Triết học - Vai trò của Ni giới đối với phật giáo Nhật Bản

    
 NGUY
N TH THÀNH (∗) VAI TRÒ CA NI GII I VI PHT GIÁO NHT BN Tóm t t: Trên c
s trình bày khái lc lch s Ni gii Pht giáo Nht B n, n i dung chính ca bài vit này tp trung phân tích vai trò ca Ni gii i vi Pht giáo Nht B n  các ph
ng din nh: truyn bá Pht pháp, xây dng và phát trin hàng ng Ni gii, duy trì gii lut và li sng tu hành nghiêm ngt ca Pht giáo. Vi nhng óng góp quý báu, Ni gii ã khng nh c v trí quan trng i vi Pht giáo Nht B n trong lch s và hin ti. T khóa: Ni gii, truyn bá Pht pháp, Pht giáo Nht B n. 1. t vn  Ph
t giáo (i Tha) c truyn vào Nh
t B n t Trung Qu c và Triu Tiên. Ngày nay, Ph
t giáo là mt tôn giáo ln Nh
t B n vi kho ng 90 triu Ph
t t và kho ng 250 ngàn Tng ni. Mc dù theo truyn th ng i Tha trong lch s phát trin ti Nh
t B n, Ph
t giáo cng có không ít quy nh kht khe trong vic cho phép ngi ph n c xut gia và th gii  gia nh
p hàng ng chc sc. Tuy nhiên, tr i qua nhng thng trm ca lch s, hàng ng Ni gii Nh
t B n vn không ngng c cng c và phát trin, th hin vai trò quan trng  i vi vic xây dng Tng oàn và phát trin Ph
t giáo Nh
t B n cho  n t
n ngày nay. 2. Khái lc lch s Ni gii Pht giáo Nht Bn Tính  n nm 584, Ph
t giáo truyn vào Nh
t B n c kho ng 3 th
p k!. Thi im này, do s giao lu vn hóa gia Nh
t B n vi Triu Tiên rt mnh, nên mt n tu s" Ph
t giáo ngi Triu Tiên tên là Zenshin-ni  n thuy t pháp ti Nh
t B n. Nhng không có ph n Nh
t B n nào xut gia theo v n tu s" này, vì trc ó, h cha bao gi c th gii theo truyn th ng Ph
t giáo. Tuy nhiên, Zenshin-ni vn c xem là v n tu s" Ph
t giáo u tiên Nh
t B n. Nhng sau ó, vic th gii cho ph n Nh
t B n theo Ph
t giáo ã bt u có trin vng. Sau Zenshin-ni ít lâu, hai ph n khác tên là Zenzo-ni và Ezen-ni gia nh
p Ph
t giáo. Tháng 3 nm 588, h là nhng ngi Nh
t B n u tiên c ra nc ngoài nghiên cu Ph
t giáo. Tr li Nh
t B n sau khi ã th gii T! Khiêu ni (Bhiksunì) vào tháng 3 nm 590, hai n tu s" này ã góp phn xây dng ∗ . ThS., Thích àm Thành, Hc vin Khoa hc xã hi Vit Nam.       !"#
 21 mt ngôi chùa Ph
t giáo u tiên Nh
t B n có tên là Sakurai-ji thuc trung tâm Yamato(1). Bc sang thi k# Trung i, Ph
t giáo Nh
t B n có s thay $i áng chú ý. Phong trào Ph
t giáo mi Nh
t B n ã c i ti n thc hành Ph
t giáo theo hng %n gi n h%n. Phong trào này cng tái xác nh vai trò ca ph n trong Ph
t giáo. Cho nên, rt nhiu ph n Nh
t B n ã gia nh
p Ph
t giáo.  n giai on Nara (710-794), Ni gii Ph
t giáo t c v trí t%ng %ng vi tng gii Ph
t giáo Nh
t B n(2). Tuy nhiên, trong thi k# Heian (794-1185) sau ó, do tng s" tham gia thc hin các chc nng cng &ng ca Ph
t giáo nhà nc nhiu h%n, nên vai trò ca Ni gii ã b thu h'p, th
m chí mt i v trí t$ chc các nghi l( mang tính nhà nc. Vì th , ph n cng mt i c% hi  c th gii Ph
t giáo mt cách chính thc. H%n na, xu hng trc xut n tu s" ra kh)i các Thin phái nh Thiên Thai Tông, Chân Ngôn Tông, òi h)i n tu s" ph i c s th gii chính thc qua vic thc hin tu hành kh$ hnh nhng vùng núi h*o lánh, ã dn  n vic bi n mt dn ph n kh)i hàng ng tu s" ca các Thin phái này. Các tài liu lch s vào gia thi k# Heian ã ghi li vic ph n ph n  i s  i x không công b+ng nh trên. Th
m chí, sau ó nhà nc Nh
t B n còn cho phép Thiên Thai Tông và Chân Ngôn Tông c quyn nghiêm cm ph n th gii theo Ph
t giáo. Mc dù v
y, ph n trong thi k# Heian cng ã t tìm cách thc hành Ph
t giáo theo cách riêng.  n thi k# Kamakura (1185-1333), vic ph n c th gii theo Ph
t giáo ã chính thc bt u tr li dù còn rt hi m. Mãi  n nm 1249 mi có 12 ph n Nh
t B n c th gii chính thc theo Ph
t giáo(3). Nhng thi k# này, n c s" li phát trin v s lng. Hu h t các n%i, ph n c xem là ch th cn c gi i thoát b i Ph
t giáo. Sang  n thi k# Tokugawa (1603-1867), do Nh
t B n theo ch  quân s, nên trong xã hi nói chung, Ph
t giáo nói riêng, ngi ph n chu nhiu áp bc. S th ng tr ca tng gii trong Ph
t giáo và ch  quân phit thi k# Tokugawa ã to thành “êm trc” cho cuc $i mi cách nhìn nh
n  i vi Ni gii Ph
t giáo Nh
t B n vào th k! XX, c bit là trong Thin phái Tào ng (Soto). Cng &ng Ni gii ln nht Nh
t B n hin nay là tu vin Aichi Semmon Nisodo thuc dòng thin Tào ng. Tính  n nm 2004, Nh
t B n có kho ng 2.000 n tu s" tu t
p trong 1.500 ngôi chùa, c ào to Ph
t pháp trong ba trung tâm thuc Thin phái Tào ng và mt trung tâm thuc Tnh  Tông(4). 3. Mt s óng góp ca Ni gii i vi Pht giáo Nht Bn 3.1. Truyn bá Pht pháp, xây dng và phát trin hàng ng Ni gii

    
 22 Ni gii ã tr thành mt y u t quan trng ca Ph
t giáo t khi thành l
p Tng oàn lúc c Ph
t còn ti th (566-486 trc Công nguyên). Tuy nhiên, theo thi gian, mi ngi thng ch, chú ý ti i s ng tu hành ca tng s" mà ít chú ý ti Ni gii. Nh ã  c
p, Nh
t B n, sau khi c th gii, n tu s" Zhenzo-ni ã thu np c hai  t n. Th
m chí,  n nm 588, Zhenzo-ni và hai  t còn tr thành nhng n tu s" Nh
t B n u tiên c sang Trung Qu c  nghiên cu Ph
t pháp, nht là v gii lu
t Ph
t giáo (vinaya)(5). H cng là nhng ngi sáng l
p ra ngôi chùa u tiên ca Nh
t B n vào nm 590. Nh v
y, có th nói, nhng ngi ph n xut gia có óng góp quan trng  i vi vic truyn bá và t nn móng cho Ph
t giáo thi k# u Nh
t B n.  n thi k# Trung i Nh
t B n, tuy ph i chu nhiu quy nh kht khe, th
m chí “không công b+ng” trong vic cho phép ph n xut gia, Ni gii vn có nhng hình thc tu hành riêng, to ra nhng $i mi trong thc hành và t t ng Ph
t giáo. Trong ó, áng chú ý là, Ni gii Nh
t B n ã sáng to ra phm trù “Bosatsukai-ni”  truyn t i t t ng ca B& tát Quan Th Âm. Phm trù này c dùng  ch, nhng v Ni gii ca B& tát Quan Th Âm. Dù không c phép th gii chính thc, h vn t nguyn s ng nh nhng n tu s", t xu ng tóc, khoác áo cà sa, thc hin nhng gii lu
t kht khe ca Ph
t giáo. Nhng hành ng ca ph n theo Ph
t giáo Nh
t B n c ngi dân %ng thi trân trng và ánh giá cao(6).  cng c và phát trin hàng ng n tu s" trong Tng oàn Ph
t giáo Nh
t B n, nm 1944, Ni gii Nh
t B n thi t l
p T$ chc Ni gii Thin phái Tào ng B o v T$ qu c (The Soto Sect Nuns’ Organization for the Protection of the Country). V sau, t$ chc này $i thành T$ chc Ni gii Thin phái Tào ng (The Soto Sect Nuns’ Organization) t tr s ti Tokyo. T$ chc này ã góp phn thúc -y vai trò cng nh quá trình hi nh
p xã hi ca Ni gii Nh
t B n.  n na cu i th k! XX, khi c  i x bình .ng, Ni gii ã chính thc góp phn vào vic t$ chc Tng oàn, các thin phái và hình thành hàng ng chc sc Ph
t giáo trong mt t$ chc Ph
t giáo mang tính qu c gia. Ni gii c  m trách c%ng v ng u nhiu Thin phái. Nhiu tp chí khác nhau ã c xut b n dành cho Ni gii. Mt trong nhng tp chí dành cho Ni gii n$i ti ng hàng u nhng nm 1960, xut b n di dng các bài th%, vi ni dung ph n ánh v Ph
t pháp kh.ng nh, ph n hoàn toàn có th chng qu nh nam gii khi tu theo giáo lý Ph
t giáo, ó là Tp chí Toko-ni(7). Không dng li ó,  tng cng trình  ào to Ph
t hc ngang tm vi tng s", Ni gii Nh
t B n, nht là Ni gii theo Thin phái Tào ng, ã thành l
p ba t vin dành riêng cho n tu s" ba vùng khác nhau ca Nh
t B n. 3.2. Duy trì gii lut và li sng tu hành nghiêm ngt       !"#
 23 iu này có ý ngh"a cc k# quan trng trong b i c nh vn hóa và xã hi hin i ca Nh
t B n có th làm lu m i s ng Ph
t giáo v n c cho là thiêng liêng vi nhng iu rn và gii lu
t  i vi ngi tu s". Tng s" Nh
t B n hin nay không còn tin vào i s ng tu trì nghiêm ngt ca Ph
t giáo. Nhiu tng s" t
p trung vào các hot ng nghi l( h%n là hành thin. i b ph
n tng s" ci v(8), bi n t vin thành nhà riêng, n%i h có th nuôi con cái, s n xut và  m b o i s ng kinh t cho gia ình. Th
m chí, mt s tng s" còn s ng h ng th, u ng ru và s dng các v
t dng sang trng. Trong khi ó, Ni gii Nh
t B n vn gi l i tu trì truyn th ng ca Ph
t giáo, th hin rõ nht qua lch sinh hot hàng ngày. Mc dù có nhng ch,nh sa nht nh, nhng nhng quy tc sinh hot hàng ngày dành cho Ni gii Nh
t B n vn da trên tinh thn ca Thin s Dogen t th k! th XIII. Theo ó, lch sinh hot ca Ni gii Nh
t B n hàng ngày bt u t 4 gi sáng và k t thúc vào 9 gi êm, vi các phn vic tiêu biu nh: thc d
y vào 4 gi sáng, ta thin và tng kinh sáng (4h15 - 6h15); n chay và dn d'p ba sáng (7h30); t 8h  n 12h là thi gian dành cho làm vn, quét dn, chu-n b các s kin, hoc nghiên cu, hc t
p; t 15h00  n 17h30 là thi gian dành cho vic u ng trà, tng kinh t i, lau dn gian th, n t i; t 18h00  n 21h00 dành cho vic nghiên cu, hc t
p trong phòng riêng và ta thin t i(9). Khi gia nh
p Ph
t giáo, n tu s" s/ c ào to  hình thành thói quen sinh hot nh trên trong su t 5 nm, (tng s" ch, ào to 2 nm). Vic thc hin lch sinh hot nghiêm ngt s/ góp phn hình thành và nâng cao cht lng tu hành ca Ni gii Ph
t giáo, to nên s khác bit vi nhng thói quen thng nh
t trong xã hi hin i ca Nh
t B n. Thc hin nhng phn vic mà không c phép s dng bt k# s h0 h nào t các ph%ng tin hin i òi h)i các n tu s" Ph
t giáo Nh
t B n ph i có mt ý chí bn b, và thân th kh)e mnh. Ch%ng trình sinh hot nh Thin phái Tào ng ã to c% s  cho nhng n tu s" hoàn toàn có th t cung t cp theo l i s ng truyn th ng trong mt ngôi chùa. Vì th , ngi ta còn tìm thy nhiu giá tr vn hóa truyn th ng ca ph n Nh
t B n trong l i s ng tu hành ca Ni gii Ph
t giáo qu c gia này. Mc dù quy nh ca Thin phái Tào ng cho phép Ni gii c k t hôn và  tóc dài. Nhng hu h t n tu s" Thin phái này vn tuân th l i tu hành nghiêm ngt. H cho r+ng, vic s ng c thân và co tóc là nhng c% s quan trng  hình thành nên mt ngi tu s" Ph
t giáo truyn th ng. Có th nói, chính Ni gii ã lu gi nhng truyn th ng t t 'p ca Ph
t giáo Nh
t B n(10). 4. Nhn xét Lch s Ni gii Ph
t giáo Nh
t B n ã chng ki n vic nhng ngi ph n u tiên c th gii t th k! VI, s  i x không công b+ng vi n tu s", vic c i cách t$ chc và giáo dc Ph
t giáo trong th k! XX do các n tu s" dn
$    
 24 u,v.v... ây là nhng thành qu áng k ca Ni gii  i vi lch s Ph
t giáo Nh
t B n. Ngày nay, khi xã hi và tôn giáo Nh
t B n, trong ó có Ph
t giáo, ang b tác ng mnh m/ b i xu hng th tc hóa và ch ngh"a duy v
t cht, l i s ng h ng th và s phai nht nim tin tôn giáo, thì vic duy trì i s ng tu hành theo truyn th ng ca Ni gii, tiêu biu là n tu s" Thin phái Tào ng, ã tr thành s nh hng quan trng v tâm linh và o c cho xã hi. H ã góp phn lu gi l i tu trì Ph
t giáo truyn th ng cho  n t
n ngày nay Nh
t B n; s1n sàng s ng trn v'n cho Ph
t pháp ích thc và xem mình nh nhng “con gái ca c Ph
t”./. CHÚ THÍCH: 1. Xem: Karma Lekshe Tsomo (1999), Buddhist women across cultures Realizations, State University of New York Press: 106. 2. Xem: Toshie Kurihara, A history of women in Japanese Buddhism: Nichiren’s perspectives on the Enlightenment of women, b n PDF: 94, truy c
p ngày 19/7/2013. 3. Xem: truy c
p ngày 15/7/2013. 4. Xem: truy c
p ngày 15/7/2013. 5. Xem: Paula K. R. Arai, “Soto zen nuns in modern Japan: Keeping and creating tradition”, Nanzan Bulletin, 14/1990: 39, b n PDF, truy c
p ngày 19/7/2013. 6. Xem: Karma Lekshe Tsomo (1999), Buddhist women across cultures Realizations, sách ã dn: 107. 7. Xem: Karma Lekshe Tsomo (1999), Buddhist women across cultures Realizations, sách ã dn: 114. 8. Vic tu s" Ph
t giáo c phép ci v Nh
t B n ã có tin l lch s t thi Shinran (117- 1262). Nhng  n nhng nm u ca C i cách Minh Tr (cu i th k! XIX), tng s" chính thc c phép ly v  thi t l
p h th ng tha k . 9. Paula K. R. Arai, “Soto zen nuns in modern Japan: Keeping and creating tradition”, Nanzan Bulletin, 14/1990: 41, b n PDF, truy c
p ngày 19/7/2013. 10. Xem Karma Lekshe Tsomo (1999), Buddhist women across cultures Realizations, sách ã dn: 117. TÀI LIU THAM KHO: 1. Paula K. R. Arai (1990), “Soto zen nuns in modern Japan: Keeping and creating tradition”, Nanzan Bulletin. 2. Toshie Kurihara, A history of women in Japanese Buddhism: Nichiren’s perspectives on the Enlightenment of women. 3. Karma Lekshe Tsomo (1999), Buddhist women across cultures Realizations. THE ROLE OF BUDDHIST NUNS TOWARDS JAPANESE BUDDHISM On the basis of presenting a short history of Japanese Buddhist nuns, this article focuses on analyzing the role of Buddhist nuns to Japanese Buddhism in following aspects: propagation of Dharma, building and development of Buddhist nuns, maintenance commandments and Buddhist life. With many valued contributions, Buddhist nuns can affirm their role towards Japanese Buddhism in history and at present. Key words: Buddhist nuns, Propagation of Dharma, Japanese Buddhism