Đề tài Chế độ pháp lý về hợp đồng tín dụng ngắn hạn và thực tiễn áp dụng tại ngân hàng thương mại cổ phần các doanh nghiệp ngoài quốc doanh Việt Nam (VPBank)

lµ 1824 triÖu ®ång, ®Õn quý 1 n¨m 99 lµ 2000 tû ®ång. b. Ph­¬ng ¸n kinh doanh thêi gian tíi. C«ng ty liªn tôc tiÕn hµnh c¸c ®ît nhËp hµng gèi ®Çu nhau ®Ó phôc vô ho¹t ®éng kinh doanh, hiÖn t¹i ®· nhËp khÈu 2 l« hµng ®iÖn l¹nh, ®iÖn d©n dông qua ng©n hµng Sµi Gßn c«ng th­¬ng trÞ gi¸ CIF 1.365.986 USD. C¨n cø vµo biÓu thuÕ hµng nhËp khÈu tÝnh cho tõng lo¹i nhËp cô thÓ vµ thuÕ VAT ph¶i nép, tæng gi¸ trÞ cña 2 l« hµng lµ 3.364.818.586 ®ång. Do cßn thiÕu vèn l­u ®éng ®Ó thanh to¸n cho 2 l« hµng trªn, c«ng ty tr×nh ph­¬ng ¸n kinh doanh kh¶ thi khi nhËp hµng vÒ tiªu thô vµ ®Ò nghÞ xin vay VPBank 2 tû ®ång ®Ó mua ngo¹i tÖ thanh to¸n cho kh¸ch hµng n­íc ngoµi vf nép cÊc lo¹i thuÕ khi lÊy hµng. Trong ph­¬ng ¸n kinh doanh, sau khi ®· tÝnh hÕt c¸c chi phÝ lîi nhuËn cña ph­¬ng ¸n kinh doanh 2 l« hµng trªn lµ 172 triÖu ®ång. Qua tham kh¶o trªn thÞ tr­êng th× gi¸ b¸n c«ng ty ®­a ra lµ hîp lý. C«ng ty dù tÝnh thêi gian ®Ó kinh doanh 2 l« hµng trªn tõ 2 ®Õn 3 th¸ng, v× vËy c«ng ty xin vay víi thêi h¹n 3 th¸ng, nguån tiÒn tr¶ nî VPBank chÝnh lµ tiÒn b¸n hµng trong ho¹t ®éng th­¬ng m¹i cña c«ng ty. c. T×nh h×nh kinh doanh 8 th¸ng ®Çu n¨m 1999 cña c«ng ty nh­ sau: Theo nguån b¸o c¸o nhanh cña c«ng ty, t×nh h×nh tµi chÝnh, s¶n xuÊt kinh doanh ®Õn ngµy xin vay vèn nh­ sau: TSL§ 17.390 triÖu ®ång. TiÒn mÆt, tiÒn göi : 490 tr® C¸c kho¶n ph¶i thu: 1.870 tr® Hµng ho¸ tån kho: 15.000 tr ® NVCSH: 3.600 tr ® Doanh thu: 80.000 tr® L·i gép: 2.950 tr® d. VÒ t×nh h×nh tµi chÝnh. Mét sè chØ tiªu tµi chÝnh quý I/99 Tû suÊt tµi trî = NVCSH/ tæng NV = 0.55 HÖ sè tµi trî cho thÊy møc ®é ®éc lËp vÒ tµi chÝnh cña c«ng ty t­¬ng ®èi æn ®Þnh (tiªu chuÈn lµ 0.3) Tû suÊt thanh to¸n ng¾n h¹n = TSL§(lo¹i A, TS)/ tæng sè nî ng¾n h¹n(lo¹i A, môc I, NV) = 2.2 Tû suÊt nµy > 1, cã tiªu chuÈn lµ 1, thÓ hiÖn c«ng ty cã ®ñ kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c kho¶n vay ng¾n h¹n bæ sung VL§ (ph¶i thanh to¸n trong vßng 1 n¨m hay mét chu kú kinh doanh). Tû suÊt thanh to¸n vèn l­u ®éng = tæng vèn b»ng tiÒn ®ång/ tæng TSL§ = 0.01 ChØ tiªu nµy cña c«ng ty t¹i thêi ®iÓm tuy kh«ng cao, lµ kh¸ch hµng chiÕm dông vèn do kh¸ch hµng chËm tr¶ tiÒn, hµng ho¸ dù tr÷ trong kho lín. Tuy nhiªn kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi thµnh tiÒn cña VL§ ®ñ kh¶ n¨ng ®¸p øng viÖc tr¶ nî v× hµng tån kho cña c«ng ty lµ mÆt hµng ®ang ®­îc tiªu thô tè (hÖ sè nµy tèt nhÊt tõ 0.1 -0.5). HiÖn t¹i c«ng ty më tµi kho¶n giao dÞch vµ vay vèn t¹i ng©n hµng Sµi Gßn c«ng th­¬ng- chi nh¸nh Hµ Néi. Theo b¸o c¸o cña c«ng ty, hiÖn t¹i ®ang vay t¹i ng©n hµng Sµi Gßn c«ng th­¬ng 7.1 tû ®ång. Qua th«ng tin CIC Hµ Néi ngµy 26/8/1999, c«ng ty ®ang cã d­ nî 7 tû ®ång, kh«ng cã d­ nî qu¸ h¹n ë ng©n hµng nµo. Tµi s¶n cÇm cè. C«ng ty tù nguyÖn tiÕp tôc cÇm cè toµn bé l« hµng h­¬ng liÖu WHITE HAWS do h·ng CARGILL (Mü) s¶n xuÊt thuéc së h÷u cña c«ng ty T; Khèi l­îng 20.000 kg, tæng gi¸ trÞ 6.400 tr®. GiÊy tê sö h÷u gåm cã: 1 ho¸ ®¬n b¸n hµng sè 030169 ngµy 04/05/1999 (do Bé tµi chÝnh ph¸t hµnh) ®øng tªn ng­êi mua lµ c«ng ty th­¬ng m¹i T. Hîp ®ång mua b¸n sè 260499/H§KT-T.. gi÷a CNXNLH thuû s¶n H¹ Long vµ c«ng ty th­¬ng m¹i T. Nguyªn gi¸ l« h­¬ng liÖu theo hãa ®¬n 6.400 triÖu ®ång. Hîp ®ång cÇm cè toµn bé l« hµng h­¬ng liÖu WHITE HAWS gi÷a c«ng ty th­¬ng m¹i T vµ VPBank ®· ®­îc ký t¹i phßng c«ng chøng nhµ n­íc sè 2 ngµy 20/5/99 vµ cã gi¸ trÞ dÕn 20/11/99 lµ hîp víi thêi h¹n xin vay cña c«ng ty. L« hµng trªn ®ang ®­îc thuª kho vµ tr«ng gi÷ t¹i kho cña xÝ nghiÖp vËn t¶i th­¬ng m¹i t¹i ngâ H¶i Ch©u, Minh Khai, Hµ Néi theo hîp ®ång sè 1905/ H§GH. Qua nh÷ng tµi liÖu trªn ta thÊy c«ng ty th­¬ng m¹i T ®· vay vèn t¹i VPBank víi sè tiªn 1.500 tr ®, tr¶ l·i hµng th¸ng ®Çy ®ñ, tr¶ nî gèc ®óng h¹n vµ hîp ®ång tÝn dông ®· thanh lý. VPBank còng ®· b¶o l·nh nép thuÕ nhËp khÈu mét lÇn sè tiÒn 670 triÖu, hîp ®ång b¶o l·nh còng ®· ®­îc thanh lý. C«ng ty th­¬ng m¹i T lµ mét doanh nghiÖp thµnh lËp vµ ho¹t ®éng kinh doanh cuèi n¨m 1996, cã ®Çy ®ñ t­ c¸ch ph¸p nh©n, cã ho¹t ®éng kinh doanh th­¬ng m¹i t­¬ng ®èi tèt trong lÜnh vùc hµng ®iÖn l¹nh, ®iÖn gia dông cña h·ng HITACHI, SHARP vµ h­¬ng liÖu phôc vô s¶n xuÊt b¸nh kÑo, b¸nh gato. C¸c chñng lo¹i hµng ho¸ kinh doanh cña c«ng ty cã th­¬ng hiÖu næi tiÕng trªn thÞ tr­êng nªn kh¶ n¨ng tiªu thô t­¬ng ®èi æn ®Þnh. HiÖn t¹i c¸c lo¹i s¶n phÈm nµy ®­îc tiªu thô réng r·i ë c¸c tØnh phÝa b¾c qua hÖ thèng ®¹i lý cña c«ng ty. T×nh h×nh tµi chÝnh cña c«ng ty hiÖn t¹i ë tr¹ng th¸i b×nh th­êng, c¸c kho¶n ph¶i tr¶ hîp lý ®èi víi doanh nghiÖp th­¬ng m¹i. Nguån vèn kinh doanh t¨ng tr­ëng tèt vµ lu«n cã l·i trong c¸c n¨m kinh doanh. BiÖn ph¸p qu¶n lý trong vµ sau khi cho vay. Hµng th¸ng trªn yªu cÇu c«ng ty b¸o c¸o t×nh h×nh ho¹t ®éng, phßng tÝn dông sÏ kiÓm tra ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty qua hÖ thèng sæ s¸ch vµ thùc tÕ ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty. KiÓm tra ®Þnh kú hµng th¸ng hoÆc bÊt th­êng ®èi víi tµi s¶n cÇm cè. Sè tiÒn vay: 1.5 tû, thêi h¹n vay lµ 3 th¸ng kÓ tõ ngµy nhËn nî ®Çu tiªn. H×nh thøc gi¶i ng©n: ChuyÓn kho¶n thanh to¸n trùc tiÕp cho c¸c ®¬n vÞ thô h­ëng. Tµi s¶n b¶o ®¶m: Toµn bé l« hµng h­¬ng liÖu ®ang cÇm cè t¹i VPBank, tû lÖ cÇm cè lµ 23%. Ta thÊy qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh t¹i ng©n hµng lµ t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ vµ toµn diÖn, ®óng ph¸p luËt song viÖc ®¸nh gi¸ vÒ ph­¬ng diÖn kü thuËt cßn s¬ sµi do c¸n bé tÝn dông ®­îc ®µo t¹o ë c¸c tr­êng nghiÖp vô kinh tÕ nªn tr×nh ®é khoa häc kü thuËt cßn h¹n chÕ. Sau khi ghi râ ý kiÕn ®Ò xuÊt, c¸n bé tÝn dông tr×nh l·nh ®¹o phßng tÝn dông xem xÐt vµ tr×nh Tæng gi¸m ®èc quyÕt ®Þnh cho vay. Sau khi cã quyÕt ®Þnh cho vay, c¸n bé tÝn dông so¹n th¶o hîp ®ång tÝn dông ng¾n h¹n tr×nh Tæng gi¸m ®èc hoÆc ng­êi ®­îc uû quyÒn ®Ó th¶o luËn vµ ký hîp ®ång víi kh¸ch hµng. Chóng ta xem xÐt néi dung hîp ®ång tÝn dông ng¾n h¹n ®­îc ký kÕt ngµy 21/5/1999 t¹i ng©n hµng VPBank vÒ viÖc cho vay ng¾n h¹n víi c«ng ty th­¬ng m¹i T. C¨n cø luËt c¸c tæ chøc tÝn dông ®· ®­îc Quèc héi n­íc CHXHCN ViÖt Nam kho¸ X, kú häp thø 2 th«ng qua ngµy 12/12/1999. C¨n cø vµo Ph¸p lÖnh hîp ®ång kinh tÕ. C¨n cø quy chÕ cho vay cña tæ chøc tÝn dông víi kh¸ch hµng kÌm theo quyÕt ®Þnh sè 324/98/Q§-NH ngµy 30/9/1998 cña Thèng ®èc ng©n hµng nhµ n­íc ViÖt Nam. C¨n cø vµo quy chÕ tÝn dông cña VPBank ®èi víi kh¸ch hµng do Chñ tÞch H§QT NHTMCP c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ViÖt Nam ký ngµy 10/4/1999. C¨n cø ®¬n xin vay vèn kiªm giÊy nhËn nî sè... ngµy... H«m nay, ngµy 21/5/1999, chóng t«i gåm cã: Bªn cho vay: NHTMCP c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ViÖt Nam (VPBank) §Þa chØ: Sè 4 D· T­îng- Hoµn KiÕm- Hµ Néi §iÖn tho¹i:8260634 Fax: 8260182 Ng­êi ®¹i diÖn: ¤ng NguyÔn H­ng; Chøc vô: P.Tæng gi¸m ®èc Bªn vay: C«ng ty TNHH th­¬ng m¹i T §¨ng ký kinh doanh sè 49687 cÊp ngµy 29/8/96 t¹i UBKH- Thµnh phè Hµ Néi. §Þa chØ...... §iÖn tho¹i.... Fax........ Ng­êi ®¹i diÖn: ¤ng..................... Chøc vô........ CMND sè......................... cÊp ngµy........... t¹i............ Hai bªn tho¶ thuËn ký hîp ®ång tÝn dông, gåm c¸c ®iÒu kho¶n sau ®©y: §iÒu 1: Sè tiÒn, thêi h¹n, môc ®Ých, l·i suÊt vay. 1.1. Sè tiÒn vay: 1500.000.000 ®ång B»ng ch÷: Mét tû n¨m tr¨m triÖu ®ång. 1.2. Thêi h¹n vay: 3 th¸ng, kÓ tõ ngµy nhËn nî ®Çu tiªn trong ®¬n xin vay kiªm giÊy nhËn nî kÌm theo. 1.3. Môc ®Ých vay vèn: Bæ sung vèn l­u ®éng, thanh to¸n L/C sè 2831009LCI 0023 t¹i VPBank vµ thuÕ NK + VAT 1.4. L·i suÊt: 1.2% / th¸ng. L·i suÊt trªn ®­îc tÝnh trªn c¬ së th¸ng 30 ngµy (n¨m 360 ngµy). NÕu kh¸ch hµng kh«ng tr¶ l·i ®óng h¹n ®· quy ®Þnh th× sÏ bÞ VPBank ph¹t chËm tr¶ l·i theo møc 0.06%/ngµy tÝnh trªn sè tiÒn l·i chÇm tr¶ vµo ngµy ph¸t sinh vµ kÌm theo sè ngµy chÇm tr¶ l·i thùc tÕ. NÕu thêi h¹n vay trªn 1 th¸ng mµ bªn vay tr¶ nî tr­íc h¹n khi thêi gian vay chua ®ñ 1 th¸ng th× sÏ ph¶i tr¶ tiÒn l·i cña c¶ th¸ng ®ã víi sè tiÒn ®· tr¶ nî tr­íc h¹n. §iÒu 2. Tr¸ch nhiÖm cña bªn vay: Tr¶ l·i hµng th¸ng cho Bªn cho vay vµo ngµy trßn hµng th¸ng kÓ tõ ngµy nhË nî vay vµ vµo ngµy cuèi kú h¹n nî, tÝnh trªn sè d­ nî thùc tÕ ph¸t sinh. Tr¶ hÕt nî gèc vµ l·i cßn l¹i vµo cuèi thêi h¹n nî. Tr­êng hîp nhËn tiÒn vay b»ng lo¹i ngo¹i tÖ nµo th× kh¸ch hµng cã tr¸ch nhiÖm tù lo nguån ngo¹i tÖ ®Ó tr¶ nî gèc vµ l·i cho ng©n hµng b»ng ®óng lo¹i ngo¹i tÖ ®ã vµ kh«ng yªu cÇu VPBank b¸n ngo¹i tÖ cho m×nh ®Ó tr¶ nî trõ tr­êng hîp do chÝnh ng©n hµng s½n cã nguån ngo¹i tÖ vµ s½n sµng b¸n cho kh¸ch hµng ®Ó thu nî. §iÒu 3. Tµi s¶n b¶o ®¶m (cÇm cè). L« h­¬ng liÖu WHITE HAWS cña CARGILL thuéc quyÒn së h÷u cña c«ng ty T. trÞ gi¸ 6.4 tû ®ång. Chi tiÕt vÒ tµi s¶n cÇm cè, quyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c bªn ®­îc quy ®Þnh cô thÓ trong hîp ®ång cÇm cè (thÕ chÊp, b¶o l·nh), ký gi÷a VPBank vµ chñ së h÷u tµi s¶n. Trong tr­êng hîp do thiªn tai (ho¶ ho¹n, lò lôt...) hoÆc v× bÊt cø lý do g× lµ ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ trÞ tµi s¶n thÕ chÊp th× bªn vay ph¶i cã tr¸ch nhiÖm sö dông c¸ tµi s¶n kh¸c ®Ó thÕ chÊp ®¶m b¶o gi¸ trÞ kho¶n vay. NÕu qu¸ thêi h¹n ®· ®­îc tho¶ thuËn mµ bªn vay ch­a tr¶ hÕt nî vay th× Bªn cho vay cã quyÒn ph¸t m¹i tµi s¶n cña Bªn vay ®Ó thu håi nî c¶ gèc vµ l·i. Chi phÝ ph¸t m¹i do Bªn vay chÞu. NÕu sè tiÒn ph¸t m¹i tµi s¶n thu ®­îc kh«ng ®ñ tr¶ nî th× Bªn vay cã tr¸ch nhiÖm tr¶ nèt sè tiÒn cßn thiÕu cho Bªn cho vay. §iÒu 4. Cam kÕt cña Bªn vay. Sö dông vèn hîp ph¸p vµ chÊp hµnh c¸c ®iÒu kho¶n ®· tho¶ thuËn ghi trong hîp ®ång. T¹o thuËn lîi vµ cung cÊp cho Bªn cho vay c¸c tµi liÖu, sè liÖu liªn quan ®Õn kiÓm tra ®¶m b¶o nî vay khi Bªn cho vay cã yªu cÇu. §iÒu 5. Xö lý vi ph¹m hîp ®ång. 5.1: Khi mét trong hai bªn vi ph¹m hîp ®ång ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm xö lý ngay khi ph¸t hiÖn, kh«ng chê ®Õn khi quyÕt to¸n hîp ®ång. 5.2: Khi Bªn cho vay ph¸t hiÖn Bªn vay vi ph¹m bÊt cø ®iÒu kho¶n nµo sau ®©y: Sö dông vèn vay vµo nh÷ng môc ®Ých lµm ¨n phi ph¸p. D©y d­a kh«ng tr¶ nî hoÆc bÞ mÊt kh¶ n¨ng chi tr¶. Sö dông, mua b¸n hoÆc chuyÓn nh­îng tµi s¶n thÕ chÊp tr¸i víi quy ®Þnh cña Bªn cho vay. Bªn vay bÞ khëi tè tr­íc ph¸p luËt. Bªn cho vay cã quyÒn ®¬n ph­¬ng ®×nh chØ thùc hiÖn hîp ®ång vµ th«ng b¸o cho Bªn vay biÕt lý do, ®ång thêi trÝch tµi kho¶n tiÒn göi cña Bªn vay ®Ó thu nî, kÓ c¶ nî ch­a ®Õn h¹n, chuyÓn nî qu¸ h¹n, xö lý tµi s¶n thÕ chÊp ®Ó thu håi sè tiÒn ®· cho vay (c¶ gèc vµ l·i). §iÒu 6. §iÒu chØnh vµ thanh lý hîp ®ång. 6.1. Trong khi thùc hiÖn hîp ®ång, nÕu cÇn thay ®æi c¸c ®iÒu kho¶n ®· cam kÕt, hai bªn sÏ bµn b¹c ®Ó tho¶ thuËn vµ ký hîp ®ång bæ sung. 6.2. Hîp ®ång ®­îc thanh lý vµ quyÕt to¸n khi c¸c bªn ®· thùc hiÖn xong c¸c nghÜa vô vµ quyÒn lîi cña m×nh. §iÒu 7. Thay ®æi chñ thÓ cña hîp ®ång. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång, bÊt cø thêi ®iÓm nµo mµ Bªn cho vay cho r»ng cÇn thiÕt, Bªn cho vay cã quyÒn chuyÓn nh­îng kho¶n nî theo hîp ®ång nµy cho mét tæ chøc tµi chÝnh tÝn dông kh¸c theo quy chÕ mua b¸n nî do NHNN quy ®Þnh. Tr­êng hîp ng­êi vay bÞ chÕt (hoÆc thay thÕ ng­êi ®¹i diÖn) th× ng­êi thõa kÕ (hoÆc ng­êi kÕ nhiÖm) cã nghÜa vô thùc hiÖn hîp ®ång. §iÒu 8. HiÖu lùc cña hîp ®ång. Hîp ®ång ®­îc lËp thµnh 3 b¶n cã gi¸ trÞ ngang nhau vµ cã hiÖu lùc thi hµnh kÓ tõ ngµy ký, Bªn cho vay gi÷ 2 b¶n, Bªn vay gi÷ 1 b¶n. Néi dung cña hîp ®ång tÝn dông ®­îc ký kÕt t¹i ng©n hµng cã t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ c¸c néi dung theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 51- LuËt c¸c tæ chøc tÝn dông. Ng©n hµng vµ kh¸ch hµng vay ®· tho¶ thuËn rÊt cô thÓ tõng ®iÒu kho¶n, ®Æc biÖt lµ vÒ l·i suÊt, biÖn ph¸p b¶o ®¶m, quyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c bªn, c¸c tr­êng hîp ph¸t sinh nhê ®ã mµ c¸c ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång lµ c¨n cø quan träng ®Ó gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp ph¸t sinh. 3. Qu¸ tr×nh thùc hiÖn. Sau khi ký kÕt hîp ®ång tÝn dông, hai bªn ®i vµo qua tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång. §èi víi ng©n hµng ®ã lµ viÖc b¶o ®¶m cho c¸c ®iÒu kho¶n trong hîp ®ång ®­îc thùc hiÖn ®Çy ®ñ, phï hîp víi tiÕn ®é cña dù ¸n vay vèn. VÒ c¬ b¶n, qu¸ tr×nh thùc hiÖn bao gåm: 3.1. Gi¶i ng©n. Qu¸ tr×nh nµy nh»m cung cÊp cho kh¸ch hµng l­îng vèn cÇn thiÕt nh­ ®· tho¶ thuËn trong hîp ®ång tÝn dông ng¾n h¹n. Tuú theo ph­¬ng thøc vay vèn mµ qua tr×nh nµy diÔn ra kh¸c nhau, cã thÓ ph¸t tiÒn vay mét hoÆc nhiÒu lÇn. Sau mçi lÇn nhËn tiÒn vay, kh¸ch hµng lËp mét giÊy nhËn nî göi cho ng©n hµng c¸c chøng tõ liªn quan ®Ó tiÕn hµnh gi¶i ng©n. 3.2. Gi¸m s¸t Sau khi thùc hiÖn xong qu¸ tr×nh gi¶i ng©n, ng©n hµng tiÕn hµnh th­êng xuyªn hoÆc ®ét xuÊt kiÓm tra tÝnh ®óng ®¾n trong viÖc sö dông vèn vay cña kh¸ch hµng vay, tÝnh hîp ph¸p cña chøng tõ vµ trÞ gi¸ tµi s¶n b¶o ®¶m. 3.3. Thu håi nî Ng©n hµng tiÕn hµnh thu håi nî theo ®óng thêi h¹n trong hîp ®ång tÝn dông ng¾n h¹n. NÕu kh¸ch hµng ch­a cã kh¶ n¨ng hoµn tr¶ nî th× ng©n hµng cã thÓ xem xÐt gia h¹n nî khi kh¸ch hµng yªu cÇu hoÆc cã thÓ thu håi nî tr­íc h¹n khi kh¸ch hµng vi ph¹m c¸c nguyªn t¾c vay vµ sö dông vèn. Khi rñi ro x¶y ra, ng©n hµng tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m tiÒn vay theo hîp ®ång b¶o ®¶m vµ thu phÝ, nÕu cã. 3.4. Thanh lý hîp ®ång tÝn dông ng¾n h¹n. Khi kh¸ch hµng hoµn thµnh viÖc tr¶ nî gèc vµ l·i, hai bªn ký biªn b¶n thanh lý hîp ®ång tÝn dông ng¾n h¹n. Tuú tõng giai ®o¹n cña viÖc vay vèn mµ ng©n hµng c¨n cø vµo chøng tõ göi vÒ ng©n hµng ®Ó tiÕn hµnh gi¶i ng©n. Sau mçi lÇn ph¸t tiÒn vay hai bªn lËp mét giÊy nhËn nî, hoÆc lµ ®¬n xin vay vèn kiªm giÊy nhËn nî. Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt nam §éc lËp - Tù do - H¹nh phóc §¬n xin vay vèn kiªm giÊy nhËn nî KÝnh göi: NHTMCP c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ViÖt Nam Tªn ®¬n vÞ vay vèn:............... Hä tªn ng­êi ®¹i diÖn:...... Chøc vô:......... §T.................. Fax................. GiÊy phÐp thµnh lËp sè :....... Do.......... CÊp ngµy........ GiÊy phÐp kinh doanh sè:........ Do.......... CÊp ngµy........ Ngµnh nghÒ kinh doanh:................... Sè hiÖu TK tiÒn göi VND................. T¹i ng©n hµng VPBank Sè hiÖu TK tiÒn göi ngo¹i tÖ............. T¹i ng©n hµng VPBank §Ò nghÞ NHTMCP c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ViÖt Nam (VPBank) cho chóng t«i vay sè tiÒn: B»ng sè:......... B»ng ch÷:........... Trong ®ã tiÒn mÆt....... §Ó dïng vµo môc ®Ých:.................. Thêi h¹n vay...... kÓ tõ ngµy.......... ®Õn ngµy....... L·i suÊt vay........ Cã b¶o ®¶m tÝn dông lµ.......... Chóng t«i xin cam kÕt tr¶ nî ®óng kú h¹n ®· ®­îc ng©n hµng chÊp thuËn vµ chÊp hµnh mäi ®iÒu kho¶n quy ®Þnh trong LuËt c¸c tæ chøc tÝn dông, c¸c quy ®Þnh cña NHNN vµ chÕ ®é tÝn dông cña VPBank. NÕu vi ph¹m nh÷ng ®iÒu ®· cam kÕt chóng t«i xin chÞu hoµn toµn tr¸ch nhiÖm tr­íc c¬ quan ph¸p luËt. NÕu ®Õn kú h¹n tr¶ nî mµ chóng t«i kh«ng tr¶ ®­îc nî th× VPBank cã quyÒn ph¸t m¹i c¸c tµi s¶n ®¶m b¶o tÝn dông cña chóng t«i ®Ó thu håi nî. Hµ néi ngµy...... KÕ to¸n tr­ëng. Thñ tr­ëng ®¬n vÞ. Khi bªn vay ®· hoµn toµn tr¶ nî gèc vµ l·i, l·i qu¸ h¹n, phÝ (nÕu cã), hai bªn tiÕn hµnh thanh lý hîp ®ång tÝn dông ng¾n h¹n. 4. Xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m Kiªn tr× môc tiªu x©y dùng VPBank thµnh mét trong nh÷ng ng©n hµng b¸n lÎ hµng ®µu t¹i ViÖt Nam, VPBank tiÕp tôc tËp trung vµo viÖc cung cÊp c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô ng©n hµng b¸n lÎ, h­íng môc tiªu phôc vô chÝnh vµo c¸c ®èi t­îng kh¸ch hµng lµ doanh nghiÖp võa vµ nhá, c¸c thÓ nh©n.... Trong ho¹t ®éng tÝn dông, thu håi nî,.. ng©n hµng ®· tÝch cùc ®Èy m¹nh viÖc xö lý nî tån ®äng, khã ®ßi b»ng nhiÒu biÖn ph¸p nh­ xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m, ®«n ®èc kh¸ch hµng tr¶ nî, r¨n ®e gi¸o dôc c¸c con nî cè t×nh tr©y ×,phèi hîp víi chÝnh quyÒn, c¬ quan nhµ n­íc cã thÈm quyÒn ®Ó tiÕn hµnh thu nî.. 5. Gi¶i quyÕt tranh chÊp Trong nh÷ng n¨m g©n ®©y, ng©n hµng vÉn cßn cã nh÷ng tranh chÊp víi kh¸ch hµng kh«ng thùc hiÖn ®óng víi hîp ®ång tÝn dông, kh«ng tr¶ nî.. nh­ng sè l­îng gi¶i quyÕt tranh chÊp ngµy mét gi¶m dÇn. Mét sè vi ph¹m hîp ®ång x¶y ra ®­îc hai bªn th­¬ng l­îng gi¶i quyÕt vµ ghi râ trong hîp ®ång tÝn dông ng¾n h¹n trªn c¬ së b×nh ®¼ng vµ cïng cã lîi. MÆt kh¸c, ng©n hµng lu«n cã sù phèi hîp víi chÝnh quyÒn c¸c cÊp, c¬ quan nhµ n­íc cã thÈm quyÒn ®Ó kÞp thêi xö lý nh÷ng rñi ro, v­íng m¾c trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn cho vay, xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m, thu håi nî.. nhê vËy mµ ng©n hµng ®· thu håi ®­îc nh÷ng kho¶n nî khã ®ßi, tr¸nh thÊt tho¸t cho ng©n hµng. Ch­¬ng III Mét sè kiÕn nghÞ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c H§TD ng¾n h¹n t¹i NHTMCP c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ViÖt Nam (VPBank) I. §¸nh gi¸ t×nh h×nh ký kÕt vµ thùc hiÖn H§TDNH t¹i VPBank. 1. KÕt qu¶ ®¹t ®­îc vµ nguyªn nh©n 1.1. KÕt qu¶ ®¹t ®­îc Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ng©n hµng ®· thùc hiÖn tèt vai trß cña mét trung gian tµi chÝnh, phÇn nµo ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña kh¸ch hµng vÒ bæ sung vèn l­u ®éng, ®æi míi c«ng nghÖ, më réng s¶n xuÊt, phôc vô môc tiªu c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸. Tû träng tÝn dông ng¾n h¹n ngµy cµng t¨ng, nî qu¸ h¹n liªn tôc gi¶m trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. C¸c dù ¸n ®Çu t­ ®­îc xem xÐt, thÈm ®Þnh, ®¸nh gi¸ mét c¸ch ®Çy ®ñ, toµn diÖn h¬n. Ng©n hµng ®· thÈm ®Þnh tèt vµ quyÕt ®Þnh cho vay nhiÒu dù ¸n quan träng, bæ sung nguån vèn l­u ®éng thiÕu hôt kÞp thêi cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá trªn ®Þa bµn Thµnh Phè Hµ Néi, gióp cho c¸c doanh nghiÖp kh¾c phôc t×nh tr¹ng thiÕu vèn l­u ®éng t¹m thêi ®Ó phôc vô cho môc ®Ých s¶n xuÊt, kinh doanh. Quy tr×nh ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång tÝn dông ng¾n h¹n linh ho¹t vµ gi¶m thiÓu chi phÝ. Quy tr×nh ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång tÝn dông ng¾n h¹n tu©n thñ theo nh÷ng quy ®Þnh cña NHNN còng nh­ c¸c quy ®Þnh vÒ tÝn dông ng¾n h¹n cña VPBank. Ngoµi ra, c¸c ý kiÕn ®ãng gãp, yªu cÇu, ®Ò xuÊt cña c¸c nh©n viªn ng©n hµng, c¸n bé tÝn dông trong qu¸ tr×nh ký kÕt, thùc hiÖn hîp ®ång tÝn dông ng¾n h¹n ®· gióp c¸c chñ doanh nghiÖp, chñ ®Çu t­ hoµn thiÖn cho dù ¸n, ph­¬ng h­íng s¶n xuÊt kinh doanh nhanh chãng ®óng tiÕn ®é, gióp cho hä cã thÓ nhËn ra c¸c rñi ro tiÒm tµng cña dù ¸n, ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh, sím cã biÖn ph¸p gi¶i quyÕt gióp cho qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång tÝn dông diÔn ra su«n sÎ, h¹n chÕ rñi ro vµ tranh chÊp. ChÊt l­îng tÝn dông ng¾n h¹n ngµy cµng ®­îc n©ng cao. Ng©n hµng chó träng vµo cho vay c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, c¸c ph¸p nh©n vµ thÓ nh©n cho phÐp thu håi vèn nhanh. C¸c doanh nghiÖp cã nhu cÇu vay vèn nÕu cã hå s¬ xin vay vèn vµ ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh kh¶ thi ®Òu ®­îc t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó vay vèn cña ng©n hµng. ChÊt l­îng tÝn dông cña ng©n hµng ngµy cµng ®­îc hoµn thiÖn vµ n©ng cao nh»m phôc vô kh¸ch hµng.... 1.2. Nguyªn nh©n. §Ó ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh c«ng nµy, ng©n hµng ®· kh«ng ngõng ®æi míi, ph¸t huy kh¶ n¨ng vµ søc m¹nh bªn trong còng nhu tranh thñ sù gióp ®ì, häc hái tõ bªn ngoµi, tõ NHNN vµ c¸c ngµnh cã liªn quan. Lu«n b¸m s¸t chiÕn l­îc kinh tÕ cña ®Êt n­íc nãi chung vµ thñ ®« Hµ Néi nãi riªng vµ t×nh h×nh thùc tÕ cña tõng doanh nghiÖp ®Ó quyÕt ®Þnh cho vay. Trong qu¸ tr×nh ®iÒu tra vµ lËp hå s¬, ng©n hµng lu«n cè g¾ng thùc hiÖn ®óng quy chÕ cña NHNN víi thêi gian ng¾n nhÊt, ph¸t tiÒn vay ®óng tiÕn ®é, kiÓm so¸t chÆt chÏ, thu nî ®óng kú h¹n. C¸c môc tiªu chung ®­îc cô thÓ ho¸ thµnh c¸c nhiÖm vô cña tõng phßng ban vµ cã sù ph©n c«ng, tr¸ch nhiÖm râ rµng. C¸n bé tÝn dông cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao khi thÈm ®Þnh. C¸c c¸n bé tÝn dông ®· chñ ®éng, tÝch cùc t×m kiÕm c¸c dù ¸n kh¶ thi, tiÕp cËn c¸c dù ¸n, ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt lín, chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc thÈm ®Þnh vµ tr×nh l·nh ®¹o phßng tÝn dông vµ Tæng Gi¸m §èc xem xÐt vµ quyÕt ®Þnh cho vay. C«ng t¸c thÈm ®Þnh ë ng©n hµng ®­îc quan t©m ®óng ®¾n, c¸n bé tÝn dông cã tr¸ch nhiÖm cao, d¸m nghÜ d¸m lµm. Hoµn thiÖn c«ng t¸c kiÓm tra, kiÓm so¸t. Ho¹t ®éng kiÓm tra, kiÓm so¸t t¹i ng©n hµng ngµy cµng hoµn thiÖn th«ng qua ho¹t ®éng kiÓm so¸t tõ xa vµ c«ng t¸c kiÓm tra t¹i chç. C«ng t¸c kiÓm tra t¹i chç nh­ kiÓm tra hå s¬ vay vèn, c¨n cø ph¸t tiÒn vay.. C«ng t¸c kiÓm so¸t tõ xa ®­îc thùc hiÖn qua c«ng t¸c c©n ®èi vèn hµng ngµy gåm diÔn biÕn nî qu¸ h¹n, d­ nî ph¸t sinh hµng ngµy cña kh¸ch hµng, tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu an toµn vèn. C¸n bé tÝn dông phèi hîp víi thanh to¸n viªn qu¶n lý tµi kho¶n cña ®¬n vÞ ®Ó cã thÓ n¾m v÷ng ho¹t ®éng tiÒn göi, tiÒn vay, trao ®æi th«ng tin th­êng xuyªn, gi÷ v÷ng ph¸t triÓn quan hÖ víi kh¸ch hµng, gióp xö lý c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh, qu¶n lý vèn ë møc hîp lý nhÊt, tr¸nh vèn ø ®äng kh«ng lu«n chuyÓn, t¹o thÕ chñ ®éng trong ®iÒu hµnh kinh doanh. §Èy m¹nh c«ng t¸c xö lý nî. Ng©n hµng ®· tÝch cùc xö lý c¸c kho¶n nî khã ®ßi tån ®äng tõ nh÷ng n¨m tr­íc, xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m tiÒn vay, cè g¾ng vµ tr¸nh ph¸t sinh c¸c kho¶n nî khã ®ßi míi. B»ng nhiÒu biÖn ph¸p xö lý nh­ ®«n ®èc kh¸ch hµng tr¶ nî, phèi hîp cïng víi c¸c c¬ quan chøc n¨ng cã thÈm quyÒn trong viÖc xö lý nî, xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m nªn tû lÖ nî qu¸ h¹n ngµy cµng gi¶m vµ phÊn ®Êu kh«ng cßn nî qu¸ h¹n. ThËn träng khi triÓn khai nghiÖp vô míi ¸p dông chÝnh s¸ch l·i suÊt hîp lý. Ng©n hµng ®· ¸p dông tèt c¬ chÕ l·i suÊt, l·i suÊt theo tháa thuËn do Thèng ®èc NHNN ban hµnh theo QuyÕt ®Þnh 546/2002/Q§-NHNN ngµy 30/5/2002. C¬ chÕ nµy xo¸ bá dÇn sù thiÕu c«ng b»ng trong ho¹t ®éng tÝn dông, ®Èy m¹nh nguyªn t¾c”ThuËn mua, võa b¸n”gi÷a c¸c tæ chøc tÝn dông víi kh¸ch hµng trong ho¹t ®éng tÝn dông th­¬ng m¹i. C¬ chÕ nµy ®· t¹o ra sù chñ ®éng cña c¶ ng©n hµng vµ kh¸ch hµng vay vèn, t¹o ra hµnh lang ph¸p lý tèt h¬n, th«ng tho¸ng h¬n cho viÖc thùc hiÖn hîp ®ång tÝn dông. 2. H¹n chÕ vµ nguyªn nh©n. 21. H¹n chÕ: Ch­a chó träng ®óng møc ®Õn doanh nghiÖp lín. HiÖn nay cã kho¶ng 20% c¸c doanh nghiÖp ®¹t tiªu chuÈn lµ doanh nghiÖp lín, trong ®ã 31% lµ DNNN. Khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh ngµy cµng ®ãng vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm vµ sö dông hiÖu qu¶ ®ång vèn. C¸c doanh nghiÖp ngµy nay còng ®· cè g¾ng, nhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc, còng ®· rÊt cè g¾ng ®Ó lµm ¨n cã l·i, sö dông hiÖu qu¶ ®ång vèn ®i vay vµ mang l¹i nhiÒu lîi Ých h¬n. HiÖn t¹i, t¹i NHTMCP c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ViÖt Nam, kh¸ch hµng vay lµ doanh nghiÖp võa vµ nhá cã tû träng lín h¬n, phÇn lín lµ cho vay cã ®¶m b¶o b»ng tµi s¶n. Ng©n hµng chñ tr­¬ng ph¸t huy cho vay c¶ doanh nghiÖp lín vµ doanh nghiÖp võa vµ nhá còng nh­ doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh, ng©n hµng kh«ng ph©n biÖt doanh nghiÖp lín hay nhá mµ dùa vµo kh¶ n¨ng cña c¸c doanh nghiÖp trong sö dông còng nh­ hoµn tr¶ kho¶n vay. Tuy nhiªn tû träng cho vay doanh nghiÖp lín vÉn cßn ë møc thÊp, ng©n hµng cÇn quan t©m h¬n n÷a ë thÞ tr­êng nµy. 2.2. Nguyªn nh©n. NHTMCP c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ViÖt Nam lµ mét ng©n hµng trÎ so víi lÞch sö ra ®êi cña ngµnh ng©n hµng còng nh­ ®Ó t¹o mét ng©n hµng tªn tuæi. Tuy ®· ®¹t ®­îc nhiÒu thµnh tùu ®¸ng khÝch lÖ nh­ng ng©n hµng cßn ch­a cã nhiÒu kh¸ch hµng truyÒn thèng. §Ó kh¾c phôc ®­îc ®iÒu nµy cÇn ph¶i cã sù nç lùc rÊt lín cña toµn thÓ c¸n bé nh©n viªn trong ng©n hµng. Tr×nh ®é chuyªn m«n, n¨ng lùc cña c¸n bé tÝn dông cßn nhiÒu bÊt cËp. Trong thÈm ®Þnh dù ¸n, ph­¬ng diÖn kü thuËt lµ mét néi dung quan träng. C«ng t¸c nµy ®ßi hái chuyªn m«n, hiÓu biÕt nhÊt ®Þnh vÒ khoa häc kü thuËt. Nh­ng phÇn lín c¸c c¸n bé tÝn dông cña ng©n hµng ®­îc ®µo t¹o tõ c¸c tr­êng nghiÖp vô ng©n hµng, kinh tÕ nªn viÖc thÈm ®Þnh sÏ gÆp nhiÒu khã kh¨n. ViÖc thuª c¸c tæ chøc chuyªn nghiÖp thÈm ®Þnh sÏ h¹n chÕ ®­îc ®iÒu nµy nh­ng sÏ rÊt tèn kÐm, chØ ¸p dông víi nh÷ng dù ¸n lín, cã kh¶ n¨ng bï ®¾p chi phÝ thuª. Hµnh lang ph¸p lý cßn nhiÒu bÊt cËp. Trong qu¸ tr×nh kiÓm tra, kiÓm so¸t sau khi cho vay, c¸n bé tÝn dông ph¶i th­êng xuyªn theo dâi vµ ®Þnh gi¸ tµi s¶n ®Ó ®¶m b¶o tµi s¶n ®­îc duy gi¸ trÞ cÇn thiÕt ®¶m b¶o cho kho¶n vay vµ cã thÓ kÞp thêi yªu cÇu kh¸ch hµng thay ®æi hay bæ sung tµi kho¶n nµy khi cã sù hao mßn. ViÖc ®Þnh gi¸ tµi s¶n b¶o ®¶m tiÒn vay rÊt phøc t¹p. NÕu nh­ tµi s¶n lµ quyÒn sö dông ®Êt ®­îc sù h­íng dÉn cña ChÝnh Phñ th× c¸c tµi s¶n kh¸c viÖc ®Þnh gi¸ cùc kú khã kh¨n. Ngoµi ra cßn mét sè v­íng m¾c nh­: DNNN ®­îc nhµ n­íc giao vèn nh­ng kh«ng cã giÊy chøng nhËn quyÒn së h÷u tµi s¶n khi thÕ chÊp vay vèn, vÊn ®Ò ®¨ng ký giao dÞch ë nh÷ng n¬i ch­a cã c¬ quan c«ng chøng chuyªn m«n gÆp nhiÒu khã kh¨n, viÖc ®¨ng ký giao dÞch kh«ng thuéc chøc n¨ng cña x·, quËn, huyÖn ph¶i ®¨ng ký t¹i trô së cña tæ chøc chuyªn tr¸ch ë x· rÊt khã thùc hiÖn, nhiÒu lo¹i tµi s¶n ch­a ®­îc thùc hiÖn viÖc ®¨ng ký tµi s¶n vµ giÊy chøng nhËn quyÒn së h÷u nh­ nhµ ë n«ng th«n, c¸c c¬ quan ®¨ng ký vµ qu¶n lý ph©n t¸n ë nhiÒu n¬i do vËy rÊt khã x¸c ®Þnh mét c¸ch ch¾c ch¾n c¸c giÊy tê hîp ph¸p vÒ së h÷u tµi s¶n, ®Êt ®­îc giao cho tæ chøc c¸ nh©n sö dông nh­ng ch­a cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt. ViÖc xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m gÆp nhiÒu khã kh¨n. Tr­íc ®©y, muèn xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m lµ ®Êt, quyÒn sö dông ®Êt, ng©n hµng ph¶i xin phÐp chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng, ng©n hµng kh«ng cã ®­îc sù hç trî trong qu¸ tr×nh xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m. ViÖc thùc hiÖn b¸n tµi s¶n b¶o ®¶m qua trung t©m b¸n ®Êu gi¸ th­êng mÊt thêi gian, mét sè n¬i ch­a cã Trung t©m b¸n ®Êu gi¸. ViÖc ®Þnh gi¸ ®¸t cña Toµ ¸n khi xÐt xö cao h¬n nhiÒu so víi gi¸ thÞ tr­êng vµ ng©n hµng chñ nî kh«ng ®­îc tham gia vµo viÖc ®Þnh gi¸ nµy. TÊt c¶ nh÷ng bÊt cËp vµ thiÕu ®ång bé nµy sÏ dÉn ®Õn tranh chÊp vÒ viÖc xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m gi÷a ng©n hµng vµ con nî. II. Mét sè kiÕn nghÞ. 1. Hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ tÝn dông ng¾n h¹n vµ hîp ®ång tÝn dông ng¾n h¹n. 1.1. §èi víi hå s¬ tÝn dông vµ néi dung cña hîp ®ång tÝn dông. Mét sè v­íng m¾c trong c¸c v¨n b¶n LuËt n­íc ta lµm cho c¸n bé tÝn dông lóng tóng trong qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh còng nh­ ký kÕt hîp ®ång tÝn dông t¹i ng©n hµng. a. VÒ hå s¬ tÝn dông. Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 51 LuËt c¸c tæ chøc tÝn dông, §iÒu 17 QuyÕt ®Þnh sè 1627/Q§-NHNN vÒ viÖc ban hµnh Quy chÕ cho vay cña tæ chøc tÝn dông ®èi víi kh¸ch hµng quy ®Þnh mét trong nh÷ng néi dung chÝnh thøc cña hîp ®ång tÝn dông lµ : H×nh thøc b¶o ®¶m tiÒn vay, gi¸ trÞ tµi s¶n b¶o ®¶m, xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m. Nh­ng t¹i kho¶n 6- Môc 2- Ch­¬ng 2- Th«ng t­ sè 06/2000/TT- NHNN quy ®Þnh râ hîp ®ång b¶o ®¶m tµi s¶n ph¶i ®­îc lËp thµnh v¨n b¶n riªng hoÆc ghi trong hîp ®ång tÝn dông. §iÒu nµy cho thÊy viÖc ký kÕt hîp ®ång b¶o ®¶m tiÒn vay lµ kh«ng cÇn thiÕt, ng©n hµng cã thÓ ghi lu«n vµo hîp ®ång tÝn dông. ViÖc nµy cã t¸c dông rÊt lín trong viÖc rót ng¾n thêi gian kh«ng cÇn thiÕt cña hai bªn ®Ó ®i ®Õn ký kÕt hîp ®ång tÝn dông ng¾n h¹n ®­îc nhanh h¬n. §©y còng lµ c¬ së ®Ó tinh gän bé hå s¬ cho vay cña kh¸ch hµng nh­ng vÉn b¶o ®¶m ®Çy ®ñ c¨n cø ph¸p lý. b. Néi dung cña hîp ®ång tÝn dông ng¾n h¹n. §iÒu 17- QuyÕt ®Þnh 1627/2001/Q§-NHNN quy ®Þnh”ViÖc cho vay cña tæ chøc tÝn dông vµ kh¸ch hµng vay ph¶i ®­îc lËp thµnh hîp ®ång tÝn dông. Hîp ®ång tÝn dông ph¶i cã néi dông vÒ ®iÒu kiÖn vay, môc ®ich sö dông vèn vay, ph­¬ng thøc cho vay, sè vèn vay, l·i suÊt, thêi h¹n cho vay, h×nh thøc b¶o ®¶m, gi¸ trÞ tµi s¶n b¶o ®¶m, ph­¬ng thøc tr¶ nî vµ nh÷ng cam kÕt kh¸c ®­îc c¸c bªn tho¶ thuËn”. VËy nh÷ng cam kÕt kh¸c lµ cam kÕt g× mµ l¹i lµ néi dung chñ yÕu trong hîp ®ång tÝn dông. MÆc dï vÒ nguyªn t¾c, quyÒn vµ nghÜa vô cña chñ thÓ ph¸t sinh sau khi hîp ®ång ®­îc ký kÕt nh­ng cÇn l­u ý mét sè nghÜa vô cña kh¸ch hµng xuÊt hiÖn khi kh¸ch hµng ®· nhËn ®­îc sè tiÒn quy ®Þnh. Nh÷ng néi dung cña hîp ®ång tÝn dông cÇn ®­îc nghi râ trong phpas luËt vÒ tÝn dông vµ ng©n hµng ë ViÖt Nam ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cña ng­êi ®i vay. §©y còng lµ tiÒn ®Ò t¹o sù æn ®Þnh, lµnh m¹nh ho¹t ®éng cña hÖ thèng ng©n hµng, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c tæ chøc tiÕp cËn víi vèn tÝn dông ng©n hµng ®Æc biÖt lµ tÝn dông ng¾n h¹n. 1.2. §èi víi b¶o ®¶m tiÒn vay. a. Quy ®Þnh vÒ ®iÒu kiÖn cña tµi s¶n b¶o ®¶m ch­a râ rµng. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh, tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè ph¶i ®¸p øng ®­îc hai ®iÒu kiÖn: §­îc phÐp giao dÞch vµ kh«ng cã tranh chÊp. §èi víi ®iÒu kiÖn “§­îc phÐp giao dÞch”th× ng©n hµng cã thÓ c¨n cø vµo v¨n b¶n cña ph¸p luËt ®Ó x¸c ®Þnh lo¹i tµi s¶n nµo ®­îc phÐp giao dÞch vµ ®­îc thÕ chÊp, cÇm cè. Cßn ®èi víi ®iÒu kiÖn ”Tµi s¶n kh«ng cã tranh chÊp”th× hiÖn nay ng©n hµng kh«ng biÕt x¸c minh nh­ thÕ nµo. NÕu chØ dùa vµo v¨n b¶n cam kÕt cña kh¸ch hµng th× ng©n hµng cã thÓ trë thµnh bªn cã liªn quan trong tr­êng hîp tµi s¶n cã tranh chÊp. Thùc tÕ th× chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng ®­îc ng©n hµng ®Ò nghÞ x¸c minh vÊn ®Ò nµy ®· kh«ng x¸c nhËn vµ ch­a cã v¨n b¶n h­íng dÉn cña c¬ quan c¬ quan cÊp trªn cã thÈm quyÒn. V× vËy, c¸c c¬ quan nhµ n­íc cã thÈm quyÒn cÇn xem xÐt, cã biÖn ph¸p thÝch hîp hç trî ng©n hµng th¸o gì nh÷ng khã kh¨n, v­íng m¾c hiÖn t¹i trong qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh, ®Þnh gi¸ tµi s¶n b¶o ®¶m. b. Tr¸ch nhiÖm cña c¸n bé tÝn dông trong viÖc kiÓm tra thùc tr¹ng tµi s¶n b¶o ®¶m. Cho ®Õn nay, ch­a cã mét v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt nµo quy ®Þnh râ c¸n bé tÝn dông cã tr¸ch nhiÖm ®i kiÓm tra thùc tÕ tµi s¶n b¶o ®¶m tr­íc khi lËp tê tr×nh lªn cÊp cã thÈm quyÒn ®Ò nhÞ cho vay vèn. Nh­ng theo quy ®Þnh cña hÇu hÕt c¸c NHTM, c¸n bé tÝn dông ph¶i ®i kiÓm tra thùc tÕ tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè,b¶o l·nh ®Ó ®¸nh gi¸ tµi s¶n vµ x¸c minh c¸c cam kÕt cña kh¸ch hµng vay, bªn b¶o l·nh. Tuy nhiªn, c¸n bé tÝn dông thiÕu c¬ së râ rµng ®Ó kiÓm tra thùc tr¹ng tµi s¶n b¶o ®¶m (cã lËp thµnh v¨n b¶n hay kh«ng? KiÓm tra c¸i g×? ai chøng kiÕn..). NÕu c¸n bé tÝn dông kh«ng ®i kiÓm tra mµ b¸o c¸o thiÕu trung thùc th× hä vi ph¹m quy ®Þnh néi bé cña ng©n hµng chø kh«ng vi ph¹m ph¸p luËt cña Nhµ n­íc. V× vËy, trong c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn vÒ b¶o ®¶m tiÒn vay cña Nhµ n­íc cÇn quy ®Þnh râ ”Ng©n hµng cã quyÒn cö c¸n bé tÝn dông ®i kiÓm tra thùc tÕ tµi s¶n b¶o ®¶m nÕu xÐt thÊy cÇn thiÕt”, ®ång thêi quy ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm, quyÒn h¹n cña c¸n bé tÝn dông, ng©n hµng. c. Quy ®Þnh vÒ xö lý quyÒn sö dông ®Êt ch­a nhÊt qu¸n. Tµi s¶n b¶o ®¶m tiÒn vay lµ quyÒn sö dông ®Êt vµ tµi s¶n g¾n liÒn víi ®Êt chiÕm 75 -80% gi¸ trÞ tµi s¶n b¶o ®¶m tiÒn vay cßn tån ®äng. C¸c v¨n b¶n h­íng dÉn hiÖn hµnh vÒ xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m tiÒn vay nh­ NghÞ ®Þnh sè 178/1999/N§-CP vµ Th«ng t­ sè 03/2001/TTLT-NHNN-BTP-BCA-BTC-TC§C ngµy 23/4/2001 chØ quy ®Þnh c¸c bªn ®­îc quyÒn tho¶ thuËn vÒ viÖc xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m phï hîp víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai chø ch­a nªu ra c¸c ph­¬ng thøc xö lý cô thÓ ®èi víi quyÒn sö dông ®Êt vµ tµi s¶n g¾n liÒn víi ®Êt. XuÊt ph¸t tõ thùc tiÔn vµ lý lu©n trªn, ngµy 5/10/2001, Thñ t­íng ChÝnh phñ ra QuyÕt ®Þnh sè 149/2001/Q§-TTg vÒ viÖc phª duyÖt ®Ò ¸n xö lý nî tån ®äng cña c¸c NHTM. Theo quyÕt ®Þnh nµy, vÒ c¬ chÕ xö lý ®·”cëi trãi”cho ng©n hµng trªn nhiÒu mÆt. VÒ c¬ chÕ xö lý: c¸c NHTM, c«ng ty qu¶n lý nî vµ khai th¸c tµi s¶n cña NHTM ®­îc chñ ®éng xö lý c¸c tµi s¶n b¶o ®¶m nî vay kÓ c¶ tµi s¶n lµ bÊt ®éng s¶n bao gåm ®Êt, tµi s¶n g¾n liÒn víi ®Êt thuéc quyÒn ®Þnh ®o¹t cña ng©n hµng theo c¸c h×nh thøc sau: Tù b¸n c«ng khai trªn thÞ tr­êng B¸n qua Trung t©m dÞch vô vf b¸n ®Êu gi¸ tµi s¶n B¸n cho c«ng ty mua b¸n nî cña Nhµ n­íc C¸c NHTM, c«ng ty qu¶n lý nî vµ khai th¸c tµi s¶n ®­îc xö lý tµi s¶n lµ bÊt ®éng s¶n bao gåm c¶ ®Êt, tµi s¶n g¾n liÒn víi ®Êt kh«ng cßn buéc ph¶i xin phÐp chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng vµ kh«ng buéc ph¶i uû quyÒn cho Trung t©m b¸n ®Êu gi¸. Còng theo quyÕt ®Þnh cµy gi¸ b¸n c¸c tµi s¶n b¶o ®¶m nî vay cã thÓ cao h¬n hoÆc thÊp h¬n gi¸ trÞ nî tån ®äng (gèc, l·i). §©y lµ c¬ së ph¸p lý quan träng ®Ó NHTM yªn t©m khi xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m. Tuy nhiªn trong QuyÕt ®Þnh 149/2001/Q§-TTg ch­a quy ®Þnh h×nh thøc b¸n c«ng khai triªn thÞ tr­êng lµ nh­ thÕ nµo? Tr×nh tù, thñ tôc thùc hiÖn theo quy ®Þnh nµo... v× h×nh thøc b¸n c«ng khai triªn thÞ tr­êng lµ mét h×nh thøc míi mÎ, khi ¸p dông sÏ cã nhiÒu lóng tóng, v× vËy ng©n hµng Nhµ n­íc cÇn cã h­íng dÉn vÒ vÊn ®Ò nµy lµm c¬ së ph¸p lý cho c¸c tæ chøc tÝn dông thùc hiÖn. d. HiÖu lùc cña giao dÞch b¶o ®¶m. Theo kho¶n 2 §iÒu 16 NghÞ ®Þnh sè 165/1999/N§-CP ngµy 19/11/1999 cña ChÝnh phñ vÒ giao dÞch b¶o ®¶m quy ®Þnh:”Giao dÞch b¶o ®¶m bÞ v« hiÖu kh«ng lµm ¶nh h­ëng ®Õn nghÜa vô ®­îc b¶o ®¶m, trõ tr­êng hîp giao dÞch b¶o ®¶m lµ ®iÒu kiÖn cã hiÖu lùc cña nghÜa vô ®­îc b¶o ®¶m.” Giao dÞch thùc chÊt lµ hîp ®ång cÇm cè, thÕ chÊp, b¶o l·nh theo ®ã bªn b¶o ®¶m cam kÕt víi bªn nhËn b¶o ®¶m vÒ viÖc dïng tµi s¶n ®Ó b¶o ®¶m thùc hiÖn nghÜa vô. Do vËy, c¸n bé tÝn dông hiÓu r»ng nÕu c¸c bªn ®· tho¶ thuËn giao dÞch b¶o ®¶m lµ ®iÒu kiÖn cã hiÖu lùc cña nghÜa vô b¶o ®¶m th× giao dÞch b¶o ®¶m v« hiÖu sÏ dÉn ®Õn hîp ®ång tÝn dông v« hiÖu. V× vËy, tµi s¶n b¶o ®¶m ®­îc tr¶ l¹i vµ kh¸ch hµng kh«ng ph¶i tr¶ l·i cho kho¶n vay ®· sö dông khi giao dÞch b¶o ®¶m v« hiÖu. §iÒu nµy g©y khã kh¨n cho c¸c ng©n hµng bëi v× ng©n hµng vÉn ph¶i tr¶ l·i cho kho¶n vèn huy ®éng tõ tæ chøc, d©n c­. V× vËy cÇn quy ®Þnh l¹i theo c¸c h­íng sau: Giao dÞch b¶o ®¶m v« hiÖu kh«ng lµm ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu lùc cña nghÜa vô ®­îc b¶o ®¶m. Nªu râ nh÷ng giao dich b¶o ®¶m nµo lµ ®iÒu kiÖn cã hiÖu lùc cña nghÜa vô ®­îc b¶o ®¶m. C¸c ng©n hµng cÇn chó ý khi ky kÕt hîp ®ång ®ã lµ hîp ®ång b¶o ®¶m ph¶i ®­îc ký vµ cã hiÖu lùc tr­íc ngµy ký hîp ®ång tÝn dông. 1.3. §èi víi c«ng t¸c thÈm ®Þnh. ViÖc thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c b­íc, c¸c thñ tôc cÇn thiÕt gióp ng©n hµng cã ®­îc nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vÒ kh¸ch hµng vµ dù ¸n. Bá qua hay xem nhÑ mét yÕu tè nµo ®ã ®ång nghÜa víi ng©n hµng chÊp nhËn mét tû lÖ rñi ro. Trong c«ng t¸c thÈm ®Þnh cÇn nhÊn m¹nh yÕu tè uy tÝn kh¸ch hµng vµ kh¶ n¨ng cña hä. §©y cã thÓ coi lµ yÕu tè quan träng nhÊt, yÕu tè b¶o ®¶m tiÒn vay cÇn ®­îc thÈm ®Þnh chÝnh x¸c v× nã nh»m h¹n chÕ rñi ro mÊt vèn cho ng©n hµng. §èi víi mãn vay kh«ng cã b¶o ®¶m tiÒn vay, cÇn ­u tiªn kh¸ch hµng ®· ®­îc kiÓm to¸n ®éc lËp, cã tÝn nhiÖm víi ng©n hµng. §èi víi c¸c dù ¸n cÇn t¨ng c­êng tÝnh khoa häc, gi¶m sù chñ quan, c¶m tÝnh khi quyÕt ®Þnh cho vay b»ng c¸ch ng©n hµng giao cho c¸c c¸n bé tÝn dông cã n¨ng lùc, kinh nghiÖm cïng nghiªn cøu tham kh¶o vµ ®­a ra c¸c chØ tiªu ®èi víi c¸c ngµnh ng©n hµng cho vay. NÕu thÊy cÇn thiÕt cã thÓ tham kh¶o ý kiÕn cña c¸c chuyªn gia. 1.4. §èi víi viÖc thùc hiÖn hîp ®ång tÝn dông. Qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång tÝn dông cÇn ®­îc quan t©m s©u s¸ h¬n, ®Æc biÖt lµ qu¸ tr×nh kiÓm tra sau khi ph¸t tiÒn vay ®Ó x¸c ®Þnh tiÒn vay cã ®­îc sö dông ®óng môc ®Ých kh«ng, ®iÒu kiÖn vÒ tµi s¶n b¶o ®¶m vµ c¸c vÊn ®Ò ph¸t sinh khi thùc hiÖn dù ¸n nh»m h¹n chÕ, ph¸t hiÖn rñi ro tõ ®ã cã c¸c biÖn ph¸p xö lý thÝch hîp vµ kÞp thêi. 2. Mét sè kiÕn nghÞ 2.1. §èi víi c¬ quan Nhµ n­íc. a. ChÝnh phñ vµ c¸c c¬ Bé, ngµnh liªn quan. Nhµ n­íc cÇn t¹o mét m«i tr­êng kinh doanh b×nh ®¼ng gi÷a c¸c doanh nghiÖp, hoµn thiÖn vµ thèng nhÊt c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt, chÝnh s¸ch ®Ó t¹o mét c¬ së æn ®Þnh vµ c¨n cø ph¸p lý v÷ng ch¾c cho qua tr×nh ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång tÝn dông. M«i tr­êng kinh doanh ®ång nhÊt vµ hµnh lanh ph¸p lý v÷ng ch¾c sÏ gióp qu¸ tr×nh ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång tÝn dông kh¸ch quan h¬n. Sù thèng nhÊt gi÷a c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ ®­êng lèi ph¸t triÓn kinh tÕ gi÷a trung ù¬ng víi ®Þa ph­¬ng, gi÷a c¬ quan chñ qu¶n vµ c¸c bé, ngµnh gióp cho c¸n bé tÝn dông kh«ng lóng tóng trong qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh còng nh­ quyÕt ®Þnh cho vay. Nhµ n­íc cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch b¶o vÖ s¶n xuÊt trong n­íc, qu¶n lý thÞ tr­êng, ®Èy m¹nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp..... ChÝnh phñ vµ c¸c Bé, ngµnh t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn c¸c chî b¸n ®Çu gi¸, chî bu«n b¸n bÊt ®éng s¶n vµ ban hµnh c¸c quy ®Þnh vÒ tû suÊt vèn ®Çu t­, ®Þnh møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu trong c¸c ngµnh, lÜnh vùc cô thÓ ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c c¸n bé tÝn dông thuË lîi trong viÖc thÈm ®Þnh møc vèn ®Çu t­ vµ daonh thu, chi phÝ s¶n xuÊt hµng n¨m. C¸c Bé ngµnh cÇn hÖ thèng ho¸ c¸c th«ng tin liªn quan ®Õn c¸c lÜnh vùc mµ ngµnh m×nh ®¶m tr¸ch, c«ng bè c«ng khai hµng n¨m qua c¸c tµi liÖu chuyªn ngµnh gióp cho chñ ®Çu t­ còng nh­ ng©n hµng thuËn lîi h¬n trong viÖc thu thËp th«ng tin thÈm ®Þnh dù ¸n. CÇn quy ®Þnh râ h¬n tr¸ch nhiÖm cña chñ ®Çu t­ vµ ng­êi cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh ®Çu t­, tr¸ch nhiÖm cña c¸c bªn ®èi víi viÖc thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t­. §Æc biÖt lµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c Bé ngµnh vµ c¸c c¬ quan cã liªn quan trong xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m vµ nî vay tån ®äng. Bé Tµi chÝnh h­íng dÉn miÔn gi¶m thuÕ vµ c¸c nghÜa vô tµi chÝnh kh¸c ®èi víi nhµ n­íc khi c¸c NHTM, c«ng ty qu¶n lý nî vµ khai th¸c tµi s¶n cña NHTM b¸n c¸c tµi s¶n b¶o ®¶m nî vay. Bé T­ ph¸p h­íng dÉn, chØ ®¹o, ®«n ®èc c¸ c¬ quan thi hµnh ¸n bµn giao cho NHTM c¸c tµi s¶n b¶o ®¶m nî vay ®· ®­îc Toµ ¸n giao cho NHTM ®Ó xö lý. H­íng dÉn thñ tôc ®¨ng ký, c«ng chøng ®èi víi tµi s¶n b¶o ®¶m nî vay do c¸c NHTM, c«ng ty Qu¶n lý vµ khai th¸c tµi s¶n cña NHTM b¸n theo hinh thøc b¸n ®Êu gi¸, b¸n c«ng khai... Tæng côc §Þa chÝnh, Bé X©y dùng h­íng dÉ theo thÈm quyÒn vÒ thñ tôc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn së h÷u, quyÒn sö dông ®èi víi ®Êt vµ tµi s¶n g¾n liÒn víi ®Êt khi NHTM, c«ng ty Qu¶n lý nî vµ khai th¸c tµi s¶n b¶o ®¶m b¸n tµi s¶n b¶o ®¶m nî vay. Bé C«ng an, Bé Giao th«ng v©n t¶i h­íng dÉn theo thÈm quyÒn ®¨ng ký ph­¬ng tiÖn giao th«ng vËn tµi lµ tµi s¶n liªn quan ®Õn nî tån ®äng ®­îc b¸n, chuyÓn nh­îng. Bé C«ng an cã tr¸ch nhiÖm b¶o vÖ tµi s¶n quèc gia, b¶o vÖ viÖc thùc thi ph¸p luËt trong xö lý nî tån ®äng. b. Ng©n hµng nhµ n­íc. Ph¸t huy vai trß ®iÒu phèi th«ng tin cña Trung t©m th«ng tin tÝn dông (CIC) Trung t©m th«ng tin tÝn dông CIC thuéc vô tÝn dông ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt nam ®· ®i vµo ho¹t ®éng trong vµo n¨m qua víi nhiÖm vô chñ yÕu lµ thu thËp th«ng tin vÒ quan hÖ tÝn dông gi÷a c¸c tæ chøc tÝn dông thµnh viªn víi c¸c doanh nghiÖp lín, chñ yÕu lµ theo dâi nî qu¸ h¹n. §Ó gióp cho c¸c nghiÖp vô ng©n hµng nãi chung vµ qu¸ tr×nh ký kÕt hîp ®ång tÝn dông nãi riªng, CIC cÇn ph¶i ®­îc ph¸t triÓn ®Ó bao qu¸t mäi th«ng tin liªn quan ®Õn mäi ho¹t ®éng cña ng©n hµng. Ph¸t huy vai trß cña HiÖp héi ng©n hµng trong viÖc gióp ®ì ngan hµng héi viªn. Ng©n hµng Nhµ n­íc cÇn cã c¬ chÕ cho phÐp HiÖp héi ng©n hµng tham gia víi NHNN vÒ mét sè vÊn ®Ò liªn quan ®Õn quyÒn lîi cña c¸c ng©n hµng héi viªn. Cô thÓ trong c¸c tr­êng hîp sau: Ban hµnh c¬ chÕ chÝnh s¸ch liªn quan ®Õn tæ chøc tÝn dông. Tham gia vµo s¾p xÕp, c¬ cÊu l¹i tæ chøc tÝn dông Tham gia vµo viÖc ph©n lo¹i tæ chøc tÝn dông §­îc cung cÊp c¸c th«ng tin liªn quan ®Õn viÖc chÊn chØnh c¸c tæ chøc tÝn dông. HiÖp héi ng©n hµng cÇn ®­îc tham gia vµo c¸c c«ng viÖc trªn ®Ó cã thÓ gióp ®ì c¸c ng©n hµng vÒ chuyªn m«n còng nh­ th«ng tin trong qu¸ tr×nh thÈm ®Þnh dù ¸n, ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång tÝn dông. Gióp ®ì vÒ chuyªn m«n. Ng©n hµng Nhµ n­íc cÇn hÖ thèng ho¸ nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ thÈm ®Þnh tÝn dông, quy tr×nh cho vay nh»m hç trî cho qu¸ tr×nh ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång ®­îc thuËn lîi h¬n. NHNN cÇn ®­a ra chØ tiªu, chuÈn ho¸ tõng ngµng, lÜnh vùc ®Ó c¸n bé tÝn dông cã c¨n cø khi quyÕt ®Þnh cho vay, tõng b­íc hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ ng©n hµng. NHNN cÇn chØnh söa vµ ban hµnh mét sè c¬ chÕ tÝn dông, vµ quy tr×nh thñ tôc cho vay ®ång tµi trî cña nhiÒu ng©n hµng th­¬ng m¹i cho phï hîp víi m«i tr­êng ph¸p lý ë ViÖt Nam, quy ®Þnh vÒ b¶o ®¶m tµi s¶n b¶o ®¶m tiÒn vay cÇn chØnh söa linh ho¹t h¬n cho phï hîp víi thùc tÕ ®Ó ®¶m b¶o quyÒn thu håi nî cña ng©n hµng. 2.2. Víi NHTMCP c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ViÖt Nam (VPBank) Th­êng xuyªn hoµn thiÖn nh÷ng v¨n b¶n cho vay phï hîp víi thùc tÕ nh»m b¶o ®¶m an toµn trong ho¹t ®éng cho vay. Nh÷ng quy ®Þnh chÕ ®é tÝn dông lu«n lµ c¬ së ®Ó c¸n bé tÝn dông thùc hiÖn, c¸c quy ®Þnh chi tiÕt ®Çy ®ñ sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸n bé tÝn dông hoµn thµnh tèt nhiÖm vô cña m×nh, ®¶m b¶o an toµn vµ n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông. Ng­îc l¹i, nÕu quy ®Þnh kh«ng râ rµng, cô thÓ th× ho¹t ®éng cho vay gÆp nhiÒu khã kh¨n, ¶nh h­ëng ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh còng nh­ uy tÝn cña ng©n hµng. Do vËy cÇn tiÕp tôc hoµn thiÖn c¸c quy ®Þnh ®Ó ®¸p øng nh÷ng ®ßi hái thùc tÕ lµ hÕt søc quan träng. NHTMCP c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ViÖt Nam cÇn: H­íng dÉn kÞp thêi c¸c v¨n b¶n cña ChÝnh phñ, cña NHNN ban hµn ®Ó c¸c phßng lµm c«ng t¸c cho vay thùc thi thuËn lîi vµ chÝnh x¸c h¬n. Ban hµnh c¸c quy tr×nh h­íng dÉn cô thÓ vÒ nghiÖp vô liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cho vay, thu nî... Thu thËp kÞp thêi ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c c¸c th«ng tin vÒ kh¸ch hµng. ChÊt l­îng cña qu¸ tr×nh thùc hiÖn vµ ký kÕt hîp ®ång tÝn dông phô thuéc rÊt nhiÒu vµo ®é chÝnh x¸c cña th«ng tin, chÊt l­îng th«ng tin. Th«ng tin ®Çu tiªn mµ ng©n hµng nhËn ®­îc do kh¸ch hµng cung cÊp. ChÝnh v× vËy mµ ng­êi ®i vay bao giê còng cung cÊp nh÷ng th«ng tin cã ®é sai lÖch nhÊt ®Þnh ®Ó cè g¾ng vay ®­îc vèn. §Ó h¹n chÕ vµ ng¨n chÆn rñi ro, ng©n hµng cÇn ph¶i t×m kiÕm c¸c th«ng tin chÝnh x¸c b»ng c¸c biÖn ph¸p nh­: §iÒu tra trùc tiÕp doanh nghiÖp xin vay vèn, thùc hiÖn pháng vÊn trùc tiÕp ®Ó thu thËp th«ng tin, kiÓm tra th«ng tin tõ ®ã cã thÓ ph¸t hiÖn nh÷ng m©u thuÉn víi hå s¬ xin vay. Thu thËp th«ng tin tõ nh÷ng nguån bªn ngoµi gióp cho ng©n hµng cã th«ng tin chÝnh x¸c, cã thÓ tõ nh÷ng c¬ quan h÷u quan, c¸c chuyªn gia t­ vÊn, c¸c ®èi t¸c cña kh¸ch hµng vay vèn.. C¸n bé tÝn dông tÝch cùc chñ ®éng t×m kiÕm th«ng tin ®Ó n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông, gi¶m thêi gian vµ chi phÝ trong thÈm ®Þnh vµ ký kÕt thùc hiÖn hîp ®ång tÝn dông. Hoµn thiÖn h¬n n÷a néi dung vµ ph­¬ng ph¸p thÈm ®Þnh. Cã thÓ nãi thÈm ®Þnh toµn diÖn mäi ph­¬ng diÖn, néi dung cña dù ¸n lµ mét trong nh÷ng yªu cÇu quan träng nhÊt cho qu¸ tr×nh ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång tÝn dông diÔn ra thuËn lîi, kh¸ch quan nhÊt, gi¶m thiÓu rñi ro. CÇn ph¶i nhÊn m¹nh r»ng mäi néi dung cña dù ¸n ®Òu cã mèi liªn hÖ mËt thiÕt víi nhau, kh«ng thÓ t¸ch rêi. C¶ hai ph­¬ng diÖn thÈm ®Þnh tµi chÝnh vµ phi tµi chÝnh ph¶i ®­îc kÕt hîp chÆt chÏ víi nhau nh»m ®­a ra kÕt luËn chÝnh x¸c nhÊt. X©y dùng chiÕn l­îc gi¸ c¶. Ng©n hµng cÇn x©y dùng ph­¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ phï hîp, dùa trªn l·i suÊt c¬ b¶n, ®é rñi ro cña ng­êi vay, mèi quan hÖ víi hä, thÕ m¹nh cña ng©n hµng hoÆc trªn c¬ së c¶m nhËn ®èi víi thÞ tr­êng. Ng©n hµng cÇn x¸c ®Þnh chiÕn l­îc gi¸ c¶ trªn c¬ së chi phÝ nh»m ®¶m b¶o bï ®¾p vèn vµ ®¹t lîi nhuËn môc tiªu hay v× tèi ®a ho¸ lîi nhuËn, bëi v× ®iÒu quan t©m cña doanh nghiÖp lµ l·i suÊt cho vay ®èi víi hä. Mét c¬ chÕ l·i suÊt phï hîp ph¶i t¹o ra ®­îc sù chñ ®éng cho c¶ ng©n hµng vµ ng­êi ®i vay. Ng©n hµng cÇn ph¶i gi¶i chi phÝ ho¹t ®éng th«ng qua viÖc t¨ng c­êng, ph¸t triÓn dÞch vô, biÕn nguån thu tõ dÞch vô trë thµnh nguån thu ®¸ng kÓ ®Ó lîi nhuËn thu ®­îc trªn c¶ gãi dÞch vô t¨ng tèi ®a. §iÒu nµy ®ßi hái sù liªn kÕt chÆt chÏ gi÷a c¸c bé phËn ®Ó qu¶n trÞ tèt chi phÝ, ®¶m b¶o møc c¹nh tranh hîp lý, duy tr× lîi nhuËn æn ®Þnh. X©y dùng chiÕn l­îc kh¸ch hµng T×m kiÕm kh¸ch hµng míi Qua c¸c héi th¶o, héi chî vµ phèi hîp víi chÝnh quyÒn c¸c ®Þa ph­¬ng ®Ó cã thÓ tiÕp cËn víi c¸c lµng nghÒ ®Ó cho vay c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu, ®Æc biÖt c¸c doanh nghiÖp míi thµnh lËp ch­a cã quan hÖ tiÒn vay víi ng©n hµng nµo vµ ®ang t×m ng©n hµng tin cËy. Duy tr× mèi quan hÖ l©u dµi víi kh¸ch hµng. Sù tån t¹i cña ng©n hµng phô thuéc vµo sù trung thµng cña kh¸ch hµng. V× thÕ bªn c¹nh ph¸t hiÖn nh÷ng kh¸ch hµng tiÒm n¨ng cÇn th­êng xuyªn ph©n lo¹i kh¸ch hµng ®Ó cã sù hç trî, t­ vÊn kÞp thêi vµ duy tr× mèi quan hÖ g¾n bã mËt thiÕt, l©u dµi víi ng©n hµng. Ng©n hµng cÇn tæ chøc nh÷ng cuéc gÆp gì tiÕp xuc víi kh¸ch hµng ®Ó gi¶i to¶ nh÷ng khóc m¾c trong quan hÖ tÝn dông. §ã lµ c¬ héi tèt ®Ó ng­êi cã vèn vµ ng­êi thiÕu vèn hiÓu nhau h¬n vµ t×m mäi c¸ch ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña hai bªn. §a d¹ng ho¸ kh¸ch hµng Ng©n hµng cÇn më réng c¸c lo¹i kh¸ch hµng, tiÕp tôc cho ®Þnh h­íng phôc vô ng©n hµng võa vµ nhá, c¸ nh©n vµ më réng viÖc cho vay ®èi víi doanh nghiÖp lín, doanh nghiÖp Nhµ n­íc. §a d¹ng ho¸, t¹o sù linh ho¹t trong tµi s¶n b¶o ®¶m tiÒn vay. Do c¸c v¨n b¶n vÒ tµi s¶n b¶o ®¶m cßn nhiÒu bÊt cËp nªn ng©n hµng cÇn quan t©m h¬n ®Õn viÖc ®¸nh gi¸, kiÓm tra tµi s¶n bao ®¶m, tr¸nh v­íng m¾c khi xö lý g©y khã kh¨n cho ng©n hµng, kh¸ch hµng vµ c¸c c¬ quan cã liªn quan nh»m ®¸nh gi¸ l¹i toµn diÖn tµi s¶n b¶o ®¶m, tho¶ thuËn c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý cô thÓ nh»m chuyÓn giao tµi s¶n b¶o ®¶m cho ng©n hµng dÔ dµng h¬n. Ng©n hµng cÇn quan t©m h¬n ®Õn viÖc cho vay kh«ng cã b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n. MÆc dï b¶o ®¶m tiÒn vay cã ý nghÜa quan träng trong h¹n chÕ rñi ro tÝn dông nh­ng qu¸ chó träng ®Õn yÕu tè nµy ch­a h¼n lµ tèt, ®iÒu nµy lµm viÖc ký kÕt hîp ®ång tÝn dông gÆp nhiÒu khã kh¨n, gi¶m chÊt l­îng tÝn dông. Nªn tr¸nh nh÷ng kho¶n nî khã ®ßi. Mét sè hiÓm ho¹ dÉn ®Õn nî khã ®ßi Cho vay v­ît qu¸ gi¸ trÞ cña ®¶m b¶o: HËu qu¶ cña sù mÊt gi¸ vÒ ®Êt ®ai vµ bÊt ®éng s¶n, viÖc kh«ng duy tr× næi møc l·i hîp lý cña c¸c cæ phÇn, tin t­ëng vµ c¸c giÊy b¶o l·nh kÐm gi¸ trÞ...Nh÷ng khuyÕt tËt nµy cã thÓ ®­îc h¹n chÕ b»ng viÖc kiÓm ®Þnh vµ thanh tra th­êng kú. Qu¶n lý tµi kho¶n yÕu kÐm: T×nh tr¹ng nµy bao gåm viÖc th­êng xuyªn rót tiÒn v­ît h¹n møc tho¶ thuËn vµ khiÕm khuyÕt trong viÖc kiÓm tra tµi kho¶n vµ ho¹t ®éng cña nã. HiÓu biÕt kh«ng thÊu ®¸o vÒ kh¸ch hµng: KÕt qu¶ cña viÖc kh«ng hiÓu biÕt thÊu ®¸o lµ ë chç b¶n chÊt thùc thô vµ môc ®Ých cña viÖc vay tiÒn ®· kh«ng ®­îc biÕt ®Õn. Ngay tõ ®Çu cÇn ph¶i cã ®­îc cµng nhiÒu th«ng tin thu l­îm vÒ kh¸ch hµng cµng tèt. L¹m dông qu¸ møc ‘tõ cho vay”: RÊt nhiÒu mãn nî khã ®ßi lµ hËu qu¶ cña viÖc cho vay nh­ cho vay kh¸ch hµng mµ kh«ng kiÓm chøng ®é tin cËy, cho nh÷ng kh¸ch hµng vay hä sö dông vµo môc ®Ých ®Çu c¬ hoÆc vÉn cho phÐp kh¸ch hµng ®­îc h­ëng c¸c kho¶n tiÒn øng tr­íc tiÕp theo trong khi nh÷ng dÊu hiÖu b¸o ®éng ®· lé râ. Thanh to¸n c¸c SÐc trªn c¬ së khi ch­a ®­îc bï trõ. Tr¸nh c¸c kho¶n nî khã ®ßi b»ng c¸ch: LÊy mäi th«ng tin cÇn thiÕt tõ cuéc ®µm tho¹i ®Ó cã thÓ ®¸nh giµ t­¬ng xøng vÒ ®Þa vÞ tµi chÝnh cña ng­êi vay. Tr¸nh nh÷ng quyÕt ®Þnh véi v· khi ch­a hiÓu biÕt ®Çy ®ñ vÒ ng­êi vay. Ph©n tÝch ®Çy ®ñ b»ng viÖc ¸p dông nh÷ng nguyªn t¾c cho vay c¬ b¶n vµ c¸c quy ®Þnh cña ng©n hµng. Ph¶i kh¼ng ®Þnh ®­îc r»ng kh¸ch hµng ®· nhËn thøc ®­îc ®Çy ®ñ vÒ bæn phËn cña m×nh. TiÕn hµnh kiÓm so¸t chÆt chÏ c¸c kho¶n øng tr­íc. Duy tr× kiÓm tra s¸t sao c¸c kho¶n øng tr­íc. Chó ý nh÷ng dÊu hiÖu b¸o ®éng tr­íc c¸c vÊn ®Ò n¶y sinh. Hµnh ®éng kÞp thêi khi mãn nî cã dÊu hiÖu vi ph¹m, ch¼ng h¹n nh­ chËm chÔ trong viÖc tr¶ nî theo yªu cÇu. L­u ý ®Õn chØ thÞ cña bªn thø 3 vµ ph¶i nhí r»ng ng­êi lµm ®¬n lu«n lµ ng­êi tr¶ nî duy nhÊt. Ph¶i thËn träng khi gi¸m ®Þnh c¸c kho¶n øng tr­íc dïng vµo c¸c môc ®Ých ®Çu c¬. Mét ho¹t ®éng kinh doanh nh­ vËy cÇn ph¶i ®­îc gi¸m ®Þnh bëi c¸n bé cã quan hÖ tíi lo¹i h×nh kinh doanh nh­ thÕ. 2.3. víi kh¸ch hµng cña VPBank. Doanh nghiÖp ®ãng vai trß lµ kh¸ch hµng, ®èi t¸c kinh doanh cña ng©n hµng do ®ã cã hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng cña ng©n hµng bÞ chi phèi kh¸ lín bëi hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. §Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho qu¸ tr×nh ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång tÝn dông t¹i ng©n hµng, doanh nghiÖp cÇn lµm nh÷ng viÖc sau: Cung cÊp cho ng©n hµng sè liÖu chÝnh x¸c, nhanh chãng nhÊt. Hîp t¸c víi ng©n hµng trong khi tiÕn hµnh thÈm ®Þnh dù ¸n, ®¸nh gi¸ ®óng møc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp cña ng©n hµng. Lu«n gi÷ mèi quan hÖ qua l¹i th­êng xuyªn víi kh¸ch hµng vÒ mét sè th«ng tin nh­ nhu cÇu vÒ vèn ho¹t ®éng, tèc ®é l­u chuyÓn hµng ho¸, t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh.. t¹o ®iÒu kiÖn cho dù ¸n diÔn ra tr«i ch¶y. C¸c doanh nghiÖp nªn thùc hiÖn chÕ ®é kiÓm to¸n hiÖn ®¹i, chÝnh x¸c theo ®óng quy ®Þnh cña Nhµ n­íc. KÕt luËn Hoµn thiÖn chÕ ®é ph¸p lý vÒ hîp ®ång tÝn dông ng¾n h¹n lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò cÊp b¸ch vµ cÇn thiÕt ®Ó n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông vµ h¹n chÕ rñi ro trong ho¹t ®éng cña ng©n hµng th­¬ng m¹i. Tõ khi ho¹t ®éng, NHTMCP c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ViÖt Nam ®· cã nhiÒu cè g¾ng ®Ó hoµn thiÖn chÕ ®é ph¸p lý vÒ ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång tÝn dông nãi chung vµ hîp ®ång tÝn dông ng¾n h¹n nãi riªng. Tuy nhiªn lµ mét ng©n hµng míi ®­îc thµnh lËp h¬n 10 n¨m nh­ng viÖc ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång tÝn dông cßn nhiÒu bÊt cËp. §Ó kh¾c phôc vµ lµm ®­îc nh÷ng c«ng viÖc nµy ®ßi hái ng©n hµng ph¶i cã sù nghiªn cøu s©u s¾c, cã nh÷ng biÖn ph¸p tæng hîp phèi hîp víi c¸ c¬ quan chøc n¨ng nh»m gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò nµy. Trong thêi gian thùc tËp t¹i NHTMCP c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ViÖt Nam, t¸c gi¶ ®· cè g¾ng t×m hiÓu c¸c vÊn ®Ò ph¸p lý còng nh­ thùc tiÔn ¸p dông chÕ ®é ph¸p lý vÒ hîp ®ång tÝn dông ng¾n h¹n vµ nªu ®­îc mét sè gi¶i ph¸p, kiÕn nghÞ nh»m ®ãng gãp vµo viÖc hoµn thiÖn m«i tr­êng ph¸p lý cho ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång tÝn dông ng¾n h¹n. Tuy nhiªn do thêi gian thùc tËp cã h¹n còng nh­ tr×nh ®é cßn h¹n chÕ nªn ®Ò tµi kh«ng tr¸nh khái thiÕu sãt, rÊt mong cã ®­îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp tõ phÝa c¸c thÇy c«, b¹n ®äc ®Ó t¸c gi¶ cã ®iÒu kiÖn n©ng cao hiÓu biÕt vÒ c¶ lý luËn vµ thùc tiÔn. Tµi liÖu tham kh¶o I. V¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt LuËt Doanh nghiÖp 12/6/1999 LuËt Ng©n hµng Nhµ n­íc 12/12/1997 LuËt c¸c tæ chøc tÝn dông 12/12/1997 LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp 30-12-1993 Ph¸p lÖnh hîp ®ång kinh tÕ 25-9-1989 N§ 178/1999/N§-CP 29/12/1999 cña ChÝnh phñ vÒ b¶o ®¶m tiÒn vay cña c¸c tæ chøc tÝn dông N§ 165/1999/N§-CP 29/11/1999 cña ChÝnh phñ vÒ giao dÞch b¶o ®¶m Q§ 95/1998/Q§-TTg 15/5/1998 cña TTg vÒ thanh to¸n nî giai ®o¹n II Q§ 5/1998/Q§-TTg 5/1/2000 cña TTg söa ®æi, bæ xung Q§ 95 cña TTg vÒ thanh to¸n nî giai ®o¹n II Q§ 688/2001/Q§-NHNN 27/11/2000 cña Thèng ®èc ng©n hµng Nhµ n­íc vÒ thùc hiÖn chuyÓn nî qu¸ h¹n c¸c kho¶n vay cña kh¸ch hµng t¹i c¸c tæ chøc tÝn dông Q§1627/2001/Q§- NHNN 31/12/2001 cña Thèng ®èc ng©n hµng Nhµ n­íc vÒ viÖc ban hµng quy chÕ cho vay cña tæ chøc tÝn dông ®èi víi kh¸ch hµng Q§ 174/2002/NHNN-TD 21/2/2002 cña Thèng ®èc ng©n hµng Nhµ n­íc vÒ viÖc xö lý nî qu¸ h¹n t«ng ®éng kh«ng cã tµi s¶n b¶o ®¶m theo quyÕt ®Þnh 149/2001/Q§-TTg ngµy 5/10/2001 cña TTg ChØ thÞ 01/2002/CT-NHNN 07/01/2002 cña Thèng ®èc ng©n hµng Nhµ n­íc vÒ viÖc xö lý nî qu¸ h¹n t¹i c¸c NHTM ChØ thÞ 02/2002/CT-NHNN 30/1/2002 cña Thèng ®èc NHNN vÒ viÖc trÊn chØnh c«ng t¸c xö lý nî qu¸ h¹n t¹i c¸c NHTM Tµi liÖu tham kh¶o kh¸c Gi¸o tr×nh LuËt kinh tÕ - §HKTQD Gi¸o tr×nh nghiÖp vô kinh doanh ng©n hµng - Häc viÖn ng©n hµng- NXB Thèng kª B¸o c¸o th­êng niªn cña ng©n hµng VPBank 2002 Quy chÕ nh©n viªn VPBank 10/4/1999 T¹p chÝ T¹p chÝ ng©n hµng sè 11/2001: Mét sè nguyªn nh©n chÝnh g©y nî khã ®ßi cho c¸c NHTM - Phan Lª PTKT 37/2001: Nî qu¸ h¹n vµ c¸c vÊn ®Ò gi¶i quyÕt nî qu¸ h¹n cña hÖ thèng NHVN hiÖn nay - TS §Æng TiÕn §ên; TS Vâ ThÞ ¸nh TuyÕt TC-NH 4/2001: Xö lý nî tån ®äng cÇn cã sù phèi hîp cña c¸c ngµnh h÷u quan - NguyÔn V¨n Ph­¬ng TC-NH 4/2001: Nî qu¸ h¹n- vÊn ®Ò cÇn tiÕp tôc ®­îc gi¶i quyÕt - TS §µo Minh Phóc TC 3/2002: VÊn ®Ò xö lý nî xÊu cña c¸c TCTD vµ doanh nghiÖp _ TS NguyÔn §×nh Tµi TC-NH 3/2000: Mua b¸n nî - Mét s¶n phÈm tÊt yÕu cña kinh tÕ thÞ tr­êng _ TS NguyÔn Nh­ Minh TT TC TT 18/2001: Mét sè kiÕn nghÞ cña c¸c ng©n hµng héi viªn hiÖp héi ng©n hµng víi NHNN TT TC TT 1/2002: Quy ®Þnh vÒ tµi s¶n b¶o ®¶m tiÒn vay phï hîp víi thùc tiÔn _ NguyÔn V¨n Ph­¬ng Incombank 10/2001: Gi¶i ph¸p míi vÒ xö lý tµi s¶n b¶o ®¶m vµ nî vay tån ®äng D©n chñ vµ Ph¸p LuËt sè 12/2002: B¶n chÊt ph¸p lý cña Hîp ®ång tÝn dông Ng©n hµng DC vµ PL 10/2002: Khu«n khæ ph¸p lý míi ®Ó c¸c NHTM më réng cho vay ®èi víi kh¸ch hµng vay NN vµ PL 4/2002: VÒ ®Æc ®iÓm cña H§TD ng©n hµng.