Đề tài Nghiên cứu một số vấn đề quản lý tiền cho vay của các ngân hàng thương mại ở Việt Nam hiện nay

îc thµnh c«ng vµ nh­ vËy hä lµ nh÷nh ng­êi khao kh¸t nhËn mãn vay nhÊt. MÆt kh¸c, rñi ro ®¹o ®øc n¶y sinh trong c¸c thÞ tr­êng vay nî bëi v× nh÷ng ng­êi vay tiÒn cã ý muèn thùc hiÖn nh÷ng ho¹t ®éng kh«ng ®¸ng mong muèn theo quan ®iÓm cña ng­êi cho vay, khi nh÷ng ng­êi vay ®· cã mãn tiÒn vay, hä dÔ cã thÓ ®µu t­ vµo nh÷ng dù ¸n cã rñi ro cao. §Ó cã lîi nhuËn, c¸c ng©n hµng ph¶i v­ît qua nh÷ng vÊn ®Ò lùa chän ®èi nghÞch vµ rñi ro ®¹o ®øc nµy, nh÷ng vÊn ®Ò khiÕn cho sù vì nî cã thÓ x¶y ra. Sù cè g¾ng cña c¸c ng©n hµng ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò nµy gióp ta gi¶i thÝch nh÷ng nguyªn t¾c qu¶n lý c¸c mãn tiÒn cho vay sau ®©y. II.3.1. Sµng läc vµ gi¸m s¸t. Lùa chän ®èi nghÞch trong c¸c thÞ tr­êng cho vay ®ßi hái r»ng c¸c ng©n hµng ph¶i läc nh÷ng ng­êi m¹o hiÓm vay tÝn dông cã tiÓn väng tèt ra khái nh÷ng ng­êi m¹o hiÓm vay tÝn dông cã triÓn väng xÊu, nhê vËy c¸c mãn tiÒn cho vay sÏ cã lîi cho ng©n hµng ®ã. Nh»m thùc hiÖn viÖc sµng läc mét c¸ch cã hiÖu qu¶, c¸c ng©n hµng ph¶i tËp hîp th«ng tin tin cËy vÒ nh÷ng ng­êi vay tiÒn cã triÓn väng. Sµng läc mét c¸ch cã hiÖu qu¶ vµ tËp hîp th«ng tin, t¹o ra mét nguyªn t¾c quan träng cña viÖc qu¶n lý mãn tiÒn cho vay. Khi mét ng­êi ®Õn vay ng©n hµng, ng©n hµng n¾m b¾t th«ng tin vÒ ng­êi nµy vµ tiÕn hµnh ph©n tÝch xem ng­êi nµy cã ph¶i lµ ng­êi m¹o hiÓm vµ tÝn dông cã triÓn väng tèt ®Õn møc nµo, nã dù b¸o liªuj ng­êi ®ã cã khã kh¨n khi tanh to¸n mãn tiÒn vay hay kh«ng. ViÖc gi¸m s¸t va c­ìng chÕ thi hµnh nh÷ng qui ®Þnh h¹n chÕ. Mét khi mét mãn tiÒn cho vay ®­îc thùc hiÖn, ng­êi vay cã ý muèn tiÕn hµnh nh÷ng ho¹t ®éng rñi ro ®Ó mãn vay nµy cã thÓ Ýt cã kh¶ n¨ng thanh to¸n. §Ó gi¶m bít tÝnh chÊt cã thÓ nh­ vËy cña rñi ro ®¹o ®øc, c¸c ng©n hµng ph¶i theo nguyªn t¾c qu¶n lý tiÒn vay b»ng c¸ch gi¸m s¸t nh÷ng ho¹t ®éng cña ng­êi vay ®Ó xem liÖu hä cã tu©n theo nh÷ng quy ®Þnh hay kh«ng vµ c­ìng chÕ thi hµnh nh÷ng quy ®Þnh nÕu hä kh«ng tu©n theo. II.3.2. Quan hÖ kh¸ch hµng l©u dµi vµ quy t¾c tÝn dông Mét c¸ch n÷a ®Ó c¸c ng©n hµng thu ®­îc th«ng tin vÒ nh÷ng ng­êi vay tiÒn cña hä lµ nhê quan hÖ kh¸ch hµng l©u dµi-mét nguyªn lý quan träng kh¸c cña viÖc qu¶n lý ng©n hµng. Quan hÖ kh¸ch hµng l©u dµi gióp cho c¸c ng©n hµng cã thÓ ®èi phã víi nh÷ng sù bÊt ngê rñi ro ®¹o ®øc mµ ngay c¶ ng©n hµng còng kh«ng l­ên tr­íc ®­îc ë lóc ban ®Çu. Mèi quan hÖ kh¸ch hµng l©u dµi dÔ dµng cho viÖc tËp hîp th«ng tin. Ngoµi ra, c¸c ®iÒu kho¶n trong tho¶ ­íc vÒ møc tÝn dông nµy ®ßi hái h·ng ®ã cung cÊp th­êng xuyªn cho ng©n hµng nµy nh÷ng th«ng tin vÒ t×nh h×nh thu nhËp, tµi s¶n cã vµ tµi s¶n nî, vÒ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh…mét tho¶ ­íc vÒ møc tÝn dông lµ mét ph­¬ng ph¸p rÊt h÷u hiÖu ®Ó gi¶m chi phÝ cho viÖc sµng läc vµ t¹p hîp th«ng tin cña ng©n hµng . II.3.3.VËt thÕ chÊp vµ sè d­ bï. Nh÷ng b¾t buéc vÒ vËt thÕ chÊp ®èi víi tiÒn cho vay lµ nh÷ng c«ng cô quan träng ®Ó qu¶n lý ng©n hµng. VËt thÕ chÊp lµ vËt së h÷u ®­îc høa cho ng­êi cho vay nÕu ng­êi vay vì nî. Mét d¹ng riªng cña vËt thÕ chÊp b¾t buéc khi ng©n hµng cho vay th­¬ng m¹i gäi lµ sè d­ bï. Mét h·ng khi nhËn ®ù¬c tiÒn vay ph¶i gi÷ mét sè vèn tèi thiÓu b¾t buéc trong mét tµi kho¶n sÐc ë ng©n hµng cho nã vay. Ngoµi viÖc cã t¸c dông nh­ vËt thÕ chÊp, c¸c sè d­ bï gióp t¨ng ®­îc kh¶ n¨ng mãn tiÒn cho vay sÏ ®­îc hoµn tr¶. Sè d­ bï ®ãng vai trß nµy gióp ng©n hµng gi¸m s¸t ng­êi vay ®ã vµ ng¨n ngõa rñi ro ®¹o ®øc. BÊt kú thay ®æi quan träng nµo trong c¸c thñ tôc thanh to¸n cña ng­êi vay ®Òu lµ mét tÝn hiÖu b¸o cho ng©n hµng r»ng ph¶i tiÕn hµnh ®iÒu tra. Nh÷ng sè d­ bï gióp cho ng©n hµng dÔ gi¸m s¸t nh÷ng ng­êi vay tiÒn mét c¸ch hiÖu qu¶ h¬n vµ lµ mét c«ng cô qu¶m lý quan träng. II.3.4.H¹n chÕ tÝn dông Mét ph­¬ng ph¸p kh¸c ®Ó gióp nh÷ng ng©n hµng thµnh ®¹t ®èi phã víi lùa chän ®èi nghÞch vµ rñi ro ®¹o ®øc lµ viÖc h¹n chÕ tÝn dông. Nh÷ng ng©n hµng tõ chèi cho vay mÆc dï nh÷ng ng­êi vay s½n lßng thanh to¸n l·i suÊt ®· ®­îc c«ng bè thËm chÝ mét l·i suÊt cao h¬n. ViÖc h¹n chÕ tÝn dông cã hai d¹ng: D¹ng thø nhÊt diÔn ra khi mét ng©n hµng tõ chèi mét mãn cho vay víi sè l­îng bÊt kú nµo ®èi víi ng­êi vay, ngay c¶ khi ng­êi vay s½n lßng thanh to¸n mét l·i suÊt cao h¬n. D¹ng thø hai diÔn ra khi mét ng©n hµng s½n lßng cho vay nh­ng h¹n chÕ møc vay ®ã d­íi møc mµ ng­êi vay nµy muèn. §Ó ®Ò phßng rñi ro ®¹o ®øc c¸c ng©n hµng th­êng thùc hiÖn d¹ng h¹n chÕ tÝn dông thø hai v× mãn tiÒn vay ®­îc cµng lín th× ng­êi vay cµng cã nhiÒu ý muèn thùc hiÖn nh÷ng ho¹t ®éng khiÕn Ýt cã thÓ thanh to¸n ®­îc mãn vay ®ã. Ch­¬ng III: Thùc tr¹ng viÖc cho vay cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ë ViÖt Nam hiÖn nay. III.1.Quy chÕ cho vay cña c¸c tæ chøc tÝn dông ®èi víi kh¸ch hµng. Quy chÕ nµy ®­îc ban hµnh kÌm theo quyÕt ®Þnh sè 324/1998/Q§-NHNN nfgµy 30/9/1998 cña Thèng §èc Ng©n hµng Nhµ n­íc quy ®Þnh vÒ viÖc cho vay b»ng ®ång ViÖt Nam vµ ngo¹i tÖ cña tæ chøc tÝn dông ®èi víi kh¸ch hµng nh»m ®¸p øng nhu cÇu vèn cho s¶n xuÊt vµ kinh doanh, dÞch vô, ®Çu t­ ph¸t triÓn vµ ®êi sèng. Cô thÓ: quy chÕ quy ®Þnh vÒ: quyÒn tù chñ trong cho vay cña c¸c tæ chøc tÝn dông, nguyªn t¾c vay vèn, ®iÒu kiÖn vay vèn, lo¹i cho vay, ®èi t­îng cho vay, thêi h¹n cho vay, l·i suÊt cho vay, møc cho vay, tr¶ nî gèc vµ l·i. §iÒu 14: Quy ®Þnh vÒ hå s¬ vay vèn. Khi cã nhu cÇu vay vèn, kh¸ch hµng göi cho tæ chøc tÝn dông nh÷ng giÊy tê sau: GiÊy ®Ò nghÞ vay vèn. GiÊy ®Ò nghÞ vay vèn ph¶i cã néi dung c¬ b¶n nh­: tªn, ®Þa chØ kh¸ch hµng vay vèn, sè tiÒn cÇn vay, môc ®Ých vay vèn, c¸c cam kÕt vµ sö dông tiÒn vay, tr¶ nî, tr¶ l·i vµ c¸c cam kÕt kh¸c. Tæ chøc tÝn dông quy ®Þnh cô thÓ c¸c lo¹i tµi liÖu kh¸ch hµng cÇn ph¶i göi phï hîp víi ®Æc ®iÓm cô thÓ cña tõng lo¹i kh¸ch hµng. §iÒu 15: ThÈm ®Þnh vµ quyÕt ®Þnh cho vay. Tæ chøc tÝn dông x©y dùng quy ®Þnh tr×nh xÐt duyÖt cho vay theo nguyªn t¾c b¶o ®¶m tÝnh ®éc lËp vµ ph©n ®Þnh râ rµng tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n, tr¸ch nhiÖm liªn ®íi gi÷a kh©u thÈm ®Þnh vµ quyÕt ®Þnh cho vay. Tæ chøc tÝn dông kiÓm tra c¸c tµi liÖu kh¸ch hµng göi ®Õn, ®ång thêi tiÕn hµnh thÈm ®Þnh tÝnh kh¶ thi, hiÖu qu¶ cña dù ¸n ®Çu t­ hoÆc ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh vµ kh¶ n¨ng hoµn tr¶ nî vay. Trong thêi gian kh«ng qu¸ m­êi ngµy lµm viÖc ®èi víi cho vay ng¾n h¹n vµ kh«ng qu¸ 45 ngµy lµm viÖc ®èi víi cho vay trung, dµi h¹n kÓ tõ khi tæ chøc tÝn dông nhËn ®­îc ®Çy ®ñ hå s¬ vay vèn hîp lÖ vµ th«ng tin cÇn thiÕt cña kh¸ch hµng theo yªu cÇu cña tæ chøc vay ®èi víi kh¸ch hµng. Trong tr­êng hîp quy ®Þnh kh«ng cho vay, tæ chøc tÝn dông ph¶i th«ng b¸o cho kh¸ch hµng b»ng v¨n b¶n, trong ®ã nªu râ c¨n cø tõ chèi cho vay. §iÒu 16: Ph­¬ng thøc cho vay. Tæ chøc tÝn dông tho¶ thuËn víi kh¸ch hµng vÒ ph­¬ng thøc cho vay phï hîp víi nhu cÇu sö dông vèn vay vµ kh¶ n¨ng kiÓm tra, gi¸m s¸t viÖc kh¸ch hµng sö dông vèn vay theo mét trong c¸c ph­¬ng thøc cho vay sau: Cho vay tõng lÇn: Mçi lÇn vay vèn kh¸ch hµng vµ tæ chøc tÝn dông lµm thñ tôc vay vèn cÇn thiÕt vµ ký hîp ®ång tÝn dông. Cho vay theo h¹n møc tÝn dông: Tæ chøc tÝn dông vµ kh¸ch hµng x¸c ®Þnh vµ tho¶ thuËn mét h¹n møc tÝn dông duy tr× trong thêi gian nhÊt ®Þnh hoÆc theo chu kú s¶n xuÊt kinh doanh. Cho vay vèn: Mét nhãm tæ chøc tÝn dông cïng cho vay ®èi víi mét dù ¸n vay vèn hoÆc ph­¬ng ¸n vay vèn cña kh¸ch hµng: trong ®ã, cã mét tæ chøc tÝn dông lµm ®Çu mèi dµn xÕp, phèi hîp víi c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c. ViÖc cho vay hîp vèn thøc hiÖn theo quy ®Þnh cña quy chÕ nµy vµ quy chÕ ®ång tµi trî cña c¸c tæ chøc tÝn dông do Th«ng §èc Ng©n hµng Nhµ n­íc ban hµnh. Cho vay tr¶ gãp: Khi vay vèn, tæ chøc tÝn dông vµ kh¸ch hµng x¸c ®Þnh vµ tho¶ thuËn sè l·i tiÒn vay ph¶i tr¶ céng víi sè nî gèc ®­îc chia ra tr¶ nî theo nhiÒu kú h¹n trong thêi h¹n cho vay, tµi s¶n mua b»ng vèn vay chØ thuéc së h÷u cña bªn vay khi tr¶ nî ®ñ gèc vµ l·i. Cho vay theo h¹n møc tÝn dông dù phßng: Tæ chøc tÝn dông cam kÕt ®¶m b¶o s½n sµng cho kh¸ch hµng vay vèn trong ph¹m vi h¹n møc tÝn dông nhÊt ®Þnh. Tæ chøc tÝn dông vµ kh¸ch hµng tho¶ thuËn thêi h¹n hiÖu lùc cña h¹n møc tÝn dông dù phßng, møc phÝ tr¶ cho møc h¹n møc tÝn dông dù phßng. Cho vay th«ng qua nghiÖp vô ph¸t hµnh vµ sö dông thÎ tÝn dông: Tæ chøc tÝn dông chÊp thuËn cho kh¸ch hµng ®­îc sö dông sè vèn vay trong ph¹m vi h¹n møc tÝn dông ®Ó thanh to¸n tiÒn mua hµng ho¸, dÞch vô vµ rót tiÒn tù ®éng hoÆc diÓm øng tiÒn mÆt lµ ®¹i lý cña tæ chøc tÝn dông. Khi cho vay ph¸t hµnh vµ sö dông thÎ tÝn dông, tæ chøc tÝn dông vµ kh¸ch hµng ph¶i tu©n theo c¸c quy ®Þnh cña chÝnh phñ vµ ng©n hµng Nhµ n­íc vÒ ph¸t hµnh vµ sö dông thÎ tÝn dông. §iÒu 18: Hîp ®ång tÝn dông. Sau khi quyÕt ®Þnh cho vay, tæ chøc tÝn dông vµ kh¸ch hµng ký kÕt hîp ®ång tÝn dông. Hîp ®ång tÝn dông ph¶i cã néi dung vÒ ®iÒu kiÖn vay, môc ®Ých sö dông tiÒn vay, c¸ch thøc gi¶i ng©n vµ sö dông vèn vay, sè tiÒn vay, l·i suÊt, thêi h¹n vay, ph­¬ng thøc vµ kú tr¶ nî, h×nh thøc b¶o ®¶m tiÒn vay, gi¸ trÞ tµi s¶n ®¶m b¶o, biÖn ph¸p xö lý tµi s¶n lµm ®¶m b¶o, chuyÓn nh­îng hoÆc kh«ng chuyÓn nh­îng hîp ®ång tÝn dông vµ nh÷ng cam kÕt kh¸c ®­îc c¸c bªn tho¶ thuËn. §iÒu 22: KiÓm tra, gi¸m s¸t vèn vay. Tæ chøc tÝn dông cã th¸ch nhiÖm kiÓm tra, gi¸m s¸t qu¸ tr×nh vay vèn, sö dông vèn vay vµ tr¶ nî cña kh¸ch hµng. Tæ chøc tÝn dông tiÕn hµnh kiÓm tra, gi¸m s¸t tr­íc, trong vµ sau khi cho vayphï hép víi ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng cña tæ chøc tÝn dông vµ ®Æc ®iÓm kinh doanh vµ sö dông vèn vay cña kh¸ch hµng. §iÒu 25: QuyÒn vµ nghÜa vô cña kh¸ch hµng. Kh¸ch hµng vay cã quyÒn: Tõ chèi yªu cÇu cña tæ chøc tÝn dông kh«ng ®óng víi tho¶ thuËn trong hîp ®ång tÝn dông. KhiÕu n¹i, khëi kiÖn viÖc vi ph¹m hîp ®ång tÝn dông theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Kh¸ch hµn cã nghÜa vô: Cung cÊp ®Çy ®ñ, trung thùc c¸c th«ng tin, tµi liÖu liªn quan ®Õn viÖc vay vèn vµ chÞu tr¸ch nghiÖm vÒ tÝnh chÝnh x¸c cña c¸c th«ng tin, tµi liÖu ®· cung cÊp. Sö dung tiÒn vay ®óng môc ®Ých vµ thøc hiÖn ®óng c¸c néi dung kh¸c ®· tho¶ thuË trong hîp ®ång tÝn dông. Tr¶ nî gèc vµ l·i tiÒn vay theo tho¶ thuËn trong hîp ®ång tÝn dông. ChÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc ph¸p luËt khi kh«ng thø hiÖn ®óng nh÷ng tho¶ thuËn vÒ viÖc tr¶ nî vay vµ thøc hiÖn c¸c nghÜa vô b¶o ®¶m nî vay ®· cam kÕt trong hîp ®ång tÝn dông. §iÒu 26: QuyÒn vµ nghÜa vô cña tæ chøc tÝn dông. Tæ chøc tÝn dông cã quyÒn: yªu cÇu kh¸ch hµng cung cÊp tµi liÖu chøng minh dù ¸n ®Çu t­ hoÆc ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh kh¶ thi, kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña m×nh vµ cña ng­êi b¶o l·nh tr­íc khi quyÕt ®Þnh cho vay. Tõ chèi yªu cÇu vay vèn cña kh¸ch hµng nÕu thÊy kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn vay vèn, dù ¸n vay vèn hoÆc ph­¬ng ¸n vay vèn kh«ng cã hiÖu qu¶, kh«ng phï hîp víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt hoÆc tæ chøc tÝn dông kh«ng cã ®ñ nguån vèn ®Ó cho vay. KiÓm tra, gi¸m s¸t qu¸ tr×nh vay vèn, sö dông vèn vay vµ tr¶ nî cña kh¸ch hµng. CÊm døt viÖc cho vay, thu håi nî tr­íc h¹n khi ph¸t hiÖn kh¸ch hµng cung cÊp th«ng tin sai sù thËt, vi ph¹m hîp ®ång tÝn dông. Khëi kiÖn kh¸ch hµng vi ph¹m hîp ®ång tÝn dông hoÆc ng­êi b¶o l·nh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Khi ®Õn h¹n tr¶ nî, nÕu c¸c bªn kh«ng cã tho¶ thuËn kh¸c th× tæ chøc tÝn dông cã quyÒn b¸n tµi s¶n lµm b¶o ®¶m theo sù tho¶ thuËn trong hîp ®ång ®Ó thu håi nî theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt hoÆc yªu cÇu ng­êi b¶o l·nh thøc hiÖn nghÜa vô b¶o l·nh ®èi víi tr­êng hîp ng­êi kh¸ch hµng ®­îc b¶o l·nh vay vèn. MiÔn, gi¶m l·i tiÒn vay, gia h¹n nî, ®iÒu chØnh kú h¹n nî, mua b¸n nî theo quy ®Þnh cña ng©n hµng Nhµ n­íc vµ thøc hiÖn viÖc ®¶o nî, khoanh nî, xo¸ nî theo quy ®inh cña chÝnh phñ. Tæ chøc tÝn dông cã nghÜa vô: thøc hiÖ ®óng tho¶ thu©n trong hîp ®ång tÝn dông. L­u gi÷ hå s¬ tÝn dông phï hîp víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Ngoµi ra quy chÕ cßn quy ®Þnh vÒ cho vay b»ng ngo¹i tÖ, giíi h¹n cho vay, nh÷ng tr­êng hîp kh«ng cho vay ®­îc, h¹n chÕ cho vay, ra h¹n nî, ®iÒu chØnh kú h¹n tr¶ nî, miÔn, gi¶m l·i tiÒn vay, cho vay ­u ®·i, cho vay ®Çu t­ x©y dùng theo kÕ ho¹ch Nhµ n­íc. III.2. C¸c lo¹i cho vay ng¾n h¹n vÒ vèn l­u ®éng. VÒ nguyªn t¾c, vèn tù cã cña doanh nghiÖp lóc nµo còng ph¶i tho¶ m·n ®­îc c¸c nhu cÇu ng¾n h¹n vÒ vèn l­u ®éng ®Ó ®¶m b¶o cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng b×nh th­êng. Nh­ng thùc tÕ kh«ng ph¶i lóc nµo còng diÔn ra ®óng nh­ vËy, mµ cã lóc nhu cÇu vÒ vèn l­u ®éng thÊp h¬n vèn l­u ®éng tù cã, ng­îc l¹i cã lóc nhu cÇu vÒ vèn l­u ®éng l¹i cao h¬n vèn l­u ®éng tù cã khi ®ã doanh nghiÖp ph¶i xin vay vèn ng©n hµng ®Ó bï ®¾p cho ®ñ nhu cÇu vèn s¶n xuÊt kinh doanh bÞ thiÕu hôt. Th­êng th× c¸c doanh nghiÖp cã chu kú s¶n xuÊt dµi ®Òu thiÕu vèn l­u ®éng, cßn c¸c doanh nghiÖp cã chu kú s¶n xuÊt ng¾n Ýt khi thiÕu vèn l­u ®éng. Nh÷ng doanh nghiÖp cã nhiÒu hµng tån kho hoÆc bÞ kh¸ch hµng chiÕm dôngvèn, sÏ ph¶i vay vèn ng©n hµng nhiÒu h¬n. Cho vay ng¾n h¹n vÒ vèn l­u ®éng cña ng©n hµng th­¬ng m¹i bao gåm: Cho vay hç trî ng©n quü: lo¹i cho va0y nµy ®­îc dïng ®Ó bï ®¾p sè vèn t¹m thêi thiÕu hôt trong mét thêi gian ng¾n trong quü cña doanh nghiÖp. Do ch­a ®Õn h¹n thu tiÒn b¸n hµng ®· ph¶i tr¶ tiÒn mua nguyªn vËt liÖu s¶n phÈm , tr¶ l­¬ng cho c«ng nh©n, nép thuÕ… nªn doanh nghiÖp cã nhu cÇu vay vèn trong vµi ba ngµy ®Î thùc hiÖn nh÷ng kho¶n chi tr­íc m¾t. ChiÕt khÊu th­¬ng phiÕu: Nh÷ng ng­êi cung cÊp hµng ho¸, dÞch vô chÊp nhËn cho kh¸ch hµng kh«ng ph¶i tr¶ tiÒn ngay mµ ®­îc tr¶ chËm theo kú h¹n, nh­ng ph¶i viÕt giÊy nhËn nî do ng­êi b¸n lËp ra. Nh÷ng giÊy tê ®ã gäi lµ th­¬ng phiÕu. Trong viÖc cho vay chiÕt khÊu th­¬ng phiÕu th­êng cã hîp ®ßng tÝn dông chiÕt khÊu. C¬ së ®¶m b¶o cho tiÒn vay trong tÝn dông chiÕt khÊu th­¬ng phiÕu lµ l­îng hµng ho¸ mua chÞu cña ng­êi mua khong thÓ tr¸nh khái tr­êng hîp th­¬ng phiÕu lËp ra kh«ng cã c¬ së vËt t­ hµng ho¸ b¶o ®¶m. TÝn dông øng tr­íc: TÝn dông øng tr­íc lµ mét thÓ thøc cho vay ®­îc thùc hiÖn trªn c¬ së hîp ®ång tÝn dông, trong ®ã ng©n hµng chÊp nhËn cho ng­êi vay sö dông mét møc cho vay trong mmät thêi gian nhÊt ®Þnh. Cã hai lo¹i cho vay øng tr­íc lµ cho vay øng tr­íc cã b¶o ®¶m vµ cho vay øng tr­íc khong b¶o ®¶m. Cho vay øng tr­íc cã b¶o ®¶m ®­îc thùc hiÖn khi ng©n hµng ch­a thùc sù tin t­ëng vµo kh¶ n¨ng kinh doanh vµ t×nh h×nh tµi chÝnh cña ng­êi ®i vay, nªn ®ßi hái ng­êi ®i vay ph¶i cã tµi s¶n ®¶m b¶o cho kho¶n vay ®Ó ng©n hµng yªn t©m ®· cã mét nguån kh¸c tr¶ nî cho ng©n hµng nÕu kho¶n cho vay nµy khong thu håi ®­îc khi ®Õn h¹n tr¶, th«ng th­êng cã mét sè øng tr­íc cã ®¶m b¶o nh­: øng tr­íc cã sù b¶o l·nh cña ng­êi thø ba, øng tr­íc cã ®¶m b¶o b»ng thÕ chÊp bÊt ®éng s¶n, øng tr­íc cã ®¶m b¶o b»ng hµng ho¸, øng tr­íc cã ®¶m b¶o bµng kim lo¹i quý hoÆc chøng kho¸n. Cho vay tr­íc kh«ng b¶o ®¶m, ®©y lµ lo¹i tÝn dông trung h¹n vµ tÝn dông tiªu dïng. III.3. C¸c lo¹i cho vay trung h¹n vµ dµi h¹n. TÝn dông trung h¹n vµ dµi h¹n lµ lo¹i tÝn dông ®Çu t­ bao gåm c¸c kho¶n cho vay tµi s¶n cè ®Þnh. Nh÷ng kho¶n vay cã thêi h¹n tõ mét ®Õn hai n¨m ®­îc coi lµ tÝn dông trung h¹n. Nh÷ng kho¶n vay tõ hai n¨m trë nªn ®­îc coi lµ tÝn dông trung dµi h¹n. §èi t­îng cho vay cña tÝn dông trung, dµi h¹n lµ: chi phÝ mua ®Êt, thuª ®Êt, chi phÝ x©y dùng c¬ b¶n n«ng, l©m, ng­ nghiÖp, chi phÝ x©y dùng nhµ x­ëng, kho tµng, chi phÝ mua s¾m m¸y mãc, thiÕt bÞ, ph­¬ng tiÖn s¶n xuÊt, chi phÝ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, chi phÝ mua s¾m ph­¬ng tiÖn vËn t¶i. C¸c kho¶n cho vay trung h¹n vµ dµi h¹n cña ng©n hµng ®Òu ®­îc hoµn tr¶ b»ng nguån vèn tù tµi trî cña doanh nghiÖp vay vèn ng©n hµng. Nguån vèn tù tµi trî cña doanh nghiÖp tr­íc hÕt lµ c¸c kho¶n khÊu hao sau ®ã lµ c¸c kho¶n dù tr÷, dù phßng, tÝch tr÷ lîi nhuËn hµng n¨m cña doanh nghiÖp. III.3.1. Cho vay trung h¹n. Thêi h¹n cho vay cña cho vay trung h¹n trong ph¹m vi tõ hai ®Õn bÈy n¨m. Khi quy ®Þnh thêi h¹n nµy, ng­êi ta c¨n cø vµo thêi h¹n khÊu hao cña c¸c tµi s¶n cè ®Þnh ®­îc dïng ®Ó ®¶m b¶o cho kho¶n vay, ®ã lµ nh÷ng m¸y mãc,c«ng cô, thiÕt bÞ nhá mµ thêi h¹n khÊu hao cña chóng chØ trong ph¹m vi tõhai ®Õn bÈy n¨m. Ng©n hµng quy ®Þnh thêi h¹n cña tÝn dông trung h¹n ®Õn bÈy n¨m nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÑep vay vèn cã ®ñ kh¶ n¨ng tr¶ n¬j b»ng nguån vè tù tµi trî. §©y lµ lo¹i tÝn dông thÝch hîp víi doanh nghiÖp võa vµ nhá nªn ®­îc c¸c doanh nghiÖp nµy ®em tµi s¶n ®Õn cÇm cè ë ng©n hµng ngµy cµng nhiÒu ®Ó vay trung h¹n. III.3.2. Cho vay dµi h¹n. TÝn dông dµi h¹n lµ c¸c kho¶n cho vay dµi h¹n cña c¸c ng©n hµng cã thêi h¹n tõ bÈy n¨m trë nªn. Trªn lý thuyÕt, thêi h¹n cña tÝn dông dµi h¹n kh«ng cã giíi h¹n cuèi cïng nh­ng hiÖn nay c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i chØ cho vay víi thêi h¹n tõ 10 ®Õn 15 n¨m. Thêi h¹n cô thÓ cña kho¶n cho vay dµi h¹n ®­îc x¸c ®Þnh tuú theo thêi h¹n khÊu hao cña bÊt ®éng s¶n thÕ chÊp nh»m tµi trî cho c¸c doanh nghiÖp mua s¾m m¸y mãc, c«ng cô míi thay thÕ nh÷ng c«ng cô l¹c hËu, kh«ng dïng ®Õn hoÆc x©y dùng nh÷ng c«ng tr×nh míi. Th«ng th­êng tÝn dông dµi h¹n ®­îc cung cÊp d­íi h×nh thøc c¸c kh¶n cho vay. Ng­êi ®i vay nhËn ®­îc mét sè tiÒn ®Ó sö dông vµo ngµy cho vay víi nh÷ng cam kÕt vÒ thêi h¹n tr¶ nî, tµi s¶n ®¶m b¶o kho¶n vay, ng­êi b¶o l·nh… theo nguyªn t¾c tÝn dông, nh»m b¶o ®¶m an toµn cho kho¶n vay, gi¶m bít ruØ ro tÝn dông cho ng©n hµng. HiÖn nay, thÞ tr­êng lu«n lu«n biÕn ®æi kh«ng ngõng, khã mµ l­êng tr­íc ®­îc mäi vÊn ®Ò, nhÊt lµ thÞ tr­êng c«ng th­¬ng nghiÖp nªn thêi h¹n cho vay cµng dµi mäi dù ®o¸n cµng khã kh¨n, hÖ sè rñi ro cµng lín. V× thÕ ng©n hµng cho vay dµi h¹n cµng ph¶i thËn träng, kiÓm so¸t th­êng xuyªn vµ chÆt chÏ sè tiÒn ®· cho vay, còng nh­ ph¶i cã h¹n møc tÝn dông hîp lý vµ nh÷ng tµi s¶n ®¶m b¶o t­¬ng øng víi kho¶n d­ nî cña ng­êi ®i vay. III.4.Cho vay tiªu dïng. Cho vay tiªu dïng lµ lo¹i tÝn dông hç trî cho nh÷ng nhu cÇu tiªu dïng c¸ nh©n, gióp ng­êi tiªu dïng sö dông ®­îc hµng ho¸, dÞch vô ®êi sèng cÇn thiÕt tr­íc khi hä cã kh¶ n¨ng tÝch luü ®Ó chi tr¶. T¹i nghÞ ®Þnh 178/1999/N§CP ngµy 29/12/1999 chÝnh phñ cho phÐp c¸c tæ chøc tÝn dông cho vay cã b¶o l·nh tÝn chÊp cña tæ chøc ®oµn thÓ chÝnh trÞ-x· héi cho c¸ nh©n, hé nghÌo. V¨n b¶n sè 34/CV.NHNN1 ngµy 7/1/00 vµ sè 98/CV.NHNN1 ngµy 28/1/00 cña Thèng ®èc ng©n hµng Nhµ n­íc cho phÐp c¸c tæ chøc tÝn dông cho vay kh«ng cã b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n ®èi víi c¸n bé, c«ng nh©n viªn vµ thu nî tõ tiÒn l­¬ng, trî cÊp, c¸c kho¶n thu nhËp kh¸c. ngµy 25/8/00 Thèng ®èc Ng©n hµng nhµ n­íc cã quyÕt ®Þnh 284/00/Q§-NHNN1 ban hµnh “quy chÕ cho vay cña tæ chø tÝn dông ®èi víi kh¸ch hµng”. Trong ®ã ë ®iÒu 5 quy ®Þnh ®èi t­îng kh¸ch hµng vay gåm doanh nghiÖp, hîp t¸c x·, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, c«ng ty cæ phÇn, c¸ nh©n, hé gia ®×nh… §èi t­îng vay tËp trung ë vïng thÞ x·, thÞ trÊn, nh÷ng ng­êi cÇn mua s¾m ph­¬ng tiÖn ®i l¹i, ®å dïng sinh ho¹t gia ®×nh, c¶i t¹o, söa ch÷a nhµ ë, më nghÒ phô ®Ó tËn dông thêi gian, t¨ng thu nhËp… nh÷ng ng­êi vay vè ®­îc thñ tr­ëng, chñ tÞch c«ng ®oµn c¬ quan x¸c nhËn cã ®iÒu kiÖn thu nhËp æn ®Þnh vµ cã kh¶ n¨ng tr¶ nî theo cam kÕt. ViÖc x¸c nhËn nµy b­íc ®Çu ®· cã hiÖu lùc, trong mét ®ît quý 3/00 ®· cã ng­êi vay tù trÝch thu nhËp tr¶ nî dÇn. Ng©n hµng Nhµ n­íc vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, quü tÝn dông ®· thu nî gÇn 800 triÖu ®ång. Qua mét thêi gian thùc hiÖn cã thÓ thÊy ®­îc nh÷ng t¸c dông, lîi Ých thiÕt thùc vµ mét sè khã kh¨n, h¹n chÕ. Lîi Ých ®èi víi ng­êi tiªu dïng lµ ®­îc h­ëng thô c¸c nhu cÇu cÇn thiÕt vÒ vËt chÊt, tinh thÇn khi ch­a kÞp cã ®ñ nguån ®Ó chi tiªu.Qua ®ã mµ gop phÇn æn ®Þnh, n©ng møc sèng, t¹o phÊn khëi, tich cùc trong lao ®éng, c«ng tac, häc tËp. §èi víi nÒn kinh tÕ më cho vay tiÒu dïng sÏ kÝch thÝch tiªu thô hµng ho¸, thóc ®Èy s¶n xuÊt, l­u th«ng ph¸t triÓn. VÒ phÝa ng©n hµng,tæ chøc tÝn dông má réng thªm nghiÖp vô,®a d¹ng ho¸ c¸c ho¹t ®éng tÝn dông. Víi nhiÒu kh¸ch hµng vay, mçi mãn vay kh«ng lín th× ph©n t¸n ®­îc rñi ro. C¸c phøc t¹p kh¸c qua cho vay vµ thùc hiÖn b¶o l·nh, tæ chøc ®oµn thÓ t×m hiÓu thªm thÞ tr­êng vèn ®Ó huy ®éng vµ ph¸t triÓn thÞ phÇn tÝn dông, dÞch vô ng©n hµng. III.5.Thµnh tùu vµ h¹n chÕ cña viÖc cho vay cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ë ViÖt Nam. III.5.1.Thµnh tùu. Sau nh÷ng n¨m thùc hiÖn ®æi míi, x¸c ®Þnh môc tiªu, ph­¬ng h­íng kinh tÕ x· héi tõ nay ®Õn n¨m 2010 vµ nh÷ng n¨m tiÕp theo phï hîp víi giai ®o¹n míi, giai ®o¹n c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Chóng ta rÊt vui mõng vÒ nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc nh­: C¸c chØ tiªu kinh tÕ quan träng ®¹t vµ v­ît møc kÕ ho¹ch, tæng s¶n phÈm trong n­íc t¨ng s¶n xuÊt n«ng nghiÖp t¨ng, s¶n xuÊt c«ng nghiÖp t¨ng, c¸c ngµnh dÞch vô t¨ng, l¹m ph¸t ®­îc kiÒm chÕ, ho¹t ®éng cã nhiÒu thuËn lîi, c¸c cam kÕt ®­îc b¶o ®¶m, c¬ cÊu ®Çu t­ chuyÓn dÞch theo h­íng tÝch cùc, nhiÒu c«ng tr×nh ®· ®­îc x©y dùng vµ ®­a vµo ho¹t ®éng, t¹o thªm viÖc lµm vµ gi¶i quyÕt hµng v¹n lao ®éng, quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ- th­¬ng m¹i víi nhiÒu n­íc, víi c¸c tæ chøc quèc tÕ, c¸c tæ chøc tµi chÝnh tiÒn tÖ lín c¶u thÕ giíi vµ c¸c céng ®ång quèc tÕ ®­îc më réng. Nh÷ng kÕt qu¶ cña chóng ta ®¹t ®­îc lµ sù c« g¾ng lín cña toµn §¶ng, toµn d©n. Trong thµnh qu¶ chung cña c¶ n­íc, ngµnh ng©n hµng trong nh÷ng n¨m qua còng cã nh÷ng ®ãng gãp rÊt quan träng. Cã thÓ nãi ngµnh ng©n hµng cã nhiÒu tiÕn bé, hoµn thµnh nhiÒu nhiÖm vô quan träng mµ §¶ng vµ Nhµ n­íc giao. Cïng víi chÝnh s¸ch qu¶n lý vÜ m« chung, ho¹t ®éng ng©n hµng ®· tËp trung thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, kiÒm chÕ l¹m ph¸t, æn ®Þnh vµ n©ng dÇn gi¸ trÞ ®ång tiÒn, ®Èy m¹nh huy ®éng vèn, t¨ng c­êng qu¶n lý ngo¹i hèi vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch tØ gi¸, chÝnh s¸ch l·i suÊt cã hiÖu qu¶. VÊn ®Ò cho vay cña ng©n hµng th­¬ng m¹i ®· ®ãng gãp nh÷ng thµnh tùu quan träng trong sù nghiÖp ph¸t triÓn ®Êt n­íc. T¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸c doanh nghiÖp ,c¸c gia ®×nh, c¸c c¸ nh©n cã vèn ®Ó ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Ng©n hµng më réng c¸c h×nh thøc cho vay ®Ó ng­êi d©n cã nhiÒu c¬ héi ®­îc vay vèn ®Ó më réng s¶n xuÊt. §ång thêi ng©n hµng t×m ®­îc nhiÒu kh¸ch hµng ®Ó cho vay, t¹o c¬ héi t¨ng doanh thu cho ng©n hµng.VÝ dô nh­ viÖc cho vay tiªu dïng th«ng qua ng­êi ®¹i diÖn võa ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ kinh tÕ, võa ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ x· héi. Ng­êi vay kh«ng ph¶i ®Õn ng©n hµng, kh«ng mÊt thêi gian cho thñ tôc vay vµ tr¶ nî, ®¶m b¶o ®­îc giê giÊc lµm viÖc.Thñ tr­ëng ®¬n vÞ cã ®iÒu kiÖn qu¶n lÝ chÆt chÏ viÖc vay nî cña c«ng nh©n viªn chøc.§Çu t­ vµo n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, cho c¸c hé gia ®×nh vay ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i,®µu t­ vµo c¸c c«ng tr×nh lín. III.5.2.H¹n chÕ. Bªn c¹nh nh÷ng kÕt qu¶ ®· ®¹t ®­îc, ho¹t ®éng cho vay cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ë ViÖt Nam còng cßn cã nh÷ng h¹n chÕ, thiÕu sãt cµn tiÕp tôc ®æi míi vµ hoµn thiÖn. Hµnh lang ph¸p lÝ cho viÖc cho vay theo c¬ chÕ thÞ tr­êng míi tuy ®· cã nhiÒu tiÕn bé nh­ng vÉn cßn ch­a hoµn toµn ®ång bé vµ hoµn chØnh. Ngµy nay nhiÒu v¨n b¶n ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho ngan hµng ®i vµo cuéc sèng vµ b­íc ®Çu ph¸t huy hiÖu lùc,hiÖu qu¶. Tuy nhiªn, mét sè v¨n b¶n vÉn cßn trong qu¸ tr×nh so¹n th¶o, chËm ®­îc ban hµnh theo tiÕn ®é ®· ®Ò ra, mét sè kh¸c míi ®­îc ban hµnh nh­ng sau mét thêi gian cä s¸t víi thùc tiÔn ®· béc lé nh÷ng h¹n chÕ, thiÕu sãt cÇn ®­îc bæ xung, söa ®æi tiÕp.Do vËy,cã thÓ nãi hÖ thãng v¨n b¶n ch­a hoµn toµn ®ång bé vµ hoµn chØnh. ThÞ tr­êng tiÒn tÖ-tÝn dông cßn non yÕu, kÐm ph¸t triÓn, mét sè ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó ph¸t huy ®Çy ®ñ vai trß tÝch cùc cña c¬ chÕ thÞ tr­êng ch­a ®­îc ®¶m b¶o ®Çy ®ñ. Tuy ®· ®­îc h×nh thµnh vµ cã mét qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, nh­ng so víi c¸c n­íc trong khu vùc, c¸c thÞ tr­êng tiÒn tÖ-tÝn dông ë ViÖt Nam cßn cã nhiÒu h¹n chÕ nh­: C¸c thÞ tr­êng ch­a cã sù liªn kÕt chÆt chÏ vµ phèi hîp, hç trî lÉn nhau ë møc ®é cÇn thiÕt. Khèi l­îng hµng ho¸ vµ giao dÞch trªn mét sè thÞ tr­êng míi nh­ thÞ tr­êng më, thÞ tr­êng chøng kho¸n cßn nhá, c¸c chØ sèvµ th«ng tin vÒ ho¹t ®éng thÞ ë chõng mùc nµo ®ã cßn bÞ chia c¾t, thiÕu kÞp thêi, ho¹t ®éng cña mét sè thÞ tr­êng nh­ thÞ tr­êng chøng kho¸n cßn ph¶i chôi sù qu¶n lý trùc tiÕp cña nhµ n­íc. HiÖu lùc vµ hiÖu qu¶ cña c¬ chÕ míi ch­a ®­îc ph¸t huy ®Çy ®ñ. C¬ chÕ míi ®Õn nay thùc chÊt vÉn ®ang trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ hoµn thiÖn, ch­a hoµn toµn lo¹i bá ®­îc c¸c tµn d­ cña c¬ chÕ cò. NhÊt lµ c¸c thãi quen, c¸ch lµm cò ®· ¨n s©u vµo tiÒm thøc cña nhiÒu c¸n bé kh«ng thÓ lo¹i bá ngay. Do vËy, c¸c c«ng cô cò, ph­¬ng thøc ho¹t ®éng cò ®«i khi vÉn cßn ®­îc ­a dïng. Mét sè tæ chøc tÝn dông vµ mét sè doanh nghiÖp ch­a thÝch øng kÞp víi c¬ chÕ míi, ch­a s½n sµng chÊp nhËn c¹nh tranh th­êng cã xu h­íng quay vÒ t×m kiÕm sù b¶o hé cña nhµ n­íc. CH¦¥NG IV : GI¶I PH¸P CHO VAY AN TOµN Vµ HIÖU QU¶ CñA C¸C NG¢N HµNG TH¦¥NG M¹I IV.1 Gi¶i ph¸p vÒ rñi ro cho vay. ViÖc cho vay cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i th­êng xuyªn hiÖn rñi ro vµ c¸c ng©n hµng chØ quyÕt ®Þnh cho vay sau khi ®· ph©n tÝch cÈn thËn c¸c yÕu tè cã liªn quan ®Õn tÝnh ch©n thËt vµ kh¶ n©ng cña ng­êi ®i vay trong viÖc hoµn tr¶ nî. Tuy nhiªn, sù ph©n tÝch tÝn dông kh«ng ®¹t ®Õn møc cã thÓ dù ®o¸n hoµn toµn chÝnh x¸c vÒ mét kho¶n cho vay cã ®­îc hoµn tr¶ nh­ ®· th¶o thuËn hay kh«ng. Rñi ro cã nguyªn nh©n kh¸ch quan, nguyªn nh©n chñ quan, cã rñi ro bÊt kh¶ kh¸ng vµ rñi ro tù nhiªn, nh­ng lµ lo¹i rñi ro nµo ®Òu cã kh¶ n¨ng phßng ngõa víi c¸c ph­¬ng phg¸p cã thÓ kh¸c nhau. NghiÖp vô cho vay lµ nghiÖp vô c¬ b¶n cña ng©n hµng, nã th­êng chiÕm phÇn lín trong c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng c¶ vÒ khèi l­îng c«ng viÖc, còng nh­ víi møc ®é t¹o lîi nhuËn. TØ lÖ thuËn víi nã lµ møc ®é rñi ro trong nghiÖp vô nµy chiÕm phÇn lín trong tæng møc rñi ro trong ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng. Ngoµi rñi ro nh­ c¸c nghµnh kinh tÕ kh¸c ng©n hµng cßn bÞ rñi ro ngay c¶ khi ®¬n vÞ kinh tÕ nµy vay vèn ng©n hµng gÆp rñi ro dÉn ®Õn lµm ¨n thua lç vµ kh«ng cã kh¶ n©ng tr¶ nî vèn vay ng©n hµng. Nh­ vËy ng©n hµng ®· gÆp rñi ro khi kh¸ch hµng cña m×nh gÆp rñi ro. Râ rµng kh¶ n¨ng gÆp rñi ro cña ng©n hµng ®· ®­îc nh©n lªn gÊp ®«i. Khi ®µu t­ tÝn dông cã nghÜa lµ ng©n hµng ®· trao quyÒn sö dông s¶n phÈm cña m×nh lµ tiÒn cho kh¸ch hµng. Mµ kh¶ n¨ng kiÓm so¸t qu¸ tr×nh sö dông s¶n phÈm cña ng©n hµng lµ rÊt khã kh¨n bëi tÝnh phøc t¹p cña viÖc sö dông tiÒn vay. Lóc nµy ho¹t ®éng cña ng©n hµng víi s¶n phÈm cña m×nh nh­: ”§em con bá chî” sù kiÓm so¸t cña ng©n hµng chØ cã giíi h¹n nªn yÕu tè rñi ro lu«n th­êng trùc ®èi v¬Ý nghiÖp vô nµy. TiÒn lµ s¶n phÈm cña ng©n hµng, khi thùc hiÖn nghiÖp vô tÝn dông nã l¹i lµ môc ®Ých cña ng­êi vay vèn. Mét sè doanh nghiÖp lµm ¨n kh«ng ®óng ®¾n khi vay ®­îc vèn ®· thùc hiÖn môc tiªu cña m×nh, hä kh«ng nh÷ng sö dông quyÒn sö dông ®ång tiÒn cña ng©n hµng mµ cßn muèn chiÕm ®o¹t lu«n quyÒn së h÷u chóng. Víi lo¹i doanh nghiÖp nµy rñi ro ph¸t sinh ngay tõ khi ng©n hµng b¾t ®Çu thùc hiÖn nghiÖp vô tÝn dông ph¸t tiÒn vay ®èi víi hä. Rñi ro cho vay th­êng dÉn ®Õn nh÷ng kho¶n cho vay khã ®ßi, kh¶ n¨ng tr¶ nî cña c¸c doanh nghiÖp ®èi víi ng©n hµng rÊt thÊp. IV.1.1.Nh÷ng kho¶n cho vay khã ®ßi. Kho¶n cho vay khã ®ßi lµ nh÷ng kho¶n mµ ng­êi vay kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ nî hoÆc ng­êi vay chèn nî. Nguyªn nh©n cña nh÷ng kho¶n cho vay khã ®ßi lµ: C¸c kho¶n cho vay tiªu dïng: khi ng­êi vay bÞ thÊt nghiÖp hoÆc ¶nh h­ëng do t×nh huèng c¸ nh©n dÉn ®Õn kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng tr¶ nî, kho¶n cho vay v× môc ®Ých s¶n xuÊt: c¸c doanh nghiÖp bÞ ph¸ s¶n. Tæn thÊt cña cho vay khã ®ßi lµ: C¸c tæn thÊt cho vay rßng, l¹m ph¸t cao, c¸c kho¶n cho vay kh«ng ho¹t ®éng. DÊu hiÖu cña kho¶n cho vay khã ®ßi lµ: Tr× ho·n nép c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh, chËm trÔ trong viÖc dµn xÕp ngòng cuéc viÕng th¨m nhµ m¸y, sè d­ tiÒn ký th¸c gi¶m sót, xuÊt hiÖn sÐc rót qu¸ sè d­ hoÆc bÞ tr¶ l¹i, mét sù gia t¨ng bÊt th­êng sè hµng tån kho, hoµn tr¶ vay ng©n hµng chËm hoÆc qu¸ thêi h¹n, sù gia t¨ng cña c¸c tÝch s¶n cè ®Þnh, sù thay ®æi nhµ qu¶n lý, c¸ch bè trÝ tµi chÝnh míi hoÆc c¸c kho¶n nî míi, c¸c th¶m ho¹ vÒ thiªn tai. IV1.2. Gi¶i ph¸p cña kho¶n cho vay khã ®ßi. Khi gÆp ph¶i rñi ro tÝn dông chóng ta ph¶i xö lý c¸c kho¶n cho vay nµy. Trong xö lý c¸c kho¶n cho vay cã vÊn ®Ò, ng©n hµng th­¬ng m¹i cã hai sù lùa chän tæng qu¸t khai th¸c hoÆc thanh lý: Khai th¸c lµ mét qu¸ tr×nh lµm viÖc víi ng­êi vay cho ®Õn khi kho¶n cho vay ®­îc tr¶ mét phÇn hay toµn bé vµ kh«ng dùa vµo c¸c c«ng cô ph¸p lý ®Ó Ðp buéc thu ng©n. Thanh lý lµ Ðp ng­êi vay tu©n theo c¸c ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång cho vay, ¸p dông vµ thùc hiÖn tÊt c¶ c¸c biÖn ph¸p ph¸p lý ®Ó ®¹t môc tiªu. MÆt kh¸c, ®Ó kh«ng gÆp rñi ro cho vay khã ®ßi chóng ta ph¶i ng¨n ngõa vµ cã biÖn ph¸p phßng ngõa cã thÓ ¸p dông ®Ó gi¶m bít c¸c thiÖt h¹i bao gåm: T¨ng chio phÝ gi¸m s¸t, thu ng©n, mÊt vèn vµ nh÷ng ¶nh h­ëng ®Õn cÊu tróc tµi chÝnh nÕu chóng x¶y ra. Ngay khi cã b»ng chøng lµ ng­êi vay ®· gÆp khã kh¨n tµi chÝnh chóng ta ph¶i cã biÖn ph¸p ®Ó xö lý chóng. Ph¶i cã quy ®Þnh vÒ b¶o l·nh, cÇm cè, cho vay cã b¶o ®¶m. IV.2. Gi¶i ph¸p vÒ nguyªn t¾c cho vay. C¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc khi nµo th× cho vay vµ cho vay ®èi t­îng nµo. Th­êng th× cho c¸c doanh nghiÖp nhá vay th× bao giê còng rñi ro h¬n cho c¸c doanh nghiÖp lín vay. MÆc dï nguyªn t¾c cho vay ®­îc ¸p dông cho c¸c doanh nghiÖp nhá còng t­¬ng tù nh­ c¸c doanh nghiÖp lín, nh­ng trong doanh nghiÖp nhá cã Ýt ng­êi qu¶n lý h¬n, doanh nghiÖp nhá h¬n cã thÓ dÔ dµng h¬n trong viÖc ®¹t ®­îc sù nhÊt qu¸n cña c¸c nh©n viªn ®èi víi môc tiªu cña c«ng ty. Trong c¸c doanh nghiÖp nhá, nguån tµi chÝnh còng h¹n hÑp h¬n. Thùc hiÖn chÊt l­îng tÝn dông quan träng h¬n viÖc më réng tÝn dông. Chóng ta ®· biÕt c©u ng¹n ng÷ cæ “bÊt kú mét th»ng ngèc nµo còng cã thÓ cho vay tiÒn nh­ng ®Ó thu ®­îc nî th× cÇn mét c¸i ®Çu th«ng minh”. Ngay tõ ®Çu, tÊt c¶ c¸c kho¶n cho vay ph¶i cã hai ph­¬ng ¸n tr¶ nî t¸ch biÖt: Ph­¬ng ¸n mét lµ mäi chuyÖn ®Òu tr«i ch¶y, cho vay thµnh c«ng. Ph­¬ng ¸n hai lµ dù phßng tr­êng hîp nÕu dù ¸n kh«ng thµnh c«ng th× doanh nghiÖp ph¶i lÊy tµi s¶n cña hä ®Ó tr¶ nî hay ®i vay ®Ó tr¶ nî, bao gåm c¶ viÖc sö dông c«ng cô vay nî trªn thÞ tr­êng…PhÈm chÊt ®ßi hái ®èi víi ng­êi vay tiÒn lµ hoµn toµn trung thùc: NÕu ng©n hµng nghi ngê sù trung thùc, t­ c¸ch ®¹o ®øc hoÆc ý ®Þnh cña ng­êi ®i vay th× tèt nhÊt kh«ng tiÕn hµnh cho vay. NÕu kh«ng hiÓu râ vÒ doanh nghiÖp th× ®õng quyÕt ®Þnh cho vay: c¸c ng©n hµng thµnh c«ng th­êng x¸c ®Þnh mét c¸ch chÝnh x¸c c¸c ®iÒu kiÖn cho vay phï hîp víi c¸c tµi s¶n cã møc ®é rñi ro kh¸c nhau vµ hä ph¶i chÊp nhËn nh÷ng thiÖt h¹i ®Ó cã thÓ hiÓu ®­îc khu vùc thÞ tr­êng mµ hä ®Þnh tiÕp cËn. ViÖc cã cho vay tiÒn hay kh«ng lµ quyÕt ®Þnh cña ng©n hµng, ng©n hµng ph¶i c¶m thÊy hoµn toµn tho¶i m¸i khi ra quyÕt ®Þnh cho vay: ViÖc cã cho vay hay kh«ng lµ mét quyÕt ®Þnh mang tÝnh ®éc lËp. Ng­êi ta kh«ng thÓ ®­a ra quyÕt ®Þnh nµy mµ chØ trªn nh÷ng v¨n b¶n h­íng dÉn hay nh÷ng kü thuËt ph©n tÝch. Mçi c¸n bé tÝn dông ph¶i cã sù nh¹y c¶m vµ kh¶ n¨ng ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c. Víi t­ c¸ch lµ ng­êi cho vay, c¸n bé tÝn dông ph¶i dù tÝnh ®­îc mäi kh¶ n¨ng xÈy ra chø kh«ng ph¶i chØ ®èi phã tr­íc t×nh thÕ mét c¸ch thô ®éng. B¹n ph¶i thùc sù c¶m thÊy ch¾c ch¾n vÒ quyÕt ®Þnh cña m×nh bëi v× b¹n sÏ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ nã. Môc tiªu cña kho¶n tiÒn cho vay ph¶i hµm chøa c¬ së viÖc tr¶ nî: §Ó hiÓu ®­îc ®Çy ®ñ nguyªn t¾c nµy, b¹n ph¶i xem xÐt biÓu ph©n bæ tµi s¶n cña mét ng©n hµng xÐt trªn ph­¬ng diÖn tÝnh láng. Mét ng©n hµng ph¶i cã nhiÒu c¬ së d÷ liÖu th«ng tin vÒ kho¶n cho vay: Ng©n hµng ph¶i cè g¾ng biÕt ®­îc th«ng tin. C¸n bé tÝn dông ng©n hµng cÇn quan t©m nhiÒu ®Õn doanh nghiÖp xin vay ®Ó n¾m b¾t th«ng tin cña doanh nghiÖp. Nh÷ng ng­êi ®i vay muèn giao dÞch víi nh÷ng ng­êi cho vay hiÓu biÕt vÒ lÜnh vùc mµ hä ®ang ho¹t ®éng. C¬ së th«ng tin rÊt h÷u Ých vµ nÕu ®­îc s¾p xÕp tæ chøc mét c¸ch phï hîp sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc quyÕt ®Þnh cho vay dÔ dµng h¬n rÊt nhiÒu. CÇn ph¶i ®¸nh gi¸ chÊt l­îng qu¶n lý cña doanh nghiÖp bªn c¹ch ®¸nh gi¸ c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh: chÊt l­îng qu¶n lý thÓ hiÖn trªn nhiÒu ph­¬ng diÖn ®ã lµ sù lùa chän mang tÝnh ®éc ®o¸n hay d©n chñ ®èi víi mét cung c¸ch thÝch hîp cho nghµnh c«ng nghiÖp vµ c«ng ty ®ang ho¹t ®éng, sù dÔ dµng hoÆc kh¾t khe trong viÖc cho phÐp nhòng ng­êi bªn ngoµi c«ng ty l¾m gi÷ nh÷ng chøc vô quan träng, phong c¸ch ho¹t ®éng cña c¸c v¨n phßng c«ng ty, c¸ch thøc tiÕn hµnh ®æi míi, danh tiÕng trong c¹nh tranh. C¸c kho¶n thÕ chÊp kh«ng thÓ ®­îc coi lµ thay thÕ cho viÖc tr¶ nî: ViÖc tin r»ng l¾m ®­îc tµi s¶n thÕ chÊp lµ cÇm ch¾c viÖc thu håi kho¶n nî cña ng­êi vay ch¼ng kh¸c g× chuyÖn “®­êi ­¬i gi÷ èng”. Khi kho¶n vay ®­îc ®¶m b¶o b»ng thÕ chÊp th× c¸c tµi s¶n thÕ chÊp ph¶i cã tÝnh kh¶ m¹i, ®ång thêi ng©n hµng nªn cã c¸ch nh×n nhËn ë gãc ®é chuyªn m«n vµ kh«ng thiªn vÞ ®èi víi nh÷ng tµi s¶n nµy: c¸c kho¶n nî ®­îc lÊy tõ nguån vèn lu©n chuûªn. ChÝnh v× vËy, c¸c kho¶n thÕ chÊp ®­îc thiÕt lËp mét phÇn lµ ®Ó ng¨n chÆn viÖc nh÷ng tµi s¶n nµy ®­îc thanh to¸n cho nh÷ng ng­êi ®i vay kh¸c vµ mét phÇn lµ ®Ó ng­êi cho vay ®­îc vÞ thÕ m¹nh h¬n. Kh«ng ®ù¬c cÈu th¶ trong viÖc lËp hå s¬ tÝn dông kÓ c¶ c¸c chi tiÕt nhá v× chóng dÔ lµm háng kho¶n vay mµ ®¸ng lÏ cã chÊt l­îng tèt: TØ lÖ khoanh lín th­ênglµ kÕt qu¶ cña viÖc tæ chøc vµ qu¶n lý sæ s¸ch cÈu th¶. Kh«ng nªn lóc nµo còng cho r»ng c¸c hîp ®ång tÝn dông sÏ kh«ng ®­îc t«n träng. Th«ng th­êng chØ cã nh÷ng hîp ®ång ®­îc chuÈn bÞ mét c¸ch véi vµng, cÈu th¶ míi hay x¶y ra tranh chÊp, mµ kÕt côc sÏ ®­îc gi¶i quyÕt ë toµ ¸n. C¸c ng©n hµng ®Þa ph­¬ng ph¶i lµ nh÷ng ng­êi cho c¸c doanh nghiÖp ®Þa ph­¬ng vay: §©y lµ mét dÊu hiÖu b¸o tr­íc nguy c¬ rñi ro khi c¸c ng©n hµng ®Þa ph­¬ng l¹i kh«ng ph¶i lµ ng­êi cho c¸c doanh nghiÖp ®Þa ph­¬ng vay. CÇn xem xÐt th¸i ®é n«n nãng khi vay tiÒn cña doanh nghiÖp: BÊt kú ai thóc giôc b¹n sím ra quyÕt ®Þnh cho vay ®Òu nªn ®­îc xem xÐt kü l­ìng. MÆt kh¸c, viÖc chuÈn bÞ kü tr­íc khi tr¶ lêi ng­êi ®i vay còng ph¶i tèn nhiÒu c«ng søc. NÕu mét kho¶n nî vay ®­îc b¶o l·nh th× ph¶i ch¾c ch¾n r»ng lîi Ých vµ tr¸ch nhiÖmcña ng­êi b¶o l·nh còng t­¬ng ®­¬ng nh­ ng­êi ®i vay. Khi mét nhµ b¶o l·nh ký mét hîp ®ång b¶o l·nh, c¸n bé tÝn dông ch¾c ch¾n dùa trªn cam kÕt cña nhµ b¶o l·nh nµy ®èi víi viÖc thu håi nî th× b¹n còng cÇn ph¶i thËn träng. C¸n bé tÝn dông cÇn ph¶i biÕt r»ng ng­êi b¶o l·nh hoµn toµn nhËn thøc ®­îc tr¸ch nhiÖm cña m×nh. CÇn ph¶i biÕt ch¾c r»ng kho¶n tiÒn mµ ng©n hµng cho vay ®­îc doanh nghÞªp dïng vµo viÖc g×: NÕu nh­ c¸n bé tÝn dông kh«ng trùc tiÕp ®Õn th¨m doanh nghiÖp th× c¸n bé tÝn dông kh«ng bao giê c¶m nhËn ®­îc m«i tr­êng, phong c¸ch c«ng ty vµ nh÷ng tµi s¶n v« h×nh kh¸c. Th­êng th­êng, b¹n ph¶i mÊt nhiÒu c«ng søc trong viÖc thÈm ®Þnh l¹i nh÷ng g× mµ Gi¸m ®èc doanh nghÖp nãi, ®Æc biÖt lµ víi c¸c doanh nghiÖp nhá. Tr­íc hÕt ph¶i nghÜ vÒ lîi Ých cña ngan hµng, khi c¸c nguyªn t¾c cho vay bÞ vi ph¹m th× rñi ro sÏ t¨ng lªn: §¸nh gi¸ tµi s¶n lµ mét danh môc chÝnh thøc vÒ tÊt c¶ tµi s¶n cã vµ tÊt c¶ tµi s¶n nî. IV.3. Gi¶i ph¸p vÒ ph­¬ng thøc cho vay NÒn kinh tÕ n­íc ta lµ nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc. V× vËy ng©n hµng th­¬ng m¹i ph¶i cã ph­¬ng thøc cho vay phï hîp víi c¬ chÕ thi tr­êng hiÖn nay. Ph­¬ng thøc cho lµ mét néi dung quan träng thuéc kü thuËt cung øng vèn tÝn dông ®èi víi c¸c tæ chøc kinh tÕ, khi x¸c ®Þnh ph­¬ng cho vay thÝch hîp víi mét tæ chøc kinh tÕ, sÏ t¹o ®iÒu kiÖn tèt nhÊt ®Ó thùc hiÖn c¸c nguyªn t¾c tÝn dông, g¾n sù vËn ®éng cña vèn tÝn dông víi sù ho¹t ®éng cña ®èi t­îng vay vèn. Ngµy nay chóng ta nªn vËn dông ph­¬ng thøc cho vay theo nguyªn t¾c sau: Tr­íc hÕt, viÖc ¸p dông ph­¬ng thøc cho vay nµy hay ph­¬ng thøc cho vay kh¸c ph¶i trªn c¬ së chu chuyÓn vèn vµ uy tÝn (®é tin cËy) cña kh¸ch hµng vay vèn ®èi víi ng©n hµng, kh«ng ph©n biÖt thµnh phÇn kinh tÕ, tr¸nh t×nh tr¹ng theo ý muèn chñ quan muèn giµnh phÇn lîi vÒ m×nh. Ph­¬ng thøc cho vay theo mãn: Nªn ¸p dông cho nh÷ng kh¸ch hµng vay vèn kh«ng th­êng xuyªn, chu chuyÓn vèn ch¹m. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô døt ®iÓm tõng dô ¸n hay tõng “th­¬ng vô” nhÊt ®Þnh hoÆc thiÕu tÝn nhiÖm trong quan hÖ vay- tr¶ víi ng©n hµng. ¸p dông, cã vËn dông ph­¬ng thøc cho vay lu©n chuyÓn: §©y lµ ph­¬ng thøc cho vay rÊt phï hîp víi tÝnh n¨ng ®éng, nhanh nhËy cña c¬ chÕ thÞ tr­êng, rÊt thuËn lîi cho kh¸ch hµng vay vèn cã sè vèn quay vßng th­êng xuyªn, hµng ngµy, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó vèn tÝn dông lu©n chuyÓn ®Òu ®Æn qua quÜ ng©n hµng. Qua ®ã t¨ng c­êng vai trß kiÓm tra, kiÓm so¸t cña tÝn dông trong qu¸ tr×nh sö dông vèn vay, bæ trî chøc n¨ng Gi¸m ®èc b»ng ®ång tiÒn cña ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông. Nh­ng ph­¬ng thøc nµy còng dÔ lµm cho ng©n hµng mÊt thÕ chñ ®éng vÒ nguån vèn kinh doanh, v× c¸c néi dung ®· cam kÕt trong b¶n hîp ®ång vay- tr¶. IV.4. Gi¶i ph¸p vÒ tÝn dông cña ng©n hµng th­¬ng m¹i Trong sè c¸c chøc n¨ng cña ng©n hangf th­¬ng m¹i th× chøc n¨ng tËp trung vµ ph©n phèi l¹i vèn cña nÒn kinh tÕ gi÷ vai trß trung t©m cã ¶nh h­ëng dÕn c¸c chøc n¨ng kh¸c vµ lµ chøc n¨ng quan träng nhÊt. Trong thêi gian qua, c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ®· lµm ®­îc chøc n¨ng nµy mét c¸ch kh¸ râ nÐt. Tuy nhiªn, nh÷ng bÊt cËp trong tËp trung vµ ph©n phèi vèn nãi trªn vÉn ®Æt ra nh÷ng c©u hái lín cÇn ®­îc ph©n tÝch ®Ó lµm s¸ng tá. Nh×n tõ khÝa c¹ch lµ c¸c trung t©m cung øng cho nÒn kinh tÕ, mµ cô thÓ lµ c¸c doanh nghiÖp th× c¸c ph­¬ng thøc cÊp tÝn dông cña ng©n hµng th­¬ng m¹i cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp. Nãi mét c¸ch kh¸c, c¸c s¶n phÈm tÝn dông cña ng©n hµng th­¬ng m¹i víi tÝnh n¨ng cô thÓ ra sao, cã phï hîp víi nhu cÇu cña doanh nghiÖp hay kh«ng gi÷ vai trß lín quyÕt ®Þnh hiÖu qu¶ sö dông cña ng­êi mua s¶n phÈm ®ã. Theo tiªu chÝ cña ng©n hµng ThÕ giíi (WB), th× c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i kh«ng ®­îc ®¸nh gi¸ cao khi s¶n phÈm cña hä chñ yÕu lµ tÝn dông, tøc c¸c ng©n hµng ho¹t ®éng chñ yÕu lµ ®i vay ®Ó cho vay. C¸c ng©n hµng m¹nh kh«ng chØ thÓ hÖn ë chç cung øng mét khèi l­îng tÝn dông to lín cho thÞ tr­êng mµ cßn ë chç ph­¬ng thøc cÊp tÝn dông nh­ thÕ nµo. ViÖc cho vay cña c¸c ng©n hµng kh«ng chØ phô thuéc quy m« hay c¬ cÊu nguån vèn cña m×nh mµ ph¶i dùa trªn søc mua cña kh¸ch hµng, nhÊt lµ ®Æc ®iÓm kinh tÕ, kü thuËt cña ®èi t­îng cho vay, ®Æc ®iÓm tµi chÝnh cña bªn vay. Nãi tãm l¹i lµ cã nhiÒu lo¹i cho vay cô thÓ ®Ó kh¸ch hµng lùa chän phï hîp víi yªu cÇu vµ kh¶ n¨ng cña hä. Ttong thùc tÕ hiÖn nay, c¸c kh¸ch hµng hÇu nh­ Ýt cã c¬ héi lùa chän, nhiÒu kh¸ch hµng cÇn vèn dµi h¹n nh­ng b¾t buéc ph¶i vay vèn ng¾n h¹n ®Ó ®Çu t­ dµi h¹n. §©y lµ ®iÒu bÊt cËp mµ ngay c¶ chÝnh c¸c ng©n hµng còng lóng tóng khi kh¸ch hµng ®¸o h¹n ph¶i dµn xÕp cho kh¸ch hµng gia h¹n hay ®¶o nî mµ ®¸ng lÏ c¸c ng©n hµng cã thÓ kh¾c phôc ®­îc b»ng c¸ch ®­a ra c¸c lo¹i chi vay phï hîp víi yªu cÇu cña kh¸ch hµng. ChÝnh v× thÕ c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i cÇn ph¶i ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm tÝn dông. IV.5. Gi¶i ph¸p cho vÊn ®Ò ø ®äng vèn hiÖn nay HiÖn nay trong hÖ thèng ng©n hµng th­¬ng m¹i ®ang ph¶i gÆp mét trë ng¹i ®¸ng tiÕc lµ sù ø ®äng vèn ®· ®­îc huy ®éng ch­a t×m kiÕm ®­îc ®Çu ra. §iÒu nµy cÇn ph¶i t×m cho hÖ thèng ng©n hµng th­¬ng m¹i mét gi¶i ph¸p thÝch hîp ®Ó gi¶i to¶ sè vèn ®ang ø ®äng cÇn ph¶i t×m nguyªn nh©n cña nã: nguyªn nh©n thø nhÊt lµ sù h¹n chÕ vÒ ®Çu ra, nguyªn nh©n thø hai thuéc vÒ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ.§Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ø ®äng vèn trong hÖ thèng ng©n hµng chóng ta cÇn ph¶i thùc hiÖn nh÷ng vÊn ®Ò sau: Nhµ n­íc cÇn ph¸t hµnh c¸c tr¸i phiÕu dµi h¹n víi l·i suÊt t­¬ng ®èi hÊp dÉn ®Î thu hót nguån vèn tiÕt kiÖm trong x· héi. §iÒu nµy sÏ thu hót mét bé phËn vèn ®ang cã ngoµi hÖ thèng ng©n hµng vµ c¶ mét vèn ®ang n»m trong hÖ thèng ng©n hµng do d©n chóng rót l¹i tiÒn göi ®Ó mua tr¸i phiÕu dµi h¹n cña nhµ n­íc. Nhµ n­íc cho phÐp c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n cã hiÖu qu¶, cã triÓn väng më réng s¶n xuÊt, kinh doanh vµ trªn c¬ së ®ã ph¸t hµnh c¸c tr¸i phiÕu dµi h¹n, hoÆc cæ phiÕu ®Î thu hót vèn. Bªn c¹nh ®ã c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i, c¸c tæ chøc tÝn dông tÝch cùc chuÈn bÞ tinh thÇn, ®iÒu kiÖn vµ thùc hiÖn ph­¬ng thøc tÝn dông chiÕt khÊu tr¸i phiÕu cho c¸c chñ thÓ ®· mua tr¸i phiÕu nh­ng hiÖn t¹i hä ®ang cÇm tiÒn ®Ó chi tiªu. Mét biÖn ph¸p kh¸c cÇn ph¶i thùc hiÖn ngay trªn thÞ tr­êng liªn ng©n hµng mét c¸ch cã hiÖu qu¶. TÊt c¶ ng©n hµng th­¬ng m¹i ®Òu cã thÕ tham gia ®Ó vay m­în lÉn nhau, qua ®ã ng©n hµng. Nhµ n­íc thùc hiÖn ®iÒu hoµ l­u th«ng tiÒn tÖ trªn c­¬ng vÞ lµ ng­êi vay hoÆc cho vay cuèi cïng. CÇn ph¶i nghiªm tóc nh×n nhËn sù ø ®äng vèn trong nÒn kinh tÕ hiÖn nay, ®Æc biÖt lµ trong hÖ thèng ng©n hµng lµ kÕt qu¶ cña toµn bé ho¹t ®éng cña toµn bé qu¸ tr×nh kinh tÕ võa qua chø kh«ng ph¶i do kÕt qu¶ ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña ng©n hµng Nhµ n­íc. IV.6. Gi¶i ph¸p vÒ n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô cña c¸n bé tÝn dông. V× m«i tr­êng kinh doanh tiÒn tÖ ngµy cµng trë nªn phøc t¹p, c¸c ng©n hµng kh«ng ngõng yªu cÇu c¸c nh©n viªn tÝn dông ph¶i n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô. Tr¸i víi th«ng lÖ tr­íc ®©y cña mét sè ng©n hµng, nh©n viªn th­êng ®­îc ®Ò b¹t lªn c¸c chøc vô phô tr¸ch tÝn dông ®Òu dùa vµo thêi gian lµm viÖc vµ tuæi t¸c cïng víi mét chót quan t©m vÒ n¨ng lùc chuyªn m«n th× hiÖn nay phÇn lín c¸c ng©n hµng yªu cÇu nh÷ng ng­êi muèn lÇm c¸n bé tÝn dông ph¶i cã b»ng cÊp vÒ ng©n hµng, tµi chÝnh, kÕ to¸n hoÆc qu¶n trÞ kinh doanh, hoÆc cã kinh nghiÖm trong lÜnh vùc nµy. NhiÒu ng©n hµng cì lín cßn ®ßi hái c¸n bé tÝn dông ph¶i cã b»ng th¹c sÜ vÒ kinh tÕ. Trªn thùc tÕ, do tr×nh ®é cña kh¸ch hµng ®­îc n©ng lªn nªn ®ßi hái ®éi ngò c¸n bé tÝn dông trong c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i tèi thiÓu ph¶i cã tr×nh ®é t­¬ng ®­¬ng víi kh¸ch hµng cña m×nh. NhiÒu ng©n hµng th­¬ng m¹i x©y dùng cho m×nh mét ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o chÝnh thøc ®èi víi c¸n bé tÝn dông. C¬ chÕ mét kÌm mét lµ c¸ch tèt nhÊt ®Ó mét häc viªn trùc tiÕp häc hái kiÕn thøc tõ nghiÖp vô tÝn dông hµng ngµy. C¸n bé tÝn dông cßn ®­îc ®µo t¹o b»ng c¸ch tham gia héi th¶o, héi nghÞ, häc tËp ë c¸c tr­êng ®¹i häc. Ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o c¸n bé tÝn dông cña c¸c tæ chøc rÊt coi träng c¸c kiÕn thøc vÒ chuyªn m«n c¬ b¶n cho c¸n bé tÝn dông. Ngoµi ra ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o tÝn dông th­êng ®­îc chó träng vµo c¸c kinh nghiÖm vÒ qu¶n lý tÝn dông trong c¸c quy ®Þnh vÒ chÝnh s¸ch. Vµ ®­îc trang bÞ kiÕn thøc chuyªn s©u vÒ tÝn dông cho vay bÊt ®éng s¶n. Ngoµi nh÷ng tæ chøc nh­ c¸c tr­êng, c¸c viÖn… ®µo t¹o mang tÝnh chÊt chÝnh quy, cßn cã nh÷ng tæ chøc kh¸c ®Ó ®µo t¹o l¹i hoÆc n©ng cao kiÕn thøc vµ sù hiÓu biÕt cho c¸n bé tÝn dông ®· cã nh÷ng thêi gian lµm viÖc nhÊt ®Þnh. Bªn c¹nh ®ã trong tÊt c¶ c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ®Òu cã nh÷ng th­ viÖn lín ®Ó c¸c c¸n bé tÝn dông ®i s©u t×m hiÓu, tù häc hái ®Ó n©ng cao tr×nh ®é cña m×nh. CH¦¥NG V: PH¦¥NG H¦íng ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ cña viÖc qu¶n lý tiÒn cho vay cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ë viÖt nam Chóng ta biÕt r»ng cã vèn lµ ®iÒu kiÖn cÇn, nh­ng ch­a ®ñ ®Ó ®¹t tíi môc tiªu t¨ng tr­ëng. CÇn ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p cô thÓ, chi tiÕt vµ khoa häc nh»m ®Þnh h­íng sö dông c¸c nguån vèn trong giai ®o¹n tíi. V.1.ChiÕn l­îc sö dông vèn g¾n víi chiÕn l­îc kinh tÕ – x· héi. §iÒu nµy thÓ hiÖn ë viÖc bè trÝ c¬ cÊu vèn ®Çu t­ gi÷a c¸c ngµnh c¸c vïng kinh tÕ. V× vËy nguån vèn ®Çu t­ cÇn bè trÝ theo tr×nh tù ­u tiªn vµo c¸c ngµnh vµ lÜnh vùc nh­ sau: Vèn ®Çu t­ tËp trung m¹nh mÏ cho khu vùc s¶n xuÊt c¸c lo¹i hµng ho¸ tiªu dïng vµ xuÊt khÈu víi môc ®Ých thu håi vèn nhanh vµ t¹o ra sù phong phó cho thÞ tr­êng hµng ho¸, ®ång thêi t×m kiÕm vµ tiÕn tíi æn ®Þnh thÞ tr­êng ngoµi n­íc vµ mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh m¹nh vµ tiÕp ®ã ®Çu t­ cho ph¸t triÓn mét sè ngµnh then chèt. C¸c dù ¸n ®Çu t­ vÒ kÕt cÊu h¹ tÇng cÇn ®­îc thùc hiÖn trªn c¬ së kÕt hîp mét phÇn vèn huy ®éng trong n­íc víi phÇn huy ®éng vèn tõ n­íc ngoµi, trong ®ã cè g¾ng t¹o ®­îc c¸c nguån vèn hç trî chñ yÕu tõ n­íc ngoµi. V.2.Ph©n bæ thµnh phÇn vèn ®Çu t­ trong tõng dù ¸n. Ph¶i khuyÕn khÝch m¹nh mÏ vµ t¹o mäi ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho c¸c nhµ ®µu t­ tËp trung ®µu t­ cho m¸y mãc, thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ. §ång thêi, gi¶m tíi møc thÊp nhÊt c¸c chi phÝ ®Çu t­ cho c«ng tr×ng x©y l¾p vÒ kü thuËt c¬ b¶n kh¸c. ¸p dông tiÕn bé kü thuËt vµ d©y truyÒn c«ng nghÖ tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i ph¶i trë thµnh mét chÝnh s¸ch lín cña chÝnh phñ ®èi víi tÊt c¶ c¸c chñ ®Çu t­ vµ ph¶i thÓ hiÖn c«ng khai vµ râ rµng trong tÊt c¶ c¸c s¾c luËt vÒ thuÕ kh¸o vµ ngi· vô. Cã nh­ vËy, nÒn s¶n xuÊt cña chóng ta míi tho¸t khái c¶nh tr¹ng hiÖn nay vµ míi to¹ ra ®­îc m«i tr­êng sinh ho¹t c«ng nghÖ trong s¶n xuÊt vµ trong ®êi sèng, ®ßng vèn ®Çu t­ míi cã thÓ mang l¹i hiÖu qu¶ cao víi chÊt l­îng ®¶m b¶o cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng. Bªn c¹nh ®ã, ph¶i n©ng cao hÖ sè ®æi míi thiÕt bÞ nªn Ýt nhÊt bÇng møc thiÕt bÞ cña thÕ giíi. Sím nghiªn cøu, x©y dông vµ thi hµnh c¸c giÈi ph¸p nh»m khuyÕn khÝnh vµ b¾t buéc c¸c doanh nghiÖp sö dông tèi ®a c«ng suÊt m¸y mãc thiÕt bÞ, khai th¸c hÕt mäi kh¶ n¨ng, tiÒm tµng vÒ lao ®éng, vËt t­, tµi nguyªn thiªn nhiªn cña ®Êt n­íc. TÊt nhiªn, viÖc khai th¸c vµ sö dông c¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn ®Êt n­íc cµn ®­îc thÓ hiÖn trªn c¬ së c¸c dù ¸n quy ho¹ch tæng thÓ ®Ó ®¶m b¶o hiÖu qu¶ vµ tr¸nh nh÷ng ¶nh h­ëng xÊu tíi hÖ sinh th¸i. V.3. NhiÖm vô ®Æt ra ®èi víi nghµnh ng©n hµng. TiÕp tôc thùc hiÖn tèt môc tiªu æn ®Þnh søc mua ®ång tiÒn mét c¸ch v÷ng ch¾c coi ®©y lµ nhiÖm vô hµng ®Çu xuyªn suèt qu¸ tr×nh æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn ®Êt n­íc. Ng©n hµng ph¶i l­êng tr­íc ®­îc nh÷ng khã kh¨n cña nÒn kinh tÕ, c¶nh gi¸c víi nh÷ng nguy c¬ tiÒm Èn cña sù bïng næ l¹m ph¸t, chñ ®éng ®iÒu hµnh tèt h¬n chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, chÝnh s¸ch tØ gi¸ vµ qu¶n lý ngo¹i hèi ®Ó gãp phÇn kiÒm chÕ l¹m ph¸t theo môc tiªu quèc héi ®· ®Ò ra. §ång thêi ng©n hµng ph¶i th­êng xuyªn qu¸n xuyÕn môc tiªu l©u dµi lµ trªn ®Êt n­íc ViÖt Nam chØ tiªu tiÒn ViÖt Nam. VÊn ®Ò cung øng vèn cho nÒn kinh tÕ ®ang lµ ®ßi hái rÊt lín, ®Æc biÖt lµ vèn trung, dµi h¹n ®Ó ®Çu t­ ph¸t triÓn, c¶i t¹o vµ më réng n¨ng lùc s¶n xuÊt. §¸p øng yªu cÇu nµy ngµnh ng©n hµng ph¶i tËp trung mäi biÖn ph¸p ®Ó khai th¸c vèn c¶ trong n­íc vµ ngoµi n­íc. CÇn ph¶i phèi hîp víi c¸n bé c¸c ngµnh x©y dùng vµ tæ chøc thÞ tr­êng vèn, më thÞ tr­êng thø cÊp ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho d©n m¹nh d¹n ®Çu t­ vèn dµi h¹n. Cã nh­ vËy míi cã vèn ®Ó phôc vô cho nhiÖm vô c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i ho¸ lµ nhiÖm vô träng t©m cña giai ®o¹n míi. N©ng cao chÊt l­îng tÝn dông, bao ®¶m an toµn hÖ thèng ng©n hµng mçi ng©n hµng còng nh­ toµn bé hÖ thèng cÇn ph¶i ph©n tÝch c¸c lo¹i d­ nî ®Ó x¸c ®Þnh nguyªn nh©n vµ biÖn ph¸p xö lý. Nî qu¸ h¹n, mÊt vèn do qu¶n lý yÕu kÐm, do chñ quan c¸ nh©n g©y ra ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm thu håi hoÆc xö lý tr­íc ph¸p luËt. Nî qu¸ h¹n do kh¸nh quan cÇn phèi hîp víi c¸c bé ngµnh liªn quan thèng kª tËp hîp ®Ó tr×nh ChÝnh Phñ c¸c ph­¬ng ¸n xö lý nh»m lµnh m¹nh ho¸ vµ trong s¹ch vÒ tµi chÝnh cña hÖ thèng ng©n hµng. Toµn ngµnh ph¶i cã biÖn ph¸p kh¾c phôc ®Õn møc thÊp nhÊt nî qu¸ h¹n míi ph¸t sinh, nghiªm kh¾c vµ kiªn quyÕt xö lý ®­a ra khái ngµnh ng©n hµng nh÷ng c¸n bé vi ph¹m ph¸p luËt vµ quy chÕ chÕ ®é, tham nhòng,thiÕu tr¸ch nhiÖm, t­ lîi c¸ nh©n. CÇn chñ ®éng xö lý nh÷ng vi ph¹m vµ tån t¹i theo kÕt luËn cña tæng thanh tra nhµ n­íc vµ chØ ®¹o cña thñ t­íng chÝnh phñ. TÊt c¶ c¸c tr­êng hîp vi ph¹m ph¸p luËt, vi ph¹m chÕ ®é qu¶n lý cña ngµnh ®Òu ®­îc xö lý nghiªm tóc. Nh÷ng vi ph¹m ph¸p luËt cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i lµ nghiªm träng, nÕu kh«ng cã c¸c biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó ng¨n chÆn vµ kh¾c phôc sÏ g©y t¸c h¹i rÊt lín ®èi víi kinh tÕ ®Êt n­íc vµ nh÷ng hËu qu¶ xÊu kh¸c vÒ mÆt x· héi. VÊn ®Ò thanh tra, kiÓm tra ph¶i ®­îc t¨ng c­êng vµ ph¶i lµm th­êng xuyªn nh»m ng¨n chÆn vµ ph¸t hiÖn kÞp thêi nh÷ng vi ph¹m. C¸c ng©n hµng ph¶i chó träng kiÓm so¸t néi bé, ng¨n chÆn c¸c vô viÖc ph¸t sinh, sö lý kÞp thêi nh÷ng vi ngay trong b¶n th©n mçi mét ng©n hµng. Cuèi cïng lµ vÊn ®Ò c¸n bé vµ ®µo t¹o c¸n bé. Thùc tiÔn nh÷ng vÊp v¸p, vi ph¹m, tån t¹i võa qua, râ rµng vÊn ®Ò kh«ng ph¶i chØ do c¬ chÕ chÝnh s¸ch kh«ng ®óng hoÆc ch­a ®ñ, mµ quan träng nhÊt lµ do con ng­êi thùc hiÖn kh«ng nghiªm tóc, do phÈm chÊt ®¹o ®øc, n¨ng lùc tr×nh ®é cña mét sè c¸n bé kÐm. V× vËy c«ng t¸c ®µo t¹o, tuyÓn chän vµ sö dông c¸n bé lµ v« cïng quan träng, bao gåm ®µo t¹o c¶ vÒ kiÕn thøc vµ phÈm chÊt ®¹o ®øc… KÕT lUËN Qua viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi” Mét sè vÊn ®Ò vÒ qu¶n lý tiÒn cho vay cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ë ViÖt Nam hiÖn nay” víi nh÷ng tµi liÖu kh¸ phong phó, cËp nhËt em ®· hiÓu ®­îc viÖc qu¶n lý tiÒn cho vay cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i hiÖn nay lµ mét vÊn ®Ò quan träng. Nã cã ý nghÜa qyuÕt ®Þnh ®Õn viÖc kinh doanh cña ng©n hµng cã lîi hay kh«ng vµ viÖc thùc hiÖn ®óng ®¾n, chÝnh x¸c nh÷ng nguyªn t¾c qu¶n lý tiÒn cho vay lµ mét vÊn ®Ò rÊt lín nã ¶nh h­ëng ®Õn c¶ mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay vµ sù t¨ng tr­ëng, æn ®Þnh cña nÒn kinh tÕ. N­íc ta lµ mét trong nh÷ng n­íc ®ang ph¸t triÓn so víi sù ph¸t triÓn chung cña thÕ giíi.Tr×nh ®é cña chóng ta cßn thÊp nhiÒu khi g©y ra nh÷ng thiÖt h¹i lín cho ®Êt n­íc. V× vËy, lµ mét chÝnh s¸ch quan träng cña nhµ n­íc ta, chÝnh s¸ch tµi chÝnh tiÒn tÖ ph¶i lµm sao ®Çu t­ vµo nh÷ng ngµnh, nghÒ chñ chèt, nh÷ng dù ¸n kh¶ thi…thóc ®Èy qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®Ó n¨ng cao n¨ng xuÊt lao ®éng, khai th¸c cã hiÖu qu¶ nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn cña ®Êt n­íc, gi¶m bít l¹m ph¸t… Tµi LIÖU THAM KH¶O NghiÖp vô ng©n hµng hiÖn ®¹i CÈm nang qu¶n lÝ tÝn dông ng©n hµng Nh÷ng gi¶i ph¸p huy ®äng vµ sö dông c¸c nguån vèn TiÒn tÖ vµ ho¹t ®éng ng©n hµng- Lª Vinh Danh TiÒn tÖ, Ng©n hµng vµ thÞ tr­êng tµi chÝnh-Miskin CÈm nang quan qu¶n lÝ tÝn dông ng©n hµng C¸c t¹p chÝ ng©n hµng sè 7/01, 12/99, 3/95, 2/01… T¹p chÝ thÞ tr­êng tµi chÝnh tiÒn tÖ T¹p chÝ kinh tÕ ph¸t trÓn Môc lôc Trang Lêi nãi ®Çu Néi dung. Ch­¬ng I. C¬ së lý luËn cña viÖc qu¶n lý tiÒn cho vay I.1. TÝn dông lµ g×? I.2. B¶n chÊt cña tÝn dông I.3. Chøc n¨ng cña tÝn dông I.4. Vai trß cña tÝn dông I.5. TÝn dông ng©n hµng I.6. NghiÖp vô cho vay cña ng©n hµng th­¬ng m¹i Ch­¬ng II. Nh÷ng nguyªn t¾c qu¶n lý tiÒn cho vay II.1. Nh÷ng th«ng tin cÇn n¾m ®­îc tr­íc khi quyÕt ®Þnh cho vay II.2. Nh÷ng ®iÒu kiÖn cho vay vµ nh÷ng ®¶m b¶o cho kho¶n vay II.3. VÊn ®Ò qu¶n lý tiÒn cho vay cã hiÖu qu¶ Ch­¬ng III. Thùc tr¹ng viÖc cho vay cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ë ViÖt Nam hiÖn nay III.1. Quy chÕ cho vay cña c¸c tæ chøc tÝn dông ®èi víi kh¸ch hµng III.2. C¸c lo¹i cho vay ng¾n h¹n vÒ vèn l­u ®éng III.3. C¸c lo¹i cho vay trung h¹n vµ dµi h¹n III.4. Cho vay tiªu dïng III.5. Thµnh tùu vµ h¹n chÕ cña viÖc cho vay cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ë ViÖt Nam Ch­¬ng IV. Gi¶i ph¸p cho vay an toµn vµ hiÖu qu¶ cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i IV.1. Gi¶i ph¸p vÒ rñi ro cho vay IV.2. Gi¶i ph¸p vÒ nguyªn t¾c cho vay IV.3. Gi¶i ph¸p vÒ ph­¬ng thøc cho vay IV.4. Gi¶i ph¸p vÒ tÝn dông cña ng©n hµng th­¬ng m¹i IV.5. Gi¶i ph¸p cho vÊn ®Ò ø ®äng vèn hiÖn nay IV.6. Gi¶i ph¸p vÒ n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô cña c¸n bé tÝn dông Ch­¬ng V. Ph­¬ng h­íng ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ cña viÖc qu¶n lý tiÒn cho vay cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ë ViÖt Nam V.1. ChiÕn l­îc sö dông vèn g¾n liÒn víi chiÕn l­îc kinh tÕ - x· héi V.2. Ph©n bæ thµnh phÇn vèn ®Çu t­ trong tõng dù ¸n V.3. NhiÖm vô ®Æt ra ®èi víi ngµnh ng©n hµng KÕt luËn Tµi liÖu tham kh¶o