Tiểu luận Truyền thông nguyên tắc hiệu quả báo chí

Tr­êng §H KHXH & NV hµ néi Khoa B¸o ChÝ TiÓu luËn c¬ së lý luËn b¸o chÝ §Ò tµi: TruyÒn th«ng nguyªn t¾c hiÖu qu¶ b¸o chÝ ®Æt vÊn ®Ò Nh­ chóng ta ®· biÕt, qu¸ tr×nh lao ®éng s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt lµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt c¬ b¶n cña loµi ng­êi. §ång thêi víi nã, hÖ thèng tÝn hiÖu thø hai lµ ng«n ng÷ vµ ch÷ viÕt còng ra ®êi nh­ mét nhu cÇu tÊt yÕu kh¸ch quan. LÞch sö Êy cã bao giê thiÕu ®­îc sù trao ®æi, giao l­u, tiÕp xóc vµ truyÒn ®¹t th«ng tin gi÷a con ng­êi víi con ng­êi, gi÷a céng ®ång nµy víi céng ®ång kh¸c. C©u tr¶ lêi cña chóng ta ch¾c ch¾n lµ kh«ng bao giê cã sù t¸ch rêi gi÷a c¸ nh©n vµ tËp thÓ. TruyÒn th«ng thùc chÊt lµ mét qu¸ tr×nh th«ng tin truyÒn ®¹t liªn tôc vµ theo nh÷ng quy luËt riªng cña nã. Cßn b¸o chÝ xÐt vÒ mÆt b¶n chÊt l¹i lµ mét h×nh th¸i ý thøc x· héi thuéc kiÕn tróc th­îng tÇng. Nã lµ ho¹t ®éng th«ng tin mang tÝnh chÝnh trÞ - x· héi s©u s¾c. B¸o chÝ muèn thùc hiÖn, muèn biÓu hiÖn b¶n chÊt cña m×nh ph¶i th«ng qua qu¸ tr×nh truyÒn th«ng vµ nhê vµo nh÷ng quy luËt riªng Êy. Víi tiÓu luËn nµy, t«i xin ®­îc ®ãng gãp nh÷ng suy nghÜ c¬ b¶n cña m×nh vµo ®Ò tµi: “T×m hiÓu kh¸i niÖm truyÒn th«ng, nguyªn t¾c vµ hiÖu qu¶ b¸o chÝ”. Bµi viÕt ch¾c ch¾n cßn nhiÒu thiÕu sãt vµ kh«ng tr¸nh ®­îc nh÷ng h¹n chÕ. RÊt mong ®­îc sù ®ãng gãp cña c¸c b¹n sinh viªn, ®ång thêi lµ lêi c¶m ¬n ch©n thµnh tíi c¸c thÇy gi¸o ®· h­íng dÉn chóng t«i hoµn thµnh bµi tiÓu luËn nµy. Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò TruyÒn th«ng vµ qu¸ tr×nh truyÒn th«ng. TruyÒn th«ng lµ mét ho¹t ®éng g¾n liÒn víi lÞch sö ph¸t triÓn cña loµi ng­êi. ThuËt ng÷ nµy cã nguån gèc tõ tiÕng La - tinh “Commine” cã nghÜa lµ céng ®ång, chung. Néi hµm cña nã lµ c¸ch thøc, néi dung, ph­¬ng tiÖn ®Ó ®¹t tíi sù hiÓu biÕt víi nhau, gi÷a c¸ nh©n víi c¸ nh©n, gi÷a c¸ nh©n víi céng ®ång - x· héi. Còng chÝnh nhê qu¸ tr×nh truyÒn th«ng, giao tiÕp mµ con ng­êi tù nhiªn trë thµnh con ng­êi x· héi. Vµ cã lÏ nÕu kh«ng cã qu¸ tr×nh truyÒn th«ng th× con ng­êi m·i chØ lµ con ng­ßi sinh häc kh«ng thÓ cã kh¸i niÖm “con ng­êi viÕt hoa” theo ®óng nghÜa cña nã. C¸c nhµ khoa häc ®· kÓ l¹i nhiÒu c©u chuyÖn vÒ viÖc con ng­êi ®­îc mét sè loµi vËt nu«i tõ khi con kh¸ nhá, vµ cho ®Õn khi ph¸t hiÖn ra vµ cøu ch÷a ®Ó hoµ nhËp víi m«i tr­êng x· héi th× kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc ®iÒu ®Êy vµ thËm chÝ nh÷ng biÓu hiÖn cña hä chØ lµ nh÷ng ho¹t ®éng cña con thó hoang d·. Nh­ vËy, nÕu thiÕu qu¸ tr×nh truyÒn th«ng giao tiÕp, con ng­¬i x· héi khã hoµn thµnh vµ tõ khi xuÊt hiÖn ®· g¨n liÒn víi qu¸ tr×nh truyÒn th«ng. Nh÷ng thµnh viªn cña bé l¹c sö dông truyÒn th«ng ®Ó th«ng b¸o cho nhau n¬i s¨n b¾n, c¸ch thøc s¨n b¾n. §ã lµ ®iÒu kiÖn t¹o nªn mèi quan hÖ x· héi. Con ng­êi tõ xa x­a sèng trong céng ®ång ph¶i hiÓu nhau vµ th«ng c¶m cho nhau, ®ång thêi hä sö dông truyÒn th«ng ®Ó b¸o cho nhau nh÷ng mèi hiÓm nguy tõ cuéc sèng. Ngay tõ khi cßn rÊt sím, ta ®· thÊy hä x©y dùng c¸c tr¹m ngùa ®Ó phôc vô th«ng tin, truyÒn ®¹t th«ng tin, hay viÖc ®èt löa trªn nói cao trong nh÷ng trËn chiÕn ®Êu. B¾t ®Çu tõ nh÷ng tÝn hiÖu ®¬n gi¶n nh­ nh÷ng ng­êi ®i rõng th­êng dïng l¸ c©y r¶i lªn ®­êng hay dïng ®¸ ®¸nh dÊu cho ng­êi ®i sau ®­îc sö dông víi môc ®Ých ®¬n thuÇn lµ ®Ó th«ng b¸o cho nhau môc ®Ých, ph­¬ng tiÖn c¸ch thøc ®Ó taä nªn hiÖu qu¶ c«ng viÖc. Råi trong qu¸ tr×nh lao ®éng s¶n xuÊt, con ng­êi t¹o ra nhiÒu c«ng cô s¶n xuÊt, tÝch luü ®ù¬c nhiÒu kinh nghiÖm, ph¸t hiÖn ra nhiÒu ®iÒu míi mÎ tõ c«ng cuéc chinh phôc tù nhiªn. Vµ tõ ®ã còng xuÊt hiÖn nhu cÇu con ng­êi truyÒn ®¹t nh÷ng hiÓu biÕt, nh÷ng kh¸m ph¸ míi, nh÷ng kinh nghiÖm vµ ®Ó l¹i cho giai ®o¹n sau. Sù ra ®êi cña tiÕng nãi lµ nÊc thang ®Çu tiªn quan trong cho viÖc hifnh thµnh, t¨ng c­êng qu¸ tr×nh truyÒn th«ng - giao l­u trong x· héi loµi ng­êi. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña t­ duy loµi ng­êi, sù kh¸m ph¸ t×m tßi cña con ng­êi vÒ thÕ giíi ngµy cµng ®­îc më réng nªn c¸ch thøc truyÒn th«ng cña con ng­êi còng ®­îc ph¸t triÓn. Tõ c¸ch truyÒn th«ng ®¬n gi¶n ®Õn nh÷ng c¸ch truyÒn th«ng hiÖn ®¹i nh­: truyÒn h×nh, vÖ tinh, m¹ng internet...; c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin liªn l¹c trë thµnh nh÷ng c¸i kh«ng thÓ thiÕu ®Ó cho nÒn kinh tÕ ®­îc ph¸t triªn còng nh­ cho nhµ n­íc qu¶n lÝ. MÆt kh¸c, truyÒn th«ng cßn ®¸p øng nhu cÇu nhËn thøc cña con ng­êi. Mçi c¸ nh©n cÇn béc lé t©m t­ t×nh c¶m, cÇn ®­îc th«ng c¶m vµ còng n¾m b¾t t×nh c¶m cña ng­êi kh¸c th«ng qua ®ã ®Ó ®iÒu chØnh hµnh vi cña m×nh. VÝ dô nh­: tr­íc hµnh vi trém c¾p nhiÒu ng­êi ph¶n ®èi nã th× chóng ta cã thÓ ®iÒu chØnh hµnh vi cña m×nh kh«ng m¾c ph¶i nh÷ng chuyÖn nh­ vËy. Vµ truyÒn th«ng ®· ®¸p øng ®­¬c nhu cÇu cña con ng­êi, gióp con ng­êi hiÓu m×nh h¬n, n¾m b¾t ®­îc nh÷ng g× liªn quan tíi cuèc sèng phong phó xung quanh; ®¸nh gi¸ ®­îc kh¶ n¨ng x¸c ®Þnh ®óng ph­¬ng ph¸p, ®inh h­íng cho nh÷ng hµnh vi tiÕp theo. Ng­êi ta cã thÓ ®­a ra rÊt nhiÒu c¸ch hiÓu kh¸c nhau vÒ truyÒn th«ng v× chÝnh sù ®a d¹ng phøc t¹p cña nã. Nh­ vËy, kh¸i niÖm cã ngo¹i diªn v« cïng réng lín. Danh tõ truyÒn th«ng cã nghÜa lµ lµm thµnh c¸i chung, liªn l¹c, giao tiÕp (communication). TruyÒn th«ng lµ cè g¾ng t¹o lËp sù hiÓu biÕt chung cña con ng­êi víi môc ®Ých víi môc ®Ých lµm thay ®æi nhËn thøc vµ hµnh vi. Nh­ vËy, chóng ta cã thÓ ®­a ra mét kh¸i niÖm truyÒn th«ng hoµn chØnh nh­ sau: “TruyÒn th«ng lµ mét qu¸ tr×nh liªn tôc trao ®æi ho¨c chia sÎ th«ng tin t×nh c¶m, kÜ n¨ng, nh»m t¹o thµnh sù liªn kÕt lÉn nhau ®Ó dÉn tíi sù thay ®æi hµnh vi vµ nhËn thøc.” Tõ ®Þnh nghÜa trªn ta cã thÓ thÊy ®­îc nh÷ng ®Æc ®iÓm cña truyÒn th«ng. Tr­íc hÕt, nã lµ mét qu¸ tr×nh, kh«ng ph¶i sù trao ®æi truyÒn ®¹t nhÊt thêi, mang tÝnh thêi ®iÓm hoÆc mïa vô vµ ®ã lµ c¶ mét thêi gian réng lín. Vµ qu¸ tr×nh truyÒn th«ng nµy kh«ng mang tÝnh thêi vô, nã kh«ng chØ kÕt thóc ë viÖc ta chuyÓn t¶i hÕt néi dung sù kiÖn ®ã mµ cã lÏ lóc nã kÕt thóc còng lµ lóc b¾t ®Çu cña mét qu¸ tr×nh trao ®æi hoÆc chia sÎ, cã nghÜa lµ trong qu¸ tr×nh truyÒn th«ng ph¶i cã hai thùc thÓ tham gia. VÝ dô; tr­íc thÊt väng cu¶ hµng triÖu kh¸n gi¶ vÒ viÖc thÊt b¹i cña §éi tuyÓn bãng ®¸ nam ViÖt Nam trong Tiger cup; vµ ý kiÕn cña Liªn §oµn bãng ®¸ ViÖt Nam nªn tiÕng thõa nhËn nh÷ng sai lÇm, khuyÕt ®iÓm lËp tøc söa ®æi. §ã chÝnh lµ hiÖu qu¶ trùc tiÕp cña truyÒn th«ng. Qu¸ tr×nh truyÒn th«ng TruyÒn th«ng muèn ®em l¹i hiÖu qu¶ th× cÇn ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè cña nã bao gåm nh­: - Nguån cung cÊp hay ng­êi cung cÊp th«ng tin, ®ã lµ yÕu tè khëi x­íng viÖc thùc hiÖn truyÒn th«ng. Nguån cung cÊp nµy cã thÓ lµ mét c¸ nh©n, mét nhãm hay mét c¬ quan b¸o chÝ (®µi ph¸t thanh, truyÒn h×nh, th«ng tÊn....). NÕu kh«ng cã yÕu tè khëi x­íng nµy th× kh«ng thÓ cã qu¸ tr×nh truyÒn th«ng. - Th«ng ®iÖp lµ yÕu tè thø hai cña qu¸ tr×nh truyÒn th«ng. Th«ng ®iÖp cã thÓ b»ng kÝ hiÖu, tÝn hiÖu, m· sè. Quan träng lµ th«ng ®iÖp ph¶i diÔn t¶ thø ng«n ng÷ mµ c¶ ng­êi cung cÊp vµ ng­êi tiÕp nhËn ph¶i hiÓu ®­îc néi dung cña th«ng ®iÖp. - Trong qu¸ tr×nh truyÒn th«ng ph¶i cã m¹ch truyÒn, kªnh truyÒn hay ph­¬ng tiÖn truyÒn th«ng. §©y lµ ph­¬ng tiÖn, ph­¬ng thøc ®Ó truyÒn th«ng ®iÖp tíi ng­êi tiÕp nhËn b»ng c¸c gi¸c quan kh¸c nhau nh­: nghe, ®äc, nh×n b»ng h×nh ¶nh. Vµ qu¸ tr×nh truyÒn th«ng ph¶i ®Õn ®­îc nh÷ng ng­êi tiÕp nhËn. Cã thÓ lµ mét c¸ nh©n, mét nhãm hay céng ®ång. Nãi tãm l¹i ph¶i cã ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè trªn th× qu¸ tr×nh truyÒn th«ng míi x¶y ra. Cã thÓ s¬ ®å ho¸ qu¸ tr×nh truyÒn th«ng b¾ng s¬ ®å nh­ sau: Nguån-->Th«ng ®iÖp-->Kªnh truyÒn-->Ng­êi tiÕp nhËn-->HiÖu qu¶ Trong qu¸ tr×nh truyÒn th«ng lu«n cã sù ph¶n håi lµ sù t¸c ®éng ng­îc trë l¹i cña th«ng tin tõ phÝa ng­êi tiÕp nhËn víi ng­êi truyÒn tin. Ph¶n håi lµ sù cÇn thiÕt bëi nÕu thiÕu nã sÏ mang tÝnh mét chiÒu, ¸p ®¹t. Trong qu¸ tr×nh cã khi sÏ gÆp ph¶i hiÖn t­îng goÞ lµ NhiÔu. §©y lµ hiÖn t­îng mµ th«ng tin truyÒn ®i bÞ ¶nh h­ëng bëi c¸c ®iÖu kiÖn cña tù nhiªn x· héi. Qu¸ tr×nh truyÒn th«ng, viÖc khëi x­íng muèn tiÕp nhËn ®­îc th«ng ®iÖp ph¶i hiÓu ®ù¬c ý muèn mµ minh sÏ truyÒn ®i kh«ng ph¶i nóc nµo còng lµ dÔ dµng v× cßn rÊt nhiÒu rµo c¶n. VÝ dô nh­: nguêi kh¸c ®é tuæi rÊt khã cã thÓ th«ng cÊm cho nhau hay nh÷ng ng­êi kh¸c §¶ng ph¸i ...khã cã thÓ th«ng c¶m hÕt cho nhau. MÆt kh¸c cßn chó ý ®Õn ng­êi cung cÊp, khëi x­íng lµ m· ho¸ th«ng ®iÖp b»ng c¸c tÝn hiÖu cña m×nh vµ ng­êi tiÕp nhËn ph¶i cã qu¸ tr×nh m· ho¸ xö lÝ: S¬ ®å : Nguån---->m· ho¸---->th«ng ®iÖp----->gi¶i m·---->n¬i nhËn VÝ dô sau sÏ thÓ hiÖn râ mèi quan hÖ trªn: Vô tai n¹n tµu s¾t E1 ë L¨ng C« -Thõa thiªn HuÕ võa qua, ng­êi ph¶n ¸nh th«ng tin sÏ cã nhiÒu c¸ch tiÕp cËn kh¸c nhau ®Ó ph¶n ¸nh sù viÖc. TiÕp ®ã ng­êi ®äc, c«ng chóng sÏ gi¶i m· th«ng ®iÖp Êy sau ®ã lµ biÓu lé th¸i ®é ®ång t×nh hay kh«ng? ===>Qu¸ tr×nh truyÒn th«ng lµ mét chu tr×nh khÐp kÝn nh­ng qu¸ tr×nh truyÒn th«ng chØ ®­îc thùc hiÖn trong m«i tr­êng x· héi. Th«ng ®iÖp tù ng­êi khëi x­íng ®Õn ng­êi tiÕp nhËn ph¶i tr¶i qua c¸c b­íc m· ho¸ - truyÒn ®i - tiÕp nhËn vµ gi¶i m·. Mçi th«ng ®iÖp ®Ó ®Õn víi ng­êi ®äc ®· cã Ýt nhiÒu bÞ gi¶m c­êng ®é chÝnh x¸c nªn ph¶i t×m c¸ch t¨ng hiÖu qu¶ søc m¹nh cho truyÒn th«ng. II. Nguyªn t¾c b¸o chÝ. Nguyªn t¾c: TiÕng Latinh lµ Principium - chØ sù b¾t ®Çu, nÒn t¶ng, c¬ së lµ ®iÒu c¬ b¶n ®Þnh ra, nhÊt thiÕt ph¶i tu©n theo. Nguyªn t¾c lµ c¬ së ®Çu tiªn, t­ t­ëng chØ ®¹o, quy t¾c chñ yÕu ®Ó hµnh ®éng. Kh¸i niÖm nguyªn t¾c ®­îc ¸p dông réng r·i trong mäi lÜnh vùc, ho¹t ®éng cña mäi cuéc sèng nh­: kinh tÕ, chÝnh tri, v¨n ho¸... §Æc biÖt, ho¹t ®éng b¸o chÝ nguyªn t¾c lµ mét ®ßi hái b¾t buéc. Tuy ho¹t ®éng b¸o chÝ lµ mét ho¹t ®éng kh¸ tù do nh­ng l¹i cã nh÷ng quy t¾c riªng cña nã cã thÓ nãi lµ : “bÊt di bÊt dÞch”, lµ tiªu chÝ ®Ó ho¹t ®éng vµ ®¸nh gi¸. Nguyªn t¾c cßn lµ tiªu chuÈn ®Ó c¸c nhµ b¸o xö sù, øng phã vµ ®iÒu chØnh hµnh vi cña m×nh. §èi víi n­íc ta, mçi c¬ quan b¸o chÝ lµ ®¹i diÖn ph¸t ng«n cña nh©n d©n, d­íi sù h­íng dÉn vµ chØ ®¹o cña §¶ng céng s¶n. Nh­ vËy: “C¸c qui t¾c, chuÈn mùc chung cña ho¹t ®éng b¸o chÝ gióp cho nã thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng, nhiÖm vô cña m×nh ®­îc coi lµ nguyªn t¾c b¸o chÝ. §©y lµ c¬ së ph­¬ng ph¸p luËn cña b¸o chÝ.” B¸o chÝ lµ ho¹t ®éng th«ng tin chÝnh trÞ, x· héi vµ t¸c ®éng tíi c«ng chóng b»ng néi dung vµ tÝnh chÊt cña th«ng tin. VÒ b¶n chÊt cña nã lµ mét ho¹t ®éng th«ng tin chÝnh trÞ, x· héi liªn quan mËt thiÕt tíi t­ t­ëng t×nh c¶m cña con ng­êi. Do ®ã, trong t¸c phÈm b¸o chÝ lu«n in dÊu chñ quan cña t¸c gi¶. Lªnin coi nguyªn t¾c lµ qui luËt ph¸t triÓn kh¸ch quan cña tù nhiªn vµ x· héi. §iÒu ®ã ®ßi hái mçi nhµ b¸o ph¶i n¾m v÷ng c¸c nguyªn t¾c sau ®©y: TÝnh khuynh h­íng cña b¸o chÝ: B¸o chÝ lu«n béc lé râ nÐt tÝnh khuynh h­íng. Trong x· héi cã giai cÊp, b¸o chÝ lµ c«ng cô ®Êu tranh giai cÊp. BÊt k× mét lùc l­îng, mét tæ chøc chÝnh trÞ x· héi...®Òu sö dông b¸o chÝ lµm ph­¬ng tiÖn, c«ng cô s¾c bÐn ®Ó tuyªn truyÒn cho môc ®Ých, t«n chØ, tËp hîp lùc l­îng quÇn chóng vµ t¨ng thªm søc m¹nh cho giai cÊp, chÕ ®é. C.Mac vµ Ph.Angghen-ng­êi ®Æt nÒn mãng cho tÝnh khuyh h­íng cña v¨n häc vµ b¸o chÝ ®· tæng kÕt: “V¨n häc vµ b¸o chÝ lµ nh÷ng ho¹t ®éng cña ý thøc con ng­êi, v× thÕ kh«ng thÓ mang tÝnh khuyh h­íng chÝnh trÞ kh¸c nhau”. Trong x· héi cã giai cÊp, b¸o chÝ n­íc ta phôc vô cho ®­êng lèi c¸ch m¹ng cña Nhµ n­íc, §¶ng b¶o vÖ lîi Ých cña nh©n d©n. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh cã mét cuéc ®êi ho¹t ®éng c¸ch m¹ng ®· sö dông hÕt tµi n¨ng, trÝ tuÖ, sö dông mäi vò khÝ ®Ó phôc vô cho môc tiªu c¸ch m¹ng. Ng­êi sö dông b¸o chÝ lµm c«ng cô trong ®Êu tranh, Ng­êi ®· nãi: “TÊt c¶ nh­ng ng­êi lµm b¸o ph¶i cã lËp tr­êng v÷ng ch¾c”. Ng­êi lµm b¸o ph¶i x¸c ®Þnh râ rµng “V× ai mµ viÕt?” x¸c ®Þnh ®èi t­îng phôc vô cho mçi bµi b¸o. TÝnh khuynh h­íng biÓu hiÖn ë mäi lóc, mäi n¬i kÓ c¶ trªn bµi b¸o hay ngay trong ý thøc cña ng­êi lµm b¸o. Khuynh h­íng chÝnh trÞ x· héi béc lé râ trong nh÷ng nhµ b¸o cã tªn tuæi nh­: Ng« TÊt Tè, Vò Träng Phông, H¶i TriÒu, ThÐp Míi...Khuynh h­íng kh«ng chØ béc lé ë mçi nhµ b¸o mµ cßn thÓ hiÖn ë tê b¸o, c¬ quan b¸o chÝ. VÝ dô: B¸o Nh©n D©n lµ c¬ quan ng«n luËn cña §¶ng, Nhµ N­íc ta. C¸c b¸o cã kh­ynh h­íng chÝnh trÞ kh¸c nhau th× cã thÓ hiÖn kh¸c nhau khai th¸c sù kiªn kh¸c nhau cho du cung mét sù kiÖn, vÊn ®Ò. Mçi c¬ quan b¸o chÝ ®Òu chøa ®ùng trong ®ã Ýt nhÊt mét khuynh h­íng chÝnh trÞ. B¸o chÝ c¸ch m¹ng ph¶i thÓ hiÖn b¶n chÊt c¸ch mang cña minh b»ng c¸ch kh¼ng ®Þnh, ®øng vÒ phÝa giai cÊp c«ng nh©n vµ nh©n d©n l©o ®éng. Khuynh h­íng trong b¸o chÝ sÏ g©y c¶m høng s¸ng t¹o cho t¸c phÈm b¸o chÝ; gióp nhµ b¸o v­ît qua ®­îc nh÷ng trë ng¹i kh¬ kh¨n, t¹o nªn sù nhiªt t×nh vµ dòng khÝ cho ngßi bót. Nh­ vËy, tÝnh khuynh h­íng lµ nguyªn t¾c phæ biÕn, kh«ng thÓ phñ nhËn cña ho¹t ®éng b¸o chÝ th× khuþnh h­íng mét khi ®· ph¸t triÓn cao sÏ trë thµnh tÝnh §¶ng. Nguyªn t¾c tÝnh §¶ng C¬ së ®Çu tiªn trong c¸c nguyªn t¾c b¸o chÝ c¸ch m¹ng lµ nguyªn t¾c tÝnh §¶ng. V.ILenin lµ ng­êi ®· khëi x­íng vµ ®Æt vÊn ®Ò nghiªm tóc vÒ tÝnh §¶ng. Nã thÓ hiÖn ë viÖc nhµ b¸o ®øng trªn lËp tr­¬ng cña giai cÊp c«ng nh©n, sù tù nguyÖn ®Êu tranh vÒ quyÒn lîi cña nh©n d©n lao ®éng, v× ®éc lËp tù do cña Tæ quèc. TÝnh §¶ng lµ mét yªu cÇu ®Æt ra, lµ qu¸ tr×nh trong ®ã khuynh h­íng giai cÊp cña b¸o chÝ ph¸t hµnh chÝn muåi, ph¸t triÓn tíi tr×nh ®é tù gi¸c, lµ 1 nguyªn t¾c phæ biÕn cña mäi ho¹t ®éng b¸o chÝ, mäi nÒn b¸o chÝ. Nã chØ cã thÓ ®¹t ®ù¬c khi tÝnh khuynh h­íng ®­îc nÒn b¸o chÝ, c¬ quan b¸o chÝ vµ nhµ b¸o tù gi¸c nhËn thøc vµ triÖt ®Ó thÊm nhuÇn trong ho¹t ®éng cña m×nh. Nh­ng l©u nay ë n­íc ta ®ang tån t¹i mét c¸ch hiÓu thiªn lÖch vÒ tÝnh §¶ng nh­ mét nguyªn t¾c chung, mét tr×nh ®é ®¹t ®­îc cña mäi nÒn b¸o chÝ, mäi nhµ b¸o. Vµ tõ c¸ch hiÓu ®ã mµ khiÕn nhiÒu ng­êi lÇm hiÓu r»ng tÝnh §¶ng nh­ mét sù ¸p ®Æt nªn ®· hiÓu sai vÒ b¶n chÊt tÝnh d©n chñ trong b¸o chÝ c¸ch m¹ng. NhËn thøc míi vÒ §¶ng cña b¸o chÝ c¸ch m¹ng cho phÐp ta thõa nhËn nh÷ng tr×nh ®é kh¸c nhau cã tinh khuynh h­íng b¸o chÝ ®Ó kh«ng ngõng phÊn ®Êu hoµn thiÖn nguyªn t¾c tÝnh §¶ng trong ho¹t ®éng cña m×nh, ®ång thêi tranh thñ ®­îc c¸c khuynh h­íng b¸o chÝ tiÕn bé. XÐt vÒ mÆt x· héi: nhµ b¸o nh×n nhËn, ®¸nh gi¸ c¸c sù kiÖn theo quan ®iÓm ®­êng lèi cña §¶ng. Nhµ b¸o kh«ng chØ víi tr¸ch nhiÖm nghÒ nghiÖp lµ ho¹t ®éng th«ng tin mang tÝnh chÝnh trÞ x· héi mµ cßn mang tr¸ch nhiÖm cña mét ng­êi c«ng d©n. Nhµ b¸o mang ®Õn cho c«ng chóng nh÷ng chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng, Nhµ n­íc. §¶ng chØ ®¹o, ®Þnh h­íng cho hoat ®éng b¸o chÝ. VÝ dô nh­: Vô kiÖn n¹n nh©n chÊt ®éc mµu da cam. Nh­ vËy, l·nh ®¹o cña §¶ng vµ qu¶n lý cña Nhµ n­íc ®èi víi ho¹t ®éng b¸o chÝ lµ nguyªn t¾c nh»m phï hîp t×nh h×nh, nhiÖm vô hiÖn nay ®Ó b¸o chÝ chñ ®éng s¸ng t¹o. §ã lµ sù v­¬n tíi tù do ®Ých thùc cña b¸o chÝ XHCN. TÝnh ch©n thùc kh¸ch quan V.I.Lenin ®· nãi c©u nãi v« cïng næi tiÕng; “Sù thËt lµ søc m¹nh cña b¸o chÝ”. Trªn thùc tÕ hiÖu qu¶ vµ uy tÝn cña b¸o chÝ phô thuéc vµo tÝnh ch©n thËt kh¸ch quan cña nh÷ng th«ng tin mµ b¸o chÝ ®­a tíi cho c«ng chóng. Mét tê b¸o ®µi ph¸t thanh, truyÒn h×nh hay th«ng tÊn nÕu ®­a tin sai, sau ®ã cã tù ®Ýnh chÝnh còng sÏ tù h¹ thÊp m×nh trong c«ng chóng. Nhµ b¸o viÕt sai sù thËt, ch¼ng nh÷ng vi ph¹m ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp, uy tÝn danh dù cña anh ta mµ cßn g©y h¹i cho x· héi kh«ng thÓ kiÓm so¸t næi. Nh­ng tÝnh ch©n thËt, kh¸ch quan l¹i lµ mét kh¸i niÖm mang tÝnh t­¬ng ®èi, khéng thÓ kiÓm tra mµ ®«i khi nã phô thuéc vµo khuynh h­íng chÝnh trÞ, nguyªn t¾c b¸o chÝ cu¶ nhµ b¸o vµ c¬ quan bÊo chÝ. TÝnh §¶ng víi t­ c¸ch lµ khuynh h­íng ph¸t triÓn cao kh«ng hÒ m©u thuÉn víi tÝnh ch©n thËt kh¸ch quan. Víi tinh thÇn nh×n th¼ng vµo sù thËt, ®¸nh gi¸ ®óng sù thËt, §¶ng ta ®ßi hái b¸o chÝ ph¶n ¸nh mäi ho¹t ®éng b¸o chÝ cña x· héi mét c¸ch ch©n thËt, kh¸ch quan ®óng b¶n chÊt cña sù kiÖn. TÝnh ch©n thËt, kh¸ch quan lµ néi dung, yªu cÇu tån t¹i cña b¶n th©n b¸o chÝ. Ng­êi lµm b¸o v­¬n tíi tÝnh ch©n thËt kh¸ch quan ngµy mét cao h¬n ®Ó chèng l¹i nh÷ng vi ph¹m nguyªn t¾c ®¹o ®øc ng­êi lµm b¸o, v× thÕ mµ ®ßi hái nhµ b¸o ph¶i th­c sù dòng c¶m, bÊt chÊp c¶ sù hi sinh. Nhµ b¸o kh«ng khoan nh­îng víi kÎ thï, kh«ng bao che cho téi lçi, chèng mäi biÓu hiÖn tiªu cùc trong cuéc sèng. Nguyªn t¾c b¸o chÝ c¸ch m¹ng nãi nªn sù thËt víi tÊt c¶ b¶n chÊt cña nã. Sù vËt cµng lín cµng ph¶i kÜ. Ng­êi lµm b¸o chÝnh lµ ng­êi chiÕn sÜ trªn mÆt trËn v¨n ho¸ - t­ t­ëng. Ng­êi lµm b¸o cÇn chän läc th«ng tin ®­a tíi c«ng chóng vÒ sù ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc. §Ó ®¶m b¶o tÝnh ch©n thËt kh¸ch quan ng­êi lµm b¸o cÇn dòng c¶m thËm chÝ kh«ng thÓ qu¶n ng¹i hi sinh tÝnh m¹ng, chiÕn ®Êu v× c«ng b»ng, lÏ ph¶i, b¶o vÖ ch©n lÝ. TÝnh ch©n thËt, kh¸ch quan kh«ng chØ lµ néi dung cèt lâi, cu¶ tÝnh c«ng khai mµ cßn lµ tiªu chuÈn vµng víi nh÷ng nhµ b¸o ch©n chÝnh.Cã ®­îc nguyªn t¾c nµy th× míi g©y ®­îc niÒm tin trong qu©n chóng. TÝnh nh©n d©n vµ d©n chñ trong b¸o chÝ Trong thuËt ng÷ “ph­¬ng tiÖn truyÒn th«ng ®¹i chóng” cã néi dung lµ ®èi t­îng t¸c ®éng cña th«ng tin hÕt søc réng r·i bao gåm c¸c tÇng líp, c¸c nhãm x· héi kh¸c. Nhu cÇu th«ng tin cña nh©n d©n ®­îc ­u tiªn ®¶m b¶o tÝnh môc ®Ých cña th«ng tin lµ h×nh thµnh cuéc sèng vµ tinh thÇn lµnh m¹nh cña nh©n d©n, qua ®ã t¸c ®éng ®Õn ®êi sèng x· héi. Trong b¸o chÝ tÝnh nh©n d©n thÓ hiÖn mèi quan hÖ gi÷a b¸o chÝ víi ®«ng ®¶o tÇng líp nh©n d©n, nhÊt lµ ng­êi lao ®éng. B¸o chÝ ph¶n ¸nh lËp tr­êng cña nh©n d©n; ®¹i diÖn cho quyÒn lîi cña nh©n d©n, tham gia vµo cuéc ®Êu tranh cña x· héi. Mét nÒn b¸o chÝ cña nh©n d©n chØ cã thÓ lµ ph¶n ¸nh trung thùc nh÷ng sù kiÖn cña nh©n d©n, phï hîp víi suy nghÜ cña nh©n d©n t­ t­ëng tiÕn bé. QuÇn chóng cã thÓ tham gia víi t­ c¸ch lµ céng t¸c viªn cung cÊp th«ng tin trùc tiÕp l¶m ra s¶n phÈm b¸o chÝ víi t­ c¸ch lµ c«ng chóng; ®­a ra ý kiÕn, phª b×nh, kiÕn nghÞ cña c¸c mÆt cña ®êi sèng x· héi. TÝnh nh©n d©n ngµy cµng ®­îc n©ng cao vµ phÊt triÓn chØ cÇn dùa vµo lùc l­îngc éng t¸c viªn gåm c¸c nhµ khoa häc, c¸c nhµ ho¹t ®éng chÝnh trÞ - x· héi, häc sinh, sinh viªn vµ c¶ nh©n d©n lao ®éng. Sù giao l­u g¾n bã víi c«ng chøng cã tÇm quan träng ®Æc biÖt, cho nªn c«ng t¸c b¹n ®äc lu«n lµ c«ng t¸c träng t©m cña b¸o chÝ. §iÒu quan träng lµ lµm cho b¸o chÝ g¾n bã víi céng ®ång. B¸o chÝ biÓu hiÖn nghÖ thuËt tr«ng c¸c t¸c phÈm b¸o chÝ phï hîp víi tr×nh ®é nhËn thøc, n¨ng lùc tiÕp thu vµ nhu cÇu thÈm mü lµnh m¹nh cña c«ng chóng. Mét t¸c phÈm b¸o chÝ xuÊt s¾c kh«ng chØ ®Ò cËp víi vÊn ®Ò nãng báng cña x· héi cßn sö dông tíi ng«n ng÷ cña c«ng chóng. Do vËy, b¸o chÝ ph¶i ®¬n gi¶n, l­îc bá nh÷ng g× lµ khu«n s¸o, xa l¹ rçng tuyÕch. Hå Chñ TÞch ®· tõng nãi: “B¸o chÝ ta kh«ng ph¶i ®Ó sè Ýt cho ng­êi xem mµ ®Ó phôc vô nh©n d©n.” TÝnh nh©n v¨n, nh©n ®¹o cña b¸o chÝ B¸o chÝ ho¹t ®éng v× tù do d©n chñ ®Êu tranh cho sù tiÕn bé x· héi dùa trªn c¬ së tÝnh nh©n v¨n, nh©n ®¹o. TÝnh nh©n v¨n, nh©n ®¹o ®ßi hái ng­êi lµm b¸o ph¶i am hiÓu con ng­êi nh­ mét gi¸ trÞ hoµn thiÖn vµ cao quý. B¶n chÊt nh©n v¨n cña b¸o chÝ c¸ch m¹ng ®­îc thÓ hiÖn cao nhÊt lµ nguyªn t¾c tÝnh §¶ng, b¸o chÝ ®øng trªn lËp tr­êng nh©n ®¹o chñ nghÜa ®Ó thèng tin lÝ gi¶i c¸c hiÖn t­îng - sù kiÖn cña ®êi sèng x· héi nh»m gi¶i phãng con ng­êi khái Êch ¸p bøc bãc lét x©y dùng x· héi c«ng b»ng, b¸c ¸i. Lý t­ëng nh©n v¨n võa ®¸p øng víi lËp tr­êng cña tõng x· héi vµ quyÒn lîi cña tõng giai cÊp mµ cã tÝnh phæ qu¸t víi toµn x· héi. Nh÷ng giai cÊp kh¸c nhau th× cã c¸ch nh×n nhËn vÊn ®Ò kh¸c nhau. LËp tr­êng b¸o chÝ chóng ta lµ lËp tr­êng ®Êu tranh cho nh÷ng gi¸ trÞ nh©n v¨n vèn ®­îc tÝch luü vµ kh¼ng ®Þnh trong lÞch sö loµi ng­êi, phÊn ®Êu vµ b¶o vÖ gi¸ trÞ cao quý. B¸o chÝ ®Êu tranh chèng l¹i hµnh vi lµm tæn h¹i tíi qôyÒn con ng­êi, x©y dùng mèi quan hÖ tèt ®ep gi÷a con ng­êi. iii. HiÖu qu¶ b¸o chÝ Tr­íc tiªn, hiÖu qu¶ cã nghÜa lµ kÕt qu¶, hiÖu lùc, ®ã lµ n¨ng suÊt hay hiÖu qu¶ cña mét ho¹t ®éng nµo ®ã trong x· héi. §©y còng lµ môc ®Ých cña bÊt k× hoµt ®éng nµo trong cuéc sèng. Nh­ vËy, chØ cã con ng­êi míi lµm cho tù nhiªn trë thµnh ®èi t­îng vµ t­ liÖu lao ®éng. Nh­ vËy, hiÖu qu¶ b¸o chÝ lµ viÖc vËn dông c¸c quy luËt, nguyªn t¾c, h×nh thøc, ph­¬ng thøc ho¹t ®éng cña b¸o chÝ gióp cho nã thùc hiÖn tèt chøc n¨ng, nhiÖm vô cña m×nh nh»m ®¹t môc ®Ých, ®­îc gäi lµ hiÖu qu¶ b¸o chÝ. HiÖu qu¶ cña lao ®éng cã thÓ c©n, ®o, ®ong...; cßn hiÖu qu¶ b¸o chÝ ph¶i theo ®­êng vßng, qua nhiÖu kh©u kh¸c nhau. §ã cßn lµ kh¶ n¨ng t¸c ®éng vµo nhËn thøc còng nh­ hµnh vi øng xö cña con ng­êi, t¸c ®éng vµo t©m lý x· héi. Ngoµi ra, cßn ®­îc ®¸nh gi¸ trªn thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô cña m×nh. VÒ mÆt néi dung: VÒ mÆt h×nh thøc: HiÖu qu¶ b¸o chÝ ®­îc thÓ hiÖn trªn hai mÆt: VÒ tinh thÇn bao gåm: tri thøc, niÒm tin, tr¹ng th¸i t©m lý, tøc lµ sù thay ®æi nhËn thøc, c¸ch øng xö cña mçi c¸ nh©n. Thø hai, b¸o chÝ lµm thay ®æi tÝnh c¸ch, quan niÖm lèi sèng, nh©n sinh quan thÕ giíi quan, phong tôc tËp qu¸n. Nh­ng ho¹t ®éng nµy cÇn bÒn bØ. KÕt luËn Nh­ vËy, t«i ®· tr×nh bµy mét c¸ch c¬ b¶n vÒ nh÷ng vÊn ®Ò: truyÒn th«ng, nguyªn t¾c vµ hiÖu qu¶ cña b¸o chÝ. Ch¾c ch¾n bµi viÕt cßn thiÕu sãt nhiÒu rÊt mong ®­îc sù ®ãng gãp cña c¸c b¹n sinh viªn, cïng thÇy gi¸o h­íng dÉn. Mét sè tµi liÖu tham kh¶o: C¬ së lý luËn b¸o chÝ truyÒn th«ng Lµm b¸o – lý thuyÕt vµ thùc hµnh B¸o chÝ Thuþ §iÓn Nhµ b¸o vµ c«ng chóng LÞch sö b¸o chÝ ViÖt Nam. Ng«n ng÷ b¸o chÝ MôC LôC