Tình hình xuất khẩu dược phẩm của Việt Nam và một số giải pháp nhằm hỗ trợ trong những năm tới

Lêi nãi ®Çu Sù ph¸t triÓn v­ît bËc cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu trong nh÷ng n¨m võa qua cã thÓ coi lµ mét trong nh÷ng thµnh tùu næi bËt cña c«ng cuéc ®æi míi nÒn kinh tÕ cña ViÖt Nam. NÕu nh­ n¨m 1976, n¨m ®Çu tiªn sau gi¶i phãng, kim ng¹ch xuÊt khÈu míi ®¹t xÊp xØ 200 triÖu USD, n¨m 1986 lµ 789 triÖu USD th× tíi n¨m 1996 kim ng¹ch ®· t¨ng lªn 7.255 triÖu USD, gÊp h¬n 36 lÇn kim ng¹ch cña n¨m 1976 vµ gÇn 10 lÇn kim ng¹ch cña n¨m 1986. N¨m 1999 kim ng¹ch xuÊt khÈu ®· ®¹t trªn 11 tû USD. Tõ chç chØ ®¬n thuÇn xuÊt khÈu mét vµi lo¹i nguyªn liÖu th« ch­a qua chÕ biÕn nh­ than ®¸, thiÕc, gç trßn,..vµ mét sè s¶n phÈm thñ c«ng mü nghÖ ®¬n gi¶n, chñng lo¹i hµng ho¸ tíi nay ®· ®a d¹ng h¬n, trong ®ã cã nh÷ng mÆt hµng ®¹t gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu cao vµo hµng thø hai, thø ba trªn thÕ giíi nh­ g¹o vµ cµ phª. C¬ cÊu hµng xuÊt khÈu vµ c¬ cÊu thÞ tr­êng xuÊt khÈu còng ®· cã nh÷ng thay ®æi tÝch cùc. Tû träng hµng ®· qua chÕ biÕn t¨ng kh¸ nhanh, thÞ tr­êng xuÊt khÈu ®­îc më réng vµ ®a d¹ng h¬n. §Æc biÖt, trong nhiÒu n¨m liÒn, xuÊt khÈu ®· trë thµnh ®éng lùc chÝnh cña t¨ng tr­ëng GDP vµ gãp phÇn kh«ng nhá vµo qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa. Trªn ®µ ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu nãi chung, ho¹t ®éng xuÊt khÈu d­îc phÈm còng ®· vµ ®ang kh¼ng ®Þnh ®­îc vÞ trÝ cña m×nh. Tõ khi chuyÓn ®æi c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ, kh«ng chØ tiªu dïng thuèc t¨ng nhanh mµ xuÊt khÈu thuèc còng kh¸ ph¸t triÓn ®em l¹i nhiÒu tÝn hiÖu kh¶ quan cho d­îc phÈm ViÖt Nam. Tuy nhiªn, xuÊt khÈu d­îc phÈm cña ta cßn kh¸ khiªm tèn so víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ kho¶ng c¸ch nµy cßn xa h¬n nÕu kh«ng cã gi¶i ph¸p ®Ó mang l¹i nh÷ng biÕn chuyÓn c¬ b¶n, mang tÝnh ®éng lùc cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng yªu cÇu trªn, t«i xin chän ®Ò tµi: “T×nh h×nh xuÊt khÈu d­îc phÈm cña ViÖt Nam vµ mét sè gi¶i ph¸p nh»m hç trî trong nh÷ng n¨m tíi” ®Ó nghiªn cøu. Ngoµi lêi nãi ®Çu, kÕt luËn, tµi liÖu tham kh¶o, chuyªn ®Ò ®­îc tr×nh bµy trong 3 ch­¬ng: Ch­¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Ch­¬ng II: T×nh h×nh xuÊt khÈu d­îc phÈm cña ViÖt Nam trong giai ®o¹n 1990-2000. Ch­¬ng III: Ph­¬ng h­íng vµ mét sè gi¶i ph¸p nh»m hç trî cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu trong nh÷ng n¨m tíi. MÆc dï ®· rÊt cè g¾ng nh­ng do thêi gian vµ tr×nh ®é cã h¹n nªn bµi viÕt cña t«i khã tr¸nh khái thiÕu sãt. T«i rÊt mong nhËn ®­îc sù gãp ý cña c¸c thÇy c« vµ c¸c b¹n. Ch­¬ng I Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu I. Kh¸i niÖm vµ c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng tíi ho¹t ®éng xuÊt khÈu 1.Kh¸i niÖm XuÊt nhËp khÈu nãi chung vµ xuÊt khÈu nãi riªng lµ ho¹t ®éng kinh doanh bu«n b¸n trªn ph¹m vi quèc tÕ. Nã kh«ng ph¶i lµ hµnh vi mua b¸n riªng lÎ mµ lµ c¶ mét hÖ thèng c¸c quan hÖ mua b¸n phøc t¹p cã tæ chøc c¶ bªn trong vµ bªn ngoµi nh»m môc tiªu lîi nhuËn, thóc ®Èy s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn, chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ, æn ®Þnh vµ tõng b­íc n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n. XuÊt khÈu lµ ho¹t ®éng kinh doanh dÔ ®em l¹i hiÖu qu¶ ®ét biÕn nh­ng cã thÓ g©y thiÖt h¹i lín v× nã ph¶i ®èi ®Çu víi mét hÖ thèng kinh tÕ kh¸c tõ bªn ngoµi mµ c¸c chñ thÓ trong n­íc tham gia xuÊt khÈu kh«ng dÔ dµng khèng chÕ ®­îc. XuÊt nhËp khÈu lµ viÖc mua b¸n hµng ho¸ víi n­íc ngoµi nh»m ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kinh doanh vµ ®êi sèng. Song mua b¸n ë ®©y cã nh÷ng nÐt riªng phøc t¹p h¬n trong n­íc nh­ giao dÞch víi ng­êi cã quèc tÞch kh¸c nhau, thÞ tr­êng réng lín khã kiÓm so¸t, mua b¸n qua trung gian chiÕm tû träng lín, ®ång tiÒn thanh to¸n b»ng ngo¹i tÖ m¹nh, hµng ho¸ vËn chuyÓn qua biªn giíi, cöa khÈu c¸c quèc gia kh¸c nhau ph¶i tu©n theo c¸c tËp qu¸n quèc tÕ còng nh­ ®Þa ph­¬ng. Ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ®­îc tæ chøc, thùc hiÖn víi nhiÒu nhiÖm vô, nhiÒu kh©u tõ ®iÒu tra thÞ tr­êng n­íc ngoµi, lùa chän hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu, th­¬ng nh©n giao dÞch, c¸c b­íc tiÕn hµnh giao dÞch ®µm ph¸n, ký kÕt hîp ®ång, tæ chøc thùc hiÖn hîp ®ång cho ®Õn khi hµng ho¸ chuyÓn ®Õn c¶ng chuyÓn giao quyÒn së h÷u cho ng­êi mua, hoµn thµnh c¸c thanh to¸n. Mçi kh©u mçi nhiÖm vô nµy ph¶i ®­îc nghiªn cøu ®Çy ®ñ, kü l­ìng, ®Æt chóng trong mèi quan hÖ lÉn nhau, tranh thñ n¾m b¾t nh÷ng lîi thÕ nh»m ®¶m b¶o hiÖu qu¶ cao nhÊt, phôc vô ®Çy ®ñ, kÞp thêi cho s¶n xuÊt vµ tiªu dïng trong n­íc. 2. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng tíi ho¹t ®éng xuÊt khÈu §èi víi ng­êi tham gia ho¹t ®éng xuÊt khÈu tr­íc khi b­íc vµo nghiªn cøu, thùc hiÖn c¸c kh©u nghiÖp vô ph¶i n¾m b¾t ®­îc c¸c th«ng tin vÒ nhu cÇu hµng ho¸, thÞ hiÕu, tËp qu¸n tiªu dïng, kh¶ n¨ng më réng s¶n xuÊt, tiªu dïng trong n­íc, gi¸ c¶, xu h­íng biÕn ®éng cña nã. Nh÷ng ®iÒu ®ã ph¶i trë thµnh nÕp th­êng xuyªn trong t­ duy mçi nhµ kinh doanh xuÊt khÈu ®Ó n¾m b¾t ®­îc nh÷ng c¬ héi trong kinh doanh th­¬ng m¹i quèc tÕ. 2.1 Nghiªn cøu thÞ tr­êng hµng ho¸ thÕ giíi, lùa chän b¹n hµng giao dÞch ThÞ tr­êng lµ mét ph¹m trï kh¸ch quan g¾n liÒn víi s¶n xuÊt vµ l­u th«ng, ë ®©u cã s¶n xuÊt vµ l­u th«ng ë ®ã cã thÞ tr­êng. Ta cã thÓ hiÓu thÞ tr­êng theo hai gi¸c ®é: ThÞ tr­êng lµ tæng thÓ c¸c quan hÖ l­u th«ng hµng ho¸-tiÒn tÖ. Theo c¸ch kh¸c, thÞ tr­êng lµ tæng khèi l­îng cÇu cã kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ khèi l­îng cung cã kh¶ n¨ng ®¸p øng theo mçi møc gi¸ nhÊt ®Þnh. §Ó n¾m v÷ng c¸c yÕu tè thÞ tr­êng, hiÓu biÕt c¸c quy luËt vËn ®éng cña thÞ tr­êng nh»m øng xö kÞp thêi, mçi nhµ kinh doanh nhÊt thiÕt ph¶i tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng nghiªn cøu thÞ tr­êng. Nghiªn cøu thÞ tr­êng hµng ho¸ thÕ giíi cã ý nghÜa rÊt quan träng trong viÖc ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ c¸c qua hÖ kinh tÕ, ®Æc biÖt trong c«ng t¸c xuÊt khÈu hµng ho¸ cña mçi quèc gia, mçi doanh nghiÖp. Nghiªn cøu vµ n¾m v÷ng ®Æc ®iÓm biÕn ®éng cña thÞ tr­êng vµ gi¸ c¶ hµng ho¸ trªn thÕ giíi lµ tiÒn ®Ò quan träng ®¶m b¶o cho c¸c tæ chøc kinh doanh xuÊt nhËp khÈu ho¹t ®éng trªn thÞ tr­êng thÕ giíi cã hiÖu qu¶ cao nhÊt. §èi víi c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt khÈu, nghiªn cøu thÞ tr­êng ph¶i tr¶ lêi c¸c c©u hái: xuÊt khÈu c¸i g×, dung l­îng thÞ tr­êng ®ã ra sao, sù biÕn ®éng cña hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng nh­ thÕ nµo, th­¬ng nh©n trong giao dÞch lµ ai, ph­¬ng thøc giao dÞch nh­ thÕ nµo, chiÕn l­îc kinh doanh cho tõng giai ®o¹n ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu ®Ò ra. +NhËn biÕt mÆt hµng xuÊt khÈu. ViÖc nhËn biÕt mÆt hµng xuÊt khÈu, tr­íc tiªn ph¶i dùa vµo nhu cÇu cña s¶n xuÊt vµ tiªu dïng vÒ quy c¸ch, chñng lo¹i, kÝch cì, gi¸ c¶, thêi vô vµ c¸c thÞ hiÕu còng nh­ tËp qu¸n tiªu dïng cña tõng vïng, tõng lÜnh vùc s¶n xuÊt. Tõ ®ã, xem xÐt c¸c khÝa c¹nh cña hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. VÒ khÝa c¹nh th­¬ng phÈm, ph¶i hiÓu râ gi¸ trÞ c«ng dông, c¸c ®Æc tÝnh, quy c¸ch phÈm chÊt, mÉu m·. §Ó lùa chän ®­îc mÆt hµng kinh doanh, mét nh©n tè quan träng lµ ph¶i tÝnh to¸n ®­îc tû suÊt ngo¹i tÖ hµng xuÊt nhËp khÈu. Trong tr­êng hîp xuÊt khÈu, tû suÊt ngo¹i tÖ lµ sè l­îng b¶n tÖ ph¶i chi ra ®Ó cã thÓ thu vÒ 1 ®ång ngo¹i tÖ. NÕu tû suÊt nµy thÊp h¬n tû gi¸ hèi ®o¸i th× viÖc xuÊt khÈu cã hiÖu qu¶. ViÖc lùa chän mÆt hµng xuÊt khÈu kh«ng chØ dùa vµo nh÷ng tÝnh to¸n hay ­íc tÝnh, nh÷ng biÓu hiÖn cô thÓ cña hµng ho¸, mµ cßn ph¶i dùa vµo nh÷ng kinh nghiÖm cña ng­êi ngoµi thÞ tr­êng ®Ó dù ®o¸n ®­îc c¸c xu h­íng biÕn ®éng trong thÞ tr­êng n­íc ngoµi còng nh­ trong n­íc, kh¶ n¨ng th­¬ng l­îng ®Ó ®¹t ®­îc c¸c ®iÒu kiÖn mua b¸n cã ­u thÕ h¬n. +Lùa chän ®èi t­îng giao dÞch. Trong th­¬ng m¹i quèc tÕ, b¹n hµng hay kh¸ch hµng nãi chung lµ nh÷ng ng­êi hoÆc tæ chøc cã quan hÖ giao dÞch víi ta nh»m thùc hiÖn c¸c hîp ®ång mua b¸n hµng ho¸ hay c¸c lo¹i dÞch vô, c¸c ho¹t ®éng hîp t¸c kinh tÕ hay hîp t¸c kü thuËt liªn quan tíi viÖc cung cÊp hµng ho¸. ViÖc lùa chän c¸c ®èi t­îng giao dÞch cã c¨n cø khoa häc lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn th¾ng lîi c¸c hîp ®ång th­¬ng m¹i quèc tÕ, song nã phô thuéc nhiÒu vµo kinh nghiÖm cña ng­êi lµm c«ng t¸c giao dÞch. Nghiªn cøu thÞ tr­êng hµng ho¸ quèc tÕ trong kinh doanh xuÊt khÈu lµ hÕt søc cÇn thiÕt. §ã lµ b­íc chuÈn bÞ vµ lµ tiÒn ®Ò ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng kinh doanh th­¬ng m¹i quèc tÕ cã hiÖu qu¶ cao nhÊt. 2.2 Nghiªn cøu gi¸ c¶ hµng ho¸. Gi¸ c¶ lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ trÞ hµng ho¸, ®ång thêi thÓ hiÖn mét c¸ch tæng hîp c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ. Gi¸ c¶ quèc tÕ lu«n g¾n liÒn víi thÞ tr­êng vµ lµ mét nh©n tè cÊu thµnh thÞ tr­êng. Gi¸ c¶ thÞ tr­êng lu«n biÕn ®éng vµ chÞu ¶nh h­ëng cña nhiÒu nh©n tè. Trong bu«n b¸n quèc tÕ, gi¸ c¶ thÞ tr­êng l¹i cµng trë nªn phøc t¹p do viÖc mua b¸n gi÷a c¸c khu vùc kh¸c nhau diÔn ra trong mét thêi gian dµi, hµng vËn chuyÓn qua nhiÒu n­íc víi c¸c chÝnh s¸ch thuÕ quan kh¸c nhau. Do vËy, ®Ó ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao trong kinh doanh trªn thÞ tr­êng quèc tÕ ®ßi hái c¸c nhµ kinh doanh ph¶i n¾m ®­îc gi¸ c¶ vµ xu h­íng vËn ®éng cña gi¸ c¶ trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. §ång thêi ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p ®Ó tÝnh to¸n gi¸ c¶ mét c¸ch chÝnh x¸c vµ khoa häc ®Ó gi¸ c¶ thùc sù trë thµnh mét ®ßn bÈy trong bu«n b¸n quèc tÕ. Gi¸ quèc tÕ cã tÝnh chÊt ®¹i diÖn ®èi víi mçi lo¹i hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng, gi¸ ®ã ph¶i lµ gi¸ cña nh÷ng giao dÞch th«ng th­êng kh«ng kÌm theo bÊt kú mét ®iÒu kiÖn th­¬ng m¹i ®Æc biÖt nµo vµ thanh to¸n b»ng ngo¹i tÖ tù do chuyÓn ®æi. Trong thùc tÕ, gi¸ quèc tÕ cña mçi lo¹i hµng ho¸ th­êng biÕn ®éng hÕt søc phøc t¹p vµ chÞu ¶nh h­ëng cña nhiÒu nh©n tè kh¸c nhau nªn viÖc dù ®o¸n vµ n¾m b¾t gi¸ c¶, xu h­íng vËn ®éng cña gi¸ c¶ lµ mét c«ng viÖc rÊt khã kh¨n, ®ßi hái ph¶i cã nhiÒu th«ng tin. §Ó cã thÓ dù ®o¸n mét c¸ch t­¬ng ®èi chÝnh x¸c vÒ gi¸ c¶ quèc tÕ cña hµng ho¸ tr­íc hÕt ph¶i c¨n cø vµo kÕt qu¶ nghiªn cøu vµ dù ®o¸n vÒ t×nh h×nh thÞ tr­êng cña hµng ho¸ ®ã, ®¸nh gi¸ ®óng c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ c¶ vµ xu h­íng vËn ®éng cña gi¸ c¶ hµng ho¸. 2.3 Thanh to¸n trong kinh doanh th­¬ng m¹i quèc tÕ Thanh to¸n quèc tÕ lµ mét kh©u rÊt quan träng trong kinh doanh xuÊt khÈu hµng ho¸ vµ dÞch vô. HiÖu qu¶ kinh tÕ trong lÜnh vùc xuÊt khÈu mét phÇn lín nhê vµo chÊt l­îng cña kh©u thanh to¸n. Thanh to¸n lµ b­íc ®¶m b¶o cho ng­êi xuÊt khÈu ®­îc thu tiÒn vÒ vµ ng­êi nhËp khÈu ®­îc nhËn hµng ho¸. Thanh to¸n quèc tÕ trong th­¬ng m¹i quèc tÕ ®­îc hiÓu lµ viÖc chi tr¶ nh÷ng kho¶n tiÒn, tÝn dông cã liªn quan ®Õn xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ ®­îc tho¶ thuËn trong c¸c quy ®Þnh cña c¸c hîp ®ång kinh doanh xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸, dÞch vô. Trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸, dÞch vô, viÖc thanh to¸n ph¶i chó ý ®Õn c¸c vÊn ®Ò sau: -Tû gi¸ hèi ®o¸i. -TiÒn tÖ trong thanh to¸n quèc tÕ. -Thêi h¹n thanh to¸n. -C¸c ph­¬ng thøc thanh to¸n. -C¸c ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o hèi ®o¸i. Cã nhiÒu lo¹i tiÒn tÖ ®­îc sö dông trong thanh to¸n quèc tÕ, cÇn ph¶i biÕt c¸ch lùa chän ®ång tiÒn thanh to¸n, ph­¬ng thøc thanh to¸n vµ c¸c ®iÒu kiÖn thanh to¸n sao cho cã lîi nhÊt, tr¸nh nh÷ng rñi ro cã thÓ x¶y ra trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c hîp ®ång kinh doanh xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸, dÞch vô. II. TÇm quan träng vµ nhiÖm vô cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu XuÊt khÈu lµ mét c¬ së cña nhËp khÈu vµ lµ ho¹t ®éng kinh doanh ®em l¹i lîi nhuËn lín, lµ ph­¬ng tiÖn thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ. Më réng xuÊt khÈu ®Ó t¨ng thu ngo¹i tÖ, t¹o ®iÒu kiÖn cho nhËp khÈu vµ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng. Nhµ n­íc ta lu«n lu«n coi träng vµ thóc ®Èy c¸c ngµnh kinh tÕ h­íng theo xuÊt khÈu, khuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ më réng xuÊt khÈu ®Ó gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm vµ t¨ng thu ngo¹i tÖ. 1.TÇm quan träng cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®èi víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ -XuÊt khÈu t¹o nguån vèn chñ yÕu cho nhËp khÈu C«ng nghiÖp ho¸ ®Êt n­íc ®ßi hái ph¶i cã sè vèn rÊt lín ®Ó nhËp khÈu m¸y mãc, thiÕt bÞ, kü thuËt, vËt t­ vµ c«ng nghÖ tiÕn tiÕn. Nguån vèn ®Ó nhËp khÈu cã thÓ ®­îc h×nh thµnh tõ c¸c nguån nh­: liªn doanh ®Çu t­ víi n­íc ngoµi, vay nî, viÖn trî, tµi trî, thu tõ ho¹t ®éng dÞch vô, du lÞch, xuÊt khÈu søc lao ®éng, ....Trong c¸c nguån vèn nh­ ®Çu t­ n­íc ngoµi, vay nî vµ viÖn trî,.. còng ph¶i tr¶ b»ng c¸ch nµy hay c¸ch kh¸c. §Ó nhËp khÈu, nguån vèn quan träng nhÊt lµ tõ xuÊt khÈu. XuÊt khÈu quyÕt ®Þnh quy m« vµ tèc ®é t¨ng cña nhËp khÈu. -XuÊt khÈu gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ sang nÒn kinh tÕ h­íng ngo¹i. Thay ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt vµ tiªu dïng mét c¸ch cã lîi nhÊt ®ã lµ thµnh qu¶ cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ ë n­íc ta lµ phï hîp víi xu h­íng ph¸t triÓn cña kinh tÕ thÕ giíi. Sù t¸c ®éng cña xuÊt khÈu ®èi víi s¶n xuÊt vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ cã thÓ ®­îc nh×n nhËn theo c¸c h­íng sau: +XuÊt khÈu nh÷ng s¶n phÈm cña n­íc ta ra n­íc ngoµi. +XuÊt ph¸t tõ nhu cÇu cña thÞ tr­êng thÕ giíi ®Ó tæ chøc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu nh÷ng s¶n phÈm mµ c¸c n­íc kh¸c cÇn. §iÒu ®ã cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. +XuÊt khÈu t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ngµnh liªn quan cã c¬ héi ph¸t triÓn thuËn lîi. +XuÊt khÈu t¹o ra kh¶ n¨ng më réng thÞ tr­êng tiªu thô, cung cÊp ®Çu vµo cho s¶n xuÊt, khai th¸c tèi ®a s¶n xuÊt trong n­íc. +XuÊt khÈu t¹o ra nh÷ng tiÒn ®Ò kinh tÕ- kü thuËt nh»m ®æi míi th­êng xuyªn n¨ng lùc s¶n xuÊt trong n­íc. Nãi c¸ch kh¸c, xuÊt khÈu lµ c¬ së t¹o thªm vèn vµ kü thuËt, c«ng nghÖ tiÕn tiÕn tõ thÕ giíi bªn ngoµi vµo ViÖt Nam nh»m hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ n­íc ta. +Th«ng qua xuÊt khÈu, hµng ho¸ cña ViÖt Nam sÏ tham gia vµo cuéc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi vÒ gi¸ c¶, chÊt l­îng. Cuéc c¹nh tranh nµy ®ßi hái ph¶i tæ chøc l¹i s¶n xuÊt cho phï hîp víi nhu cÇu thÞ tr­êng. +XuÊt khÈu cßn ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i lu«n ®æi míi vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý s¶n xuÊt, kinh doanh, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, h¹ gi¸ thµnh. -XuÊt khÈu t¹o thªm c«ng ¨n, viÖc lµm vµ c¶i thiÖn ®êi sèng cña nh©n d©n. Tr­íc hÕt, s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu thu hót hµng triÖu lao ®éng t¹o ra nguån vèn ®Ó nhËp khÈu vËt phÈm tiªu dïng thiÕt yÕu phôc vô ®êi sèng nh©n d©n. -XuÊt khÈu lµ c¬ së ®Ó më réng vµ thóc ®Èy c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i cña n­íc ta. XuÊt khÈu vµ c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i lµm cho kinh tÕ n­íc ta g¾n chÆt víi phÇn c«ng lao ®éng quèc tÕ. Th«ng th­êng ho¹t ®éng xuÊt khÈu ra ®êi sím h¬n c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i kh¸c nªn nã thóc ®Èy c¸c quan hÖ nµy ph¸t triÓn. Ch¼ng h¹n xuÊt khÈu vµ s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu thóc ®Èy quan hÖ tÝn dông, ®Çu t­, vËn t¶i quèc tÕ,....§Õn l­ît nã chÝnh c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i l¹i t¹o tiÒn ®Ò cho më réng xuÊt khÈu. Tãm l¹i, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu ®­îc coi lµ vÊn ®Ò cã ý nghÜa chiÕn l­îc ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ, thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. 2. NhiÖm vô cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu -Ph¶i më réng thÞ tr­êng, nguån hµng vµ ®èi t¸c kinh doanh xuÊt khÈu nh»m t¹o thµnh cao trµo xuÊt khÈu, coi xuÊt khÈu lµ mòi nhän ®ét ph¸ cho sù giµu cã. -Ph¶i ra søc khai th¸c cã hiÖu qu¶ mäi nguån lùc cña ®Êt n­íc nh­ ®Êt ®ai, nh©n lùc, tµi nguyªn thiªn nhiªn, c¬ së vËt chÊt, kü thuËt-c«ng nghÖ chÊt x¸m theo h­íng khai th¸c lîi thÕ tuyÖt ®èi, lîi thÕ so s¸nh. -N©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu ®ª t¨ng nhanh khèi l­îng vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu. -T¹o ra nh÷ng mÆt hµng vµ nhãm hµng xuÊt khÈu chñ lùc ®¸p øng nh÷ng ®ßi hái cña thÞ tr­êng thÕ giíi vµ cña kh¸ch hµng vÒ chÊt l­îng vµ sè l­îng, cã hÊp dÉn vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao. Ch­¬ng II T×nh h×nh xuÊt khÈu d­îc phÈm cña ViÖt Nam trong giai ®o¹n 1990- 2000 I.Thùc tr¹ng ho¹t ®éng xuÊt khÈu 1.VÒ quy m« vµ tèc ®é t¨ng tr­ëng Theo sè liÖu thèng kª cho thÊy, hiÖn nay c¶ n­íc cã 47 doanh nghiÖp ®ang ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu thuèc trùc tiÕp, trong ®ã: + C¸c doanh nghiÖp ®­îc xuÊt nhËp khÈu nguyªn liÖu vµ thµnh phÈm:31 doanh nghiÖp. + C¸c doanh nghiÖp chØ nhËp khÈu nguyªn liÖu cho s¶n xuÊt cña chÝnh doanh nghiÖp m×nh vµ xuÊt khÈu thµnh phÈm: 8 doanh nghiÖp. + C¸c liªn doanh vµ doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc phÐp nhËp khÈu nguyªn liÖu s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu thµnh phÈm: 8 doanh nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp trong n­íc tham gia xuÊt khÈu chñ yÕu tËp trung ë thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ Hµ Néi do ë ®©y cã c¸c doanh nghiÖp TW còng nh­ thµnh phè ®ãng, ®iÒu kiÖn c¬ së, vèn, c¸n bé còng nh­ quan hÖ víi bªn ngoµi thuËn lîi h¬n. Nh­ vËy lµ con sè c¸c doanh nghiÖp tham gia vµo ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu d­îc phÈm cña ViÖt Nam cßn qu¸ nhá bÐ so víi kh¶ n¨ng cã thÓ. Kim ng¹ch xuÊt khÈu thuèc cßn thÊp thÓ hiÖn qua b¶ng 1. B¶ng 1: Gi¸ trÞ xuÊt khÈu thuèc qua c¸c n¨m N¨m Gi¸ trÞ xuÊt khÈu (USD) Tû lÖ t¨ng tr­ëng 1990 4.987.330 1991 4.723.852 -5,30% 1992 5.309.439 12,40% 1993 5.415.201 2,00% 1994 5.816.332 7,41% 1995 13.695.680 135,00% 1996 11.997.000 -12,40% 1997 11.627.000 -3,08% 1998 17.050.930 1,46% 1999 11.428.000 -3,30% (Nguån: B¸o c¸o t×nh h×nh xuÊt nhËp khÈu thuèc cña ViÖt Nam - Côc qu¶n lý d­îc) MÆc dï gi¸ trÞ xuÊt khÈu cã t¨ng dÇn qua c¸c n¨m, song tèc ®é t¨ng cßn qu¸ chËm, thËm chÝ cßn gi¶m so víi n¨m tr­íc. 2. C¬ cÊu Thuèc, nguyªn liÖu vµ thÞ tr­êng xuÊt khÈu D­îc phÈm xuÊt khÈu chñ yÕu cña ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m qua lµ tinh dÇu, thuèc ®«ng d­îc vµ mét sè thuèc th«ng th­êng. Nh­ vËy, danh môc mÆt hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam cßn qu¸ h¹n chÕ, nghÌo nµn, kh«ng ®a d¹ng phong phó. ViÖt Nam ch­a tËn dông ®­îc tèi ®a tiÒm lùc trong n­íc. B¶ng 2 C¬ cÊu mét sè lo¹i thuèc, nguyªn liÖu xuÊt khÈu qua c¸c n¨m (USD) N¨m Lo¹i 1995 1996 1997 1998 1999 Thuèc TT 2.000.000 2.500.000 3.000.000 5.000.000 1.500.000 Thuèc cæ truyÒn 1.000.000 1.500.000 1.000.000 1.000.000 1.500.000 R­îi bæ, trµ 3.000.000 3.000.000 3.000.000 3.500.000 3.000.000 Tinh dÇu 5.000.000 3.000.000 3.500.000 6.000.000 3.500.000 Nguyªn liÖu 2.000.000 1.000.000 1.000.000 1.500.000 1.500.000 ThÞ tr­êng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam cßn h¹n chÕ, tËp trung chñ yÕu ë mét sè n­íc §«ng ¢u, Cuba, Lµo,Campuchia,....§ång thêi kh¶ n¨ng ®¸p øng cho c¸c thÞ tr­êng nµy còng cßn qu¸ nhá bÐ. C¸c doanh nghiÖp d­îc cña ViÖt Nam chñ yÕu chØ míi xuÊt khÈu tiÓu ng¹ch, ch­a cã nh÷ng s¶n phÈm mòi nhän vµ hîp ®ång æn ®Þnh víi c¸c c«ng ty n­íc ngoµi. II. Nh÷ng khã kh¨n vµ tån t¹i trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu d­îc phÈm. 1.Khã kh¨n. - Sù ph¸t triÓn cña th­¬ng m¹i quèc tÕ, tiÕn tr×nh héi nhËp vµo c¸c tæ chøc th­¬ng m¹i quèc tÕ, toµn cÇu ho¸ vµ khu vùc ho¸ còng ®Æt ra nhiÒu th¸ch thøc ®«i víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. Bëi v× tù do ho¸ th­¬ng m¹i sÏ lµm t¨ng søc Ðp c¹nh tranh, kh«ng nh÷ng gi÷a s¶n phÈm víi s¶n phÈm mµ cßn gi÷a c«ng ty víi c«ng ty do ph¶i tu©n thñ nguyªn t¾c ®èi xö quèc gia (më cöa cho c«ng ty n­íc ngoµi vµo kinh doanh trªn l·nh thæ n­íc m×nh). Toµn cÇu ho¸ sÏ dÉn tíi sù lÖ thuéc ngµy cµng t¨ng cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn vµo sù æn ®Þnh cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi. ChÝnh v× vËy ®ßi hái ph¶i cã sù thay ®æi c¬ chÕ qu¶n lý. NghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ sè 89/CP ban hµnh ngµy 15/12/1995 vÒ viÖc b·i bá thñ tôc cÊp giÊy phÐp xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ tõng chuyÕn ®¸nh dÊu mét thay ®æi quan träng trong c«ng t¸c qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu. Hµng n¨m Thñ t­íng ChÝnh phñ cã quyÕt ®Þnh vÒ ®iÒu hµnh xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ phï hîp víi t×nh h×nh ph¸t triÓn chung cña ®Êt n­íc, tiÕn tr×nh héi nhËp khu vùc vµ quèc tÕ, ®ång thêi còng phï hîp víi yªu cÇu cÊp b¸ch vÒ c«ng t¸c c¶i c¸ch hµnh chÝnh. C¨n cø quy ®Þnh cña Thñ t­íng ChÝnh phñ vµ th«ng t­ h­íng dÉn cña Bé Th­¬ng m¹i, c¸c Bé qu¶n lý chuyªn ngµnh ®Ò ra quy ®Þnh cô thÓ cho ngµnh m×nh. N¨m 2000, Thñ t­íng ChÝnh phñ cã QuyÕt ®Þnh 242/1999/Q§-TTg ngµy 30/12/1999 vÒ ®iÒu hµnh xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ n¨m 2000, t¹i ®iÒu 9 quy ®Þnh: “Giao c¸c Bé, ngµnh h÷u quan sau khi thèng nhÊt víi Bé Th­¬ng m¹i, c«ng bè danh môc vµ h­íng dÉn viÖc xuÊt khÈu, nhËp khÈu hµng ho¸ thuéc danh môc hµng qu¶n lý chuyªn ngµnh theo nguyªn t¾c: chØ quy ®Þnh c¸c tiªu chuÈn kü thuËt, tÝnh n¨ng sö dông, ®iÒu kiÖn ®­îc xuÊt khÈu, nhËp khÈu ®Ó doanh nghiÖp cã c¬ së lµm thñ tôc xuÊt khÈu, nhËp khÈu t¹i h¶i quan cöa khÈu, kh«ng cÊp giÊy phÐp hoÆc duyÖt mÆt hµng, sè l­îng, trÞ gi¸ hµng xuÊt khÈu, nhËp khÈu”. Do tÝnh chÊt ®Æc thï cña lo¹i hµng ho¸ nµy, Bé Y tÕ ®· cã trao ®æi víi Bé Th­¬ng m¹i, Tæng côc H¶i quan vµ xin ý kiÕn ChÝnh phñ duy tr× mét sè quy ®Þnh vÒ qu¶n lý, cô thÓ ®· ban hµnh Th«ng t­ 07/2000/TT-BYT. Th«ng t­ 07/2000/TT-BYT ®¸nh dÊu mét b­íc ph¸t triÓn trong c«ng t¸c qu¶n lý, t¹o th«ng tho¸ng cho doanh nghiÖp, ®ång thêi ®i s©u vµo qu¶n lý chÊt l­îng vµ khuyÕn khÝch viÖc ®¨ng ký thuèc l­u hµnh t¹i ViÖt Nam, quy ®Þnh më réng ®èi t­îng tham gia xuÊt khÈu. Tuy nhiªn, kinh nghiÖm qu¶n lý vµ kinh nghiÖm ho¹t ®éng th­¬ng m¹i quèc tÕ trong lÜnh vùc d­îc cña ViÖt Nam cßn qu¸ Ýt ái, c¸c doanh nghiÖp míi chØ tiÕp cËn th­¬ng m¹i quèc tÕ kho¶ng 10 n¨m nay, thuèc trong n­íc ch­a ®ñ c¹nh tranh víi thuèc n­íc ngoµi. - ChÝnh s¸ch qu¶n lý s¶n xuÊt, xuÊt, nhËp khÈu cßn nÆng vÒ c¸c biÖn ph¸p hµnh chÝnh , ch­a cã ®iÒu kiÖn triÓn khai c¸c gi¶i ph¸p kü thuËt vÒ kiÓm tra chÊt l­îng mét c¸ch tèi ­u. C¸c thñ tôc vÒ ®¨ng ký nh·n m¸c s¶n phÈm cßn qu¸ r­êm rµ, thiÕu tÝnh ®ång bé tõ trªn xuèng d­íi. - Sù kh¸c nhau vµ kh«ng hµi hoµ gi÷a hÖ thèng quy chÕ D­îc cña c¸c n­íc: +Quy ®Þnh vÒ ®¨ng ký, xuÊt khÈu, nhËp khÈu thuèc kh¸c nhau gi÷a c¸c n­íc. Danh môc thuèc, thùc phÈm, mü phÈm vµ c¸c s¶n phÈm ®­îc coi nh­ thuèc cña c¸c n­íc ch­a thèng nhÊt. + ThiÕu th«ng tin vµ mÊt nhiÒu thêi gian ®Ó liªn hÖ víi C¬ quan cã thÈm quyÒn cÊp giÊy phÐp s¶n xuÊt, xuÊt nhËp khÈu thuèc cña mét sè n­íc khi cÇn thÈm tra nh÷ng vÊn ®Ò cô thÓ. + Nh÷ng quy ®Þnh vÒ qu¶n lý kh¸c nhau gi÷a c¸c n­íc nh­: danh môc, hµm l­îng thuèc g©y nghiÖn, thuèc h­íng t©m thÇn,.... 2.Tån t¹i. 2.1. VÒ phÝa c¬ quan qu¶n lý. Bèi c¶nh bªn ngoµi vµ hoµn c¶nh bªn trong ®ang thay ®æi víi tèc ®é nhanh. Bé m¸y qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ th­¬ng m¹i tuy ®· cã nhiÒu cè g¾ng ®Ó b¾t kÞp c¸c thay ®æi nh­ng nh×n chung th× ho¹t ®éng cña toµn hÖ thèng vÉn cßn kh¸ thô ®éng vµ tr× trÖ. XuÊt khÈu d­îc phÈm v× thÕ ch­a cã ®­îc nh÷ng ®Þnh h­íng râ rµng vµ dµi h¹n ë tÇm vÜ m«. Qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu s¶n phÈm d­îc vÉn do chÝnh phñ ban hµnh theo tõng n¨m ch­a trë thµnh mét quy ®Þnh nhÊt qu¸n, æn ®Þnh trong c¶ thêi kú dµi nªn võa khã cho doanh nghiÖp võa khã cho c¬ quan qu¶n lý. Sù liªn kÕt gi÷a c¸c ®Þnh chÕ qu¶n lý cßn kh¸ láng lÎo, ch­a t¹o thµnh mét thÓ thèng nhÊt víi chuyÓn ®éng cã h­íng ®Ých. C«ng t¸c quy ho¹ch, kÕ ho¹ch, thu thËp vµ phæ cËp th«ng tin, xóc tiÕn th­¬ng m¹i cßn cã nh÷ng bÊt cËp nghiªm träng, g©y ¶nh h­ëng ®¸ng kÓ ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu nãi chung vµ d­îc phÈm nãi riªng. - HÖ thèng v¨n b¶n ph¸p quy ch­a ®ång bé, nhiÒu v¨n b¶n ban hµnh tr­íc ®©y ch­a ®­îc thay thÕ, bæ sung, khã vËn dông. - QuyÕt ®Þnh 547/TTg cã quy ®Þnh nhiÖm vô cña Côc Qu¶n lý D­îc vÒ thanh tra. Tuy nhiªn do cã sù chång chÐo trong c¸c v¨n b¶n quy ®Þnh nªn ®Õn nay chøc n¨ng nµy ch­a thÓ triÓn khai ®­îc. - KiÓm tra hËu m·i ®èi víi ngµnh d­îc hiÖn vÉn lµ ®iÒu khã kh¨n v× hÖ thèng qu¶n lý d­îc ch­a hoµn thiÖn, ®Æc biÖt ë tuyÕn tØnh do thiÕu c¸n bé. 2.2. VÒ phÝa doanh nghiÖp PhÇn lín hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ®Òu cã søc c¹nh tranh yÕu, thËm chÝ rÊt yÕu trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. Gi¸ thµnh cao, chÊt l­îng kh«ng æn ®Þnh, mÉu m· chñng lo¹i nghÌo nµn, bao b× kÐm hÊp dÉn, kh¶ n¨ng giao hµng kh«ng ch¾c ch¾n, dÞch vô hËu m·i kÐm,...lµ nh÷ng nÐt ®Æc tr­ng phæ biÕn cña rÊt nhiÒu chñng lo¹i hµng ho¸ xuÊt khÈu. S¶n phÈm d­îc mÆc dï cã nh÷ng ®Æc thï riªng song vÉn kh«ng tr¸nh khái nh÷ng tån t¹i trªn. Khi ®­îc hái vÒ nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng nµy, th× hÇu nh­ c¸c doanh nghiÖp ®æ lçi nhiÒu cho “thiÕu vèn” vµ “thiÕt bÞ l¹c hËu”. Hai yÕu tè nµy t¸c ®éng qua l¹i vµ t¹o thµnh vßng xo¸y khiÕn doanh nghiÖp dï “rÊt mong muèn nh­ng kh«ng thÓ tho¸t ra ®­îc”. Vèn vµ thiÕt bÞ ®ãng vai trß quan träng trong viÖc t¹o ra søc c¹nh tranh cho s¶n phÈm nh­ng bªn c¹nh vèn vµ thiÕt bÞ cßn rÊt nhiÒu yÕu tè kh¸c còng t¸c ®éng vµo søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm. Nh÷ng yÕu tè nµy cã thÓ lµ yÕu tè vÜ m« (nh­ l·i suÊt, thuÕ suÊt,....) nh­ng còng cã thÓ lµ yÕu tè vi m« (nh­ quy tr×nh s¶n xuÊt vµ kh¶ n¨ng qu¶n lý cña tõng doanh nghiÖp,....). NÕu cã thÓ c¶i tæ nh÷ng yÕu tè nµy th× vÊn ®Ò vèn vµ thiÕt bÞ nhiÒu khi l¹i trë thµnh vÊn ®Ò thø yÕu trong viÖc n©ng cao søc c¹nh tranh. Mét tµi liÖu nghiªn cøu gÇn ®©y chØ ra rÊt râ r»ng “ HiÖn nay ë ViÖt Nam ®ang tån t¹i xu h­íng c¹nh tranh dùa trªn møc l­¬ng thÊp vµ c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn”. §©y lµ nhËn xÐt hoµn toµn chÝnh x¸c. Cã thÓ nãi phÇn lín c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®ang theo ®uæi mét chiÕn l­îc c¹nh tranh thô ®éng lµ dùa vµo c¸c “lîi thÕ vèn cã”. C¸c yÕu tè nh­ lao ®éng rÎ, tµi nguyªn thiªn nhiªn, vÞ trÝ ®éc quyÒn, trî cÊp riªng rÏ, l·i suÊt ­u ®·i, ... ®­îc nhiÒu doanh nghiÖp coi nh­ lµ c¬ së ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn. RÊt Ýt doanh nghiÖp d¸m theo ®uæi mét chiÕn l­îc chñ ®éng mµ ®iÓm cãt lâi cña nã lµ t¹o ra mét vÞ thÕ c¹nh tranh kh¸c biÖt, mang tÝnh dµi h¹n, dùa trªn kh¶ n¨ng c¾t gi¶m chi phÝ b×nh qu©n trong ngµnh vµ kh¶ n¨ng t¹o ra c¸c s¶n phÈm ®éc ®¸o h¬n còng nh­ quy tr×nh s¶n xuÊt hîp lý h¬n. H¬n n÷a do ®Æc thï cña ngµnh, mét sè doanh nghiÖp ch­a nghiªn cøu kü quy ®Þnh vÒ xuÊt nhËp khÈu thuèc vµ c¸c quy chÕ chuyªn m«n dÉn ®Õn viÖc lËp ®¬n hµng cã nhiÒu sai sãt g©y mÊt thêi gian cho chÝnh doanh nghiÖp vµ c¬ quan qu¶n lý. Mét sè doanh nghiÖp c¶ trong n­íc vµ n­íc ngoµi vi ph¹m vÒ lËp ®¬n hµng dÉn ®Õn vi ph¹m vÒ nh÷ng quy ®Þnh l­u th«ng ph©n phèi thuèc. HiÖn nay xuÊt hiÖn t×nh tr¹ng vi ph¹m vÒ chÊt l­îng thuèc. Bé phËn ®¶m b¶o chÊt l­îng thuèc cña mét sè doanh nghiÖp ho¹t ®éng ch­a thùc sù cã hiÖu qu¶. VÊn ®Ò chÊt l­îng thuèc ph¶i ®­îc quan t©m ngay tõ kh©u lùa chän nguyªn liÖu ®Çu vµo. NÕu nhµ s¶n xuÊt kh«ng quan t©m ®Õn c¸c ®iÒu kiÖn kü thuËt, nguyªn liÖu ®Çu vµo th× cã thÓ sÏ s¶n xuÊt ra nh÷ng lo¹i thuèc kÐm chÊt l­îng. Ho¹t ®éng t¸i xuÊt khÈu kh«ng cã ý kiÕn cña Bé Y tÕ (Côc qu¶n lý D­îc).. Mét sè tr­êng hîp thuèc kh«ng ®¹t chÊt l­îng ®· cã c«ng v¨n yªu cÇu thu håi vµ huû bá nh­ng doanh nghiÖp vÉn t¸i xuÊt khÈu cã thÓ ®Ó sö dông hoÆc t¸i chÕ ë n­íc ngoµi, g©y nh÷ng hËu qu¶ vµ ¶nh h­ëng kh«ng tèt ®èi víi thÞ tr­êng thuèc. Nh­ vËy, xÐt vÒ tæng thÓ , tuy ®· ®¹t nhiÒu thµnh tÝch ®¸ng khÝch lÖ nh­ng ho¹t ®éng xuÊt khÈu d­îc phÈm vÉn cßn kh¸ nhiÒu mÆt tån t¹i vµ bÊt cËp. Nh÷ng tån t¹i vµ bÊt cËp nµy ®Òu cã mèi liªn quan chÆt chÏ víi nhau, võa lµ nguyªn nh©n nh­ng còng l¹i lµ hËu qu¶ cña nhau, ®ßi hái ph¶i ®­îc xö lý mét c¸ch døt kho¸t vµ cã hÖ thèng trong thêi gian tíi ®©y. Ch­¬ng III Ph­¬ng h­íng vµ mét sè gi¶i ph¸p nh»m hç trî ho¹t ®éng xuÊt khÈu d­îc phÈm cña ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m tíi. I.Ph­¬ng h­íng 1.Ph­¬ng h­íng qu¶n lý ho¹t ®éng xuÊt khÈu c¸c n¨m tíi ViÖc qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu thuèc ®· ®­îc luËt ho¸ vµ th«ng qua ho¹t ®éng qu¶n lý, Bé Y tÕ cã tr¸ch nhiÖm ®èi víi chÊt l­îng thuèc. Thùc hiÖn ý kiÕn chØ ®¹o cña Phã Thñ t­íng t¹i c«ng v¨n sè 2961/VPCP-KTTH cña V¨n phßng ChÝnh phñ: “§Ó ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ®­îc ®iÒu hµnh nhÊt qu¸n, æn ®Þnh vµ ®¹t môc tiªu t¨ng nhanh kim ng¹ch xuÊt khÈu, kiÓm so¸t ®­îc nhËp khÈu ( ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña ®Çu t­ vµ s¶n xuÊt trong n­íc) chñ yÕu b»ng c¸c biÖn ph¸p thuÕ quan vµ c¸c chÝnh s¸ch b¶o hé cã môc tiªu, cã thêi h¹n, ®ång thêi ph¶i phï hîp víi yªu cÇu cÊp b¸ch vÒ c«ng t¸c c¶i c¸ch hµnh chÝnh còng nh­ tiÕn tr×nh héi nhËp khu vùc vµ quèc tÕ”, trªn c¬ së ®óc kÕt kinh nghiÖm qu¶n lý c¸c n¨m qua, nh»m ®¶m b¶o tiÕn tr×nh héi nhËp khu vùc vµ quèc tÕ, Bé Y tÕ ®· dù kiÕn c¬ chÕ vµ quy ®Þnh ®iÒu hµnh xuÊt nhËp khÈu ¸p dông cho nhiÒu n¨m. Dù th¶o cña Bé Y tÕ trªn nguyªn t¾c t¹o th«ng tho¸ng, thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp, khuyÕn khÝch xuÊt khÈu nh­ng vÉn ph¶i ®¶m b¶o thùc hiÖn ®óng c¸c quy chÕ chuyªn m«n nh»m ®¶m b¶o chÊt l­îng thuèc, gi÷ uy tÝn cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng quèc tÕ; ®Ò cao tr¸ch nhiÖm Gi¸m ®èc doanh nghiÖp; ®¶m b¶o trËt tù thÞ tr­êng thuèc trong n­íc; chèng viÖc s¶n xuÊt vµ l­u hµnh thuèc sai quy chÕ; gian lËn th­¬ng m¹i, xin s¶n xuÊt thuèc xuÊt khÈu nh­ng thùc tÕ tiªu thô t¹i thÞ tr­êng trong n­íc. XuÊt khÈu thuèc vµ nguyªn liÖu lµm thuèc ®· cã sè ®¨ng ký, kh«ng chøa ho¹t chÊt thuéc danh môc thuèc g©y nghiÖn, tiÒn chÊt. Khi cã nhu cÇu xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng thuèc, nguyªn liÖu d­îc s¶n xuÊt trong n­íc th× doanh nghiÖp chØ cÇn lµm thñ tôc xuÊt khÈu t¹i H¶i quan cöa khÈu theo quy ®Þnh cña H¶i quan. Doanh nghiÖp ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm ®¶m b¶o thuèc xuÊt khÈu ®óng c¸c chØ tiªu ®· ®¨ng ký nh­: tªn thuèc, sè ®¨ng ký, tªn nhµ s¶n xuÊt, thµnh phÇn, hµm l­îng,thêi h¹n sö dông, tiªu chuÈn chÊt l­îng, nh·n m¸c,....NÕu thuèc xuÊt khÈu cã thay ®æi so víi thuèc ®· ®¨ng ký th× doanh nghiÖp ph¶i xin phÐp Côc Qu¶n lý D­îc ®ång thêi ph¶i cung cÊp c¸c tµi liÖu cÇn thiÕt cã liªn quan cho Hµi quan. §èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu thuèc, nguyªn liÖu thuèc n­íc ngoµi ®· nhËp khÈu vµo ViÖt Nam th×: doanh nghiÖp ph¶i cã giÊy uû quyÒn cña c«ng ty n­íc ngoµi vµ ý kiÕn ®ång ý cña Côc Qu¶n lý D­îc ViÖt Nam. §èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu thuèc, nguyªn liÖu lµm thuèc ch­a cã sè ®¨ng ký: C¨n cø NghÞ ®Þnh 89/CP, thuèc lµ hµng ho¸ ®Æc biÖt, mçi thuèc cã chØ tiªu kü thuËt kh¸c nhau, Bé Y tÕ kh«ng thÓ ®­a ra c¸c chØ tiªu kü thuËt chung cho tÊt c¶ c¸c thuèc ®Ó H¶i quan lµm c¨n cø cho phÐp xuÊt khÈu. Do ®ã, ®èi víi thuèc, nguyªn liÖu lµm thuèc ch­a cã sè ®¨ng ký, c¸c doanh nghiÖp ph¶i lËp ®¬n hµng xuÊt khÈu kÌm theo hå s¬ kü thuËt theo quy ®Þnh cña Bé Y tÕ (Côc Qu¶n lý D­îc) ®Ó ®­îc cho phÐp xuÊt khÈu. II. mét sè Gi¶i ph¸p 1.KhuyÕn khÝch ®Çu t­ vèn cho s¶n xuÊt d­îc phÈm Ho¹t ®éng th­¬ng m¹i b¾t nguån tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt. V× lý do ®ã ho¹t ®éng ®Çu t­ cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, t¨ng nhanh nguån hµng víi khèi l­îng lín vµ chÊt l­îng cao, t¹o ®­îc nhiÒu ngµnh hµng chñ lùc, ®¸p øng ®óng nhu cÇu vµ thÞ hiÕu trªn thÞ tr­êng ngoµi lµ yÕu tè hÕt søc quan träng. Chñ tr­¬ng khuyÕn khÝch ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu cÇn ®­îc thi hµnh mét c¸ch triÖt ®Ó vµ nhÊt qu¸n h¬n theo nguyªn t¾c s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu ph¶i ®­îc ®Æt ë vÞ trÝ ­u tiªn sè mét. C¸c h×nh thøc ­u ®·i cao nhÊt ph¶i ®­îc dµnh cho s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, nhÊt lµ ho¹t ®éng xuÊt khÈu d­îc phÈm trong thêi gian hiÖn nay. §Ó xuÊt khÈu d­îc phÈm cã ®­îc nguån vèn ®Çu t­ cÇn thiÕt trong hoµn c¶nh tÝch luü néi bé cã h¹n cÇn ph¶i thùc hiÖn mét sè biÖn ph¸p nh­: - TriÖt ®Ó vµ nhÊt qu¸n thi hµnh c¸c h×nh thøc ­u ®·i dµnh cho s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu: cho phÐp vay vèn víi l·i suÊt ­u ®·i thÊp, gi¶m hoÆc miÔn nép thuÕ lîi tøc mét sè n¨m ®èi víi mét sè s¶n phÈm lµm ra trong nh÷ng n¨m ®Çu ch­a cã l·i hoÆc l·i thÊp, Nhµ n­íc cã thÓ ¸p dông chÝnh s¸ch trî cÊp cã ®iÒu kiÖn,.... - Xo¸ bá ngay c¸c thñ tôc phiÒn hµ, ®Æc biÖt lµ viÖc phª duyÖt nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ. HiÖn nay, do c¸c doanh nghiÖp d­îc phÈm cña ViÖt nam cã tr×nh ®é vµ ®iÒu kiÖn vÒ vèn cßn thÊp nªn nhu cÇu vÒ ®æi míi c«ng nghÖ lµ cÇn thiÕt song kh«ng ph¶i ë møc ®é cao, mµ ®iÒu ®ã cßn phô thuéc vµo thùc tÕ cña doanh nghiÖp vµ kh«ng ph¶i doanh nghiÖp nµo còng cÇn nh÷ng m¸y mãc, thiÕt bÞ hiÖn ®¹i nhÊt. Do vËy c¸c chÝnh s¸ch vÒ nhËp khÈu m¸y mãc,thiÕt bÞ còng cÇn linh ®éng sao cho phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ. ChÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t­ cÇn ®­îc x©y dùng dùa trªn c¸c tiªu chÝ nh­ tÝnh chñ lùc, cÊp ®é chÕ biÕn,....®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng khuyÕn khÝch dµn ®Òu, kh«ng cã ®Þnh h­íng x©y dùng s¶n phÈm chñ lùc. Chóng ta cÇn dùa vµo nh÷ng thÕ m¹nh vÒ nguån nguyªn liÖu d­îc phÈm rÊt phong phó vµ ®a d¹ng, nguån nh©n c«ng rÎ,.... ®Ó x©y dùng cho m×nh mét chiÕn l­îc xuÊt khÈu chñ ®éng, cã tÝnh tËp trung vµo s¶n phÈm chñ lùc. §ång thêi cÇn ­u ®·i, khuyÕn khÝch m¹nh ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ s¶n xuÊt, m¸y mãc thiÕt bÞ. Song song víi viÖc ®Ò cao vÞ trÝ cña ®Çu t­ s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, cÇn hÕt søc chó ý æn ®Þnh m«i tr­êng ®Çu t­. Trong c¸c yÕu tè cña tæng cÇu th× hoËt ®éng ®Çu t­ lµ yÕu tè tù th©n, phô thuéc rÊt nhiÒu vµo nhËn ®Þnh chñ quan cña nhµ ®Çu t­, kh«ng biÕn thiªn theo thu nhËp. V× lý do ®ã, ngoµi viÖc ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch, viÖc duy tr× m«i tr­êng ®Çu t­ æn ®Þnh nh»m t¹o t©m lý tin t­ëng cho nhµ ®Çu t­ mang mét ý nghÜa cùc kú quan träng. 2.§¶m b¶o quyÒn b×nh ®¼ng cña c¸c chñ thÓ tham gia ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu TÝnh n¨ng ®éng vµ tÝnh hiÖu qu¶ cña nÒn kinh tÕ lµ hai yÕu tè quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng cña qu¸ tr×nh héi nhËp trong xu thÕ tù do ho¸ th­¬ng m¹i. Hai ®Æc tÝnh nµy sÏ ®­îc t¨ng c­êng nÕu khai th¸c ®­îc thÕ m¹nh cña chÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn. C¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh cã thÓ ®ãng gãp ®­îc nhiÒu h¬n n÷a cho xuÊt khÈu nÕu sù tham gia cña hä vµo ho¹t ®éng kinh tÕ lµ sù tham gia b×nh ®¼ng víi thµnh phÇn kinh tÕ quèc doanh. Tr­íc hÕt lµ ph¶i b¶o ®¶m b×nh ®¼ng hoµn toµn trong viÖc tiÕp cËn c¸c yÕu tè ®Çu vµo (vèn tÝn dông, ®Êt ®ai, lao ®éng) sau ®ã lµ sù b×nh ®¼ng trong viÖc nhËn hç trî ®Çu t­, hç trî kinh doanh tõ phÝa Nhµ n­íc. CÇn ®a d¹ng ho¸ h¬n n÷a c¸c h×nh thøc xuÊt khÈu d­îc phÈm ®Ó tõ ®ã t¹o ra nhiÒu c¬ héi cho sù tham gia cña c¸c chñ thÓ kinh tÕ t­ nh©n. §¬n gi¶n ho¸ ®Õn møc tèi ®a c¸c thñ tôc thµnh lËp doanh nghiÖp ®Ó kÝch thÝch c¸c c¸ nh©n bá vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt. NhËn thøc râ c¸c yÕu tè d©n sù trong ho¹t ®éng kinh tÕ nh­ nî nÇn, ph¸ s¶n, mÊt kh¶ n¨ng chi tr¶,.... ®Ó chÊm døt t×nh tr¹ng h×nh sù ho¸ c¸c vÊn ®Ò d©n sù g©y n¶n lßng c¸c nhµ ®Çu t­ t­ nh©n. T¨ng c­êng n¨ng lùc cho hÖ thèng ng©n hµng trong viÖc nhËn ®Þnh rñi ro ®Ó gi¶m dÇn h×nh thøc cho vay b¶o ®¶m b»ng thÕ chÊp sang cho vay trªn c¬ së thÈm ®Þnh tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n. 3. T¨ng c­êng ho¹t ®éng huy ®éng vèn, hoµn thiÖn thÞ tr­êng vèn vµ thÞ tr­êng tiÒn tÖ C¬ cÊu nguån thu ng©n s¸ch cÇn ®­îc thay ®æi theo h­íng gi¶m dÇn tû träng sè thu tõ thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu tõ ®ã gãp phÇn n©ng cao lîi nhuËn t¸i ®Çu t­ cho xuÊt khÈu. HiÖn nay sè thu tõ thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ nhËp khÈu ®ang chiÕm trªn d­íi 30% tæng sè thu tõ thuÕ c¸c lo¹i. ThuÕ xuÊt nhËp khÈu, do dÔ thu vµ dÔ c­ìng chÕ, ®· ®­îc huy ®éng mét c¸ch tèi ®a. Thùc tiÔn nµy võa gãp phÇn lµm gi¶m ®éng lùc ph¸t triÓn ngo¹i th­¬ng võa kh«ng phï hîp víi xu thÕ tù do ho¸ th­¬ng m¹i trªn toµn thÕ giíi, võa ®­a ng©n s¸ch vµo t×nh tr¹ng cùc kú khã kh¨n khi nh÷ng cam kÕt gi¶m thuÕ cã hiÖu lùc vµ lµm cho nguån thu tõ thuÕ nhËp khÈu gi¶m m¹nh. §Ó gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng nµy, cÇn gÊp rót thay ®æi c¬ cÊu nguån thu, t¨ng tû träng cu¶ c¸c s¾c thuÕ kh¸c nh­ c¸c lo¹i thuÕ trùc thu, thuÕ hµng ho¸, th¸o bá nh÷ng c¶n trë ®èi víi viÖc thu mét sè lo¹i thuÕ nh­ thuÕ chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt ®Ó gi¶m dÇn tû trong cña sè thu tõ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. TiÕp tôc thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp cña n­íc ngoµi ®i ®«i víi viÖc t¹o tiÒn ®Ò cho ®a d¹ng ho¸ nguån vèn; khuyÕn khÝch m¹nh vèn ®Çu t­ cho khu vùc s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu. KhuyÕn khÝch thµnh lËp c¸c quü phßng ngõa rñi ro. T¹i c¸c quèc gia ph¸t triÓn nh­ NhËt B¶n, Hµn Quèc,... . ®Òu cã c¸c tæ chøc xóc tiÕn xuÊt khÈu ®éc lËp. Tæ chøc nµy cã tr¸ch nhiÖm hç trî tèi ®a cho ng­êi xuÊt khÈu trªn c¬ së phi lîi nhuËn (chØ thu cña ng­êi xuÊt khÈu mét kho¶n ®ñ ®Ó bï ®¾p chi phÝ). Qua tæ chøc nµy, ng­êi xuÊt khÈu cã thÓ thu thËp ®­îc nhiÒu th«ng tin h÷u Ých vÒ thÞ tr­êng n­íc ngoµi, vÒ b¹n hµng nhËp khÈu,....QuyÒn kinh doanh xuÊt nhËp khÈu tíi nay ®· ®­îc më cho tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp nªn ®· ®Õn lóc cÇn cã sù thay ®æi c¬ b¶n vÒ ph­¬ng thøc qu¶n lý ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp vµ ph­¬ng ph¸p phæ cËp th«ng tin (bao gåm th«ng tin vÒ hµng ho¸, thÞ tr­êng, gi¸ c¶ còng nh­ c¸c quy ®Þnh vÒ qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu,.....). NhiÒu doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh vÉn ch­a thùc hiÖn ®­îc quyÒn mµ ChÝnh phñ trao cho hä chØ v× hiÓu biÕt h¹n chÕ vÒ thÞ tr­êng n­íc ngoµi, nghiÖp vô ngo¹i th­¬ng còng nh­ c¸c quy ®Þnh cña Nhµ n­íc cã liªn quan tíi ho¹t ®éng qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu. Trong thêi gian tíi, cÇn t¨ng c­êng sö dông c¸c c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ®Ó hç trî cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu. C¸c c«ng cô nh­ tû gi¸ hèi ®o¸i, b¶o l·nh b¸n hµng tr¶ chËm, cho vay theo thµnh tÝch xuÊt khÈu, t¨ng tû träng cho vay trung vµ dµi h¹n,..... ®Òu cã thÓ t¸c ®éng nhanh vµ m¹nh ®Õn xuÊt khÈu. CÇn khÈn tr­¬ng c¶i c¸ch hÖ thèng trung gian tµi chÝnh, ®Æc biÖt lµ ng©n hµng th­¬ng m¹i ®Ó tr¸nh hiÖn t­îng co côm, gi¶m d­ nî nh­ ®· x¶y ra t¹i Th¸i Lan khi sè l­îng c¸c kho¶n nî khã ®ßi t¨ng nhanh. Kinh nghiÖm cña Th¸i Lan cho thÊy viÖc c¶i tæ hÖ thèng ng©n hµng th­¬ng m¹i, tõ ®ã gi¶i quyÕt vÊn ®Ò vèn cho kinh doanh lµ viÖc lµm cã tÇm quan träng hµng ®Çu trong tiÕn tr×nh “chÊn h­ng” kinh tÕ vµ ®Èy m¹nh t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu. Ngoµi ra, viÖc c¬ cÊu l¹i hÖ thèng trung gian tµi chÝnh, trong ®ã cã c¶ ng©n hµng, cßn gãp phÇn quan träng trong viÖc lµm lµnh m¹nh ho¸ m«i tr­êng kinh doanh vµ thóc ®Èy c¹nh tranh ph¸t triÓn. 4.C¸c vÊn ®Ò c«ng nghÖ Thùc tr¹ng c«ng nghÖ yÕu kÐm vµ l¹c hËu ®· ¶nh h­ëng rÊt m¹nh ®Õn chÊt l­îng vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. Riªng ®èi víi ngµnh D­îc th× ®iÒu nµy thÓ hiÖn kh¸ râ nÐt. D©y chuyÒn s¶n xuÊt ë ViÖt Nam cßn mang nÆng tÝnh chÊt thñ c«ng, tèn nhiÒu thêi gian mµ ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm l¹i ®ßi hái ®¶m b¶o chÊt l­îng ë møc ®é cao, cã kiÓm tra ®é an toµn chÆt chÏ.§iÒu nµy cho thÊy sù ®æi míi c«ng nghÖ s¶n xuÊt lµ hÕt søc cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch. Chó träng nhËp khÈu c¸c lo¹i c«ng nghÖ ®ßi hái suÊt ®Çu t­ thÊp, thu håi vèn nhanh, cã kh¶ n¨ng t¹o thªm nhiÒu chç lµm viÖc trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp. ViÖc hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ lµ cÇn thiÕt nh­ng ph¶i lÊy hiÖu qu¶ kinh tÕ- x· héi lµm tiªu chuÈn c¬ b¶n ®Ó lùa chän. §ßi hái ph¶i nhËp khÈu thiÕt bÞ tiªn tiÕn vµ hiÖn ®¹i cho mäi ngµnh s¶n xuÊt, bÊt kÓ hiÖu qu¶, bÊt kÕ kh¶ n¨ng qu¶n lý vµ vËn hµnh cña c¬ së sö dông thiÕt bÞ thùc chÊt kh«ng kÐm g× nhËp khÈu thiÕt bÞ l¹c hËu. C¸c lo¹i thiÕt bÞ c«ng nghÖ cao th­êng sö dông Ýt hoÆc rÊt Ýt lao ®éng. Trong mét sè tr­êng hîp, viÖc nhËp khÈu c¸c lo¹i thiÕt bÞ nµy sÏ kh«ng gióp Ých nhiÒu cho viÖc t¹o c«ng ¨n viÖc lµm vµ tËn dông thÕ m¹nh lao ®éng rÎ ®Ó c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. Gi¸ thiÕt bÞ cao cßn lµm t¨ng gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ lµm suy yÕu kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸. V× lý do ®ã, viÖc nhËp khÈu thiÕt bÞ tiªn tiÕn cÇn ®­îc tÝnh to¸n kü vÒ mÆt hiÖu qu¶. Nhµ n­íc cÇn ®Çu t­ thµnh lËp Ng©n hµng d÷ liÖu c«ng nghÖ ®Ó cung cÊp th«ng tin cho c¸c doanh nghiÖp. Mét phÇn vèn ®Çu t­ cho khoa häc c«ng nghÖ nªn ®­îc dµnh ®Ó thµnh lËp Ng©n hµng d÷ liÖu nh»m cung cÊp cho doanh nghiÖp nh÷ng th«ng tin cËp nhËt nhÊt vÒ lÜnh vùc c«ng nghÖ mµ hä quan t©m. ViÖc nµy ®· ®­îc lµm nh­ng quy m« cßn nhá, l¹i thiÕu qu¶ng c¸o nªn rÊt Ýt doanh nghiÖp biÕt vÒ sù tån t¹i cña mét trung t©m nh­ vËy. Tíi ®©y nªn tiÕn hµnh ®Çu t­ mét c¸ch bµi b¶n h¬n cho lÜnh vùc nµy, ®ång thêi t¨ng c­êng phæ biÕn ®Õn doanh nghiÖp ®Ó hä biÕt vµ cã ®iÒu kiÖn tham kh¶o d÷ liÖu tr­íc khi ra quyÕt ®Þnh ®Çu t­. T¹o lËp thÞ tr­êng c«ng nghÖ ®Ó c¸c s¶n phÈm khoa häc c«ng nghÖ ®­îc tr¶ gi¸ ®óng møc vµ l­u th«ng b×nh th­êng nh­ mét hµng ho¸ ®Æc biÖt. §©y lµ biÖn ph¸p cã ý nghÜa quan träng trong viÖc thóc ®Èy nghiªn cøu khoa häc g¾n bã h¬n víi tiÕn tr×nh ph¸t triÓn, ®ång thêi rót ng¾n ®­îc kho¶ng c¸ch thêi gian gi÷a nghiªn cøu vµ øng dông. §Ó t¹o lËp thÞ tr­êng c«ng nghÖ, nªn khuyÕn khÝch viÖc ký hîp ®ång gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi c¸c c¬ së nghiªn cøu khoa häc b»ng c¸ch thiÕt lËp Quü Hç trî ®Çu t­ ph¸t triÓn c«ng nghÖ quèc gia. Quü nµy sÏ cho c¸c doanh nghiÖp vay trong tr­êng hîp hä cã nhu cÇu ®Æt hµng víi c¸c ViÖn nghiªn cøu. Lµm nh­ vËy võa g¾n ®­îc nghiªn cøu víi nhu cÇu thùc tiÔn cña s¶n xuÊt, võa t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c nhµ khoa häc giái ph¸t huy tµi n¨ng, võa kh«ng phÝ ph¹m nguån vèn Ýt ái cña ng©n s¸ch Nhµ n­íc. 5. §Èy m¹nh c«ng t¸c khai th¸c th«ng tin, thÞ tr­êng ViÖc ho¹ch ®Þnh mét chiÕn l­îc tæng thÓ vÒ thÞ tr­êng lµ viÖc cã tÇm quan träng hµng ®Çu. §Ó x©y dùng ®­îc chiÕn l­îc nµy, Bé Th­¬ng m¹i vµ hÖ thèng th­¬ng vô ph¶i n¾m râ ®­îc n¨ng lùc vµ hiÖn tr¹ng s¶n xuÊt trong n­íc còng nh­ ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt vµ thÓ chÕ cña tõng thÞ tr­êng ngoµi ®Ó tõ ®ã tr¶ lêi cho c¸c c©u hái: mÆt hµng nµo, ®i vµo ®©u, víi sè l­îng bao nhiªu, ®i nh­ thÕ nµo vµ cÇn gi¶i quyÕt vÊn ®Ò g× trong quan hÖ song ph­¬ng. Trªn c¬ së ®ã sÏ x¸c ®Þnh tèc ®é ph¸t triÓn cho tõng thÞ tr­êng vµ c¬ cÊu tæng thÓ vÒ thÞ tr­êng ngoµi. Mét khi ®· x¸c ®Þnh, c¸c môc tiªu trªn sÏ trë thµnh chØ tiªu phÊn ®Êu cña c¶ Bé, trong ®ã cã c¸c tham t¸n th­¬ng m¹i t¹i n­íc ngoµi. NÕu thÞ tr­êng nµo ®ã kh«ng ®¹t ®­îc møc chØ tiªu phÊn ®Êu th× tham t¸n sÏ lµ ng­êi ®Çu tiªn phaØ tr¶ lêi. Tham t¸n cÇn ph¶i gi¶i thÝch ®­îc lý do kh«ng ®¹t chØ tiªu vµ trªn c¬ së ®ã, ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng cã liªn quan. Mét trong nh÷ng chØ tiªu cÇn phÊn ®Êu ®èi víi tõng thÞ tr­êng lµ gi¶m nhËp siªu. Nh÷ng mÆt hµng vµ thÞ tr­êng cÇn cã sù ®µm ph¸n ë cÊp ChÝnh phñ ph¶i lªn kÕ ho¹ch ®µm ph¸n cô thÓ ®Ó t¹o hµnh lang ph¸p lý cho c¸c doanh nghiÖp. Trong c¸c môc tiªu ®µm ph¸n sÏ cã : ®µm ph¸n më cöa thÞ tr­êng míi, ®µm ph¸n ®Ó tiÕn tíi th­¬ng m¹i c©n b»ng víi nh÷ng thÞ tr­êng mµ ViÖt nam th­êng xuyªn nhËp siªu, ®µm ph¸n ®Ó thèng nhÊt ho¸ c¸c tiªu chuÈn vÖ sinh, tiªu chuÈn kü thuËt vµ ®µm ph¸n ®Ó níi láng c¸c hµng rµo phi thuÕ quan. Trong viÖc nµy, th«ng tin vÒ kinh nghiÖm cña c¸c n­íc kh¸c trªn thÞ tr­êng cã liªn quan còng nh­ chÝnh s¸ch cña n­íc së t¹i víi c¸c ®èi t¸c kh¸c nhau sÏ lµ nh÷ng th«ng tin tèi quan träng. Khi ®· phèi hîp ®­îc c¸c lùc l­îng cã liªn quan trong mét hÖ thèng thèng nhÊt, cÇn cã ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm râ rµng th× vÊn ®Ò thu thËp th«ng tin sÏ mÆc nhiªn ®­îc gi¶i quyÕt bëi tõng kh©u sÏ thÊy râ ®­îc m×nh ph¶i thu thËp nh÷ng th«ng tin g×. Trong qu¸ tr×nh thu thËp th«ng tin, cÇn hÕt søc l­u ý ®Õn viÖc ph¸t triªn c¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu míi vµo thÞ tr­êng cã liªn quan. S¶n phÈm míi ë ®©y ®­îc hiÓu theo hai nghÜa. Cã thÓ lµ s¶n phÈm mµ ViÖt Nam cã tiÒm n¨ng nh­ng ch­a xuÊt khÈu ®­îc vµo thÞ tr­êng cã liªn quan hoÆc ®· xuÊt khÈu ®­îc nh­ng kim ng¹ch cßn nhá bÐ, kh«ng t­¬ng xøng víi tiÒm n¨ng. Tr¸ch nhiÖm cßn l¹i trong kh©u th«ng tin lµ phæ biÕn th«ng tin. §Ó th«ng tin cã thÓ ®Õn víi mäi doanh nghiÖp quan t©m theo con ®­êng ng¾n nhÊt, tiÕt kiÖm nhÊt, Bé Th­¬ng m¹i cÇn x©y dùng ngay c¬ së d÷ liÖu vµ trang chñ (trang Web) cña riªng m×nh ®ång thêi t¨ng c­êng ph¸t hµnh c¸c tµi liÖu theo chuyªn ®Ò. Khi ®· cã s¶n phÈm, n¾m ch¾c thÞ tr­êng, tøc lµ ®· cã nh÷ng tiÒn ®Ò th× viÖc tæ chøc thÞ tr­êng vµ ho¹t ®éng xóc tiÕn cô thÓ lµ rÊt quan träng. Th«ng qua hai kh©u nµy s¶n phÈm xuÊt khÈu míi ®Õn ®­îc thÞ tr­êng nhËp khÈu, ®Õn víi ng­êi tiªu dïng. V× vËy, tæ chøc thÞ tr­êng vµ xóc tiÕn th­¬ng m¹i lµ viÖc mµ c¸c doanh nghiÖp ph¶i quan t©m. C¸c tham t¸n ph¶i lµ t¸c nh©n g¾n kÕt doanh nghiÖp trong n­íc víi c¸c doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng mµ tham t¸n ho¹t ®éng. §Ó thùc hiÖn ®­îc vai trß ®ã, ph¶i ®Æt mèi quan hÖ gi÷a c¸c c¬ quan h÷u quan trªn mét truc däc vµ ph¶i t¨ng tèc ®é chuyÓn ®éng ®i ®«i víi ®¶m b¶o sù chuyÓn ®éng h­íng ®Ých cña toµn bé trôc nµy. ë tÇm vi m«, c¸c doanh nghiÖp cã tr¸ch nhiÖm tæ chøc tiÕp cËn vµ ph©n tÝch, khai th¸c c¸c th«ng tin, trùc tiÕp vµ th­êng xuyªn tiÕp xóc víi thÞ tr­êng thÕ giíi th«ng qua héi th¶o khoa häc, héi chî, triÓn l·m, ®Èy m¹nh tiÕp thÞ ®Ó kÞp thêi n¾m b¾t thÞ tr­êng, b¸m s¸t vµ tiÕp cËn ®­îc tiÕn bé cña thÕ giíi trong s¶n xuÊt vµ kinh doanh, tù m×nh lo t×m b¹n hµng, thÞ tr­êng, ký hîp ®ång, tæ chøc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu theo nhu cÇu vµ thÞ hiÕu cña thÞ tr­êng, tr¸nh t­ t­ëng û l¹i vµo c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc hoÆc tr«ng chê trî cÊp, trî gi¸. TiÕn hµnh s©u réng mét chiÕn dÞch nh»m c¶i thiÖn h×nh ¶nh hµng ho¸ ViÖt Nam nãi chung vµ s¶n phÈm d­îc nãi riªng trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. Tr­íc m¾t cã thÓ ra mét t¹p chÝ chÝnh thøc vÒ c¸c s¶n phÈm cña ViÖt Nam ph¸t hµnh miÔn phÝ ra n­íc ngoµi th«ng qua hÖ thèng sø qu¸n vµ th­¬ng vô. ChØ c¸c s¶n phÈm tiªu biÓu cã chÊt l­îng cao hoÆc ®· tõng ®¹t huy ch­¬ng t¹i c¸c héi chî quèc tÕ míi ®­îc xem xÐt ®­a vµo t¹p chÝ nµy. Nãi tãm l¹i, c«ng t¸c xóc tiÕn th­¬ng m¹i th«ng qua c¸c h×nh thøc nh­ tham t¸n ë n­íc ngoµi, qu¶ng c¸o, ®Èy m¹nh quan hÖ ngo¹i giao,....cã mét vÞ trÝ hÕt søc quan träng ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu. 6. §Èy m¹nh c¶i c¸ch hµnh chÝnh C«ng khai ho¸ vµ luËt ph¸p ho¸ lµ viÖc ®Çu tiªn cÇn lµm trong tiÕn tr×nh ®æi míi c«ng t¸c qu¶n lý. HiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp rÊt thiÕu th«ng tin vÒ c¸c quy ®Þnh cña Nhµ n­íc cã liªn quan ®Õn c«ng viÖc kinh doanh cña hä. §©y lµ yÕu ®iÓm lín cÇn ®­îc kh¾c phôc nhanh, nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn quyÒn kinh doanh xuÊt nhËp khÈu ®· ®­îc më ra cho hµng chôc ngh×n doanh nghiÖp. Mäi v¨n b¶n vÒ qu¶n lý Nhµ n­íc chØ nªn cã hiÖu lùc thi hµnh sau khi ®· ®­îc ®¨ng trªn C«ng b¸o. HiÖn nay tuy LuËt ®· quy ®Þnh vÒ vÊn ®Ò nµy nh­ng chØ quy ®Þnh chung lµ “ph¶i ®¨ng”. Theo Bé Th­¬ng m¹i, cÇn ®Æt vÊn ®Ò theo h­íng “chØ cã hiÖu lùc khi ®· ®¨ng” míi ®¶m b¶o cho c¸c quy ®Þnh ®Õn ®­îc víi doanh nghiÖp mét c¸ch kÞp thêi. Ngoµi ra, cÇn gÊp rót ban hµnh c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt ®iÒu chØnh nh÷ng “m¶ng trèng” trong kinh doanh xuÊt nhËp khÈu ®Ó c¸c doanh nghiÖp kh«ng bÞ trë ng¹i trong kinh doanh do c¸c c¬ quan h÷u tr¸ch thiÕu c¬ së ®Ó nhËn ®Þnh hµnh vi cña hä. Chóng ta cÇn hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu. GÇn ®©y, trong qu¸ tr×nh c¶i c¸ch hµnh chÝnh, mét sè thñ tôc giÊy phÐp trong lÜnh vùc qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu ®· ®­îc ®¬n gi¶n ho¸ hoÆc ®­îc b·i bá. Tuy nhiªn, cã nhiÒu ý kiÕn vÉn ®Ò nghÞ ph¶i ®i xa h¬n, b·i bá gÇn nh­ hoµn toµn mäi thñ tôc giÊy phÐp, mäi biÖn ph¸p qu¶n lý h¹n ng¹ch, ®Çu mèi,.. ®Ó “t¹o th«ng tho¸ng cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu” vµ phï hîp víi xu thÕ tù do ho¸ th­¬ng m¹i toµn cÇu. Kh«ng mét n­íc nµo cho phÐp tiÕn hµnh th­¬ng m¹i tù do theo nghÜa tuyÖt ®èi. Kinh tÕ thÞ tr­êng kh«ng cã nghÜa lµ lo¹i bá sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc, chØ cã ®iÒu sù qu¶n lý ®ã ®­îc thùc hiÖn chñ yÕu b»ng c¸c c«ng cô kinh tÕ vÜ m« chø kh«ng ph¶i b»ng c¸c biÖn ph¸p hµnh chÝnh. Tuy nhiªn, trong mét sè lÜnh vùc, chØ cã thÓ sö dông biÖn ph¸p hµnh chÝnh ®Ó ®¹t tíi sù hµi hoµ quyÒn lîi gi÷a c¸ nh©n vµ céng ®ång. CÇn nhanh chãng æn ®Þnh m«i tr­êng ph¸p lý. §©y lµ viÖc lµm hÕt søc cÇn thiÕt ®Ó t¹o t©m lý tin t­ëng cho doanh nghiÖp, khiÕn hä chÊp nhËn bá vèn ®Çu t­ l©u dµi. Ngoµi ra, víi hµng chôc ngh×n doanh nghiÖp tham gia kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, nÕu kh«ng æn ®Þnh m«i tr­êng ph¸p lý th× sÏ kh«ng cã c¸ch nµo phæ biÕn th«ng tin kÞp thêi tíi c¸c doanh nghiÖp. §iÓn h×nh cña sù bÊt æn ®Þnh trong chÝnh s¸ch lµ thuÕ suÊt thuÕ nhËp khÈu. Khung thuÕ réng, quyÒn h¹n thay ®æi thuÕ suÊt cña ngµnh hµnh ph¸p l¹i lín nªn thuÕ suÊt thay ®æi lu«n, nhiÒu khi 3 th¸ng mét lÇn. Sù thay ®æi nhiÒu ®Õn nçi cho ®Õn nay kh«ng ai cã mét biÓu thuÕ hoµn chØnh vµ chÝnh x¸c trõ c¸c chuyªn viªn lµm viÖc t¹i c¸c c¬ quan ban hµnh chÕ ®é thuÕ vµ chÞu tr¸ch nhiÖm thu thuÕ. ViÖc lµm ®ã g©y nhiÒu khã kh¨n cho doanh nghiÖp trong viÖc tÝnh to¸n hiÖu qu¶ kinh doanh, võa lµm triÖt tiªu kh¶ n¨ng ®Þnh h­íng cña c«ng cô thuÕ. Ngoµi ra, c¸c doanh nghiÖp cßn gÆp ph¶i c¸c lÖnh cÊm cã hiÖu lùc ngay lËp tøc, c¸c lÖnh ngõng t¹m thêi vµ v« thêi h¹n, c¸c thay ®æi chÝnh s¸ch cã hiÖu lùc “håi tè” g©y rÊt nhiÒu th¾c m¾c,.... KÕt luËn Nh­ chóng ta ®· biÕt, ho¹t ®éng xuÊt khÈu gi÷ mét vai trß v« cïng quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ. V× vËy viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô hµng ®Çu cña Nhµ n­íc ta nãi chung còng nh­ cña c¸c doanh nghiÖp nãi riªng. Riªng ®èi víi ngµnh D­îc, trong nh÷ng n¨m võa qua ®· cã nh÷ng b­íc cñng cè vµ ph¸t triÓn. C«ng t¸c xuÊt nhËp khÈu ®· ®i vµo nÒn nÕp, ®¶m b¶o cung øng ®ñ thuèc, sö dông an toµn hîp lý vµ hiÖu qu¶, t¨ng c­êng néi lùc s¶n xuÊt thuèc trong n­íc th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch ®óng ®¾n vÒ xuÊt nhËp khÈu. §· cã nh÷ng tiÕn bé trong c«ng t¸c xuÊt nhËp khÈu thuèc, lµnh m¹nh ho¸ thÞ tr­êng ®ång thêi phï hîp víi tiÕn tr×nh héi nhËp quèc tÕ. Song bªn c¹nh ®ã còng cßn tån t¹i kh¸ nhiÒu nh­îc ®iÓm ®ßi hái cÇn cã sù nç lùc cña ngµnh vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng ®Ó kh¾c phôc, tõng b­íc ®­a ngµnh D­îc ph¸t triÓn ®i lªn, ®¸p øng kh«ng chØ thÞ tr­êng trong n­íc mµ c¶ thÞ tr­êng thÕ giíi. Tµi liÖu tham kh¶o 1.Gi¸o tr×nh th­¬ng m¹i quèc tÕ- Tr­êng §¹i häc Kinh tÕ quèc d©n. 2.Gi¸o tr×nh kinh tÕ ngo¹i th­¬ng- GS.TS Bïi Xu©n L­u. 3. Gi¸o tr×nh thanh to¸n quèc tÕ trong ngo¹i th­¬ng- PGS §inh Xu©n Tr×nh. 4. C¸c th«ng t­, nghÞ ®Þnh vÒ c«ng t¸c xuÊt nhËp khÈu d­îc phÈm cña Côc Qu¶n Lý D­îc ViÖt Nam. 5. B¸o: §Çu t­ c¸c sè 14,16,18 /2000. 6. B¸o: Thêi b¸o Kinh tÕ ViÖt Nam c¸c sè 42, 57, 61/ 1999; 26, 58, 89 /2000. 7. B¸o: Kinh doanh tiÕp thÞ c¸c sè 210, 217, 222 /2000. 8. B¸o: Sµi Gßn tiÕp thÞ. 9. Mét sè tµi liÖu tham kh¶o cña Bé Th­¬ng M¹i vÒ t×nh h×nh xuÊt khÈu cña ViÖt Nam tõ n¨m 1990 ®Õn nay. 10. Mét sè luËn v¨n cña c¸c kho¸ tr­íc. Phô lôc Lêi nãi ®Çu 1 Ch­¬ng I Mét sè lý luËn chung vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu 3 I. Kh¸i niÖm vµ c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng tíi ho¹t ®éng xuÊt khÈu 3 1Kh¸i niÖm 3 2. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng tíi ho¹t ®éng xuÊt khÈu 4 II.TÇm quan träng vµ nhiÖm vô cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu 7 1.TÇm quan träng cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®èi víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ 7 2.NhiÖm vô cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu 9 Ch­¬ng II T×nh h×nh xuÊt khÈu d­îc phÈm cña ViÖt Nam giai ®o¹n 1990-2000 10 I.Thùc tr¹ng ho¹t ®éng xuÊt khÈu 10 1.VÒ quy m« vµ tèc ®é t¨ng tr­ëng 10 2. C¬ cÊu thuèc, nguyªn liÖu vµ thÞ tr­êng xuÊt khÈu 11 II. Nh÷ng khã kh¨n vµ tån t¹i ho¹t ®éng xuÊt khÈu d­îc phÈm 12 1.Khã kh¨n 12 2. Tån t¹i 14 Ch­¬ng III Ph­¬ng h­íng vµ mét sè gi¶i ph¸p nh»m hç trî ho¹t ®éng xuÊt khÈu d­îc phÈm cña ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m tíi 17 I.Ph­¬ng h­íng 17 1.Ph­¬ng h­íng qu¶n lý ho¹t ®éng xuÊt khÈu c¸c n¨m tíi 17 II. Mét sè gi¶i ph¸p 18 1.KhuyÕn khÝch ®Çu t­ vèn cho s¶n xuÊt d­îc phÈm 18 2.§¶m b¶o quyÒn b×nh ®¼ng cña c¸c chñ thÓ tham gia ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu 20 3. T¨ng c­êng ho¹t ®éng huy ®éng vèn, hoµn thiÖn thÞ tr­êng vèn vµ thÞ tr­êng tiÒn tÖ 20 4. C¸c vÊn ®Ò c«ng nghÖ 22 5.§Èy m¹nh c«ng t¸c khai th¸c th«ng tin, thÞ tr­êng 23 6. §Èy m¹nh c¶i c¸ch hµnh chÝnh 25 KÕt luËn 28