Xuất khẩu thuỷ sản vào thị trường Nhật Bản

PHẦN MỞ ĐẦU Tính cấp thiềt của đề tài Việt Nam là một trong những quốc gia được thiên nhiên ưu đãi với nguồn thuỷ sản dồi dào và tiềm năng phát triển vô cùng to lớn.Thuỷ sản la một trong những mặt hàng xuất khẩu manh của Việt Nam,hàng năm ngành thuỷ sản đã đem lại hang trăm tỉ đồng cho ngân sách nhà nườc nhờ vào việc xuất khẩu. ThÕ kØ XXI më ra kØ nguyªn míi cho nÒn kinh tÕ toµn cÇu vêi xu h­íng ®a ph­¬ng ho¸ vµ quèc tÕ ho¸.Cïng víi c«ng cuéc x©y d­ng ®Êt n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam ®· vµ ®ang héi nh©p thÕ giíi trªn nhiÒu ph­¬ng diÖn vµ b»ng nhiÒu con ®­êng kh¸c nhau trong ®ã xuÊt khÈu hµng hoµ ra thÞ tr­êng cuåc tÕ lµ mét con ®­êng thiÕt yÕu,®em l¹i nguån ngo¹i tÖ chñ lùc cho viÖc nhËp khÈu vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ n­íc nhµ.Trong nhiÌu n¨m trë l¹i ®©y xuÊt khÈu thuû h¶I s¶n ViÖt Nam t¨ng tr­ëng m¹nh,liªn tôc ®¹t t«c ®é tõ 15%_18%/n¨m trë thµnh mét trong 3 ngµnh hµng thu vÒ nhiÒu ngo¹i tÖ nhÊt cho ®Êt n­íc. Tuy nhiªn nÕu nh×n vµo thùc tiÔn xuÊt nhËp khÈu trªn thÕ giíi hiªn nay th× viÖc kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ cña ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam trªn tr­êng quèc tÕ lµ viÖc kh«ng hÒ ®¬n gi¶n. Ngoµi nh÷ng mÆt h¹n chÕ vÒ vèn, vÒ c¬ së h¹ tÇng, vÒ c«ng nghÖ, nguån lùc… trong n­íc, vÊn ®Ò sèng cßn ®Æt ra cho ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam lµ thÞ tr­êng, chÊt l­îng s¶n phÈm vµ tiªu chuÈn vÖ sinh c«ng nghiÖp. Mçi thÞ tr­êng xuÊt ®ã tuy cã nh÷ng t­¬ng ®ång vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm, vÖ sinh c«ng nghiÖp nh­ng l¹i cã nh÷ng nÐt ®Æc thï riªng, ®ßi hái c¸c nhµ xuÊt khÈu thuû s¶n ViÖt Nam ph¶i ®i s©u nghiªn cøu vµ t×m ra mét h­íng ®i thÝch hîp Việt Nam xuất khẩu ra nhiều thị trường như Nhật Bản, EU, Hoa Kì, Trung Quốc, Đài Loan, Hồng Kông,….Trong đó thị trướng Nhât Bản co tỷ trọng cao nhất,chiêm 31,4% giá trị kim ngạch xuất khẩu của ngành thuỷ hải sản. Dự báo, với tốc độ tăng trưởng trung bình hàng năm sang Nhật đạt 8,5 – 9%, kim ngạch xuất khẩu thủy sản thủy sản Việt Nam có thể đạt 750 – 800 triệu USD trong những năm 2006 và 1 – 1,2 tỷ USD vào năm 2010. Nhật Bản hàng năm tiêu dùng rất nhiều hải sản. Đây là một thị trường tiềm năng cho các doanh nghiệp của Việt Nam.Tuy nhiên đây là một thị trường khó tính ,người tiêu dùng đòi hỏi cao về chất lượng cũng như mẫu mã sản phẩm,do vậy cần phải có những nghiên cứu về thị trương này để các doanh nghiệp Việt Nam có những chính sách thích hợp khi xuầt khẩu sản phẩm của mình sang Nhật Bản. PHẦN NỘI DUNG Chương I: Thực trạng ngành thuỷ sán Việt Nam I. Nội dung nghiên cứu Qúa trình phát triển ngành thuỷ hải sản ở Việt Nam ViÖt Nam lµ mét quèc gia ven biÓn ë §«ng Nam ¸. Trong suèt sù nghiÖp h×nh thµnh, b¶o vÖ vµ x©y dùng ®Êt n­íc, biÓn ®·, ®ang vµ sÏ ®ãng vai trß hÕt søc to lín. ChÝnh v× vËy, ph¸t triÓn, khai th¸c hîp lÝ mét c¸ch bÒn v÷ng c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn ®ång thêi víi b¶o vÖ m«i tr­êng biÓn ®· trë thµnh môc tiªu chiÕn l­îc l©u dµi trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Êt n­íc. Cïng víi viÖc khai th¸c c¸c nguån lîi c¸ vµ h¶i s¶n biÓn, ViÖt Nam cßn cã mét tiÒm n¨ng phong phó vÒ c¸c nguån lîi thuû s¶n n­íc ngät vµ n­íc lî, cïng víi nh÷ng ®iÒu kiÖn tù nhiªn thuËn lîi ®Ó ®Èy m¹nh nu«i trång c¸c ®èi t­îng thuû s¶n n­íc ngät, n­íc lî vµ n­íc biÓn, gãp phÇn t¨ng thu nhËp, c¶i thiÖn ®êi s«ng d©n c­. ViÖt Nam cã 3260 km bê biÓn tõ Mãng C¸i ®Õn Hµ Tiªn, tr¶i qua 13 vÜ ®é, tõ 8023’ b¾c ®Õn 21039’ b¾c. DiÖn tÝch vïng néi thuû vµ l·nh h¶i cña ViÖt Nam réng 226.000 km2 vµ vïng biÓn ®Æc quyÒn kinh tÕ trªn 1 triÖu km2, réng gÊp 3 lÇn diÖn tÝch ®Êt liÒn. Vïng biÓn ViÖt Nam cã trªn 4.000 hßn ®¶o lín, nhá, cã nhiÒu vÞnh, vïng, ®Çm, ph¸, cöa s«ng vµ trªn 400.000 ha rõng ngËp mÆn, lµ nh÷ng khu vùc ®µy tiÒm n¨ng cho ph¸t triÓn giao th«ng, du lÞch, ®ång thêi còng rÊt thuËn lîi cho ph¸t triÓn nu«i, trång thuû s¶n vµ t¹o n¬i tró ®Ëu cho tµu thuyÒn ®¸nh c¸. VÒ mÆt kØ thuËt trong lÜnh vùc khai th¸c h¶i s¶n, ng­êi ta th­êng chia vïng biÓn n­íc ta thµnh 3 vïng nhá, ®ã lµ vïng biÓn B¾c Bé, vïng biÓn miÒn Trung vµ vïng §«ng – T©y Nam Bé. Tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm tù nhiªn cña tõng vïng mµ mçi vïng biÓn cã nh÷ng nÐt ®Æc thï kh¸c nhau qui ®Þnh chñng lo¹i vµ tr÷ l­îng khai th¸c kh¸c nhau. BiÓn ViÖt Nam cã trªn 2.000 loµi c¸, trong ®ã kho¶ng 130 loµi c¸ cã gi¸ trÞ kinh tÕ. Theo nh÷ng ®¸nh gi¸ míi nhÊt, tr÷ l­îng c¸ biÓn trong toµn vïng biÓn lµ 4,2 triÖu tÊn, trong ®ã s¶n l­îng cho phÐp khai th¸c lµ 1,7 triÖu tÊn/n¨m, bao gåm 850.000 c¸ ®¸y, 700.000 tÊn c¸ næi nhá, 120.000 tÊn c¸ næi ®¹i d­¬ng. Bªn c¹nh c¸ biÓn cßn nhiÒu nguån lîi tù nhiªn nh­ trªn 1.600 loµi gi¸p x¸c, s¶n l­îng cho phÐp khai th¸c 50 - 60 ngh×n tÊn/n¨m, cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao lµ t«m biÓn, t«m hïm vµ t«m mò ni, cua, ghÑ; kho¶ng 2.500 loµi ®éng vËt th©n mÒm, trong ®ã cã ‎y nghÜa kinh tÕ cao nhÊt lµ mùc vµ b¹ch tuéc(cho phÐp khai th¸c 60 - 70 ngh×n tÊn/ n¨m)…Bªn c¹nh ®ã cßn rÊt nhiÒu loµi ®Æc s¶n quÝ nh­ bµo ng­, ®åi måi, chim biÓn vµ cã thÓ khai th¸c v©y c¸, bãng c¸, ngäc trai… BÞ chi phèi bëi ®Æc thï cña vïng biÓn nhiÖt ®íi, nguån lîi thuû s¶n n­íc ta cã thµnh phÇn loµi ®a d¹ng, kÝch th­íc c¸ thÓ nhá, tèc ®é t¸i t¹o nguån lîi cao. Ph©n bè tr÷ l­îng vµ kh¶ n¨ng khai th¸c c¸ ®¸y tËp trung chñ yÕu ë vïng bê biÓn cã ®é s©u d­íi 50 m(56,2%), tiÕp ®ã lµ vïng s©u tõ 51- 100 m (23,4%). Theo sè liÖu thèng kª, kh¶ n¨ng cho phÐp khai th¸c c¸ biÓn ViÖt Nam bao gåm c¶ c¸ næi vµ c¸ ®¸y ë khu vùc gÇn bê cã thÓ duy tr× ë møc 600.000 tÊn. Theo vïng vµ theo ®é s©u, nguån lîi c¸ còng kh¸c nhau. Vïng biÓn §«ng Nam Bé cho kh¶ n¨ng khai th¸c h¶i s¶n xa bê lín nhÊt, chiÕm 49,7% kh¶ n¨ng khai th¸c c¶ n­íc, tiÕp ®ã lµ VÞnh B¾c Bé (16,0%), miÒn Trung (14,3%), T©y Nam Bé (11,9%), c¸c gß næi (0,15%), c¸ næi ®¹i d­¬ng (7,1%) §Õn n¨m 1997, toµn ngµnh thuû s¶n cã 423.583 lao ®éng ®¸nh b¾t h¶i s¶n, trong ®ã ho¹t ®éng gÇn bê 309.171 ng­êi, ho¹t ®éng xa bê 114.412 ng­êi. Ngµnh thuû s¶n ®ang tÝch cùc n©ng cao tr×nh ®é tay nghÒ cho ®éi ngò lao ®éng nghÒ c¸ ®Ó hä tiÕn kÞp víi sù ph¸t triÓn vÒ øng dông khoa häc, c«ng nghÖ vµ trang bÞ cua ®éi tµu xa bê. 2. Tình hình ngành hải thủy sản VN sau khi gia nhập W.T.O Sau khi gia nhËp WTO t×nh h×nh ngµnh thuñy h¶I s¶n ë ViÖt Nam ®· cã nhiÒu sù thay dæi lín.WTO lµ mét thÞ tr­êng réng lín ViÖt Nam lµ mét n­íc ®ang ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ cßn nhiÒu h¹n chÕ,do vËy mu«n ®­a hµng thuû h¶I s¶n ViÖt Nam ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶I cã nh­ng h­íng ®I ®óng. Vµ trong nh÷ng th¸ng ®Çu n¨m 2007 nghµnh thuû h¶I s¶n ViÖt Nam ®· cã nh÷ng tÝn hiÖu ®¸ng mõng. Tr­íc hÕt lµ thuÕ nhËp khÈu vµo c¸c thÞ tr­êng ®· gi¶m xuèng. S¶n l­îng tiªu thô ë thÞ tr­êng n­íc ngoµi cña nghµnh thuû s¶n ®· t¨ng trë l¹i,®Æc biÖt lµ c¸ basa vµ c¸ tra. C¸c doanh nghiÖp trong nø¬c ®· t¨ng c«ng suÊt s¶n xuÊt cña m×nh ®Ó cã thÓ giao hµng ®óng cho b¹n hµng theo hîp ®ång. §iÒu ®ã ®· khiÕn cho gi¸ nguyªn liÖu t¨ng nhanh vµ cao xÊp xØ 17000®/kg ®¹t møc cao kû lôc trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y.Vµ nã ®· kÝch thÝch nu«I trång thuû h¶I s¶n viÖt nam ph¸t triÓn. 3. Mối quan hệ thương mại Việt - Nhật Quan hệ thương mại Việt – Nhật đã có những bước phát triển khá tốt đẹp trong thời kỳ 1991 – 2001. Nhật Bản ủng hộ đường lối đổi mới của Việt Nam, hỗ trợ Việt Nam hội nhập khu vực và thế giới (vào APEC, WTO, ASEM, ARF, vận động OECD giúp Việt Nam về kỹ thuật…) Tổng số vốn ODA của Nhật Bản viện trợ cho Việt Nam từ năm 1991 đến 2004 là 1.108 tỷ yên (trong đó vốn vay: 967 tỷ yên; viện trợ không hoàn lại 81,1 tỷ yên; hợp tác kỹ thuật 60 tỷ yên). Năm 2005, vốn ODA của Nhật Bản tài trợ cho Việt Nam là 835,6 triệu USD trong tổng vốn ODA 3,747 tỷ USD của các nhà tài trợ, nguồn hỗ trợ quốc tế đã can kết dành cho Việt Nam. Năm 2006, ODA của Nhật Bản tiếp tục tập trung vào hỗ trợ cải thiện các điều kiện hạ tầng Việt Nam, Chính phủ Nhật Bản và Việt Nam đã đồng ý triển khai giai đoạn hai sáng kiến chung, trong đó chú ý đến những vấn đề liên quan đến vốn đầu tư trực tiếp (FDI) và thời gian thực hiện có thể kéo dài thêm hai năm nữa. Theo JETRO, trong 10 tháng đầu năm 2005 đã có 77 dự án FDI mới của Nhật Bản được cấp phép với tổng số vốn đầu tư là 259,6 triệu USD. Nhật Bản là nước thứ năm trong số các nhà đầu tư vào Việt Nam, chiếm hơn 9% tổng số vốn cấp phép mới. Bên cạnh đó, 73 doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam cũng đã mở rộng hoạt động của mình với tổng số vốn bổ sung là 409 triệu USD. Hay nói cách khác, Nhật Bản chiếm hoen 24% tống số vốn bổ sung ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay. 4. Đặc điểm của thị trường Nhật Bản Thị hiếu tiêu dùng của Nhật Bản rất đa dạng nhưng rất tinh tế vứa mang đậm nét Á Đông có truyền thống từ lâu đời vừa có tính đô thị hiện đại nên họ đặt ra các tiêu chuẩn cao về hình thức sản phẩm kèm theo những quy định ngặt nghèo về chất lượng,kích cỡ,cách đóng gói….. Người tiêu dùng Nhạt Bản quan tâm đến mức độ tiện ích của sản phẩm,họ đòi hỏi rất khắt khe về chất lượng sản phẩm bao gồm cả vấn đề vệ sinh,hình thức và dịch vụ hậu mãi khách hàng c. Cùng năm Nhật Bản nhập khẩu rất nhiếu thuỷ hải sản,Việt Nam chỉ đứng thứ 9 trong các nước xuất khâu thuỷ sản vào Nhật. Lµ mét trong ba trung t©m kinh tÕ lín nhÊt thÕ giíi, víi qui m« GDP hµng n¨m lµ 6900 USD/ng­êi, NhËt B¶n hiÖn lµ mét trong nh÷ng thÞ tr­êng nhËp khÈu hµng ho¸ hÊp dÉn vµ lín hµng ®Çu thÕ giíi. Tuy nhiªn, viÖc th©m nhËp vµo thÞ tr­êng nµy kh«ng hÒ dÔ dµng. §é më cöa cña NhËt B¶n thÊp, chØ sè XNK/GDP xÊp xØ 20%. Nh­ vËy, kh¶ n¨ng th©m nhËp cña hµng ngo¹i vµo thÞ tr­êng NhËt B¶n lµ t­¬ng ®èi khã. Th«ng qua viÖc cho vay vµ c¸c chÝnh s¸ch hç trî lµm c¬ së cho c¸c dù ¸n ®Çu t­ vµ hîp t¸c víi c¸c quèc gia kh¸c, NhËt B¶n cã vÞ trÝ cao nhÊt vÒ kinh tÕ vµ chÝnh trÞ trong khu vùc Ch©u ¸ Th¸i B×nh D­¬ng vµ vÞ thÕ cao trªn tr­êng Quèc tÕ. ThÞ tr­êng NhËt tiªu thô hµng ho¸ tõ rÊt nhiÒu nguån. Do ®ã tÝnh ®éc ®¸o vµ chÊt l­îng lµ nh÷ng yÕu tè mang tÝnh quyÕt ®Þnh. ChÝnh v× thÕ hnµg ho¸ XK sang NhËt ph¶i thÓ hiÖn ®­îc nh÷ng ®Æc tr­ng kh¸c so víi nh÷ng s¶n phÈm cïng lo¹i, cã mÉu m· bao b×, ®éc ®¸o, hay sö dông nh÷ng nguyªn liÖu míi; nÕu kh«ng th× ph¶i c¹nh tranh b»ng gi¸ c¶. T¹i thÞ tr­êng NhËt B¶n, tr­íc khi mua hµng, ng­êi tiªu dïng th­êng muèn biÕt râ nh÷ng chi tiÕt vÒ hµng ho¸ chø kh«ng chØ gäi tªn chung chung. ThËt ra, thÞ tr­êng NhËt cã nhu cÇu rÊt lín vÒ s¶n phÈm gi¸ rÎ chø kh«ng ®¬n thuÇn lµ c¸c s¶n phÈm cao cÊp, song c¸c s¶n phÈm gi¸ rÎ ®ã vÉn ph¶i n»m trong chuÈn mùc tiªu chuÈn chÊt l­îng. Cã thÓ kh¼ng ®Þnh, thÞ tr­êng NhËt rÊt chuéng c¸c s¶n phÈm ®¹t tiªu chuÈn chÊt l­îng hµng ho¸ nh­ng ®iÓm kh¸c biÖt ë ®©y lµ lµ ph¶i ®¹t theo tiªu chuÈn NhËt. Còng nh­ Mü vµ EU, hÖ thèng tiªu chuÈn hµng ho¸ ë NhËt ®ßi hái rÊt cao. C¸c tiªu chuÈn nµy ®­îc c¸c c¬ quan NhËt chuÈn ho¸ b»ng nh÷ng chøng nhËn chÊt l­îng nªn DN nµo muèn vµo thÞ tr­êng NhËt dÔ dµng cÇn ph¶i ®¸p øng c¸c tiªu chuÈn trªn. Cô thÓ ë ®©y lµ DN cÇn xin dÊu chøng nhËn chÊt l­îng JIS ¸p dông cho hµng n«ng s¶n, thùc phÈm, hµng c«ng nghiÖp, dÊu Ecomark ¸p dông cho c¸c tiªu chuÈn vÒ m«i tr­êng…Ngoµi ra, ng­êi NhËt rÊt quan t©m ®Õn LuËt tr¸ch nhiÖm s¶n phÈm. LuËt nµy qui ®Þnh tr¸ch nhiÖm vµ nghÜa vô båi th­êng do liªn quan ®Õn c¸c s¶n phÈm cã khuyÕt tËt g©y ra th­¬ng tÝch cho ng­êi sö dông hay g©y thiÖt h¹i vÒ cña c¶i. LuËt vÖ sinh vÒ thùc phÈm th× qui ®Þnh cho tÊt c¶ c¸c ®å uèng tiªu dïng trªn thÞ tr­êng NhËt, c¸c lo¹i hµng ho¸, s¶n phÈm nµy khi ®­a vµo tiªu dïng trªn thÞ tr­êng NhËt ph¶i cã giÊy phÐp cña Bé y tÕ vµ phóc lîi NhËt. II. Thực trạng xuất khẩu thuỷ hải sản Việt Nam sang Nhật Bản Thực trạng Lµ mét trong 7 thÞ tr­êng XK thuû s¶n chÝnh, gåm cã: Mü, EU, NhËt B¶n, Hµn Quèc, Trung Quèc vµ Hång K«ng, Asean, §µi Loan, NhËt B¶n cã thÓ coi lµ mét b¹n hµng truyÒn thèng cña ViÖt Nam. Bªn c¹nh mÆt hµng thuû s¶n, NhËt B¶n cßn NK c¸c mÆt hµng kh¸c nh­ dÇu th«, cµ fª, giµy dÐp, ®å thñ c«ng mü nghÖ…Tuy nhiªn, khèi l­îng hµng XK cña ta míi chiÕm mét tØ träng rÊt nhá so víi nhu cÇu cña thÞ tr­êng nµy. N¨m 2002, thÞ phÇn XK thuû s¶n ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng NhËt B¶n chiÕm 4,15%, trong ®ã con t«m lµ mÆt hµng ®­îc ­a chuéng nhÊt, chiÕm 16,68% thÞ phÇn, ®øng thø hai sau Indonesia.Së dÜ hµng XK cña ta vµo thÞ tr­êng NhËt B¶n chiÕm tØ träng nhá phÇn lín lµ do c¸c DN XK ch­a t×m kÜ thÞ hiÕu ng­êi tiªu dïng NhËt B¶n, ch­a n¾m râ nh÷ng luËt lÖ còng nh­ c¸c tiªu chuÈn cña thÞ tr­êng, nhÊt lµ ch­a ®­a ®­îc hµng ho¸ vµo hÖ thèng ph©n phèi ë thÞ tr­êng NhËt B¶n. H¬n n÷a, ®Õn nay, hai n­íc cßn ch­a ®¹t ®­îc tho¶ thuËn vÒ viÖc dµnh cho nhau qui chÕ MFN trong bu«n b¸n. Tuy NhËt B¶n ®· dµnh cho ViÖt Nam qui chÕ ­u ®·i GSP nh­ng nh÷ng mÆt hµng cã lîi cho ViÖt Nam ch­a nhiÒu. Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam (VASEP), từ cuối tháng 5 và đầu tháng 6 đến nay, nhiều nhà nhập khẩu tôm của Mỹ và Nhật đã quay trở lại mua tôm của Việt Nam Một số DN chế biến và xuất khẩu tôm Việt Nam cho biết, hiện số đơn hàng và khối lượng đặt mua tôm Việt Nam từ Nhật Bản và Mỹ đã tăng lên rõ rệt sau nhiều tháng mua vào một cách hạn chế do trở ngại chính là yêu cầu “ký quỹ” của Hải quan Mỹ. Đây là tín hiệu khởi sắc để ngành thuỷ sản đẩy nhanh tốc độ xuất khẩu vào những thị trường trọng điểm của Việt Nam, vốn đang bị sụt giảm trong thời gian gần đây Theo VASEP, trên thực tế, việc giảm nhập khẩu từ Việt Nam và một số nước khác trong một thời gian dài đã khiến lượng hàng tôm dự trữ nói chung, đặc biệt là tôm sú, của các nhà cung cấp Mỹ đã dần cạn kiệt. Trong khi đó, sản lượng tôm thu hoạch ở một số nước thường cung ứng cho thị trường Mỹ cũng bị sụt giảm khiến nhu cầu nhập khẩu tôm của thị trường Mỹ là có thực. Hơn nữa, vào thời điểm này, Mỹ cũng đang vào mùa tiêu thụ tôm Cơ cấu mặt hàng tôm mua vào đã đa dạng hơn, như tôm sú vỏ HLSO, tôm chín, tôm PD nguyên liệu... Nhiều DN đang tiếp tục xuất bán theo giá C&F. Giá tôm sú cỡ trung và lớn đã có cải thiện (cỡ 30/40 giá tăng gần 2%). Theo dự kiến, với xu hướng tăng nhập khẩu của thị trường Mỹ, sản lượng tôm thu hoạch trong vụ tới của nước ta (nhất là các cỡ lớn) có nhiều khả năng tiêu thụ tốt Trước các hoạt động mua bán tích cực hơn của thị trường Mỹ, thị trường Nhật cũng phần nào bị tác động. Tại thời điểm hiện nay, nhiều nhà nhập khẩu tôm của Nhật đã triển khai mua hàng với khối lượng tương đối. Ngoài sự kích thích từ thị trường Mỹ, nhu cầu nhập khẩu tôm của Nhật tăng còn do sản lượng tôm thu hoạch của một số nước Nam Á sẽ không cao như dự kiến. Bên cạnh đó, thời gian này, các nhà cung cấp của Nhật đang phải chuẩn bị hàng cho mùa Lễ hội Ôbôn - một lễ hội lớn trong năm. Khối lượng tôm nguyên liệu blốc vào thị trường Nhật chưa đạt mức bình thường, nhưng khối lượng tôm giá trị gia tăng đã tăng đáng kể (30-40%). Giá tôm blốc không tăng hoặc chỉ tăng rất nhẹ, nhưng giá mặt hàng tôm giá trị gia tăng đã tăng khá hơn Tại EU, khối lượng tôm Việt Nam xuất sang thị trường này tiếp tục tăng. Điều đáng mừng là đã xuất hiện một số công ty mới nhập khẩu tôm Việt Nam. Dự kiến, EU sẽ tiếp tục đà tăng trưởng này với nhiều chủng loại hơn, như tôm nguyên con, tôm PD, tôm HLSO, tôm chín... Trước đây, Malaysia chuyên cung cấp tôm cho EU, song đến nay, họ lại chuyển mạnh sang thị trường Mỹ. Vì vậy, các nhà nhập khẩu tôm EU đã quay sang giao dịch với các nhà xuất khẩu tôm của Việt Nam Nhìn chung, xuất khẩu tôm của Việt Nam đang có nhiều tín hiệu tích cực. Song, VASEP nhận định, đây là một mặt hàng tương đối nhạy cảm. Số liệu tổng kết của hiệp hội cho thấy, với tôm sú cỡ lớn, từ dưới 20 đến 20 con/kg, giá tôm sẽ đảm bảo mang lại lợi nhuận cho người nuôi. Giá tôm cỡ nhỏ hơn còn thấp do cuối tháng 6 đầu tháng 7 tới, một số nước bước vào mùa thu hoạch, tôm cỡ trung và cỡ nhỏ sẽ chiếm sản lượng lớn. Do vậy, các nhà chế biến và xuất khẩu tôm khuyến cáo các bà con ngư dân nên nuôi tôm với mật độ thưa hơn và thời gian dài hơn để tôm đạt cỡ lớn (hiện tôm cỡ trên hoặc 30 con/kg đang chiếm tỷ trọng lớn). (VietNamNet) MÆc dï ®Êt n­íc NhËt cã biÓn bao bäc , tr÷ l­îng nu«i trång, khai th¸c rÊt lín nh­ng hµng n¨m xø së hoa anh ®µo còng ph¶i NK kho¶ng 13 tØ USD c¸c s¶n phÈm thuû s¶n míi ®¸p øng ®­îc ®ñ nhu cÇu tiªu dïng cña h¬n 125 triÖu d©n trong n­íc. Mçi n¨m, NhËt B¶n NK trªn 55% thuû s¶n tõ c¸c n­íc Ch©u ¸, trong ®ã Trung Quèc lµ n­íc ®øng ®Çu vÒ cung cÊp thuû h¶i s¶n cho NhËt, víi thÞ phÇn n¨m 2002 lµ 17,99%, tiÕp ®Õn lµ Th¸i Lan víi 7,83%, ViÖt Nam chØ chiÕm 4,15%. Ngoµi ra NhËt B¶n cßn nhËp 9,92% thuû s¶n tõ Mü vµ c¸c n­íc SNG 6,77%. Víi quan niÖm: “giµu th× ¨n t«m, nghÌo th× ¨n c¸, ¨n ghÑ”, ng­êi NhËt rÊt thÝch ¨n c¸c lo¹i h¶i s¶n t­¬i sèng, trong ®ã t«m lµ mÆt hµng d­îc tiªu thô rÊt m¹nh. Hµng n¨m, NhËt B¶n ®¸nh b¾t ®­îc 7.000 tÊn t«m c¸c lo¹i, nh­ng vÉn cßn thiÕu nhiÒu. V× thÕ, NhËt ph¶i NK kho¶ng 90% l­îng t«m hïm ®Ó tho¶ m·n ®­îc nhu cÇu trong n­íc. Các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam sang Nhât Bản Tôm: T¹i NhËt B¶n, mçi n¨m tiªu thô kho¶ng 300- 400 ngh×n tÊn t«m só vµ t«m hïm c¶ khai th¸c trong n­íc vµ NK. T«m hïm ®en chiÕm phÇn lín trong s¶n l­îng t«m NK. Trong sè nµy phÇn lín ®­îc dïng phôc vô cho c¸c qu¸n ¨n vµ t¹i c¸c gia ®×nh, sè nhá cßn l¹i dïng trong c«ng nghÖ chÕ biÕn m× ¨n liÒn. Tr­íc ®©y, 70-80% t«m c¸c lo¹i dïng cho c¸c cöa hµng b¸n thøc ¨n, nh­ng do ngµy cµng ph¸t triÓn h×nh thøc ph©n phèi ®Õn tËn nhµ nªn tØ lÖ nµy hiÖn nay lµ 50/50. Tuy nhiªn, t¹i c¸c nhµ hµng ¨n uèng th­êng sö dông c¸c lo¹i t«m hïm to vµ t«m hång cì võa, c¸c gia ®×nh l¹i hay mua t«m só ®«ng l¹nh vµ t«m hång cì nhá. Cßn ®èi víi c¸c nhµ chÕ biÕn thùc phÈm th× thÝch dïng c¸c lo¹i t«m só nhá h¬n. Ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng thÝch dïng t«m vµo c¸c dÞp lÔ héi nh­ tuÇn lÔ vµng, lÔ héi mïa hÌ vµ mõng n¨m míi. Do ®ã vµo nh÷ng ngµy nµy thÞ tr­êng t¹i ®©y th­êng x¶y ra t×nh tr¹ng khan hiÕm vµ gi¸ t«m t¨ng lªn rÊt cao. T¹i khu vùc Osaka- tokyo ng­êi d©n th­êng dïng t«m nh­ lµ thøc ¨n chÝnh trong b÷a c¬m hµng ngµy vµ dïng nhiÒu t«m quanh n¨m h¬n so víi c¸c vïng kh¸c cña NhËt. N¨m 2002, NhËt B¶n NK 248.900 tÊn t«m. T«m lµ mặt hàng đạt giá trị cao nhất, chiếm 67,5% tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang Nhật Bản. Trong mấy năm gần đây (2001 – 2004), nhập khẩu tôm của Nhật Bản từ Việt Nam có xu hướng tăng. Năm 2004. nhập khẩu tôm đông lạnh của Nhật Bản từ Việt Nam đạt khối lượng 62.451 tấn, giá trị trên 521,42 triệu USD tăng 22% về khối lượng, 34,2% về giá trị so với năm 2003 và tăng 36,9% về khối lượng, 50,9% về giá trị so với năm 2002. Nhưng năm 2005 đạt 61.963 tấn, giá trị 517,83 triệu USD, giảm nhẹ khoảng 0,8% về khối lượng và 0,7% về giá trị so với năm 2004. Cá ngừ: là mặt hàng lớn thứ 2 trong tổng xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang Nhật Bản. Năm 2004, cá ngừ của Việt Nam sang thị trường này chiếm 19% tổng giá trị xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam. Đạt giá trị 13,02 triệu USD, đứng thứ hai sai Mỹ (37%) trong danh sách thị trường xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam. Xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam vào Nhật Bản chỉ chiếm được một lượng nhỏ trong tổng cá ngừ nhập khẩu của Nhật Bản (2.819,9 tấn), (trong đó chiếm 3,5% tổng nhập khẩu cá ngừ mắt to tươi của Nhật Bản và 4,8% tổng nhập khẩu cá ngừ vây tươi vàng của Nhật Bản). Mặt hàng các ngừ của Việt Nam xuất khẩu vào thị trường Nhật Bản luôn phải đương đầu với sự cạnh tranh gay gắt. Ngoài ra, việc xuất khẩu cá ngừ còn chịu ảnh hưởng của các rào cản về vệ sinh an toàn thực phẩm, như quy định về hàm lượng thủy ngân trong cá ngừ. . C¸c lo¹i c¸ ngõ cña ViÖt Nam chØ chiÕm mét lÖ rÊt nhá trong tæng l­îng c¸ ngõ NK cña NhËt B¶n nh­ng vÉn cßn rÊt nhiÒu kh¶ n¨ng ®Ó t¨ng XK vµo NhËt trong nh÷ng n¨m tíi Cá basa: Tháng 7/2003, trước khoảng 30 đại diện doanh nghiệp Nhật Bản và gần 200 khách mời dự Hội chợ thuỷ sản quốc tế ở TOKYO, lần đầu tiên cá basa Việt Nam tươi sống đã được chính các đầu bếp Nhật chế biến để giới thiệu với khách tham quan. Nhiều doanh nghiệp Nhật đánh giá cá basa Việt Nam có hương vị thơm hơn, lại được chế biến từ các nhà máy đạt chứng nhận về an toàn vệ sinh thực phẩm quốc tế (HACCP). Cá basa Việt Nam được nuôi trong lồng bè với dòng chảy tự nhiên, thức ăn cho cá cũng được chế biến đúng tiêu chuẩn cho phép, nhất là không có chất kháng sinh, Qua hệ thống xúc tiến mặt hàng này, sự hỗ trợ của nhiều doanh nghiệp Nhật cùng tham gia, hy vọng sản phẩm cá basa Việt Nam sẽ có chỗ đứng tại thị trường này. Tốc độ tăng trưởng qua các năm Nhìn chung, xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang Nhật Bản trong ba thập kỷ qua có xu hướn tăng, tuy nhiên về khối lượng bị giảm nhẹ vào giai đoạn 1998 – 2000. Trong giai đoạn thập kỷ 60 – 70, Nhật Bản đã tăng chiếm tới 70 – 75% tổng kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam. Trong thập kỷ 80 – 90, Việt Nam đã tiến hành từng bước mở rộng thị trường xuất khẩu, nên thị phần của Nhật Bản bị thu hẹp dần xuống mức 50 -60%. Cuối thập kỷ 90, tỷ trọng này giảm còn 40 – 45% và đến nay chỉ còn khoảng 25 – 30%. Đây là một tỷ trọng tương đối hợp lý đối với cơ cấu thị trường xuất khẩu của thủy sản Việt Nam. BiÓu ®å 1 : Tû träng thÞ tr­êng xuÊt khÈu thuû s¶n (theo gi¸ trÞ) 1998-2001 Theo nguồn:Thời báo diễn đàn doanh nghiệp C¬ cÊu thÞ tr­êng cã sù thay ®æi lín tõ n¨m 1998 ®Õn n¨m 2001. ThÞ tr­êng NhËt tuy vÉn t¨ng vÒ gi¸ trÞ nh­ng vÒ tØ träng ®· gi¶m dÇn, tõ 42,3% n¨m 1998 xuèng cßn 26,14% n¨m 2001, vµ tõ th¸ng 8-2001 ®· xuèng vÞ trÝ thø hai sau Mü. Bªn c¹nh ®ã, thÞ tr­êng Trung Quèc vµ Hång K«ng còng ®· v­¬n lªn chiÕm vÞ trÝ thø ba trong c¬ cÊu thÞ tr­êng thuû s¶n ViÖt Nam. N¨m 2003, s¶n l­îng t«m cña ViÖt Nam xuÊt sang NhËt B¶n ®· ®¹t 47.626 tÊn, t¨ng 14,7% so víi n¨m 2002, chiÕm tíi h¬n 60% trong tæng kim ng¹ch XK thuû s¶n cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng nµy. Bªn c¹nh mÆt hµng t«m, NhËt B¶n ®ang lµ thÞ tr­êng tiªu thô mùc vµ b¹ch tuéc lín cña ViÖt Nam, chiÕm 37% tæng gi¸ trÞ XK mÆt hµng nµy cña ViÖt Nam. Thªm vµo ®ã, thÞ tr­êng nµy còng rÊt ­a chuéng vµ ®ang t¨ng c­êng NK s¶n phÈm t«m Nobashi PTO. Thµnh qu¶ trªn cã ®­îc lµ do cã sù gióp ®ì cña chÝnh phñ vµ nhiÒu nhµ DN NhËt B¶n. ChÝnh phñ NhËt B¶n ®· viÖn trî qua c¸c dù ¸n nh­ c¶ng c¸ C¸t Lë, dù ¸n ®¸nh gi¸ nguån lîi ngoµi kh¬i thuéc vïng ®Æc quyÒn kinh tÕ cña ViÖt Nam, dù ¸n x©y dùng Trung t©m nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn nu«i biÓn Nha Trang vµ nh÷ng dù ¸n hiÖn ®ang ®­îc nghiªn cøu. N¨m 2003, ®Ó t¨ng l­îng hµng thuû s¶n XK sang NhËt B¶n, mét trong nh÷ng th¸ch thøc lín nhÊt ®èi víi c¸c nhµ XK thuû s¶n ViÖt Nam lµ ®¶m b¶o vÖ sinh an toµn thùc phÈm, gi÷ v÷ng vµ cñng cè uy tÝn khi XK sang thÞ tr­êng nµy. N¨m 2004, thèng kª chÝnh thøc cña h¶i quan cho thÊy, so víi cïng k× n¨m ngo¸i, gi¸ trÞ XK thuû s¶n chÝnh ng¹ch th¸ng 7 cña c¶ n­íc ®¹t 234,708 triÖu USD, t¨ng 1,1%, n©ng tæng kim ng¹ch 7 th¸ng ®Çu n¨m lªn 1,214 tØ USD, t¨ng 2,1%. Tuy nhiªn, do ¶nh h­ëng cña viÖc Bé th­¬ng m¹i Mü ¸p ®Æt møc thuÕ cao trong vô kiÖn b¸n ph¸ gi¸ t«m ®· lµm gi¶m kim ng¹ch XK mÆt hµng nµy sang Mü, xuèng con 202,374 triÖu USD, gi¶m 23% so víi cïng k×. Trong 7 thÞ tr­êng XK chÝnh cña VÞªt Nam th× cã 5 thÞ tr­êng cã gi¸ trÞ s¶n l­îng t¨ng ®¸ng kÓ, ®Æc biÖt lµ EU. Vasep (HiÖp héi chÕ biÕn vµ XK thuû s¶n ViÖt Nam) cho biÕt, XK thuû s¶n sang EU ®· t¨ng 84% so víi cïng k× n¨m ngo¸i, ®¹t 123,778 triÖu USD.Kim ng¹ch vµo thÞ tr­êng nµy dù kiÕn cßn t¨ng trong nh÷ng th¸ng cuèi n¨m do EU ®· chÝnh thøc c«ng nhËn thªm 53 DN ViÖt Nam ®­îc phÐp XK thuû s¶n vµo thÞ tr­êng nµy, n©ng tæng sè DN ®­îc cÊp phÐp lªn 153 DN. Míi ®©y, Hµn Quèc ®· chÊp nhËn thªm 25 DN ViÖt Nam ®ñ tiªu chuÈn XK. Nh­ vËy, tæng sè ®¬n vÞ ®­îc cÊp phÐp XK vµo Hµn Quèc lµ 222 DN. XK thuû s¶n sang Hµn Quèc 7 th¸ng ®Çu n¨m t¨ng 31,5% so víi cïng k× n¨m ngo¸i, ®¹t 76,920 triÖu USD. Mét sè thÞ tr­êng kh¸c còng cã tèc ®é t¨ng tr­ëng kh¸ lµ ASEAN t¨ng78%, NhËt B¶n t¨ng 28,3%, §µi Loan t¨ng 35,6% so víi cïng k× n¨m ngo¸i. Riªng thÞ tr­êng Trung Quèc vµ Hång K«ng l¹i gi¶m 20,4% so víi cïng k×. TÝnh ®Õn nay, tæng sè DN ViÖt Nam ®­îc phÐp XK vµo Trung Quèc ®· lªn tíi 222, vµ 61 DN ®­îc t¹m cÊp m· sè trong vßng mét n¨m. Trong sè c¸c mÆt hµng XK chñ lùc, mùc vµ b¹ch tuéc t¨ng cao nhÊt, gÇn 30%, ®¹t 82,408 triÖu USD. §©y lµ tÝn hiÖu kh¶ quan v× vµi n¨m tr­íc mÆt hµng nµy bÞ mÊt mïa vµ c¸c DN th­êng xuyªn r¬i vµo t×nh tr¹ng thiÕu nguyªn liÖu s¶n xuÊt. §øng ®Çu vÒ kim ng¹ch XK 7 th¸ng ®Çu n¨m lµ thÞ tr­êng NhËt B¶n víi 378 triÖu USD. HiÖn nay, NhËt B¶n chiÕm 31,1% thÞ phÇn XK thuû s¶n cña ViÖt Nam trong khi Mü chØ chiÕm 24,9%. Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm cho kim ng¹ch v­ît mèc 1 tØ USD chÝnh lµ sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña mÆt hµng ca tra, basa vµ kÓ c¶ ®ît t¨ng gi¸ t«m sau ph¸n quyÕt vô kiÖn chèng b¸n ph¸ gi¸. Cã mét ®iÒu nghÞch lÝ mµ nh÷ng ng­¬i ®i kiÖn b¸n ph¸ gi¸ kh«ng ngê tíi ®ã lµ sau vô kiÖn, con c¸ ViÖt Nam l¹i ®­îc nhiÒu n­íc biÕt tíi h¬n. NhiÒu nhµ NK vµ ph©n phèi cña Ch©u ¢u ®· biÕt ®Õn c¸ tra, basa, gióp t¨ng l­îng XK vµo thÞ tr­êng nµy lªn2,5 lÇn. XK vµo Ch©u ¸ t¨ng 70% vµ ®Æc biÖt lµ Ch©u ®¹i d­¬ng t¨ng 3,5 lÇn so víi cïng k× n¨m ngo¸i. ThÞ tr­êng c¸ tra, basa hiÖn ®· më ®­îc thªm 8 thÞ tr­êng míi, n©ng tæng sè lªn 40 n­íc vµ khu vùc. Mét n¨m sau vô kiÖn c¸ tra, c¸ basa, thÞ tr­êng Mü giê ®©y chØ lµ mét trong nhiÒu ®iÓm ®Õn cña c¸ da tr¬n ViÖt Nam. Tr­íc vô kiÖn, c¸c DN ViÖt Nam XK chñ yÕu c¸c s¶n phÈm philª c¸ ®«ng l¹nh sang Mü vµ vµi thÞ tr­êng kh¸c. §Õn nay, ngoµi s¶n phÈm philª ®«ng l¹nh, c¸c DN ®· XK ®­îc nhiÒu s¶n phÈm kh¸c chÕ biÕn tõ c¸ tra, basa sang c¸c thÞ tr­êng Ch©u ¢u, Mehico, Canada, Hång K«ng, Singapore, NhËt B¶n, Trung Quèc, Philippin, §µi Loan…, trong ®ã XK sang thÞ tr­êng EU lµ t¨ng tr­ëng nhiÒu nhÊt. Cßn víi vô kiÖn t«m, ngay sau ph¸n quyÕt s¬ bé cña Bé th­¬ng m¹i Mü, nhiÒu nhµ NK NhËt B¶n b¾t ®Çu chµo mua. Dï gi¸ chµo cao h¬n tr­íc, hä vÉn cã ®éng th¸i muèn mua. HiÖn gi¸ t«m lo¹i 16-20 con/kg lµ 11USD/kg, t¨ng 0,8-09 kg so víi th¸ng tr­íc. Ngay c¶ mét sè kh¸ch hµng Mü còng muèn mua víi khèi l­îng lín.C¸c chuyªn gia dù ®o¸n, diÔn biÕn kh¶ quan trªn ®©y cã thÓ t¹o ®iÒu kiÖn cho ngµnh thuû s¶n ®¹t ®­îc môc tiªu ®· ®Ò ra cho n¨m 2004 lµ 2,6 tØ USD. Bộ Thủy sản cho biết , tháng 9 – 2006, xuất khẩu thủy sản cả nước đạt 292 triệu USD, nâng tổng giá trị kim ngạch xuất khẩu thủy sản tháng 9 qua lên 2,3 tỷ USD, tăng 21% so với cùng kỳ năm trước. Cá đông lạnh các loại vẫn là mặt hang xuất khẩu chủ lực với trên 302.300 tấn, tiếp sau là mặt hàng tôm đông lạnh 106.400 tấn và các loại mực, bạch tuộc, hải sản khác và hải sản khô Những điểm cần khắc phục Tôm: Ngày 25/10/2006, cơ quan kiểm tra an toàn thực phẩm Nhật Bản đã yêu cầu kiểm tra 100% cac lô tôm xuất sứ từ Việt Nam. Chế độ kiểm tra nghiêm ngặt này sẽ làm cho mặt hàng tôm của Việt Nam giảm sức cạnh tranh do phải chịu các chi phí lưu hàng tại kho bãi, giao hàng chậm,… và đồng thời sẽ làm giảm uy tín của tôm Việt Nam tại thị trường Nhật Bản. Nghiêm trọng hơn, theo quy định vệ sinh an toàn thực phẩm của Nhật Bản, trong thời gian kiểm tra 100% chỉ cần phát hiện một vài doanh nghiệp tiếp tục vi phạm có thể tòan bộ các doanh nghiệp cùng ngành sẽ bị cấm nhập khẩu vào Nhật, Như vậy, nếu không nhanh chóng giải quyết vấn đề nhiễm kháng sinh cấm trong ngành tôm Việt Nam sẽ phải đối diện với nguy cơ mất thị trường. Phúc lợi Nhật Bản đã quyết định kiểm tra dư lượng AOZ đối với 100% mặt hàng Thương vụ Việt Nam tại Nhật Bản vừa cho biết, Bộ Y tế, Lao động và tôm nhập khẩu có xuất xứ từ Việt Nam. Việc kiểm tra này được thực hiện theo Luật Vệ sinh an toàn thực phẩm của Nhật Bản và đã bắt đầu được thực hiện kể từ ngày 28/2. Như vậy, các mặt hàng tôm của Việt Nam xuất khẩu vào thị trường này đang cùng lúc bị kiểm tra cả 2 chất chloramphenicol và AOZ. Do đó, Bộ Thương mại đề nghị Bộ Thuỷ sản và các Sở Thuỷ sản, Sở thương mại, Thương mại và Du lịch địa phương thông báo cho các cơ sở nuôi, chế biến, kinh doanh và xuất khẩu thuỷ sản biết, nghiêm túc thực hiện. Trước những yêu cầu về chất lượng và an toàn vệ sinh thủy sản ngày càng khắt khe từ các thị trường, Cục Quản lý chất lượng An toàn vệ sinh và Thú y Thủy sản (Nafiqaved) cho biết bắt đầu từ năm nay, việc quản lý an toàn vệ sinh mặt hàng thuỷ sản sẽ được thực hiện triệt để ngay từ khâu sản xuất nguyên liệu, thay vì chỉ chú trọng kiểm tra ở khâu thành phẩm như trước đây. Bên cạnh đó, cùng với việc phân cấp quản lý mạnh mẽ cho các địa phương trong kiểm soát vệ sinh thực phẩm mặt hàng này, việc truy xuất nguồn gốc các lô hàng thuỷ sản cũng sẽ được thực hiện triệt để, nhằm nâng cao trách nhiệm của doanh nghiệp trong việc bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm. Mực Bộ Thương Mại nhận được thông báo của bộ Y Tế, Lao Động va Phúc lợi Nhật Bản về việc Nhật Bản tiếp tục phát hiện dư lượng chất chloramphenicol trong sản phẩm mực của công ty C.D Co,Ltd. Từ cuối tháng 7/2006 đến nay đã có 16 trường hợp vi phạm luật VSATTP của Nhật (06 công ty tại tỉnh Bình Thuận, 04 công ty tại TP Hồ Chí Minh và 02 công ty tại tỉnh Kiên Giang) Do liên tiếp vi phạm, một số doanh nghiệp đã bị phía Nhật Bản quyết định áp dụng lệnh kiểm tra 100% đối với sản phẩm mực trước khi cho phép nhập khẩu. Sản phẩm mực xuất khẩu vào Nhật của một số công ty khác bị tăng cường kiểm tra 50%. Cá tươi đông lạnh Phát hiện nhóm vi trung đường ruột có kết quả dương tính trong sản phẩm của công ty TNHH chế biến thuỷ sản và thực phẩm Thành Hải. Chương II. Kiến nghị và giải pháp Bài học kinh nghiệm Theo nhËn ®Þnh chung cña nhiÒu chuyªn gia kinh tÕ, NhËt B¶n lµ mét thÞ tr­êng ®Æc biÖt “khã tÝnh”, nh­ng khi ®· g©y ®­îc lßng tin víi kh¸ch hµng th× rÊt thuËn lîi trong kinh doanh. Nh×n chung, ng­êi NhËt B¶n träng uy tÝn, sù trung thùc vµ th­êng theo ®uæi kÕ ho¹ch lµm ¨n l©u dµi. DN XK cÇn ®¶m b¶o thêi gian giao hµng ®óng thêi ®iÓm, ®ång thêi duy tr× chÊt l­îng s¶n phÈm æn ®Þnh. Bëi, nÕu DN NhËt ph¸t hiÖn ra ®èi t¸c nµo ®ang lõa dèi hä th× mäi sù hîp t¸c lµm ¨n sÏ chÊm døt ngay. C¸c DN nªn theo s¸t diÔn biÕn t×nh h×nh thÞ tr­êng, thÞ hiÕu, søc mua cña ng­êi tiªu dïng ®Ó kÞp thêi c¶i tiÕn s¶n phÈmcho phï hîp. Khi l« hµng cã sai sãthay h­ háng bÞ phÝa ®èi t¸c khiÕu n¹i, nhµ XK nªn thµnh thËt nhËn sai sãt vµ thËm chÝ chÞu båi th­êng thiÖt h¹i ®Ó t¹o sù tin cËy cña kh¸ch hµng. Cã nh­ vËy míi t¹o ®­îc mèi quan hÖ lµm ¨n l©u dµi. ThÞ tr­êng NhËt tiªu thô hµng ho¸ tõ rÊt nhiÒu nguån. Do ®ã tÝnh ®éc ®¸o vµ chÊt l­îng lµ nh÷ng yÕu tè mang tÝnh quyÕt ®Þnh. ChÝnh v× thÕ hnµg ho¸ XK sang NhËt ph¶i thÓ hiÖn ®­îc nh÷ng ®Æc tr­ng kh¸c so víi nh÷ng s¶n phÈm cïng lo¹i, cã mÉu m· bao b×, ®éc ®¸o, hay sö dông nh÷ng nguyªn liÖu míi; nÕu kh«ng th× ph¶i c¹nh tranh b»ng gi¸ c¶. T¹i thÞ tr­êng NhËt B¶n, tr­íc khi mua hµng, ng­êi tiªu dïng th­êng muèn biÕt râ nh÷ng chi tiÕt vÒ hµng ho¸ chø kh«ng chØ gäi tªn chung chung. ThËt ra, thÞ tr­êng NhËt cã nhu cÇu rÊt lín vÒ s¶n phÈm gi¸ rÎ chø kh«ng ®¬n thuÇn lµ c¸c s¶n phÈm cao cÊp, song c¸c s¶n phÈm gi¸ rÎ ®ã vÉn ph¶i n»m trong chuÈn mùc tiªu chuÈn chÊt l­îng. Cã thÓ kh¼ng ®Þnh, thÞ tr­êng NhËt rÊt chuéng c¸c s¶n phÈm ®¹t tiªu chuÈn chÊt l­îng hµng ho¸ nh­ng ®iÓm kh¸c biÖt ë ®©y lµ lµ ph¶i ®¹t theo tiªu chuÈn NhËt. Còng nh­ Mü vµ EU, hÖ thèng tiªu chuÈn hµng ho¸ ë NhËt ®ßi hái rÊt cao. C¸c tiªu chuÈn nµy ®­îc c¸c c¬ quan NhËt chuÈn ho¸ b»ng nh÷ng chøng nhËn chÊt l­îng nªn DN nµo muèn vµo thÞ tr­êng NhËt dÔ dµng cÇn ph¶i ®¸p øng c¸c tiªu chuÈn trªn. Cô thÓ ë ®©y lµ DN cÇn xin dÊu chøng nhËn chÊt l­îng JIS ¸p dông cho hµng n«ng s¶n, thùc phÈm, hµng c«ng nghiÖp, dÊu Ecomark ¸p dông cho c¸c tiªu chuÈn vÒ m«i tr­êng…Ngoµi ra, ng­êi NhËt rÊt quan t©m ®Õn LuËt tr¸ch nhiÖm s¶n phÈm. LuËt nµy qui ®Þnh tr¸ch nhiÖm vµ nghÜa vô båi th­êng do liªn quan ®Õn c¸c s¶n phÈm cã khuyÕt tËt g©y ra th­¬ng tÝch cho ng­êi sö dông hay g©y thiÖt h¹i vÒ cña c¶i. LuËt vÖ sinh vÒ thùc phÈm th× qui ®Þnh cho tÊt c¶ c¸c ®å uèng tiªu dïng trªn thÞ tr­êng NhËt, c¸c lo¹i hµng ho¸, s¶n phÈm nµy khi ®­a vµo tiªu dïng trªn thÞ tr­êng NhËt ph¶i cã giÊy phÐp cña Bé y tÕ vµ phóc lîi NhËt. Phương hướng và mục tiêu Phương hướng Tại Nhật Bản, yêu cầu đối với hàng thực phẩm thủy sản là vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm. kế đến là chất lượng và giá cả. Ngoài những yếu tố này, việc đóng gói bao bì cũng cần thật hấp dẫn đối với người tiêu dung, cùng với khả năng cung ứng hàng thủy sản một cách ổn định. Người Nhật rất khắt khe và chi li trong ăn uống nhưng họ lại rất yêu chuộng các sản phẩm có tính văn hóa ẩm thực cao. Tuy nhiên, các doanh nghiệp xuất khẩu thủy hải sản Việt Nam và các nhà nhập khẩu cần phải biết phối hợp cùng nhau để khai thác những ưu thế về công nghệ chế biến, cũng như các yếu tố về văn hóa, kinh tế.Hiện tại hàng thuỷ sản của Việt Nam đã được người dân Nhật Bản biết đến,tuy nhiên để tăng lượng tiêu thụ hàng hoá ở đất nước anh đào này các doanh nghiệp Việt Nam cần có các hướng đi đúng đắn để đảm bảo các vấn đề về an toàn vệ sinh thực phẩm và các yếu tố về chất lượng giá cả. Đây cũng là trách nhiệm của các bộ ngành c ó liên quan. Bộ Thương Mại thông báo cho các cơ quan hữu quan biết để có biện pháp xử lý kịp thời và đề nghị các doanh nghiệp xuất khẩu sang thị trường Nhật Bản thực hiện nghiêm chỉnh các quy định về vệ sinh an tòan thực phẩm để tránh thiệt hại trong xuất khẩu các mặt hàng Nâng cao chất lượng hàng xuất khẩu, tránh tình trạng nhiễm nước, gây mềm, hư hỏng,… Các doanh nghiệp cần thận trọng hơn trong khâu kiểm dịch vệ sinh trước khi xuất khẩu, đặc biệt là sang Nhật – một thị trường đươch đánh giá là khắt khe về mặt vệ sinh. Các doanh nghiệp tiếp tục đa dạng hóa và phát triển các mặt hàng thủy sản mới, như các sản phẩm chế biến sẵn để phân tán rủi ro. Sau đây là một số giải pháp cho các doanh nghiệp để làm tăng lượng hàng xuât khẩu vào thị trường Nhật Bản. Một số giải pháp 1 . Gi¶i ph¸p cña doanh nghiÖp 1.1 Gi¶i ph¸p th©m nhËp thÞ tr­êng NhËt B¶n MÆc dï nhu cÇu NK thuû s¶n cña NhËt B¶n lµ rÊt lín nh­ng hiÖn nay thÞ tr­êng thuû s¶n cña NhËt B¶n ®· chËt chéi víi c¸c ®¹i lÝ, c¸c c«ng ty XK thuû s¶n cña Indonesia, Th¸i Lan, Trung Quèc, Mü..., kÓ c¶ c¸c DN thuû s¶n NhËt. Mçi DN ®ã ®Òu cã mét lîi thÕ c¹nh tranh riªng vÒ gi¸, s¶n phÈm, chÊt l­îng hay uy tÝn, dÞch vô sau b¸n. Ngoµi ra, ®Ó cã thÓ th©m nhËp vµo mét thÞ tr­êng khã tÝnh nh­ NhËt B¶n th× DN cßn ph¶i v­ît qua nh÷ng rµo c¶n vÒ tµi chÝnh, luËt ph¸p, ng«n ng÷, v¨n ho¸… V× vËy, viÖc t×m ra c¸c gi¶i ph¸p ®Ó th©m nhËp vµo thÞ tr­êng NhËt B¶n trong thêi gian hiÖn nay ®èi víi c¸c DN lµ rÊt khã kh¨n. Bªn c¹nh sù hç trî cña chÝnh phñ, c¸c hiÖp héi thuû s¶n ViÖt Nam vµ kinh nghiÖm cña c¸c DN XK thuû s¶n ®i tr­íc, c¸c DN cÇn ph¶i t×m cho m×nh cho m×nh mét h­íng ®i thÝch hîp ®Ó th©m nhËp vµo thÞ tr­êng nµy. 1.1.1 T×m hiÓu kÜ ®Æc ®iÓm thÞ tr­êng Nghiªn cøu, t×m hiÓu thÞ tr­êng lµ b­íc ®Çu tiªn khi mét DN thùc hiÖn kÕ ho¹ch th©m nh©p. C¸c DN cÇn hiÓu râ c¸c qui ®Þnh vÒ NK. Tr­íc hÕt cÇn kiÓm tra xem mÆt hµng cã ®­îc phÐp NK t¹i NhËt hay kh«ng. CÇn xem xÐt luËt ng¨n ngõa c¹nh tranh kh«ng b×nh ®¼ng, ®¹o luËt vÒ th­¬ng hiÖu, ®¹o luËt vÒ b»ng s¸ng chÕ. C¸c DN cÇn l­u t©m yÕu tè vÒ gi¸(nh­ ®· nãi ë trªn, gi¸ c¶ khi ®Õn tay ng­êi tiªu dïng cao gÊp 2-3 lÇn). Ban ®Çu, gi¸ c¶ cã thÓ lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh c¬ héi lµm ¨n. Tuy nhiªn, c¸i mµ ng­êi tiªu dïng NhËt cÇn cßn lµ chÊt l­îng tèt. ThÞ tr­êng NhËt B¶n rÊt nh¹y c¶m víi c¸c s¶n phÈm míi, v× thÕ ng­êi tiªu dïng lu«n t×m kiÕm sù míi mÎ. Tuy nhiªn, DN ph¶i ®o l­êng kÜ nhi cÇu cña thÞ tr­êng, b¸n nh÷ng g× ng­êi NhËt muèn mua. T¹i NhËt, khi ng­êi ta kh«ng nhËn ®­îc c©u tr¶ lêi trong vßng 3 ngµy, hä sÏ nghÜ lµ DN kh«ng quan t©m ®Õn chµo hay hái hµng. NÕu muèn b¸n s¶n phÈm chØ nãi tªn s¶n phÈm lµ ch­a ®ñ. CÇn nãi kÜ vÒ chñng lo¹i s¶n phÈm dµnh cho ®èi t­îng nµo víi c¸c chi tiÕt kÌm theo. ViÖc nªu khung gi¸ rÊt cÇn thiÕt. Khi cã khung gi¸ cã thÓ quyÕt ®Þnh nªn b¸n c¸c s¶n phÈm ®ã tíi c¸c cöa hµng chÊt l­îng cao hay cöa hµng b¸ch ho¸ trªn thÞ tr­êng b×nh d©n tuú theo lo¹i khung gi¸. 1.1.2. Tõng b­íc ®Æt ch©n vµo thÞ tr­êng C¸c h·ng NhËt th­êng kh«ng tin vµ kh«ng muèn më më tµi kho¶n víi c¸c h·ng n­íc ngoµi khi thiÕt lËp bu«n b¸n víi c¬ së s¶n xuÊt tËn gèc v× ®iÒu nµy cã thÓ dÉn ®Õn kh¶ n¨ng hä giíi thiÖu hµng mÉu víi c¸c h·ng kh¸c cña NhËt. Trõ khi c¸c DN ph¶i dÊu hµng mÉu nh­ lµ nh÷ng mÆt hµng bÝ mËt, cßn c¸ch lµm nªu trªn sÏ lµm DN trë nªn thiÕu tin cËy t¹i NhËt B¶n. ¦u thÕ cña s¶n phÈm rÊt quan träng. DN cÇn ph¶i nªu râ nh÷ng ®Æc ®iÓm vÒ s¶n phÈm: rÎ hay ®¾t, chÊt l­îng, nguyªn liÖu cã tèt kh«ng, mïi vÞ cã míi l¹ kh«ng vµ gi¸ trÞ gia t¨ng cã ®­îc nhê nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt nµy kh«ng. CÇn chØ râ ®Æc ®iÓm nhËn d¹ng s¶n phÈm v× kh¸ch hµng NhËt rÊt cÇn nh÷ng yÕu tè nµy. Khi gi¶i thÝch vÒ s¶n phÈm, doanh nghiÖp kh«ng nªn sö dông c¸c thuËt ng÷ hay ch÷ viÕt t¾t chØ sö dông trong DN. CÇn ph¶i gi¶i thÝch râ b»ng c¸c tõ ng÷. DN còng cÇn ph¶i gi÷ lêi høa vµ nh¹y c¶m víi c¸c vÊn ®Ò nh­ thêi gian høa giao hµng, thêi gian giao hµng, giao hµng ®óng nh­ hµng mÉu. 1.1.3. TiÕp thÞ vµ xóc tiÕn thÞ tr­êng Nh­ ®· nãi ë trªn, s¶n phÈm XK kh«ng nh÷ng ph¶i ®¹t tiªu chuÈn chÊt l­îng mµ quan träng lµ ph¶i ®¹t tiªu chuÈn chÊt l­îng vµ c¸c ®iÒu luËt liªn quan cña NhËt B¶n. TÊt c¶ c¸c DN XK thuû s¶n ph¶i n¾m râ nh÷ng ®iÒu luËt nµy ®Ó XK hµng. DN cã thÓ in tê b­ím hay catalogue b»ng tiÕng NhËt. NÕu muèn b¸n hµng trùc tiÕp h·y thuª ng­êi NhËt hay ®µo t¹o ®éi ngò nh©n viªn cã thÓ nãi tiÕng NhËt. NÕu ch¼ng may n¶y sinh khiÕu n¹i h­ háng liªn quan ®Õn l« hµng, DN kh«ng nªn trèn tr¸nh hay bá ngoµi tai. Ph¶i nhËn sai sãt vµ båi th­êng thiÖt h¹i. NÕu lµm nh­ vËy, DN sÏ giµnh ®­îc sù tin cËy cÇn cã ®Ó lµm ¨n l©u dµi vµ sau nµy sÏ thu håi l¹i cao h¬n so víi chi phÝ båi th­êng thiÖt h¹i. §©y lµ c¸ch gieo lç ®Ó gÆt l·i. N¨m 2003, Phßng th­¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp VN (chi nh¸nh TP HCM) phèi hîp víi Liªn ®oµn kinh tÕ NhËt B¶n (Keidanren) vµ HiÖp héi DN NhËt B¶n tæ chøc cuéc héi th¶o “Kinh doanh víi thÞ tr­êng NhËt-c¬ héi vµ th¸ch thøc” ®· ®­a ra 4 nguyªn t¾c: n¾m b¾t thÞ hiÕu, ®Þnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, ®¶m b¶o thêi h¹n giao hµng vµ duy tr× chÊt l­îng s¶n phÈm. DN ViÖt Nam muèn th©m nhËp thÞ tr­êng NhËt nhÊt thiÕt ph¶i n¾m v÷ng c¸c nguyªn t¾c nµy. 1.2. Gi¶i ph¸p thóc ®Èy xuÊt khÈu thuû s¶n sang thÞ tr­êng NhËt B¶n Gi÷ ch÷ tÝn, duy tr× mèi tin t­ëng víi b¹n hµng NhËt; chÊt l­îng hµng ho¸ ph¶i ®ång ®Òu; c¸c ®iÒu kho¶n trong hîp ®ång thËt chi tiÕt, râ rµng, ®­îc hai bªn cïng chÊp thuËn; giao hµng ®óng thêi h¹n, sè l­îng, chÊt l­îng theo mÉu chµo hµng; tham dù c¸c héi chî th­¬ng m¹i tæ chøc t¹i NhËt B¶n. §ã lµ 5 ®iÓm quan träng c¸c DN ViÖt Nam cÇn chó träng nÕu muèn thµnh c«ng khi XK vµo thÞ tr­êng NhËt B¶n. Lêi khuyªn trªn ®­îc c¸c DN NhËt B¶n ®­a ra t¹i Héi th¶o: “§Èy m¹nh XK hµng ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng NhËt” do HiÖp héi c«ng th­¬ng thµnh phè HCM tæ chøc n¨m 2002. Ngoµi ra, c¸c DN XK thuû s¶n ViÖt Nam cÇn nghiªn cøu kÜ ®Æc ®iÓm thÞ tr­êng NK thuû s¶n cña NhËt B¶n (ë phÇn trªn) ®Ó cã nh÷ng gi¶i ph¸p thóc ®Èy XK phï hîp vµ cã hiÖu qu¶. D­íi ®©y lµ mét sè gi¶i ph¸p c¬ b¶n mµ DN cÇn l­u y khi thùc hiÖn ho¹t ®éng ®Èy m¹nh XK thuû s¶n sang thÞ tr­êng nµy: 1.2.1. VÒ nghiªn cøu thÞ tr­êng vµ xóc tiÕn xuÊt khÈu §Ó cã thÓ ®Èy m¹nh XK thuû s¶n sang NhËt, c¸c DN ViÖt Nam cÇn ®Èy m¹nh triÓn khai c¸c ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn nh÷ng nhãm s¶n phÈm chñ lùc, trong ®ã chó träng c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng, nghiªn cøu kh¸ch hµng tiÒm n¨ng ®Ó cã thÓ cung cÊp cho thÞ tr­êng nh÷ng s¶n phÈm ®¹t c¸c tiªu chuÈn chÊt l­îng cña NhËt B¶n, hîp khÈu vÞ cña ng­êi NhËt. Khi lùa chän mét c«ng nghÖ chÕ biÕn, c¸c DN cÇn chó ‎y thÞ tr­êng NhËt B¶n ®ang cã nhu cÇu lín nh÷ng s¶n phÈm chÕ biÕn ®¹t tiªu chuÈn vÖ sinh thùc phÈm cao. ViÖc tr­íc m¾t lµ ph¶i n©ng cao chÊt l­îng nguyªn liÖu, h×nh thµnh c¸c vïng chuyªn canh cã kh¶ n¨ng cung cÊp mét l­îng thuû s¶n nguyªn liÖu lín víi chÊt l­îng æn ®Þnh. Trong kh©u b¶o qu¶n sau thu ho¹ch, cÇn chó ‎y kÜ thuËt b¶o qu¶n ®Ó h¹n chÕ tØ lÖ phÕ phÈm, kiÓm so¸t c¸c yÕu tè ®éc h¹i, lµm ¶nh h­ëng tíi chÊt l­îng s¶n phÈm trong kh©u chÕ biÕn. Mét l­u ‎ý n÷a lµ hµng thuû s¶n NK vµo NhËt ph¶i d¸n nh·n, cung cÊp nh÷ng th«ng tin tèi thiÓu lµ tªn s¶n phÈm, h¹n dïng, tªn vµ ®Þa chØ c«ng ty s¶n xuÊt, tªn vµ ®Þa chØ cña c«ng ty NK, c¸c phô gia ®· sö dông (nÕu cã), ph­¬ng ph¸p b¶o qu¶n, ph¶i ghi râ s¶n phÈm ®· nÊu chÝn hay cßn sèng, ghi râ “r· ®«ng” nÕu ph¶i r· ®«ng vµ NK nÕu lµ hµng NK vµ xuÊt xø. 1.2.2. VÒ lµm thñ tôc xuÊt khÈu C¸c mÆt hµng thuû s¶n cña ViÖt Nam sang NhËt B¶n tuy kh«ng cÇn ph¶i cã h¹n ng¹ch nh­ng ph¶i tu©n thñ c¸c qui ®Þnh, yªu c©u cña LuËt kiÓm dÞch (quaran-time law) vµ LuËt vÖ sinh thùc phÈm (Food santitation Law) cña NhËt. §Ó ®¶m b¶o hµng ho¸ cña m×nh NK nhanh chãng, c¸c DN cã thÓ sö dông c¸c dÞch vô kª khai thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc nãi trªn. NÕu muèn tù m×nh thùc hiÖn vµ ®Ó n¾m cô thÓ c¸c qui ®Þnh ®èi víi tõng chñng lo¹i s¶n phÈm, DN cã thÓ liªn hÖ tr­íc víi víi bé phËn kiÓm tra thùc phÈm NK cña c¸c tr¹m kiÓm dÞch hay HiÖp héi an toµn thùc phÈm NK NhËt B¶n vµ cung cÊp c¸c th«ng tin sau cµng chi tiÕt cµng tèt ®Ó ®­îc t­ vÊn nguyªn liÖu, xuÊt xø, c«ng thøc chÕ biÕn, lo¹i vµ sè l­îng c¸c phô gia sö dông, ph­¬ng ph¸p hay qui tr×nh chÕ biÕn vµ ®ãng gãi bao b×.(Mét khi n¾m v÷ng c¸c qui ®Þnh NK thuû s¶n cña NhËt sÏ gióp c¸c DN XK thuû s¶n vµo thÞ tr­êng nµy x©y dùng ®­îc ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh mét c¸ch s¸t thùc vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt). 1.2.3. VÒ kh©u ph©n phèi Mét trong nh÷ng kªnh ph©n phèi hiÖu qu¶ lµ th«ng qua thÞ tr­êng b¸n sØ ë nh÷ng thÞ tr­êng môc tiªu mµ DN th­êng h­íng ®Õn ®Ó hä ph©n phèi ®Õn c¸c cöa hµng lín, cöa hµng b¸n lÎ vµ c¸c c¬ së phôc vô ¨n uèng hoÆc ph©n phèi trùc tiÕp ®Õn c¸c c«ng ty chÕ biÕn thùc phÈm. C¸c DN cã thÓ liªn kÕt víi mét c«ng ty nµo ®ã ë NhËt cã thÓ lµ mét c«ng ty kinh doanh, mét c«ng ty chÕ biÕn hay hay nhµ ph©n phèi thuéc HiÖp héi NK thuû s¶n (The Japan Marine Products Importers Association) hoÆc c¸c nhµ ph©n phèi ngoµi hiÖp héi ®Ó thùc hiÖn c«ng ®o¹n nµy. C¸c DN còng cÇn tËn dông c¸c triÓn l·m, c¸c héi nghÞ ®Ó x©y dùng c¸c mèi quan hÖ lµm ¨n, trao ®æi kinh nghiÖm th©m nhËp thÞ tr­êng… §ång thêi, ®· ®Õn lóc c¸c DN XK thuû s¶n cÇn tÝnh ®Õn lo¹i h×nh th­¬ng m¹i ®ang thÞnh hµnh trªn thÕ giíi lµ kinh doanh trªn m¹ng(Ecommerce-Th­¬ng m¹i ®iÖn tö). C¸c DN thuû s¶n tr­íc tiªn ph¶i tiÕp cËn víi Th­¬ng m¹i ®iÖn tö, sau ®ã ®¨ng kÝ kinh doanh trªn m¹ng ®Ó cã thÓ giíi thiÖu vÒ DN vµ c¸c s¶n phÈm cña DN ®Õn víi c¸c kh¸ch hµng NhËt B¶n (b»ng ng«n ng÷ NhËt B¶n). §Ó tiÕp cËn tèt h¬n víi thÞ tr­êng NhËt B¶n, vÒ l©u dµi, c¸c DN cã thÓ thµnh lËp chi nh¸nh, v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i NhËt ®Ó th©m nhËp tèt h¬n thÞ tr­êng nµy. C¸c DN cÇn th­êng xuyªn theo dâi gi¸ c¶ cña c¸c c«ng ty, c¸c n­íc trong khu vùc ®Ó gi¸ chµo s¸t víi thùc tÕ, t¹o ra mét møc gi¸ c¹nh tranh vµ ®iÒu kiÖn thanh to¸n cã lîi h¬n víi ng­êi NK. C¸c DN còng cÇn hîp t¸c chÆt chÏ, tr¸nh viÖc c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh g©y thiÖt h¹i cho tÊt c¶ c¸c bªn. 2. Gi¶i ph¸p hç trî cña ChÝnh phñ vµ c¸c HiÖp héi §Ó ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu thuû s¶n sang thÞ tr­êng NhËt, bªn c¹nh sù cè g¾ng cña c¸c DN th× sù hç trî cña chÝnh phñ vµ c¸c HiÖp héi ®ãng vai trß hÕt søc quan träng. Ngoµi nh÷ng biÖn ph¸p vµ chÝnh s¸ch hç trî cña chÝnh phñ ®· nãi ë trªn, d­íi ®©y em xin ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p tµi chÝnh tÝn dông ®Ó khuyÕn khÝch XK hµng thuû s¶n sang thÞ tr­êng NhËt nãi riªng vµ XK sang c¸c thÞ tr­êng kh¸c nãi chung. 2.1. MiÔn gi¶m c¸c lo¹i thuÕ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu Hµng thuû s¶n thuéc nhãm hµng XK truyÒn thèng cña ViÖt Nam vµ tr­íc ®©y cã lîi thÕ c¹nh tranh rÊt lín. V× vËy khèi l­îng vµ kim ng¹ch XK ®¹t tèc ®é t¨ng tr­ëng cao trong thêi gian qua. Tuy nhiªn hiÖn nay lîi thÕ c¹nh tranh ®· gi¶m ®i rÊt nhiÒu v× chi phÝ tµu thuyÒn ngµy cµng cao, gi¸ lao ®éng còng t¨ng lªn theo thêi gian, trong khi m¸y mãc, thiÕt bÞ cho ®¸nh b¾t vµ chÕ biÕn trong t×nh tr¹ng qu¸ l¹c hËu so víi tr×nh ®é chung cña khu vùc. V× vËy, ®Ó t¨ng c­êng søc c¹nh tranh cña c¸c DN s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn thuû s¶n XK, Nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch thuÕ tho¶ ®¸ng. ViÖc nhµ n­íc kh«ng ®¸nh thuÕ XK hµng thuû s¶n ®Ó c¸c DN XK thuû s¶n cã thÓ t¨ng c­êng n¨ng lùc c¹nh tranh vÒ mÆt gi¸ c¶ lµ hîp lÝ vµ ®óng thêi ®iÓm. Tuy nhiªn, ®èi víi nguyªn liªu vËt t­ NK phôc vô cho chÕ biÕn XK, Nhµ n­íc nªn hoµn tr¶ 100% thuÕ NKvµ cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch viÖc ®Çu t­ ®æi míi trang thiÕt bÞ cho chÕ biÕn hµng thuû s¶n XK. Ch¼ng h¹n th«ng qua qui ®Þnh vÒ thuÕ NK hay ph­¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao hîp lÝ ®Ó khuyÕn khÝch c¸c DN ®Çu t­ ®æi míi thiÕt bÞ. 2.2. Tµi trî xuÊt khÈu Tr­íc tiªn ph¶i x¸c ®Þnh vÊn ®Ò tµi trî xuÊt khÈu bao trïm toµn bé c¸c biÖn ph¸p tµi chÝnh t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho xuÊt khÈu mÆt hµng thuû s¶n. Nhu cÇu tµi trî XK bao gåm: 2.2.1. Tµi trî tr­íc khi giao hµng: Vèn ®Ó ®Çu vµo cho s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn hµng XK, nh­ mua nguyªn liÖu vµ m¸y mãc thiÕt bÞ phô tïng cÇn thiÕt lµ rÊt quan träng. Do ®Æc ®iÓm cña hµng thuû s¶n lµ s¶n xuÊt cã tÝnh thêi vô cao vµ nhiÒu lo¹i nguyªn liÖu cÇn thiÕt cho chÕ biÕn l¹i ph¶i NK, dÉn ®Õn trong thêi ®iÓm mïa vô l­îng vèn l­u chuyÓn rÊt lín, nhiÒu khi DN kh«ng thÓ ®¸p øng mµ cÇn ph¶i cã sù trî gióp cña hÖ thèng tµi chÝnh ®Ó ®¶m b¶o ho¹t ®éng hiÖu qu¶. 2.2.2. Tµi trî trong khi giao hµng: Th«ng th­êng, hµng thuû s¶n ®· ®­îc chÕ biÕn ph¶i l­u kho chê kÝ ®­îc hîp ®ång b¸n hµng. Muèn th¾ng lîi trong chµo hµng vµ giµnh ®­îc hîp ®ång th× DN ph¶i chµo hµng víi nh÷ng ®iÒu kiÖn hÊp dÉn vÒ gi¸ c¶ hay thanh to¸n (gi¶m gi¸ hay tho¶ thuËn mét thêi h¹n thanh to¸n chËm) do ®ã ph¸t sinh nhu cÇu tÝn dông trong giao hµng vµ kÐo theo lµ ph¶i cã sù vµo cuéc cña hÖ thèng ng©n hµng, tµi chÝnh. 2.2.3. TÝn dông sau giao hµng: Khi nhµ XK chµo b¸n chÞu víi thêi h¹n thanh to¸n 3, 6, 9 th¸ng, mét n¨m hay l©u h¬n n÷a, cÇn ph¶i cã tÝn dông XK cho nhµ XK tiÕp tôc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Tµi trî XK ngoµi viÖc cung cÊp vèn cho giao dÞch XK nh­ trªn cßn h¹n chÕ c¸c rñi ro ph¸t sinh trong giao dÞch XK, vµ do vËy khuyÕn khÝch ®­îc c¸c ng©n hµng cung cÊp c¸c kho¶n tÝn dông XK ë møc l·i suÊt ph¶i ch¨ng. Trong thùc tÕ, nhiÒu ng©n hµng cÇn thiÕt ph¶i cã sù ®¶m b¶o ch¾c ch¾n vÒ sù tr¶ nî cña c¸c DN XK tr­íc khi ®ång y tµi trî. Do vËy, c¸c ng©n hµng nhÊn m¹nh tíi vÊn ®Ò ®Æt cäc. C¸c hîp ®ång b¶o hiÓm hay b¶o l·nh do c¸c c¬ quan tÝn dông XK Nha n­íc cung cÊp ®­îc coi lµ kho¶n ®Æt cäc ch¾c ch¾n ®Ó c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i s½n sµng cho c¸c nhµ XK vay tiÒn víi c¸c ®iÒu kiÖn ­u ®·i phôc vô tiÕn hµnh ho¹t ®éng XK. §©y lµ m« h×nh chóng ta cã thÓ tham kh¶o ®Ó ®¶m b¶o tÝnh th«ng suèt vµ hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng XK. 3. LËp quÜ hç trî s¶n xuÊt xuÊt khÈu Cã nhiÒu quan ®iÓm cho r»ng hiÖn nay hµng XK thuû s¶n cña ViÖt Nam vÉn cßn nhiÒu lîi thÕ so s¸nh t­¬ng ®èi ®Ó ph¸t triÓn, ®Æc biÖt ®èi víi h×nh thøc nu«i b¸n th©m canh cã lîi thÕ rÊt lín. V× vËy, ch­a cÇn thiÕt ph¶i lËp ra mét quÜ hç trî s¶n xuÊt vµ XK thuû s¶n, nhÊt lµ khi chóng ta ®ang rÊt h¹n chÕ vÒ mÆt kinh phÝ vµ cã nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c cÇn hç trî cÊp b¸ch h¬n. Tuy nhiªn, do nh÷ng diÔn biÕn thùc tÕ cho thÊy ®· ®Õn lóc chóng ta cÇn thiÕt ph¶i lËp quÜ nµy nÕu muèn ®Èy m¹nh XK hµng thuû s¶n. Nguyªn nh©n thø nhÊt lµ do nh÷ng ®Æc thï hµng thuû s¶n thuéc nhãm hµng mµ nguån cung phô thuéc rÊt nhiÒu vµo ®iÒu kiÖn thiªn nhiªn, cã tÝnh chÊt thêi vô, rñi ro rÊt lín vµ gi¸ c¶ biÕn ®éng rÊt thÊt th­êng nªn viÖc thµnh lËp quÜ sÏ cã t¸c dông æn ®Þnh gi¸ c¶ cho c¸c nhµ s¶n xuÊt vµ XK hµng thuû s¶n. Thø hai, lîi thÕ so s¸nh cña XK hµng thuû s¶n ®· gi¶m lín khi mµ nguån thuû s¶n ven bê ®· c¹n kiÖt, chi phÝ tµu thuyÒn vµ nhiªn liÖu cho khai th¸c h¶i s¶n ®· t¨ng h¬n 100% so víi c¸ch ®©y m­êi n¨m, c¬ së hËu cÇn vµ c¬ së h¹ tÇng cho ngµnh thuû s¶n qu¸ yÕu kÐm vµ l¹c hËu. Thø ba, quÜ hç trî XK kh«ng chØ cã t¸c dông duy tr× sù æn ®Þnh gi¸ trong s¶n xuÊt, chÕ biÕn hµng thuû s¶n XK mµ cßn lµ nh÷ng trî gióp cÇn thiÕt khi DN muèn ®æi míi trang thiÕt bÞ ®Ó n©ng cao møc ®é chÕ biÕn, c¶i thiÖn chÊt l­îng vµ an toµn vÖ sinh thùc phÈm, hç trî x©m nhËp thÞ tr­êng míi hay ph¸t triÓn mét s¶n phÈm míi. §Ó thµnh lËp vµ ph¸t triÓn quÜ cã thª lÊy tõ c¸c nguån thu thuÕ ®èi víi hµng thuû s¶n, ®ãng gãp cña c¸c DN trong ngµnh thuû s¶n hay tõ c¸c nguån hç trî ph¸t triÓn Quèc tÕ. KẾT LUẬN Qua nh÷ng sè liÖu vÒ t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn trong thêi gian qua, cã thÓ nãi thuû s¶n ViÖt Nam lµ mét ngµnh ®Çy tiÒm n¨ng, lµ mÆt hµng XK chñ lùc cña ViÖt Nam, ®em l¹i lîi nhuËn cao nÕu biÕt ph¸t huy thÕ m¹nh vµ chuyÓn h­íng phï hîp víi thÞ tr­êng. §èi víi thÞ tr­êng NhËt B¶n nãi chung vµ c¸c thÞ tr­êng kh¸c nãi riªng, trong t­¬ng lai, nÕu nhiÒu DN cã kh¶ n¨ng nh¹y bÐn víi c¸c thÞ tr­êng nµy th× sù ph¸t triÓn cña ngµnh thuû s¶n ViÖt Nam sÏ cßn m¹nh mÏ h¬n. H¬n thÕ n÷a, ph¸t triÓn ngµnh thuû s¶n còng phï hîp víi ®­êng h­íng chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ. Víi môc tiªu l©u dµi lµ c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸, ngµnh thuû s¶n XK ViÖt Nam cÇn kh«ng ngõng më réng vµ ®a d¹ng ho¸ thÞ tr­êng, chuyÓn dÞch c¬ cÊu vµ n©ng cao gi¸ trÞ s¶n phÈm. MÆt kh¸c, c¸c DN còng ph¶i kh«ng ngõng c¶i tiÕn vµ n©ng cÊp c¸c mÆt hµng truyÒn thèng, t¹o ra ngµy cµng nhiÒu s¶n phÈm míi cã gi¸ trÞ vµ chÊt l­îng cao. Quan träng h¬n c¶ lµ ph¶i chuyÓn dÇn tõ XK nguyªn liÖu th« sang XK c¸c s¶n phÈm t­¬i sèng, ¨n liÒn vµ s¶n phÈm b¸n lÎ tõ siªu thÞ b»ng c¸ch ®æi míi c«ng nghÖ chÕ biÕn, ®¶m b¶o an toµn chÊt l­îng thuû s¶n tõ kh©u b¶o qu¶n sau thu ho¹ch, tiÕp nhËn, vËn chuyÓn nguyªn liÖu, chÕ biÕn vµ tiªu thô s¶n phÈm ®Ó cã thÓ khai th¸c tèt tiÒm n¨ng kinh tÕ biÓn. Tõ ®ã gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm vµ gãp phÇn ®Èy nhanh qu¸ tr×nh héi nhËp cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng thÕ giíi còng nh­ tÝch cùc tham gia vµo ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. Víi kiÕn thøc cßn h¹n chÕ vµ kinh nghiÖm thùc tÕ ch­a ®Çy ®ñ nªn ®Ò ¸n “xuÊt khÈu thuû s¶n vµo thÞ tr­êng NhËt B¶n” cña em cßn nhiÒu thiÕu sãt, mong ®­îc sù gãp y vµ ®¸nh gi¸ cña thÇy c« vµ c¸c b¹n. MỤC LỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO B¸o lao ®éng KÜ thuËt nghiÖp vô ngo¹i th­¬ng- Vò H÷u Töu B¸o c¸o vÒ thÞ tr­êng thuû s¶n ViÖt Nam-Nguån cña Bé thuû s¶n n¨m 2006 B¸o tuæi trÎ B¸o ph¸p luËt B¸o th­¬ng m¹i sè Gi¸o tr×nh qu¶n trÞ kinh doanh th­¬ng m¹i quèc tÕ-§¹i häc KTQD Gi¸o tr×nh marketing th­¬ng m¹i quèc tÕ - §¹i häc KTQD Thêi b¸o Nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn Thêi b¸o DiÔn ®µn doanh nghiÖp 2001, 2002, 2003 ,2005,2006 Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam 11/2003, 3/2004, T¹p chÝ th­¬ng m¹i C ác trang web: _ www.nguoi-viet.com _ www.vietnamdaily.net _ www.vneconomy.com _www.vccimekong.com _ www.vietnamembassy.us _ www.dkptimex.com …………. Và các trang web khác Vµ c¸c tµi liÖu tham kh¶o kh¸c