Bài giảng Khái quát chức năng vận động - Cảm giác của hệ thần kinh

TS.BS. Mai Phương Thảo Types of Sensory and Motor Information Figure 12.3 Berne & Levy Physiology A- VỎ NÃO 7 1. Vỏ não vận động nguyên phát (Diện 4): - Vị trí: Hồi trước trung tâm - TB VĐ tháp - Điều khiển VĐ đơn giản - Chi phối VĐ nửa người đối bên, theo hình người lộn ngược (Tay-mặt ở dưới, mặt ngoài, chân ở trên, mặt trong BC) - Nhận XĐ: nhân bụng sau bên, tiểu não, VNCG bản thể, Vùng VĐ phụ 2. Vùng VĐ phụ: - Vị trí: mặt trong thùy trán, phía trước vùng VĐ nguyên phát - Điều khiển VĐ đơn giản - Bù trừ khi VNVĐ nguyên phát tổn thương 3. Vùng tiền VĐ (Diện 6): - Vị trí: nằm trước vùng VĐ nguyên phát - VĐ tự ý đối với kích thích CG - Gây ra cử động của nhiều nhóm cơ VUØNG VAÄN ÑOÄNG (4,6) Vuøng vaän ñoäng chính 4 cöû ñoäng töï yù phía ñoái dieän cuûa cô theå Dieän tích moãi khu vöïc cöû ñoäng töông öùng vôùi töøng cöû ñoäng Vuøng öùc cheá vaän ñoäng 4S gaây lieät cöùng taïm thôøi & ÖC VÑ do vuøng 4 ñieàu khieån Vuøng tieàn vaän ñoäng (vuøng 6) 6a cöû ñoäng nhö khi kích thích vuøng 4 nhöng cöôøng ñoä kt maïnh hôn phuïï thuoäc vuøng 4 6a nhai, quay ñaàu, lieác maét, quay thaân sang phía ñoái dieän, phoái hôïp gaáp - duoãi chaân tay phía ñoái dieâïn khoâng phuï thuoäc vuøng 4 6b cöû ñoäng phoái hôïp phöùc taïp khoâng phuï thuoäc vuøng 4 Vuøng vaän ñoäng phuï cöû ñoâïng thay ñoåi tö theá toån thöông gaây hôi taêng tröông cô, khoâng lieät 11 II. Vỏ não cảm giác Vị trí Thông tin Chức năng VN cảm giác Hồi sau trung tâm Đồi thị Sơ đồ phóng chiếu VN thính giác Hồi TDương ngang Thể gối trong VN thị giác Thùy chẩm Thể gối ngoài VN liên hợp Nhận thức VN khứu giác Thùy viền Nhận biết mùi, lq trí nhớ - cảm xúc 14 Hình 3a: Caùc vuøng khaùc nhau cuûa voû naõo (maët ngoaøi) 15 Hình 3b: Caùc vuøng khaùc nhau cuûa voû naõo (maët trong) Phân vùng chức năng vận động-cảm giác Đại não III. Vỏ não ngôn ngữ Wernicke Broca Hồi TDương trên (diện 22) Vùng nối đỉnh-chẩm-TD (diện 39) Hồi trán dưới (diện 44,45) bán cầu ưu thế Hiểu ngôn ngữ Lập chương trình phối hớp cho phát âm VNVĐ Liên quan lời nói (22), chữ viết (39) Liên hệ Wernicke, vùng VĐ phụ TT: mất chức năng hiểu ngôn ngữ nói, viết TT: Khó diễn đạt bằng lời Bó cung: nối W-B  TT: mất lặp lại lời nói 18 19 20 CẤP MÁU ĐẠI NÃO Mặt trong trán – đỉnh Mặt ngoài BCN Mặt trong chẩm - TD – đỉnh -ĐT Vòng Willis B-TỦY SỐNG Đốt sống Khoanh tủy C1 C1 C6 C7 T4 T6 T10 L1 T12 - L1 S Cấp máu tủy sống Clinical Neurology I- Chất xám Loại tế bào Đặc điểm Sừng sau Neuron Cảm giác Sừng trung gian Neuron TKTV C8 – L2: neuron hạch giao cảm Cùng: neuron hạch đối giao cảm Sừng trước Neuron Vận động II Tay ngoài – Thân trong Duỗi trước – Gập sau Berne & Levy Physiology II- Chất trắng 1. Đường dẫn truyền cảm giác: • Cột sau: CG sâu có ý thức • Cột trước – bên: - Bó gai đồi thị trước: CG sờ nông - Bó gai đồi thị bên: CG đau, nhiệt - Bó gai- tiểu não: CG sâu không ý thức Các đường dẫn truyền CG Tủy gai a. Cột sau: Bó thon, bó chêm • Neuron I: hạch gai rễ sau • Neuron II: nhân thon, nhân chêm ở hành não • Bắt chéo tại hành não • Neuron III: nhân bụng sau bên đồi thị • Bó thon trong (thân dưới), bó chêm ngoài (thân trên) • TT: mất CG cùng bên b. Cột trước- bên: Bó gai đồi thị • Neuron I: hạch gai rễ sau • Neuron II: sừng sau ở 1-2 khoanh tủy bên trên Bắt chéo tại mép trắng trước • Neuron III: nhân bụng sau bên đồi thị • Trong bó: ngoài (phần thấp), trong (phần cao)  TT nội tủy – ngoại tủy • TT bó: mất CG ½ đối bên TT mép trắng trước: mất CG 2 bên tại khoanh tủy TT rễ sau: mất CG cùng bên Bó gai đồi thị 2. Đường dẫn truyền vận động Tủy gai a. Bó vỏ-gai (bó tháp) • Neuron I: VN VĐ nguyên phát (4), tiền VĐ (6) • Bao trong, thân não  nối hành – tủy: - bắt chéo sang đối diện 90% : bó tháp chéo - đi tiếp khoanh tủy tương ứng, bắt chéo đối diện 8% • Neuron II: sừng trước tủy • TT trên mức bắt chéo tháp: liệt đối bên TT dưới mức bắt chéo tháp : liệt cùng bên Principles of anatomy and Physiology b. Đường ngoại tháp • Bó đỏ gai • Bó mái gai • Bó lưới gai • Bó tiền đình gai Principles of anatomy and Physiology C- Tiểu não Principles of anatomy and Physiology Hạch nền não D- Hạch nền Basic neuronal circuit of basal ganglia Clinical Neurology Direct and indirect pathways Neuroscience exploring the brain Ganong Neuroscience exploring the brain Hệ lưới Vùng hạ đồi 50