1 năm nữa. 2. Đạo luật này sẽ thành lập hai ban giám sát. Ủy ban thứ nhất có tên Ủy ban Giám sát Ổn định Tài chính sẽ bao gồm Chủ tịch FED, Chủ tịch Ủy ban Giao dịch và Chứng khoán (SEC), Giám đốc Cơ quan Tài chính Địa ốc Liên bang, Bộ trưởng Bộ Nhà đất và Phát triển đô thị, Bộ trưởng Bộ Tài chính. Ủy ban này sẽ phải thường xuyên báo cáo định kỳ lên Quốc hội về quá trình thực hiện kế hoạch. Ủy ban thứ hai là một ủy ban của Quốc hội nhằm theo dõi tình hình thị trường tài chính, hệ thống pháp lý, và hoạt động của Bộ Tài chính trong việc sử dụng quyền lực của mình trong kế hoạch này. Ủy ban này bao gồm 5 chuyên gia bên ngoài do Quốc hội chỉ định. 3. Bộ Tài chính sẽ thành lập một chương trình bảo hiểm dành cho các tài sản xấu của các doanh nghiệp với mức bảo phí do các doanh nghiệp trả dựa trên mức độ rủi ro của tài sản. Tiền bảo hiểm trả cho các doanh nghiệp sau khi đã trừ đi số tiền phí bảo hiểm sẽ nằm ngoài số tiền 700 tỷ USD của kế hoạch. 4. Chính phủ Mỹ được yêu cầu phải gây tác động đối với các tổ chức cho vay để họ giảm thiểu số vụ tịch biên nhà. Tuy nhiên, một điểm đáng chú ý mà Chính phủ Mỹ không thể đạt được thỏa thuận với Quốc hội là điều chỉnh các điều khoản vay vốn để giúp những người sở hữu nhà đã nộp đơn xin phá sản có thể giữ lại được ngôi nhà của họ. 5. Trong kế hoạch này, người nộp thuế sẽ được coi như những người nắm giữ cổ phần trong các doanh nghiệp có tài sản xấu được mua lại. Nếu Chính phủ Mỹ thua lỗ vì trả giá quá cao cho các khoản nợ xấu, đạo luật yêu cầu Tổng thống phải đề xuất một kế hoạch thu hồi vốn trong trường hợp kế hoạch này thua lỗ trong vòng 5 năm kể từ ngày có hiệu lực. 6. Đạo luật cũng như áp dụng hạn chế đối với lương thưởng của lãnh đạo các doanh nghiệp tham gia chương trình, đặc biệt là gói bồi thường “chiếc dù vàng” dành cho các lãnh đạo doanh nghiệp rời khỏi các công ty được giải cứu. Ngày 3/10, chứng khoán Mỹ đã giảm điểm bất chấp kế hoạch “giải cứu” Phố Wall đã được Hạ viện chính thức thông qua. Chứng khoán Mỹ đã tăng mạnh vào phiên buổi sáng do giới đầu tư tin tưởng kế hoạch giải cứu thị trường tài chính sẽ được thông qua. Và khi kế hoạch được thông qua, các chỉ số tiếp tục tăng điểm, nhưng sau đó thị trường đảo chiều và duy trì đà giảm điểm cho đến cuối ngày giao dịch. Sự sụt giảm trong nhiều ngày giao dịch với biên độ lớn trong tuần của thị trường chứng khoán đã đưa chỉ số S&P 500 và Nasdaq có tuần giảm điểm mạnh nhất kể từ năm 2001 trong khi chỉ số Dow Jones có tuần tồi tệ nhất kể từ tháng 7/2002. Kết thúc ngày giao dịch, chỉ số công nghiệp Dow Jones tiếp tục giảm 157,47 điểm, tương đương -1,5%, đóng cửa ở mức 10.325,38, giảm 7,34% so với tuần trước và thấp hơn 22,16% so với cùng kỳ năm ngoái. Chỉ số Nasdaq phiên này trượt 29,33 điểm, tương đương -1,48%, chốt ở mức 1.947,39, mất 10,81% so với tuần Chỉ số Dow Jones giảm 1,5% trong phiên này, thấp hơn tuần trước 7,34% và giảm 22,16% so với cùng kỳ năm ngoái trước và giảm 26,58% so với cùng kỳ năm ngoái. Cuối cùng, chỉ số S&P 500 mất 15,05 điểm, tương đương -1,35%, đóng cửa ở mức 1.099,23, giảm 9,38% so với tuần trước và thấp hơn 25,14% so với cùng kỳ năm 2007. Điều gì khiến thị trường không tăng điểm sau quyết định của Hạ viện? Theo giới phân tích nhận định, kế hoạch 700 tỷ USD này mới chỉ giải quyết được bề nổi của vấn đề mà nước Mỹ đang phải đối mặt, nó mới giúp được Phố Wall tránh bị sụp đổ và nền tài chính tạm thời không biến động mạnh.Nhưng nước Mỹ vẫn đang phải đối mặt với nhiều vấn đề vĩ mô mất cân xứng như thất nghiệp tăng cao, thu nhập có nguy cơ giảm, nền kinh tế có thể sẽ khó khăn hơn nhiều... Và suy cho cùng, 700 tỷ USD tiền thuế của người dân Mỹ thay vì được sử dụng vào anh sinh xã hội... thì nay được “bỏ vào” việc cứu những sai lầm của hệ thống tài chính Mỹ. Do đó, nếu kế hoạch chi 700 tỷ USD cho thị trường tài chính Mỹ không được thông qua có thể sẽ đẩy chứng khoán Mỹ sụt giảm mạnh, nhưng khi nó được thông qua thì không có nghĩa thị trường chứng khoán sẽ phản ứng tích cực. Bởi vì tác động tâm lý có thể khiến chứng khoán tăng tức thời, nhưng sự bền vững của đà tăng điểm lại phụ thuộc vào các nhân tố tổng hòa trên bình diện vĩ mô. C. 700 tỷ USD – liệu có phải thần dược? Ngày thứ Hai 6/10, Chính phủ Mỹ công bố thị trường đã ở tình trạng "cực kỳ căng thẳng" và đang cấp tốc huy động tổng lực các biện pháp trên toàn bộ các mặt trận. Bất chấp gói giải cứu được thông qua, ngày thứ Sáu cuối tuần qua chứng khoán Mỹ tiếp tục đi xuống. Thị trường mở cửa ngày thứ Hai với xu thế đi xuống vẫn chưa đảo chiều.Chỉ số Dow Jones, chỉ số chứng khoán quan trọng nhất của Mỹ, đã giảm mất 200 điểm ngay từ lúc thị trường mở cửa, đến giữa phiên giao dịch ngày thứ Hai đã mất thêm 100 điểm, để tụt xuống mức thấp nhất trong vòng 4 năm qua. Cũng vào lúc mở cửa, chỉ số S&P 500 giảm 3,7%, chỉ số Nasdaq giảm 3,8%, chỉ số Russell 2000 giảm 3,8%... Vào giữa phiên giao dịch ngày thứ Hai, màu đỏ đã chiếm toàn bộ các màn hình chứng khoán. Lẻ loi vài con số màu xanh của giá vàng và giá trái chiếu Chính phủ. Đó là nơi cuối cùng để các nhà đầu tư tìm chỗ trú ẩn an toàn. Giá dầu thô cũng giảm xuống dưới 90 USD/thùng. Ngày 7/10, chứng khoán Mỹ sụt giảm mạnh và đẩy các chỉ số xuống mức thấp nhất trong gần 10 năm qua. Thông tin Tổ chức các nước xuất khẩu dầu lửa (OPEC) đang cân nhắc cắt giảm sản lượng đã đẩy giá dầu thô kỳ hạn giao tháng 11 tại NYMEX trong ngày 7/10 tăng thêm 2,25 USD/thùng và đóng cửa ngày giao dịch ở mức 90,06 USD/thùng. Chứng khoán Mỹ tiếp tục mất điểm ngày thứ năm liên tiếp, trong đó chỉ số Dow Jones đã xuống mức thấp nhất trong gần 10 năm qua do giới đầu tư lo ngại nền kinh tế Mỹ có thể rơi vào suy thoái nặng nề. Trong 5 ngày giảm điểm liên tiếp gần đây, chỉ số Dow Jones đã mất 1.400 điểm, tương đương mức sụt giảm 13% giá trị và xuống dưới ngưỡng 9.500 điểm. Chỉ số S&P 500 và chỉ số Nasdaq cũng có mức trượt giảm trên 10% sau 5 ngày. Mức sụt giảm hơn 10% giá trị trong 5 ngày qua của các chỉ số tương đương với thời kỳ suy giảm của chứng khoán Mỹ trong gần 3 quý năm 2008 và đẩy các chỉ số giảm gần 30% so với cùng kỳ năm ngoái. “Thị trường chưa thể tìm thấy lối thoát, Chính Phủ hay FED vẫn chưa thừa nhận điều đó, chúng tôi luôn trong tâm trạng bất an và không biết thị trường sẽ đi về đâu”, Linda Duessel, chiến lược gia thị trường của Hiệp hội các nhà đầu tư ở Pittsburgh nói. Rõ ràng, thị trường chứng khoán Mỹ đang trong cơn nguy kịch, bởi vì ngay cả nghiệp vụ bán khống cũng gần như bị cấm khi có đến hơn 950 mã cổ phiếu của những tập đoàn lớn đều bị đưa vào diện “bảo vệ đặc biệt”. Thế nhưng, ngay cả khi không cho giới đầu tư kiếm lời từ việc đầu cơ giá xuống, thì thị trường chứng khoán Mỹ vẫn sụt giảm trên 10% trong 5 ngày liên tiếp vừa qua. Trở lại với phiên giao dịch ngày 7/10, các cổ phiếu khối tài chính tiếp tục dẫn đầu về biên độ giảm điểm, trong đó, cổ phiếu của Morgan Stanley giảm 24,9%, Citigroup giảm 12,98%, cổ phiếu JPMorgan mất 10,64%. Đáng chú ý hơn cả là cổ phiếu của Bank of America giảm tới 26,2% sau khi ngân hàng này công bố sẽ cắt giảm cổ tức và phải tăng thêm 10 tỷ USD để bù lỗ các khoản kinh doanh khác. Kết thúc ngày giao dịch, chỉ số công nghiệp Dow Jones tiếp tục giảm 508,39 điểm, tương đương -5,11%, đóng cửa ở mức 9.447,11. Chỉ số Nasdaq phiên này trượt 108,08 điểm, tương đương -5,8%, chốt ở mức 1.754,88. Cuối cùng, chỉ số S&P 500 mất 60,66 điểm, tương đương -5,74%, đóng cửa ở mức 996,23. Ngày 8/10, chứng khoán Mỹ giảm điểm ngày thứ sáu liên tiếp Giá dầu thô kỳ hạn giao tháng 11 tại NYMEX trong ngày 8/10 đã giảm 1,11 USD/thùng và đóng cửa ngày giao dịch ở mức 88,95 USD/thùng. Sau 6 ngày liên tiếp giảm điểm, chỉ số công nghiệp Dow Jones đã mất 1.594,55 điểm, tương đương -14,7%. Chỉ số Nasdaq mất 351,55 điểm, tương ứng -16,81%. Chỉ số S&P 500 trượt 179,8 điểm, tương đương -15,4%. Trong phiên giao dịch này, khối lượng giao dịch trên sàn New York đạt 2,13 tỷ cổ phiếu, tại sàn Nasdaq đạt 3,53 tỷ cổ phiếu, trên cả hai sàn, có 3 cổ phiếu giảm điểm thì có 1 cổ phiếu mất điểm. Kết thúc ngày giao dịch, chỉ số công nghiệp Dow Jones tiếp tục giảm 189,01 điểm, tương đương -2%, đóng cửa ở mức 9.258,1. Chỉ số Nasdaq phiên này trượt 14,55 điểm, tương đương -0,83%, chốt ở mức 1.740,33. Cuối cùng, chỉ số S&P 500 mất 11,29 điểm, tương đương -1,13%, đóng cửa ở mức 984,94. Người ta đang đặt ra câu hỏi: tác dụng của bản kế hoạch trên đến đâu? Bộ Tài Chính mất khoảng 1 tuần để chuẩn bị mọi điều kiện cần thiết cho phiên đấu giá mua tài sản thế chấp đầu tiên. Lần mua đầu tiên sẽ mất vài tuần mới có thể được tiến hành thực tế. Bộ Trưởng Bộ Tài Chính có quyền quyết định hành động sớm hơn, ông sẽ quyết định sẽ mua lại tài sản thế chấp từ tổ chức nào hoặc có thể rót vốn vào nếu tổ chức đó gần sụp đổ. Tốc độ ứng cứu thị trường nay rất quan trọng. Ngân hàng rất ngại cho vay tiền liên ngân hàng, ngoại trừ việc cho vay với mức lãi suất thật cao hay khoảng thời gian vay rất ngắn. Phần lớn ngân hàng muốn lấy lại tiền chỉ trong vài ngày. Lượng tiền lớn từ FED và một số ngân hàng trung ương khác không đủ để giải quyết cơn sốt tiền này. Tệ hại hơn, các khoản vay ngắn hạn giành cho các công ty đang giảm đi đáng kể. Điều này ảnh hưởng không nhỏ tới các tập đoàn lớn cũng như các công ty nhỏ. General Electric đã nỗ lực tăng vốn vì lo ngại về khả năng tài chính. Những công ty thuộc lĩnh vực bán lẻ cũng cho biết khó khăn trong khả năng tài chính để mua đủ hàng tích trữ cho đợt bán hàng mùa nghỉ lễ. Người đứng đầu của AutoNation, một hãng kinh doanh xe, phát biểu với CNBC cho biết các ngân hàng đang kiếm mọi lý do để nói không với việc cho vay tiền, họ thường lấy lý do như sau:”Chúng tôi đang phải chịu đựng từ chính sách thắt chặt tín dụng cho đến sự hoảng loạn tín dụng.” Nhiều công ty cho rằng một số ngân hàng đang viện dẫn lý do thị trường hỗn loạn để giảm tín dụng hoặc tăng phí đối với các khoản vay mới, điều này không khỏi khiến các doanh nghiệp không chắc chắn được họ sẽ còn trả lương nhân viên hay mua nguyên liệu thô được bao lâu nữa. Kế hoạch không có nhiều tác dụng khiến thị trường giảm lo lắng, không đủ trấn an những nhà đầu tư đã ồ ạt vẫn bán tháo cổ phiếu ngay cả sau khi bản kế hoạch 700 tỷ được thông qua. Ngay đến tổng thống Bush cũng đề nghị người Mỹ hãy giữ bình tĩnh:”Người Mỹ nên hiểu rằng để kế hoạch này cần có thời gian mới có thể mang lại tác động tích cực lên nền kinh tế. Khi dòng chảy tín dụng thông suốt, nhiều doanh nghiệp sẽ có khả năng điều tiết công viêc kinh doanh tốt hơn. Các gia đình có thể vay tiền mua nhà, xe ô tô và học đại học. Cơ quan liên bang và chính phủ sẽ có tiền cho dịch vụ cơ bản.” Một số chuyên gia kinh tế cho rằng ngài Tổng thống và người ủng hộ của ông đã vẽ ra bức tranh quá hào nhoáng về triển vọng nền kinh tế. Cho đến khi làn sóng thu hồi nhà ở chấm dứt và giá nhà giảm chậm lại, các ngân hàng sẽ vẫn ngại ngần trong chính sách vay tiền và nền kinh tế không phát triển được. Ông Christian Menegatti, chuyên gia phân tích tại RGE Monitor, nhận xét kế hoạch không có bất kỳ dấu hiệu nào sẽ mang lại ổn định cho thị trường nhà đất hay nền kinh tế. Vấn đề sẽ vẫn trở lại và lòng tin sẽ vẫn đi xuống. Trên thực tế, cứ 3 giám đốc điều hành các công ty tài chính có đến 1 người dự đoán điều kiện tín dụng sẽ tiếp tục thắt chặt ngay cả khi kế hoạch đã êm xuôi. Như vậy việc vay thế chấp mua nhà hay để kinh doanh vẫn khó khăn. Khi những bản báo cáo về tình hình việc làm đầy tiêu cực được công bố, người tiêu dùng và doanh nghiệp có thể vẫn không muốn vay tiền kể cả khi các ngân hàng nới rộng chính sách tín dụng. Bản báo cáo về thị trường việc làm ngày thứ 6 (3/10) cho biết thêm 159 nghìn người mất việc làm. Ông Amiyatosh Purnanandam, giáo sư tài chính tại đại học Michigan, chia sẽ ý kiến như sau:”Bạn nói với tôi rằng tôi có thể vay tiền, tuy nhiên thực tế tôi không muốn vay.” và “nếu người ta không mua ô tô ngay cả khi tín dụng có thuận lợi hay không, nền kinh tế sẽ không thể khá hơn.” Điều này đã trở thành một vòng luẩn quẩn. Người tiêu dùng không muốn chi tiêu, nền kinh tế không thể khá hơn. Sự hoảng loạn lại trở lại thị trường tài chính, chính phủ buộc phải tiếp tục can thiệp. Đó là lý do tại sao nhiều người lo ngại kế hoạch hỗ trợ 700 tỷ USD sẽ không phải là lần can thiệp cuối cùng của chính phủ vào nền kinh tế.