Đề tài Quá trình hội nhập kinh tế quốc tế ở Việt Nam

cÊp s¶n phÈm vµ dÞch vô cã chÊt l­îng cao,nªn lµm thÕ nµo ®Ó s¶n phÈm vµ dÞch vô ViÖt Nam cã thÓ ®øng v÷ng trªn thÞ tr­êng ë thÞ tr­êng c¸c n­íc trong khu vùc còng nh­ trªn thÕ giíi khi hµng rµo thuÕ quan ®­îc b·i bá vµ thay vµo ®ã lµ hµng rµo kü thuËt .§ã lµ mét th¸ch thøc lín ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay. H¬n lóc nµo hÕt,c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®· c¶m nhËn ®­îc ¸p lùc ngµy cµng t¨ng ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh.Lóc nµy ,c¸c chiÕn l­îc c¹nh tranh vÒ gi¸ sÏ dÇn kh«ng cßn phï hîp n÷a,®Æc biÖt lµ khi Trung Quèc gia nhËp WTO th× ­u thÕ c¹nh tranh vÒ gi¸ nh©n c«ng rÎ ë ViÖt Nam sÏ kh«ng cßn,vµ nh­ vËy,gi¶i ph¸p kh¶ thi cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay chÝnh lµ c¹nh tanh b»ng chÊt l­îng .Cã thÓ nãi,chØ cã c¹nh tranh vÒ chÊt l­îng míi cã thÓ ®¶m b¶o sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn l©u dµi cña c¸cdoanh nhiÖp. Nãi c¸ch kh¸c, trong bèi c¶nh hiÖn nay, ®Ó cã thÓ héi nhËp vÒ kinh tÕ víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi, ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i ®Þnh h­íng vµo viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò vÒ chÊt l­îng. 1.2 Th­¬ng m¹i ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ. Qu¸ tr×nh “®æi míi” kinh tÕ ë ViÖt Nam ®­îc khëi ®Çu tõ n¨m 1986 ®Õn nay ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu quan träng. Trong ®ã ®a d¹ng ho¸ vµ ®a ph­¬ng ho¸ c¸c mèi quan hÖ víi n­íc ngoµi lµ mét trong nh÷ng thµnh t­ô næi bËt cña chÝnh s¸ch ®æi míi. Song song víi viÖc kh«ng ngõng më réng thÞ tr­êng vµ thóc ®Èy c¸c ho¹t ®éng ho¹t ®éng xu©t nhËp khÈu, tronh nhiÒu n¨m qua ViÖt Nam ®· cã nhiÒu nh÷ng ®æi míi rÊt c¬ b¶n trong chÝnh s¸ch vµ cc¬ chÕ th­¬ng m¹i. Tõ 1988 cho ®Õn nay, ViÖt Nam ®· thùc hiÖn nhiÒu c¶i c¸ch tù do ho¸ tronh néi th­¬ng vµ ngo¹i th­¬ng. C¬ chÕ ®iÒu hµnh xuÊt nhËp khÈu còng ®· cã nhiÒu thay theo chiÒu h­íng tÝch cùc nh­ më réng c¸c ®iÒu kiÖn ­u ®·i vÒ xuÊt khÈu, viÖc ®iÒu chØnh tû gi¸ ®ång ViÖt Nam víi c¸c ngo¹i tÖ m¹nh c¸ linh ho¹t h¬n. Tuy nhiªn ViÖt Nam vÉn cÇn tiÕp tôc c¶i c¸ch c¸c chÝnh s¸ch vµ c¸c quy ®Þnh liªn quan ®Õn th­¬ng m¹i quèc tÕ nhÊt lµ vÒ thuÕ, thuÕ quan vµ hµng rµo phi thuÕ quan... Cïng víi nh÷ng thñ tôc hµnh chÝnh r­êm rµ tronhnhiÒu kh©u ®Æc biÖt lµ h¶i quan .. theo h­íng ®¬n gi¶n thuËn lîi cho c¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i quèc tÕ. Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ m¹nh mÏ ch¾c ch¾n sÏ ®em l¹i cho ViÖt Nam nhiÒu lîi Ých, më ra nhiÒu hîp t¸c song ph­¬ng, ®a ph­¬ng trong lÜnh vùc ph¸t triÓn th­¬ng m¹i, thu hót ®Çu t­ chuyÓn giao c«ng nghÖ kinh nghiÖm qu¶n lý ... Gióp cho ViÖt Nam tham gia tÝch cùc h¬n vµo sù tham gia quèc tÕ vµ c¬ chÕ hîp t¸c trong qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸. Bªn c¹nh nh÷ng thuËn lîi,ViÖt Nam còng ®ang ®øng tr­íc nh÷ng th¸ch thøc lín tr­íc hÕt lµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch kinh tÕ th­¬ng m¹i ë tÇm vÜ m« lµm sao ®Ó nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn bÒn v÷ng trong mét m«i tr­êng kinh doanh æn ®Þnh. Bé m¸y hµnh chÝnh vµ qu¶n lý kinh tÕ th­¬ng m¹i ph¶i ®­îc c¬ cÊu l¹i cho gän nhÑ, ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ®¸p øng yªu cÇu míi vÒ kü n¨ng c«ng nghÖ vµ kinh nghiÖm qu¶n lý. Nh÷ng ­u tiªn hµng ®Çu cã tÇm quan träng ®Æc biÖt lµ ph¶i nhanh chãng x©y dùng chiÕn l­îc, ®iÒu chØnh c¬ cÊu vµ n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh. Th¸ch thøc vµ khã kh¨n râ rµng lµ rÊt lín, song ViÖt ®· ®ang vµ sÏ nç lùc ®Ó thùc hiÖn nh÷ng cam kÕt song ph­¬ng vµ ®a ph­¬ng, ®­a th­¬ng m¹i ViÖt Nam sang mét giai ®o¹n ph¸t triÓn míi trong thÕ kû XXI. II. Thùc tr¹ng cña sù héi nhËp cña kinh tÕ ViÖt Nam. Nh÷ng th¸ch thøc cña qu¸ tr×nh héi nhËp. Më cöa vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ kh«ng chØ ®em l¹i lîi Ých mµ cßn ®Æt n­íc ta tr­íc nhiÒu th¸ch thøc, nÕu chóng ta kh«ng cã biÖn ph¸p tèt ®Ó v­ît qua th× sù thua thiÖt c¶ vÒ kinh tÕ vµ x· héi cã thÓ rÊt lín. NÒn kinh tÕ n­íc ta cã ®iÓm xuÊt ph¸t thÊp. Tr¶i qua nh÷ng cuéc chiÕn tranh l©u dµi, khèc liÖt vµ c¬ chÕ qu¶n lý tËp trung quan liªu bao cÊp, ViÖt Nam tham gia vµo qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ víi xuÊt ph¸t ®iÓm thÊp vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ. §iÒu ®ã kh«ng chØ thÓ hiÖn ë GDP b×nh qu©n ®Çu ng­êi thÊp, tiÕt kiÖm thÊp tÝch luü vµ thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi ch­a cao, mµ cßn ë c¶ c¬ cÊu nghµnh cña nÒn kinh tÕ, c¶ ë tr×nh ®é ph¸t triÓn c¬ cÊu ngµnh cña nÒn kinh tÕ, c¶ ë tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt cßn rÊt thÊp so víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. Víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña khoa häc vµ c«ng nghÖ, tû lÖ tÝch luü vµ ®Çu t­ cao c¬ së h¹ tÇng kh¸ ph¸t triÓn vµ mét khu vùc kinh tÕ n¨ng ®éng...l¹i tham gia vµo qu¸ tr×nh héi nhËp tr­íc chóng ta vµi thËp kû , c¸c n­íc trong khu vùc ®· ph¸t triÓn m¹nh mÏ liªn tôc tuy cã gÆp khñng ho¶ng tronh thêi gian võa qua nh­ng ®· trë l¹i ph¸t triÓn nhanh ®ang lµm t¨ng nguy c¬ tôt hËu cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam so víi c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. N¨ng lùc kü thuËt c«ng nghÖ cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam rÊt l¹c hËu so ví i thÕ giíi, v× vËy hµng hãa s¶n xuÊt ra kh«ng cã n¨ng lùc canh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi vµ thËm chÝ ngay trªn thÞ tr­êng néi ®Þa. NÕu ViÖt Nam kh«ng nhanh chãng ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ, ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý, n©ng cao chÊt l­îng hµng ho¸ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh hµng ho¸ th× sÏ cã hµng lo¹t doanh nghiÖp ph¸ s¶n g©y nªn hËu qu¶ nguy h¹i vÒ kinh tÕ x· héi. 1.2. Gi÷ v÷ng ®éc lËp tù chñ . Do tham gia vµo c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc n­íc ta ph¶i gi¶m thuÕ quan vµ dì bá hµng rµo phi thuÕ quan, th× hngf ho¸ n­íc ngoµi sÏ µo ¹t ®æ vµo n­íc ta, chÌn Ðp nhiÒu ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh, trong n­íc kÐo theo hÖ qu¶ xÊu vÒ viÖc lµm vµ ®êi sèng cña lao ®éng. Do ®ã nªn chóng më réng quan hÖ víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn h¬n h¼n vÒ nhiÒu mÆt, th× n­íc ta sÏ khã tr¸nh khái bÞ lÖ thuéc vÒ kinh tÕ, vµ tÌ chç kh«ng gi÷ v÷ng ®­îc kinh tÕ mµ cã thÓ ®i ®Õn chç kh«ng gi÷ v÷ng ®­îc quyÒn ®éc lËp, tù chñ n÷a. §Ó ho¸ gi¶i vÊn ®Ò nµy cÇn cã c¸ch nh×n theo quan ®iÓm míi: cÇn nhËn râ ®éc lËp tù chñ vÒ thùc chÊt lµ mçi n­íc tù lùa chän con ®­êng vµ m« h×nh ph¸t triÓn cña m×nh, tù quyÕt ®Þnh c¸c chñ tr­¬ng vµ c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ- x· héi, tù ®Ò ra môc tiªu chiÕn l­îc vµ kÕ ho¹ch trong thêi kú vµ c¸c biÖn ph¸p thùc hiÖn c¸c môc tiªu ®ã. Nh­ng ®éc lËp tù chñ hoµn toµn kh«ng cã nghÜa lµ ®ãng cöa víi thÕ giíi. ViÖc më réng hîp t¸c kinh tÕ hai bªn cïng cã lîi gi÷a n­íc ta víi c¸c n­íc, c¸c tæ chøc quèc tÕ, sÏ t¹o nªn mét h×nh th¸i ®an xen lîi Ých víi nhau, do ®ã mµ chóng ta cã thªm thÕ lùc ®Ó gi÷ v÷ng ®éc lËp tù chñ cña ®Êt n­íc. §Æc biÖt khi thùc hiÖn ph­¬ng ch©m “®a d¹ng ho¸, ®a ph­¬ng ho¸ c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i”, chóng ta sÏ thóc ®Èy viÖc h×nh thnµh nªn mét hÖ thèng ch»ng chÞt c¸c mèi quan hÖ quèc tÕ ®Ó h¹n chÕ vµ ®Èy lïi ©m m­u hµnh ®éng cña mét sè thÕ lùc nµo ®ã buéc chóng ta ph¶i phô thuéc th¸i qu¸ vµo hä. 1.3 Gi÷ g×n b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc. Mét th¸ch n÷a kh«ng kÕm phÇn quan träng ®­îc ®Æt ®èi víi chóng ta trong tiÕn tr×nh më cöa vµ héi nhËp quèc tÕ lµ lµm sao gi÷ g×n ®­îc b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc ®¶m b¶o cho sù ph¸t triÓn hµi hoµ vµ lµnh m¹nh cña ®Êt n­íc. §øng tr­íc t×nh h×nh ®ã chóng ta kh«ng thÓ lui vÒ chÝnh s¸ch ®ãng cöa, kh­íc tõ trao ®æi, giao l­u víi n­íc ngoµi. Tr¸i l¹i víi b¶n lÜnh cña d©n téc trong qu¸ tr×nh giao l­u v¨n ho¸ víi thÕ giíi suèt mÊy ngµn n¨m, chóng ta cã thÓ v÷ng tin vµchñ ®éng lùa chän, tiÕp thu c¸c yÕu tè nh©n b¶n hîp lý, khoa häc tiÕn bé cña v¨n ho¸ c¸c n­íc c¶ ë ph­¬ng §«ng va ph­¬ng T©y ®Ó lµm giµu thªm b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc cùc kú quan träng kh¬i dËy c¸c tiÒm n¨ng s¸ng t¹o lµm nªn nh÷ng gi¸ trÞ vËt chÊt vµ tinh thÇn míi trong c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. §ång thêi, chóng ta kiªn quyÕt ph¶n ®èi sù tiÕp nhËn x« bå mäi thø gäi lµ “t©n kú” cña v¨n ho¸ ngo¹i lai mµ kh«ng ph©n biÖt hay dë tèt xÊu ®Ó ®i ®Õn chç mÊt gèc vµ lai c¨ng vÒ v¨n ho¸, g©y hËu qu¶ xÊu vÒ t­ t­ëng, ®¹o ®øc, lèi sèng cña c¸c tÇng líp d©n c­. Tãm l¹i, chØ cã trªn c¬ sëgi÷ g×n ph¸t huy nh÷ng gi¸ trÞ ­u tó cña v¨n ho¸ d©n téc, ®i ®«i víi tiÕp thu tinh hoa v¨n ho¸ cña nh©n lo¹i th× v¨n ho¸ ViÖt Nam ngµy nay míi cã thÓ ®ãng ®­îc vai trß võa lµ môc tiªu võa lµ ®éng lùc vµ hÖ ®iÒu tiÕt cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Mét sè vÊn ®Ò ®Æt ra trong quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ – ViÖt Nam vµ khu vùc. 2.1. Trong ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu vµ thu hót FDI, møc ®é lÖ thuéc cña ViÖt Nam vµo mét khu vùc thÞ tr­êng lµ qu¸ cao. Trªn quan ®iÓm thÞ tr­êng, sù lÖ thuéc nµy bao hµm mét møc ®é rñi ro tiÒm n¨ng cao cña chiÕn l­îc ph¸t triÓn h­íng ngo¹i. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ ViÖt Nam cÇn mau chãng më réng thÞ tr­êng víi c¸c quèc gia víi c¸c khu vùc kh¸c. ViÖt Nam ®· cã thÞ tr­êng truyÒn thèng thuéc c¸c n­íc §«ng ¢u vµ thÞ tr­êng T©y ¢u vµ ®Æc biÖt víi Mü lµ mét ®èi t¸c m¹nh, cÇn ph¶i t¹o møc t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu cao h¬n so víi nh÷ng n¨m qua. Trong bèi c¶nh toµn cÇu vµ khu vùc kh«ng æn ®Þnh vµ nÒn kinh tÕ ViÖt Nam còng ®ang gÆp nh÷ng khã kh¨n ®¸ng kÓ trong viÖc më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu, sù gia t¨ng xuÊt khÈu qu¶ thùc sÏ cã ý nghÜa v« cïng quan träng trong viÖc t¹o ra mét søc thóc ®Èy ph¸t triÓn míi cho nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. VÒ vÊn ®Ò nµy, kinh nghiÖm quèc tÕ còng ®· chØ ra nh÷ng bµi häc bæ Ých. Trong lÞch sö kh«ng ai b¸c bá ®­îc r»ng thµnh tÝch t¨ng tr­ëng cao l©u bÒn ®Õn møc thÇn kú cña c¸c nÒn kinh tÕ §«ng ¸, tõ NhËt B¶n cho ®Õn Hµn Quèc, §µi Loan hay gÇn ®©y h¬n lµ Th¸i Lan ®Òu cã sù ®ãng gãp to lín cña sù hç trî cña thÞ tr­êng Mü ®èi viÖc thùc thi chiÕn l­îc t¨ng tr­ëng vµo xuÊt khÈu mµ c¸c nÒn kinh tÕ nµy theo ®uæi. Ngay c¶ sù t¨ng tr­ëng kú diÖu cu¶ nÒn kinh tÕ Trung Quèc trong kho¶ng hai thËp niªn gÇn ®©y còng cã phÇn quan träng b¾t nguån tõ yÕu tè khai th«ng víi thÞ tr­êng Mü. §©y lµ mét gîi ý thùc tiÔn rÊt ®¸ng l­u t©m khi ho¹ch ®Þnh vµ thùc thi c¸c chiÕn l­îc vÒ thÞ tr­êng vµ ®èi t¸c th­¬ng m¹i, trong khu«n khæ chiÕn l­îc tæng thÓ t¨ng tr­ëng h­íng vÒ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam trong giai ®o¹n tíi. 2.2 Víi søc c¹nh tranh s¶n phÈm cßn qu¸ thÊp so víi yªu cÇu cña viÖc më cöa vµ héi nhËp. ViÖt Nam hiÖn ®· lµ thµnh viªn cña khu v­c th­¬ng m¹i tù do ASEAN(AFTA). N¨m 2006 lµ thêi ®iÓm ViÖt Nam cam kÕt thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c quy ®Þnh cña AFTA( b·i bá hµng rµo phi thuÕ quan vµ h¹ thÊp møc thuÕ quan xuèng cßn 0- 5% cho ®a sè c¸c hµng ho¸ trao ®æi trong khu vùc). §iÒu ®ã cã nghÜa lµ ViÖt Nam chÊp nhËn cuéc ch¬i c¹nh tranh thÞ tr­êng b»ng c¸c luËt lÖ ngang b»ngvíi c¸c nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn h¬n vµ cã søc c¹nh tranh m¹nh h¬n trong khu vùc. XuÊt ph¸t tõ t­¬ng quan c¹nh tranh gi÷a c¸c nÒn kinh tÕ thµnh viªn AFTA trong giai ®o¹n tí, cã thÓ nãi v­ît qua t×nh huèng trªn lµ mét th¸ch thøc rÊt lín ®èi víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam nãi chung vµ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam nãi riªng. Trong khi ®ã v× hµng lo¹t lý do, qu¸ tr×nh n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh quèc tÕ cña c¸c s¶n phÈm ViÖt Nam nh×n chung diÔn ra rÊt chËm. Víi xu h­íng c¬ cÊu nghiªng vÒ c¸c dù ¸n sö dông nhiÒu vèn h¬n lµ nhiÒu lao ®éng, tøc lµ l·ng phÝ lîi thÕ c¹nh tranh lín nhÊt c¶u n­íc ta hiÖn nay lµ nguån lao ®éng råi rµo vµ rÎ, n¨ng suÊt lao ®éng vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn thÊp, c¬ chÕ thÞ tr­êng l¹i ch­a cã ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t huy ®Çy dñ t¸c dông thóc ®Èy... Ph¶i thõa nhËn r»ng søc c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm ViÖt Nam ®­îc c¶i thiÖn víi tèc ®é cßn xa míi ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña viÖc më cöa vµ héi nhËp ®Æt ra. Khã kh¨n nµy kh«ng chØ ®Æt ra ®èi viÖc c¹nh tranh xuÊt khÈu trªn thÞ tr­êng quèc tÕ, mµ ngay c¶ trªn thÞ tr­êng néi ®Þa, nã còng kh«ng thÓ ®­îc kh¾c phôc nhanh chãng trong mét sím mét chiÒu. Søc c¹nh tranh lµ mét ®iÓm sinh tö sña toµn bé qu¸ tr×nh më cöa héi nhËp quèc tÕ cña ViÖt Nam. §Ó v­ît qua th¸ch thøc nµy vÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi c¶ cÊp vÜ m« vµ vi m« c¶ ë ph­¬ng diÖn c¬ cÊu tæng thÓ lÉn tõng nghµnh tõng ®¬n vÞ lµ ph¶i n©ng cao n¨ng suÊt, chÊt l­îng, tr×nh ®é ho¹t ®éng, n©ng cao tr×nh ®é kü thuËt. 2.3. ViÖc thu hót ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®¹t hiÖu qu¶ ch­a cao. Theo mét ®Þnh nghÜa x¸c ®Þnh, cã sù t­¬ng ®ång nhiÒu mÆt vÒ c¬ cÊu kinh tÕ gi÷a ViÖt Nam vµ ®a sè c¸c n­íc trong khu vùc, ®ång thêi sù chªnh lÖch kh«ng qu¸ lín vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn, nhÊt lµ víi c¸c n­íc thuéc nhãm ASEAN-4, lµm cho trong quan hÖ ®èi khu vùc, ViÖt Nam kh«ng chØ lµ ®èi t¸c hîp t¸c mµ cßn lµ ®èi thñ c¹nh tranh tiÒm n¨ng cña hä. §iÒu nµy cã ¶nh h­ëng ®Õn tÝnh chÊt vµ ®Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng ®Çu t­ vµo ViÖt Nam cña c¸c n­íc trong khu vùc. V× lý do ®ã, sau h¬n mét n¨m thu ót FDI. Cã thÓ nhËn thÊy râ sù bÊt t­¬ng xøng khèi l­îng vèn ®Çu t­ víi n¨ng lùc c¶i biÕn kü thuËt cho nÒn kinh tÕ cña nã. §Ó lµm râ thùc chÊt cña vÊn ®Ò, kh«ng thÓ kh«ng th¸y r»ng nguyªn nh©n cña t×nh h×nh kh«ng chØ lµ tõ phÝa c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. Trong kh«ng Ýt tr­êng hîp nã liªn quan mËt thiÕt ®Õn m«i tr­êng ®Çu t­ vµ m«ii tr­êng kinh doanh cña ViÖt Nam. Sù r­êm rµ vÒ thñ tôc nh­ng kh«ng ®ñ nghiªm ngÆt trong c¸c hîp ®ång vÒ ph­¬ng diÖn kü thuËt, khung ph¸p lý ch­a hoµn thiÖn vµ bÞ láng trong kh©u gi¸m s¸t thùc hiÖn, m«i tr­êng kinh doanh ch­a thuËn lîi, cßn mang tÝnh ph©n biÖt ®èi xö gi÷a c¸c thµnh phÇn vµ phÈm chÊt yÕu kÐm cña c¸n bé ViÖt Nam trong ho¹t ®éng qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh c¸c liªn doanh, tr×nh ®é lao ®éng cßn thÊp ... Lµm cho qu¸ tr×nh thu hót ®Çu t­ vµ tiÕp nhËn nhuyÓn giao c«ng nghÖ kh«ng thÓ ®¹t ®­îc môc tiªu nh­ dù ®Þnh. 3.Nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra vÒ an ninh kinh tÕ khi ViÖt Nam tham gia héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. 3.1. C¬ cÊu ngo¹i th­¬ng kh«ng hîp lý g©y khã kh¨n cho viÖc chèng ®ì c¸c t¸c ®éng tiªu cùc tõ bªn ngoµi. Trong thêi kú ®æi míi kinh tÕ võa qua, cïng víi sù ®iÒu chØnh nÒn kinh tÕ vµ chiÕn l­îc ngo¹i th­¬ng, c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu còng cã sù thay ®æi. Tuy nhiªn ®Õn nay hµng xuÊt khÈu chñ yÕu lµ s¶n phÈm th« ch­a ®­îc chÕ biÕn hoÆc chØ ®­îc s¬ chÕ. VD: dÇu th« vÉn chiÕm 17,5% g¹o chiÕm 9%, cµ phª chiÕm 5%, hØa s¶n chiÕm 8,5% trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu. C¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp vÉn lµ c¸c s¶n phÈm cã hµm l­îng lao ®éng cao nh­ dÖt may(14.6 %) giÇy dÐp (12,2%) trong kim ng¹ch xuÊt khÈu. C¸c mÆt hµng cã kü thuËt c«ng nghÖ cao ®· b­íc ®µu ®­îc chó ý tuy nhiªn tû träng vÉn thÊp. Søc c¹nh tranh vÉn dùa vµo sè l­îng chø ch­a dùa vµo chÊt l­îng cña s¶n phÈm. V× vËy gi¸ c¶ hµng xuÊt khÈu cña hµng ViÖt Nam th­êng bÞ chÌn Ðp trªn thÞ tr­êng vµ th­êng rÎ h¬n tõ 10-20% víi gi¸ thµnh b×nh qu©n trªn thÕ giíi. Ngoµi ra, do ®­îc h­ëng ­u ®·i vÒ thuÕ vµ lîi tøc, vÒ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt vµ x¸c ®Þnh thu nhËp chÞu thuÕ, vÒ thuÕ nhËp khÈu ... Khi c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®ang dÇn chiÕm phÇn lín thÞ tr­êng trong n­íc, t¹o søc Ðp lín ®èi s¶n phÈm néi ®Þa. Mét mÆt nã buéc c¸c doanh nghiÖp trong n­íc ph¶i tÝch cùc ®æi míi c«ng nghÖ, n©ng cao chÊt l­îng, h¹ gi¸ thnµh s¶n phÈm ®Ó t¨ng c­êng søc c¹nh tranh; mÆt kh¸c do m«i tr­êng c¹nh tranh kh«ng b×nh ®¼ng ®· h¹n chÕ sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp trong n­íc, ®Èy nã tíi nguy c¬ mÊt an toµn thùc sù. 3.2. C¸c c¬ chÕ cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vÉn cßn ë møc s¬ khai. Trong thêi gian qua nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®· chuyÓn biÕn m¹nh mÏ theo h­íng nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, tuy nhiªn c¸c c¬ chÕ cßn ë møc s¬ khai( dÆc biÖt c¸c c¬ chÕ trong thÞ tr­êng tµi chÝnh, thÞ tr­êng chøng kho¸n, thÞ tr­êng vèn thÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n...) HÖ thèng luËt ph¸p qu¶n lý x· héi, qu¶n lý x· héi ch­a ®­îc ®iÒu chØnh t­¬ng øng víi sù ph¸t triªn cña nÒn kinh tÕ ®ang chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr­êng, ch­a phï hîp víi th«ng lÖ vµ tËp qu¸n quèc tÕ. ChÝnh ®iÒu nµy ®· t¹o ra t×nh tr¹ng ®Çu c¬ bu«n lËu, ph¸ rèi thÞ tr­êng trong n­íc, Ðp c¸c doanh nghiÖp néi ®Þa; mét sè lîi dông kÏ hë cña ph¸p luËt ®Ó thù hiÖn tham nhòng, tuú tiÖn l¹m dông vèn, thùc hiÖn giao dÞch vÒ tiÒn tÖ g©y thÊt tho¸t vèn cña c¸c ng©n hµng. Ngoµi ra cßn nhiÒu c«ng cô tµi chÝnh cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ch­a ®­îc ¸p dông t¹i ViÖt Nam do thÞ tr­êng tµi chÝnh ViÖt Nam ch­a ph¸t triÓn ®Çy ®ñ, thÞ tr­êng chøng kho¸n ®ang h×nh thµnh, c¸c lo¹i tr¸i phiÕu cæ phiÕu vµ c¸c lo¹i giÊy tê cã gi¸ trÞ kh¸c cña ViÖt Nam ®ang ®­îc thÝ ®iÓm ph¸t hµnh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. HÖ thèng tµi chÝnh ng©n hµng ViÖt Nam tuy ®· ®­îc c¶i c¸ch, nh­ng vÉn rÊt yÕu kÐm, ch­a xo¸ bá d­îc thãi quen cña thêi kú bao cÊp, kh«ng thÝch øng kÞp thêi vãi nh÷ng thay ®æi cña nÒn kinh tÕ. H¬n n÷a, nhËn thøc vÒ héi nhËp vµ c¸c c«ng viÖc chuÈn bÞ cho héi nhËp quèc tÕ ë c¸c doanh nghiÖp vµ gi­oÝ doanh nh©n cßn rÊt h¹n chÕ ch­a s½n sµng trong viÖc tËn dông c¬ héi cña viÖc héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ ®øng v÷ng trong c¹nh tranh khèc liÖt trªn thÞ tr­êng trong n­íc vµ quèc tÕ. 4.Nh÷ng nguy c¬ tiÒm Èn ®e do¹ nÒn ®éc lËp tù chñ kinh tÕ quèc gia. C¬ b¶n nÒn kinh tÕ ViÖt Nam hiÖn nay l¹c hËu vÒ khoa häc kü thuËt nhiÒu chôc n¨m víi c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn s¶n xuÊt xuÊt khÈu cña ta chñ yÕu gåm c¸c kho¸ng s¶n th« vµ c¸c mÆt hµng c«ng nghiÖp thø cÊp, khi s¶n xuÊt ph¶i nhËp khÈu m¸y vµ vËt t­ phô tïng. Trong nhiÒu n¨m hµng ho¸ cña ViÖt Nam nh­ g¹o, cµ phª, cao su hµng may mÆc kh«ng xuÊt khÈu ®­îc hÕt trªn thÞ tr­êng thÕ giíi, khiÕn cho gÝa sôt vµ lµm gi¶m thu nhËp cña c«ng nh©n n«ng d©n trong c¸c ngµnh liªn quan. Trong khi ®ã nhËp khÈu l¹i h­íng vÒ m¸y c¸c vËt t­, linh kiÖn råi c¸c hµng tiªu dïng cao cÊp víi gi¸ rÊt ®¾t. T×nh h×nh nµy lµm vÞ thÕ cña ta trªn thÞ tr­êng quèc tÕ yÕu ®i vµ dÉn ®Õn nhiÒu nguy c¬ lín vÒ kinh tÕ tµi chÝnh. Nguy c¬ b¸n rÎ vµ cã ph¶i tr¶ gi¸ cao, tû giao ho¸n bÊt lîi, xuÊt ph¸t tõ viÖc xuÊt khÈu n«ng kho¸ng s¶n thuªgi¸ rÎ vµ nhËp khÈu hµng cao cÊp gi¸ cao. SÑ thiÖt thßi triÒn miªn n¨m nµy qua n¨m kh¸c, mçi n¨m tiªu tèn nhiÒu tû USD khiÕn cho n­íc ta nghÌo cµng nghÌo thªm. Nî quèc tÕ gia t¨ng víitèc ®é nhanh hµng n¨m vµ ®Õn mét møc nµo ®ã, cã thÓ dÉn ®Õn t×nh khñng ho¶ng tµi chÝnh- tiÒn tÖ nh­ ®· x¶y ra t¹i Th¸i Lan Ýt h¬n nhiÒu, nh­ng bµi häc Th¸i Lan cho thÊy lµ nî quèc tÕ t¨ng cã thÓ ®­a ®Õn viÖc ng©n hµng trung ­¬ng kh«ng cßn kh¶ n¨ng thanh to¸n quèc tÕ, ®Æc biÖt lµ trang tr¶i nhËp khÈu th«ng th­êng vµ lóc bÊy giê sÏ x¶y ra khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ. Héi nhËp quèc tÐ gióp ViÖt Nam tranh thñ kü thuËt, khoa häc, vèn quèc tÕ. Tuy nhiªn c¸c c«ng ty n­íc ngoµi chØ ®Çu t­ ë ViÖt Nam nÕu hä cã lîi.Nh­ vËy,chóng ta ë trong thÕ yÕu,chØ cã kh¶ n¨ng h¹n chÕ hä Êt lî mµ th«i,nh­ng nÕu ®µu t­ mÇ chØ thu ®­îc lîi Ýt,hä sÏ ngõng hay giíi h¹n l­îng ®Çu t­. Kinh nhgiÖm cho thÊy,trong thËp niªn 90 nh÷ng thiÐt bÞ ®­îc ®Çu t­ ë ViÖt Nam th­­êng lµ nh­òng thiÕt bÞ cò,thÞ phÇn c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam gi¶m nhanh trong khi thÞ phÇn c¸c c«ng ty cã cèn n­íc ngoµi t¨ng nhanh,nhiÒu c«ng ty phÝa ViÖt Nam cã phÇn hïn kho¶n 30% nhê phÇn ®ãng gãp mÆt b»ng,nhµ ®Êt ®· chuyÓn thµnh c«ng ty cã vèn n­íc ngoµi 100% do nhiÒu lý do,trong ®ã lý do phÝa n­íc ngoµi ®Ò nghÞ t¨ng vèn nh­ng bªn ViÖt Nam kh«ng cã kh¶ n¨ng ®¸p øng . NÕu t×nh h×nh nµy tiÕp tôc,ng­êi n­íc ngoµi sÏ lµm chñ dÇn hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp lín ë ViÖt Nam .Khi Êy,sÏ khã gi÷ ®­îc ®éc lËp tù chñ,kinh tÕ quèc gia g©y ra t×nh c¶nh lÖ thuéc vµo n­íc ngoµi. 5.Thùc tr¹ng c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá Theo ­íc tÝnh cña viÖn qu¶n lý kinh tÕ trung ­¬ng,xÐt theo tiªu chÝ vÒ vèn(d­íi 5 tû ®ång)th× cã 88,2% trong tæng sè doanh nghiÖp lµ doanh nghiÖp võa vµ nhá.Trong ®ã,®èi víi khu vùc thuÇn tuý ViÖt Nam th× tû lÖ nµy lµ 89,5% vµ khu vùc doanh nghiÖp cã vèn ®µu t­ n­íc ngoµi lµ 33,6%.Th¸ch thøc lín nhÊt cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá vµ c¸c nhµ qu¶n lý kinh tÕ ViÖt Nam ,®Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi theo lé tr×nh AFTA vµ WTO lµ lµm thÕ nµo ®Ó c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cã thÓ c¹nh tranh ®­îc víi c¸c c«ng ty ,tËp ®oµn xuyªn quèc gia khi chóng ta thùc hiÖn c¸c cam kÕt cña c¸c tæ chøc nµy.Trong khi ®ã,c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá gÆp ph¶i nh÷ng khã kh¨n ,mét phÇn xuÊt ph¸t tõ chÝnh b¶n th©n c¸c doanh nghiÖp vµ mét phÇn tõ c¬ chÕ chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc. 5.1 VÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Theo ®¸nh gi¸ cña phßng th­¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp ViÖt Nam th× t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá trong mét vµi n¨m trë l¹i ®ay ®Òu cho thÊy sù gi¶m sót .§iÒu nµy cho thÊy,nhiÒu doanh nghiÖp võa vµ nhá ®ang trong t×nh tr¹ng khã kh¨n.Bªn c¹nh yÕu tè tr­ît gi¸ vµ t¨ng tû gi¸ ngo¹i tÖ,vµ viÖc ph¸t triÓn chËm cña nÒn kinh tÕ ,c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cßn thiÕu chñ ®éng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ,t×m kiÕm thÞ tr­êng tiªu thô,còng nh­ nguån lùc ®Çu vµo.Trong khi ®ã,vèn còng lµ vÊn ®Ò nhøc nhèicña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá n­íc ta,cã ®Õn 55% doanh nghiÖp thiÕu vèn.Bëi lÏ,do nguån vèn cña c¸c doanh nghiÖp bÞ h¹n chÕ,l¹i chñ yÕu vay m­în tõ kªnh tµi chÝnh phi chÝnh thøc.MÆt kh¸c ®iÒu kiÖn tham gia thÞ tr­êng chøng kho¸n cña n­íc ta ®· lo¹i c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ra khái cuéc ch¬i.§a sè c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá khi tiÕp cËn víi khu vùc tµi chÝnh ®ªv gÆp khã kh¨n vµ h¹n chÕ lín nh­ :kh«ng ®ñ tµi s¶n thÕ chÊp,kh«ng cã sù bµo hé cña c¸c tæ chøc ®¹i diÖn,l·i suÊt cao,khèi l­îng Ýt,thêi h¹n ng¾n...ngoµi ra,xem xÐt nh÷ng yÕu tè ¶nh h­ëng lín ®Õn ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá th× ®a sè c¸c doanh nghiÖp nµy ®Òu kh«ng cã thÞ tr­êng tiªu thô æn ®Þnh,®Æc biÖt lµ thÞ tr­êng xuÊt khÇu h¹n chÕ.§iÒu nµy lý gi¶i lµ do t¸c ®éng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh trong khu vùc võa qua,tuy nhiªn râ rµng nã ®· thÓ hiÖn sù yÕu kÐm vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh kh«ng caocña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá n­íc ta. 5.2 VÒ c«ng nghÖ, thiÕt bÞ vµ kiÕn thøc, tay gnhÒ cña lùc l­îng lao ®éng vµ ®éi gò qu¶n lý. Nh×n chung, tronh nh÷ng n¨m qua c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ë n­íc ta ®· ®æi míi c«ng nghÖ ë møc ®é nhÊt ®Þnh, ®iÒu nµy hoµn toµn hîp lý. C«ng nghÖ lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh t­ãi n¨ng suÊt, chÊt l­îng cña s¶n phÈm, gió c¸c doanh nghiÖp cã thÓ cËnh tranh ®­îc trªn thÞ tr­êng. Tuy nhiªn nguån vèn tµi chÝnh bÞ giíi h¹n kh«ng cho phÐp c¸c doanh nghiÖp cã thÓ tù m×nh ®æi míi còng nh­ ¸p dông m¹nh mÏ c«ng nghÖ, kü thuËt tiªn tiÕn. V× vËy tû lÖ ®æi m­ãi trang thiÕt bÞ còng rÊt thÊp, kho¶ng 10%/ n¨m tÝnh theo vèn ®Çu t­. §iÒu nµy cho thÊy tr×nh ®é vÒ thiÕt bÞ coong nghÖ kü thuËt cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá vÉn thÊp vµ cßn l¹c hËu kh¸ xa so víi møc trung b×nh cña thÕ giíi. Tr×nh ®é vµ tay nghÒ cña ngêi lao ®éng vµ ®éi ngò qu¶n lý cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá còng lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò bøc xóc hiÖn nay. Theo ­íc tÝnh th× ®a sè c¸c chñ doanh nghiÖp vµ lùc l­îng lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá hiÖn nay cã tr×nh ®é tay nghÒ gi¶n ®¬n, ch­a ®­îc ®µo t¹o chiÕm kho¶ng 60-70%. Trong khi ®ã, chØ cã mét sè l­îng nhá c¸c chñ doanh nghiÖp cã tr×nh ®é ®¹i häc. §iÒu kiÖn vÒ mÆt b»ng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá nh×n chung rÊt chËt hÑp. §a sè c¸c doanh nghiÖp ph¶i thuª m­în l¹i mÆt b»ng hoÆc thËm chÝ dïng c¶ nhµ ë ®Ó lµm níi s¶n xuÊt kinh doanh. Bªn c¹nh ®ã, ®«ng vèn cã h¹n cho nªn ®a s« sc¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá kh«ng htÓ trang bÞ hÖ thèng xñ lý chÊt th¶i nh»m ®¶m b¶o m«i tr­êng sèng xung quanh. 6. Nh÷ng h¹n chÕ xuÊt nhËp khÈu hiÖn hµnh. VÒ thuÕ suÊt: thuÕ xuÊt khÈu thuÕ nhËp khÈu, hiÖn nay víi chøc n¨ng b¶o vÖ s¶n xuÊt trong n­íc nªn thuÕ suÊt th­êng xuyªn ®­îc thay ®æi cho phï hîp víi nh÷ng mÆt hµng trong n­íc ®· s¶n xuÊt ®­îc, do ®ã ®· gãp phÇn tÝch cùc cho s¶n xuÊt trong n­íc trong thêi kú ®Çu ph¸t triÓn. Nh­ng chÝnh ®iÒu nµy còng t¹o ra nh÷ng lÖch l¹c rtrong ®Þnh h­íng ®Çu t­ trong n­íc, ®Æc biÖ lµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. Trong nh÷ng n¨m qua, ®Çu t­ nøoc ngoµi ®· thu hót vµo nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt ra c¸c s¶n phÈm cã møc thuÕ b¶o hé cao, phôc vô cho nhu ccÇu cña thÞ tr­êng trong n­íc chø kh«ng nh»m chñ yÕu vµo xu©t khÈu. Do tÝnh chÊt qu¶n lý, ®iÒu hµnh xuÊt nh¹p khÈu cßn nhiÒu yÕu kÐm nªn cã t×nh tr¹ng kho¶ng 50% s¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp cã voãn ®Çu t­ n­íc ngoµi kh«ng xuÊt khÈu mµ cung ÷ng vµo thÞ tr­êng néi ®Þa vµ ®©y lµ viÖc lµm ®· g©y nhiÒu khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp trong n­íc trong viÖc tiªu thô s¶n phÈm. §iÒu nµy ®· dÉn ®Õn vèn ®Çu t­ nµy ch­a thùc sù gãp phÇn t¨ng tiÒm lùc x©ut khÈu, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam vµ ®Èy nhanh ®­îc kh¶ n¨ng th©m nhËp thj tr­êng cña hµng ViÖt Nam, g©y l·ng phÝ trong sö dông nguån vèn nµy. ViÖc ¸p dông gi¸ tÝnh thuÕ tèi thiÓu nh­ hiÖn nay ch­a phï hîp víi quyÕt ®Þnh quèc tÕ mµ ViÖt Nam ®· vµ sÏ ph¶i cam kÕt thùc hiÖn khi gia nhËp ASEAN vµ WTO còng nh­ trong hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i. LuËt thuÕ xuÊt khÈu, nhËp khÈu cho hµng chuyªn dïng phôc vô trùc tiÕp cho an ninh quèc phßng, nghiªn cøu khoa häc, gi¸o dôc. Tuy nhiªn, thùc tÕ cho thÊy r¸t khã x¸c ®Þnh, trõ mét sè mÆt hµng ®Æc biÖt nh­ vò khÝ khÝ tµi qu©n sù, cßn phÇnlín c¸c mÆt hµng kh¸c cã thÓ dïng cho ®èi t­îng kh¸c nhau lµm cho thñ tôc xÐt miÔn thuÕ phøc t¹p nh­ng vÉn kh«ng ®¶m b¶o ®­îc sù chÝnh x¸c, chÆt chÏ, dÉn ®Õn lîi dông trèn thuÕ. Trong tæ chøc thùc hiÖn luËt thuÕ xuÊt nhËp khÈu cßn bÊt cËp nh­ viÖc tÝnh thuÕ ®«i lóc cßn tuú tiÖn ë c¸c cöa khÈu biªn giíi, c«ng t¸c qu¶n ký nhiÒu khi cßn bu«ng láng céng víi t×nh tr¹ng j®¸nh thuÕ qu¸ cao ®èi víi mét sè mÆt hµng nhËp khÈu dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nhËp lËu gia t¨ng, hµng ngo¹i lÊn ¸t hµng néi lµm cho hµng hãa s¶n xuÊt trong n­íc kh«ng thÓ c¹nh tranh víi hµng ho¸ nøoc ngoµivµ g©y thiÖt h¹i cho c¸c doanh nghiÖp . Nh÷ng n¨m ®æi míi võa qua,n­íc ta ®· cã nhiÒu ccã g¾ng trong hoµn thiÖn chÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu.§iÒu ®ã ®· gãp phµn tÝch cùc thóc ®Èy xu¸t nhËp khÈu ,®iÒu tiÕt tiªu dïng.Tuy vËy thuÕ xuÊt nhËp khÈu hiÖn hµnh cßn nhiÒu ®iÒu ch­a phï hîp vãi th«ng lÖ quèc tÕ trong ®iÒu kiÖn héi nhËp ,tù do ho¸ th­¬ng m¹i :møc thu cßn cao,biÓu thuÕ cßn nhiÒu thuÕ suÊt lµm phøc t¹p qu¸ tr×nh thùc hiÖn . Thªm vµ ®ã,nh÷ng bÊt cËp trong tæ chøc thùc hiªn ®ang lµm gi¶m hiÖu qu¶ ho¹t ®éng xuÊt nh¹p khÈu.TÊt c¶ nh÷ng h¹n chÕ ®ã cña chÝnh s¸ch thuÕ suÊt nhËp khÈu hiÖn hµnh ®ang g©y trá ng¹i cho ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. V× vËy cÇn thiÕt ph¶i bæ sung ,hoµn thiÖn chÝnh s¸ch thuÕ xuÊt khÈu,thuÕ nhËp khÈu ë n­íc ta. III. Nh÷ng gi¶i ph¸p héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cã hiÖu qu¶. 1.Gi¶i ph¸p héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ë ViÖt Nam . X©y dùng mét chÝnh s¸ch héi nhËp g¾n liÒn víi c¶i c¸ch nÒn kinh tÕ néi ®Þa. Trong qu¸ tr×nh chuÈn bÞ vÒ thêi gian,vËt chÊt ®Ó ®µm ph¸n cã hiÖu qu¶,ViÖt Nam cã thÓ vµ cÇn ph¶i dµnh ­u tiªn thêi gian vµ néi lùc cho viÖc ®Èy nhanh tèc ®é x©y dùng thÓ chÕ th­¬ng m¹i néi ®¹i. ThÞ tr­êng néi ®Þa m¹nh lµ ®éng lùc ®Èy nhanh sù héi nhËp cña ViÖt Nam vµ t¨ng c­êng hiÖu qu¶ kinh tÕ nhê ®Èy m¹nh tù do ho¸, nhê t¨ng c­êng søc c¹nh tranh néi sinh. Trong hoµn c¶nh hiÖn nay,®Ó ®¶m b¶o lîi Ých quèc gia vµ hiÖu qu¶ thùc tÕ chñ tr­¬ng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ th× vÒ mÆt ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch trong giai ®o¹n tíi cÇn tËp trung x©y dùng chÕ ®é th­¬ng m¹i néi ®Þa, trªn c¬ së tù do ho¸ vµ thuËn tiÖn ho¸ c¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i theo tiªu chuÈn quèc tÕ. MÆt kh¸c vÒ ph­¬ng diÖn t« chøc, sù bÊt cËp cña bé m¸y ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch ®ang ®Æt ra nhu cÇu bøc b¸ch cÇn d­îc s¾p xÕp l¹i ®Ó kh¾c phôc ®­îc t×nh tr¹ng thiÕu sù phèi hîp kinh niªn gi÷a c¸c bé, ngµnh, ®¶m b¶o sù thèng nhÊt cña toµn bé nÒn kinh tÕ nh­ mét tæng thÓ, ®ång thêi tËp trung ®­îc søc m¹nh néi lùc quèc gia, cã nh­ vËy míi thùc hiÖn ®­îc chøc n¨ng, cña Nhµ n­íc trong viÖc l·nh ®¹o nÒn kinh tÕ b»ng c¸c chÝnh s¸ch vµ thÓ chÕ. Bªn c¹nh th­¬ng m¹i ho¸ quèc tÕ th× ®Çu t­ n­íc ngoµi còng lµ môc tiªu hµng ®Çu cña qu¸ tr×nh hép nhËp. ViÖt Nam cã trë thµnh ®Þa ®iÓm ®ãn nhËn c¸c luång ®Çu t­ míi thay v× ch¶y vµo c¸c n­íc ASEAN hay kh«ng tr­íc hÕt lµ phô thuéc vµo sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng néi ®Þa ®­îc x©y dùng theo tiªu chuÈn quèc tÕ. NÕu gia nhËp APEC t¹o ra tÝn hiÖu tèt cho viÖc chuyÓn sang kinh tÕ thÞ tr­êng cña ViÖt Nam th× ®Çu t­ n­íc ngoµi laÞ cµng lµ mét chØ sè mang tÝnh cô thÓ vµ thiÕt thùc vÒ ®é tin cËy cña quèc tÕ vµo chÝnh s¸ch quèc gia. C¹nh tranh më cöa thÞ tr­êng néi ®Þa vµ tÝnh hiÖu qu¶ cña thÞ tr­êng (®Æc biÖt lµ gi¶m chi phÝ giao dÞch) kh«ng nh÷ng lµ nh©n tè néi lùc cña sù ph¸t triÓn, mµ cßn lµ tiªu ®iÓm cho viÖc t¹o lËp chÝnh s¸ch vµ ®iÒu hµnh cña ChÝnh phñ. 1.2. T¹o c¸c ®iÒu kiÖn c¬ së h¹ tÇng cho viÖc më réng c¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i. DÞch vô lµ mét trong nh÷ng lÜnh vùc quan träng nhÊt ®Ó thóc ®Èy c¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­. §Ó thuËn tiÖn ho¸ th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­, ViÖt Nam cÇn gi¶m dÇn nh÷ng h¹n chÕ vÒ më cöa thÞ tr­êng cho th­¬ng m¹i dÞch vô. §©y lµ lÜnh vùc hÕt søc quan träng, kh«ng ph¶i ®ã lµ nh÷ng ­u tiªn hµng ®Çu trong ch­¬ng tr×nh nghÞ sù cña WTO hiÖn nay, mµ chñ yÕu lµ do s­ thiÕu hôt cña dßng vèn bªn ngoµi lµm cho viÖc x©y dùng m«i tr­êng ®Çu t­ néi ®Þa cµng trë nªn quan träng vµ cÊp b¸ch h¬n víi t­ c¸ch lµ huy ®éng c¸c yÕu tè néi lùccho ph¸t triÓn kinh tÕ. Do ®ã, sù xem xÐt vÒ ban hµnh vµ thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch cña ChÝnh phñ cÇn ®Æc biÖt l­u ý ®Õn chi phÝ chuyÓn ®æi trong ho¹ch ®Þnh chØ tiªu cho tiÕn tr×nh héi nhËp vµ c¶i c¸ch, cã lÏ ®©y lµ ®iÒu quan träng nhÊt cÇn bæ sung ®Ó ChÝnh phñ xem xÐt trong ®iÒu hµnh kinh tÕ vi m«. 2- Mét sè gi¶i ph¸p t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ tiÕn bé x· héi 2.1. Héi nhËp kinh tÕ dùa trªn nguyªn t¾c gi÷ v÷ng ®éc lËp, tù chñ vµ theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. §©y lµ yªu cÇu chÝnh trÞ cao nhÊt, ®ång thêi lµ nh©n tè c¬ b¶n ®¶m b¶o cho sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a thóc ®Èy t¨ng tr­ëng víi thùc hiÖn tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi trong ph¸t triÓn. Chóng ta chÊp nhËn héi nhËp theo quan ®iÓm cña chñ nghÜa tù do míi, nghÜa lµ héi nhËp kinh tÕ theo môc tiªu t¨ng kinh tÕ ®¬n thuÇn, nh÷ng ph¶i hy sinh tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi. Sù hy sinh nµy tÊt sÏ dÉn ®Õn triÖt tiªu ®éng lùc cña t¨ng tr­ëng kinh tÕ - x· héi bÒn v÷ng vµ nh­ thÕ, rèt cuéc ®Êt n­íc sÏ kh«ng tr¸nh khái l¹i r¬i vµo vßng phô thuéc cña mét thø chñ nghÜa thùc d©n míi "KiÓu míi". §ång thêi, còng ph¸t huy tèi ®a mäi nguån lùc néi sinh, mµ trung t©m lµ nguån lùc con ng­êi víi trÝ tuÖ vµ b¶n lÜnh v¨n ho¸ d©n téc; ra søc tranh thñ c¸c nguån lùc ngo¹i sinh, t¹o thµnh mét hîp lùc m¹nh ®Ó thùc hiÖn thµnh c«ng sù nghiÖp CNH, H§H ®Êt n­íc. Trong thÕ giíi c¹nh tranh quyÕt liÖu nh­ hiÖn nay, kh«ng thÓ cã ¶o t­ëng chØ dùa mét chiÒu vµo c¸c nguån lùc ngo¹i sinh ®Ó ph¸t triÓn. 2.2. Chñ ®éng trong héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ víi h×nh thøc vµ b­íc®i phï hîp. Võa kh«ng chÇn chõ, do dù ®Ó lì thêi c¬ võa h«ng chñ quan, nãng véi ®Î më cöa vµ héi nhËp trµn lan mµ thiÕu sù chuËn bÞ chu ®¸o cÇn thiÕt. Trong qu¸ tr×nh héi nhËp ph¶i kiªn tr× gi÷ v÷ng ph­¬ng ch©m b×nh ®¼ng cïng cã lîi, b¶o vÖ lîi Ých chÝnh ®¸ng cña quèc gia. Theo ph­¬ng ch©m nµy, mét mÆt, cÇn th«ng minh vµ nh¹y bÐn xö lý trong t×nh huèng, kiªn quyÕt kh«ng ®Ó n­íc ta bÞ thiÖt thßi vÒ lîi Ých kinh tÕ - x· héi mµ lÏ ra ph¶i ®­îc h­ëng mÆt kh¸c, ¬h¶i chÊp nhËn chia sÎ lîi Ých hîp lý víi c¸c ®èi t¸c võa ®Êu tranh. Thµnh c«ng cña tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ phô thuéc vµo hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña tÊt c¶ c¸c ngµnh, c¸c cÊp cã liªn quan, trong ®ã ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp vµ Nhµ n­íc cã vai trß quan träng ®Æc biÖt. 3- C¸c gi¶i ph¸p tæng thÓ trong viÖc ph¸t triÓn lÜnh vùc kinh tÕ ®èi ngo¹i cña ViÖt Nam 3.1. Thùc hiÖn c¶i c¸ch hµnh chÝnh theo h­íng gän nhÑ, hiÖu lùc. Gi¶i ph¸p nµy ®· ®­îc nhËn thøc rÊt râ rµng ë ViÖt Nam. HiÖn nay, nh÷ng c¶i c¸ch kiÓu nµy ®ang ®­îc thÝ nghiÖm ë thµnh phè Hå ChÝ Minh theo c¬ chÕ qu¶n lý "mét cöa" ®èi víi ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi. KÕt qu¶ thùc hiÖn thÓ hiÖn rÊt triÓn väng thµnh c«ng, ®­îc ®«ng ®¶o quÇn chóng nh©n d©n ñng hé, ®Æc biÖt lµ giíi doanh nghiÖp; tiÕt kiÖm ®¸ng kÓ nh÷ng chi phÝ, thêi gian kh«ng cÇn thiÕt; gi¶m râ rÖt n¹n rtiªu cùc, quan liªu... Tuy nhiªn, ®©y míi lµ b­íc ®Çu, trong thêi gian tíi viÖc vËn dông më réng trong c¶ n­íc cã tµnh c«ng ®­îc hay kh«ng phô thuéc rÊt nhiÒu vµo sù chØ ®¹o thèng nhÊt, cã ®Þnh h­íng râ rµng cña c¸c cÊp l·nh ®¹o tõ Trung ­¬ng tíi ®Þa ph­¬ng, trong ®ã còng ph¶i kÓ tíi sù h­ëng øng nhiÖt t×nh cña quÇn chóng. 3.2. Hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt mét c¸ch ®ång bé, phï hîp víi hÖ thèng luËt ph¸p vµ th«ng lÖ quèc tÕ. Yªu cÇu ®Æt ra ®èi víi hÖ thèng ph¸p luËt ph¸t hiÖn nay lµ viÖc th«ng qua vµ ban hµnh luËt ph¶i kÌm theo c¸c v¨n b¶n d­íi luËt - c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn thùc hiÖn víi møc ®é cô thÓ, chi tiÕt ®Î cã thÓ thi hµnh ®­îc. §ång thêi, ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc tuyªn truyÒn cÇn cã nh÷ng thay ®æi phï hîp nh»m n©ng cao tr×nh ®é d©n trÝ, tr×nh ®é hiÓu biÕt vµ thi hµnh luËt ph¸p (nh­ t¨ng c­êng h¬n n÷a m«n häc gi¸o dôc ph¸p luËt ë c¸c cÊp nhµ tr­êng, më c¸c líp ®µo t¹o ng¾n h¹n ®ñ ®Ó n¾m b¾t nh÷ng th«ng tin quan träng nhÊt cña nh÷ng luËt míi ban hµnh ®Õn tõng cÊp c¬ së cña ngµnh, c¸c ®Þa ph­¬ng...). ViÖc thi hµnh ph¸p luËt cÇn cã sù trî gióp cña c¸c c¬ quan chøc n¨ng cña c¸c trung t©m t­ vÊn cã sù kiÓm so¸t chÆt chÏ tõ trªn xuèng, gi¶m thiÓu t×nh tr¹ng hiÓu sai, ¸p dông sai hoÆc theo kiÓu "phÐp vua thua lÖ lµng". ViÖc ban hµnh luËt ®· khã nh­ng viÖc ¸p dông nã mét c¸ch nhÊt qu¸n, ®ång bé, c«ng minh cßn khã h¬n. Bëi vËy, vÊn ®Ò quan träng lµ cÇn t¨ng c­êng ph¸p chÕ ®i ®«i víi viÖc so¹n th¶o vµ ban hµnh hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p luËt, tõ c¸c c¬ quan luËt ph¸p ®Õn hµnh ph¸p vµ t­ ph¸p. 3.3. X©y dùng vµ n©ng cÊp hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi §iÒu kiÖn nµy ®· ®­îc ®Ò cËp ®Õn tõ l©u nay ë ViÖt Nam, nh­ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc hoµn toµn ch­a ph¶i nh­ chóng ta mong muèn. HÖ thèng c¬ së h¹ tÇng ®· cã c¶i thiÖn nh­ng ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ kinh tÕ ®èi ngo¹i cña ®Êt n­íc. §ã lµ do thiÕu quy ho¹ch tæng thÓ, ®ång thêi nh÷ng quy ho¹ch chi tiÕt cô thÓ cho tõng bé phËn, tõng vïng kh«ng ®­îc tu©n thñ thùc hiÖn nghiªm ngÆt nªn vèn ®Çu t­ nhiÒu khi kh«ng sö dông hoµn toµn theo môc ®Ých ban ®Çu, chÊt l­îng c«ng tr×nh kh«ng ®¶m b¶o, nh÷ng vïng hoÆc lÜnh vùc cÇn ®­îc ­u tiªn cã khi l¹i kh«ng ®­îc thùc hiÖn tr­íc. ChÝnh v× vËy c¸c ­íc lËp quy ho¹ch, kÕ ho¹ch, x©y dùng, n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng hiÖn cÇn ph¶i qua sù kiÓm so¸t, chØ ®¹o trùc tiÕp cña ChÝnh phñ tõ cÊp trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng vµ ®Õn c¬ së thùc hiÖn. Ngoµi ra, ®Ó chÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i cña ViÖt Nam ®­îc thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ cÇn ph¶i thùc hiÖn ®ång thêi c¸c gi¶i ph¸p nh­: c¶i c¸ch c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ cho phï hîp víi yªu cÇu ®æi míi nÒn kinh tÕ còng nh­ xu thÕ ph¸t triÓn cña khu vùc vµ thÕ giíi, c¶i c¸ch vµ ph¸t triÓn hÖthèng tæ chøc ng©n hµng - tµi chÝnh hiÖn ®¹i h¬n nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ vèn còng nh­ nh÷ng giao dÞch cho c¸c nµh kinh doanh c¶i tæ hÖ thèng doanh nghiÖp, tr­íc hÕt lµ c¸c doanh nghiÖp quèc doanh nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña chÝnh. 4- Mét sè ®Þnh h­íng vµ gi¶i ph¸p cÊp b¸ch b¶o ®¶m an ninh kinh tÕ khi tham gia héi nhËp kinh tÕ. 4.1. Th­êng xuyªn tæng kÕt vµ ph¸t hiÖn nh÷ng tiÒm Èn mÊt c©n ®èi trong nÒn kinh tÕ. Víi nh÷ng thµnh qu¶ ®· ®¹t ®­îc vµ nh÷ng tr× trÖ cña kinh tÕ, ph¶i tiÕn hµnh tæng kÕt vµ ph¸t hiÖn th­êng xuyªn c¸c vÊn ®Ò mÊt c©n ®èi trong c¸c chÝnh s¸ch ®ang thùc hiÖn ®Ó cã nh÷ng gi¶i ph¸p kÞp thêi, ®¶m b¶o nÒn kinh tÕ lu«n lu«n ho¹t ®éng trong tr¹ng th¸i n¨ng ®éng vµ æn ®Þnh t­¬ng ®èi. CÇn gi¶i quyÕt tãt mèi quan hÖ gi÷a më cöa héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ chÊn h­ng nÒn kinh tÕ d©n téc, trong ®ã chÊn h­ng nÒn kinh tÕ quèc gia lµ môc tiªu c¬ b¶n cßn më cöa héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ ph­¬ng tiÖn ®Èy nhanh sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. C¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« cÇn ph¶i ®­îc tiÕn hµnh mét c¸ch linh ho¹t, ®ång bé, phèi hîp chÆt chÏ, hç trî vµ bæ sung lÉn nhau, t¹o ra mét thÕ c©n b»ng t­¬ng ®èi gi÷a c¸c môc tiªu kinh tÕ vÜ m« theo h­íng: Gi¶i quyÕt ®­îc nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm, l¹m ph¸t ë møc thÊp nhËn ®­îc, t¨ng tr­ëng cao, tû gi¸ hèi ®o¸i linh ho¹t theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, l·i suÊt thùc d­¬ng vµ dÇn theo c¬ chÕ thÞ tr­êng, gi¶m th©m hôt ng©n s¸ch, gi¶m th©m hôt c¸n c©n th­¬ng m¹i vµ c¸n c©n thanh to¸n. ThÕ kû XXI lµ thêi ®¹i cña nÒn kinh tÕ tri thøc, lµ x· héi th«ng tin,v× vËy cÇn ph¶i tÝch cùc ®æi míi c¬ cÊu ngµnh nghÒ cña nÒn kinh tÕ, ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ cã liªn quan chÆt chÏ nÒn kinh tÕ tri thøc, kü thuËt th«ng tin, ®iÖn tö; thùc hiÖn CNH - H§H nÒn kinh tÕ; ®æi míi ho¹t ®éng cña hÖ thèng tµi chÝnh ng©n hµng; ph¸t triÓn m¹nh mÏ c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng s¶n vµ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp xuÊt khÈu. 4.2. Thùc hiÖn chiÕn l­îc khuyÕn khÝch, hç trî c¸c doanh nghiÖp ®æi míi c«ng nghÖ. TiÕn hµnh ®æi míi c«ng nghÖ, ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý vµ ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ truyÒn thèng hoÆc nh÷ng ngµnh cã lîi thÕ c¹nh tranh ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. Nh»m t¹o mäi ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp ph¸t huy mäi kh¶ n¨ng, më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu vµ ®Çu t­ ra n­íc ngoµi, cÇn thùc hiÖn viÖc cËp nhËt, phæ biÕn c¸c th«ng tin kinh tÕ - x· héi cña tõng ngµnh hµng, mÆt hµng, cña c¸c thÞ tr­êng khu vùc vµ thÕ giíi; ph¸t triÓn thÞ tr­êng vèn, thÞ tr­êng chøng kho¸n... t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cã thÓ tiÕp cËn, dÔ dµng sö dông c¸c luång vèn kh¸c nhau trong nÒn kinh tÕ. Thùc hiÖn ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý doanh nghiÖp, ®Æc biÖt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc cÇn thùc hiÖn ph­ong thøc cæ phÇn ho¸, giao kho¸n, b¸n vµ cho thuª ®èi víi doanh nghiÖp võa vµ nhá vµ nh÷ng doanh nghiÖp. Nhµ n­íc kh«ng cÇn thiÕt ph¶i n¾m gi÷, chi phèi. Ph¸t triÓn c¸c tËp ®oµn xÝ nghiÖp lín lµm nßng cèt cho ®æi míi c«ng nghÖ kinh doanh quèc tÕ, ®ñ søc c¹nh tranh víi c¸c C«ng ty xuyªn quèc gia trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. 4.3. Quèc tÕ ho¸ c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh §©y lµ vÊn ®Ò cã vai trß rÊt quan träng,v× sù cã mÆt c¶u c¸c tæ chøc tµi chÝnh n­íc ngoµi sÏ gãp phÇn t¨ng c­êng tÝnh c¹nh tranh vµ tÝnh hiÖu qu¶ cña hÖ thèng tµi chÝnh nhê viÖc ¸p dông c¸c tiªu chuÈn vµ th«ng lÖ quèc tÕ. tuy nhiªn, ®ång thêi víi viÖc ph¸t triÓn thÞ tr­êng vèn, thÞ tr­êng tr¸i phiÕu, cæ phiÕu, më réng thÞ tr­êng b¶o hiÓm, x¸c lËp c¬ chÕ chÝnh thøc ®èi víi hÖ thèng b¶o hiÓm x· héi, c¶i c¸ch hÖ thèng quü h­u trÝ... cÇn nç lùc trong viÖc cñng cè c¸c khu«n khæ thÓ chÕ vµ gi¸m s¸t ®èi víi hÖ thèng tµi chÝnh bao gåm c¸c quy chÕ vµ ho¹t ®éng gi¸m s¸t tÝnh lµnh m¹nh cña c¸c tæ chøc tµi chÝnh, còng nh­ nh÷ng cã chÕ hiÖu qu¶ ®Ó gi¶i quyÕt sù thua lç hay ph¸ s¶n cña c¸c tæ chøc nµy. CÇn duy tr× mét tû lÖ hîp lý gi÷a vèn trong n­íc vµ vèn vay n­íc ngoµi; tÝch cùc ®µm ph¸n víi c¸c tæ chøc quèc tÕ vµ n­íc chñ nî ®Ó tiÕn hµnh ®¸o nî, gi¶m tiÕn ®é tr¶ nî vay trung vµ dµi h¹n. ViÖc sö dông cã hiÖu qu¶ "vèn" vay n­íc ngoµi lµ mét ®ßi hái nghiªm kh¾c cña nÒn kinh tÕ thiÕu vèn nh­ ViÖt Nam. §Ó n©ng cao an toµn vÒ tr¶ nî n­íc ngoµi, cÇn t¨ng c­êng viÖc qu¶n lý thèng nhÊt cho Bé Tµi chÝnh ®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng chi tr¶. Mét sè vÊn ®Ò rÊt quan träng ®¶m b¶o an ninh kinh tÕ trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quãc tÕ lµ nhanh chãng ®µo t¹o mét ®éi ngò c¸n bé giÇu tri thøc qu¶n lý kinh tÕ víi tr×nh ®é chuyªn m«n cao, am hiÓu kinh tÕ thÞ tr­êng, giái ngo¹i ng÷... ®¸p øng ®­îc c¸c yªu cÇu trong ho¹t ®éng kinh tÕ quèc tÕ. C¸c c¸n bé nµy kh«ng chØ cÇn thiÕt co cc¸ c¬ quan tæng hîp cña c¸c bé, c¸c ngµnh, mµ tr­íc hÕt lµ cÇn thiÕt cho c¸c doanh nghiÖp - ®èi t­îng chñ yÕu vµ lµ ®éng lùc cña qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ - ng­êi trùc tiÕp thùc hiÖn hiÖn c¸c ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸, dÞch vô; ng­êi thu hót trôc tiÕp vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ thùc hiÖn ®Çu t­ ra n­íc ngoµi. 5- Gi¶i ph¸p chñ yÕu hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý nh»m khuyÕn khÝch, hç trî vµ thóc ®¶y ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá ë n­íc ta. ë hÇu hÕt c¸c n­íc trªn thÕ giíi, chóng ta ®Òu thÕy mçi n­íc ®Òu cã mmét bé luËt riªng cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. ë ®iÒu kiÖn n­íc ta hiÖn nay, viÖc x©y dùng hÖ thèng c¸c v¨n b¶n, bé luËt dµnh riªng cho c¸c DNVVN lµ hÕt søc cÇn thiÕt. Tr­íc m¾c cÇn hoµn thiÖn h¬n n÷a hÖ thèng c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt hiÖn hµnh cã liªn quan tíi lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy. Vµ gi¸m s¸t thËt kü qu¸ tr×nh ¸p dông cña c¸c c¬ quan chøc n¨ng. VÒ l©u dµi, mét bé luËt DNVVN trong ®ã quy ®Þnh râ: lo¹i h×nh DNVVN cho tõng ngµnh nghÒ cô thÓ, vÒ t­ c¸ch ph¸p nh©n, vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng, vÒ c¸c chÝnh s¸ch b¶o hé, khuyÕn khÝch.... lµ ®iÒu mµ chóng ta cÇn lµm trong nh÷ng n¨m tíi. Khi tiÕn hµnh x©y dùng bé luËt riªng cho c¸c DNVVN cÇn tham kh¶o c¸c bé luËt vÒ DNVVN cña c¸c n­íc ®Æt biÖt lµ c¸c n­íc ASEAN trong tÝnh ®Æc thï cña ViÖt Nam. Trong qu¸ tr×nh x©y dùng luËt ph¶i tiÕn hµnh song song viÖc x©y dùng c¸c v¨n b¶n h­íng d·n thi hµnh ®Ó sau khi v¨n b¶n cã hiÖu lùc th× lËp tøc ®­îc ¸p dông ngay vµo cuéc sèng mµ kh«ng cÇn ph¶i ®îi c¸c v¨n v¶n h­íng dÉn thi hµnh. C¸c v¨n b¶n ph¶i ®­îc b¶o ®¶m tÝnh æn ®Þnh l©u dµi vµ tÝnh ®ång bé, thèng nhÊt ®Ó c¸c doanh nghiÖp yªn t©m ®Òu t­ vµo s¶n xuÊt kinh doanh. MÆt kh¸c, thñ tôc hµnh chÝnh lu«n lµ vÊn ®Ò nhøc nhèi ®èi víi c¸c doanh nghiÖp, v× vËy ChÝnh phñ cÇn ph¶i cãn nh÷ng biÖn ph¸p triÖt ®Ó vµ liªn tôc nh»m t¹o ®iÒu kiÖn tèt nhÊt cho c¸c DNVVN ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Trong ®ã cÇn ®Æc biÖt chó ý ®Õn thñ tôc cã ¶nh h­ëng lín ®Õn ho¹t ®éng cña c¸c DNVVN lµ: thñ tôc thµnh lËp vµ ®¨ng ký kinh doanh, thñ tôc thuÕ ®Êt, thñ tôc vay vèn tÝn dông, thñ tôc xuÊt nhËp khÈu. Tãm l¹i, trong khi ViÖt Nam ®· ®¹t ®­îc mét sè thµnh tùu trong chÝnh s¸ch c¶i c¸ch kinh tÕ, chóng ta cÇn cã mét biÖn ph¸p toµn diÖn h¬n, c¶i c¸ch kinh tÕ, chóng ta cÇn cã mét biÖn ph¸p toµn diÖn h¬n, c¶ tr­íc m¾t vµ l©u dµi ®èi víi lo¹i h×nh DNVVN. Hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý vµ thiÕt lËp c¸c biÖn ph¸p hç trî DNVVN lµ cÇn thiÕt vµ ®· ®­îc thùc hiÖn ë nhiÒu n­íc kh¸c nhau. V× vËy, tr­íc m¾t, cÇn cã nh÷ng c¬ së ph¸p lý riªng cho c¸c DNVVN vµ nh÷ng chÝnh s¸ch phï hîp liªn quan ®Õn m«i tr­êng ®Çu t­, c¶i t¹o c¬ së h¹ tÇng... ®¸p øng ®ßi hái cña m«i tr­êng kinh doanh thay ®æi nhanh chãng hiªn nay theo lé tr×nh AFTA vµ WTO, tiÕp tôc con ®­êng c¶i c¸ch vµ hoµn thiÖn c¸ch chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m«. VÒ l©u dµi, mét chiÕn l­îc ph¸t triÓn tæng thÓ ®èi víi c¸c DNVVN cã sù phèi hîp triÓn khai ®ång bé gi÷a c¸c bé, ngµnh lµ träng yÕu trong qu¸ tr×nh c¶i c¸ch mµ ViÖt Nam cÇn tËp trung ®Ó t¹o mét nÒn t¶ng cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng ®èi víi c¸c DNVVN. §iÒu quan träng lµ ngoµi nh÷ng nç lùc cña ChÝnh phñ ra c¸c DNVVN còng cÇn ph¶i tÝch cùc chñ ®éng vµ s¸ng t¹o trong s¶n xuÊt kinh doanh vµ t×m kiÕm thÞ tr­êng. Tuy nhiªn, ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý vµ thÕt lËp hÖ thèng c¸c biÖn ph¸p hç trî c¬ chÕ qu¶n lý vµ thiÕt lËp hÖ thèng c¸c biÖn ph¸p hç trî kh«ng ph¶i lµ gi¶i ph¸p thùc hiÖn mét sím mét hiÒu, mµ cÇn c©n kh¾c vµ thùc hiÖn dÇn tuú theo hoµn cµnh vô thÓ cña nÒn kinh tÕ ë tõng thêi kú nhÊt ®Þnh nh­ mét sè n­íc ASEAN ®· lµm. 6- Héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi vµ ®µo t¹o nh©n lùc ViÖt Nam Mét trong nh÷ng thµnh tùu to lín §¶ng, ChÝnh phñ vµ nh©n d©n ViÖt Nam ®¹t ®­îc trong c«ng cuéc x©y dùng CNXH ®ã lµ lÜnh vùc gi¸o dôc vµ ®µo t¹o. NÕu thêi ph¸p thuéc c¶ n­íc chØ míi cã 2322 tr­êng c¬ häc, tû lÖ d©n sè ®i häc lµ 2%, tiÓu häc lµ 0,4%, sè ng­êi häc ®¹i häc kh«ng qu¸ 1000 sinh viªn, 95% d©n sè mï ch÷, th× gÇn 50 n¨m sau; n¨m 1999 chóng ta cã 23414 tr­êng phæ th«ng víi 16.508.452 häc sinh; trong ®ã phæ th«ng c¬ së cã 21.769 tr­êng; tr­êng trung häc chuyªn nghiÖp lµ 247 vµ tæng sè tr­êng ®¹i häc lµ 123 vøi 401.666 sinh viªn. §Æc biÖt n¨m 2000 ViÖt Nam ®· hoµn thµnh phæ cËp gi¸o dôc tiÓu häc. Nh­ng so víi nÒn gi¸o dôc vµ ®µo t¹o cña thÕ giíi th× ViÖt Nam vÉn chiÕm tû lÖ thÊp. Trong bèi c¶nh thÕ giíi ®ang cã sù ph©n ho¸ tr×nh ®é gi÷a c¸c d©n téc, c¸c n­íc ph¸t triÓn thùc hiÖn chøc n¨ng trÝ n·o, c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn l¹i thùc hiÖn chøc n¨ng ch©n tay; chÝnh ®iÒunµy ngµy cµng t¹o ra kho¶ng c¸ch xa gi÷a c¸c n­íc ph¸t triÓn vµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. Do vËy, ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn th× chiÕn l­îc ph¸t triÓn con ng­êi lµ mét nghiÖm vô hµng ®Çu cña c¸c quèc gia; v× gi¸o dôc x¸c lËp mèi quan hÖ chÆt chÏ gi÷a ph¸t triÓn con ng­êi vµ kinh tÕ, gi÷a c¸ nh©n vµ céng ®ång trong sù tiÕn bé chung cña x· héi. Ph¸t triÓn lµ ®iÒu kiÖn cÇn vµ ®ñ cho sù ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc CNH - H§H. Song chÊt l­îng lao ®éng cña ViÖt Nam so víi mét sè n­íc trªn thÕ giíi ®­îc ®¸nh gi¸ cßn rÊt khiªm tèn. Do ®ã, ®Ó thùc hiÖn chiÕn l­îc ph¸t triÓn ®Êt n­íc, phÊn ®Êu ®Õn n¨m 2020 vÒ c¬ b¶n ViÖt Nam lµ mét n­íc c«ng nghiÖp míi th× hÖ thèng gi¸o dôc vµ ®µo t¹o trong n­íc ph¶i cã chuyÓn viÕn, s©u réng c¶ vÒ l­îng vµ chÊt. Ph¸t triÓn m¹ng víi chÊt l­îng cao hÖ thèng gi¸o dôc kü thuËt nghÒ nghiÖp ®ñ søc ®µo t¹o kü thuËt viªn, c«ng nh©n kü thuËt tr×nh ®é cao ®¸p øng nhu cÇu CNH - H§H trong n­íc vµ xuÊt khÈu lao ®éng kü thuËt ra n­íc ngoµi. Nhµ n­íc cÇn tiÕp tôc chÝnh s¸ch x· héi ho¸ gi¸o dôc ®Ó ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh ®µo t¹o nh»m thu hót nhiÒu nguån lùc cho gi¸o dôc vµ ®µo t¹o qua ng©n s¸ch Nhµ n­íc. Chó träng vµ t¨ng c­êng phÇn thùc hµnh nh»m n©ng cao tr×nh ®é lao ®éng ®­îc ®µo t¹o tõ 15,52% n¨m 2000 lªn 30% n¨m 2005 vµ 40% n¨m 2010 nh»m ®¸p øng nhu cÇu CNH - H§H h­íng vÒ xuÊt khÈu; nhu cÇu lao ®éng cã chÊt l­îng cao t¹i c¸c khu c«ng nghiÖp vµ khu chÕ xuÊt t¹i ViÖt Nam. TiÕp tôc ®æi míi néi dung ch­¬ng tr×nh, ph­¬ng ph¸p d¹y vµ häc ë c¸c cÊp cho phï hîp víi nhu cÇu ®æi míi. H×nh thµnh ¸c trung t©m dù b¸o nhu cÇu nguån nh©n lùc tõ trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng nh»m x¸c ®Þnh chÝnh s¸ch c¬ cÊu ®µo t¹o thÝch hîp víi nhu cÇu thùc tiÔn cña ®Êt n­íc. NÕu thùc hiÖn ®­îc nh÷ng c¶i s¸ch s©u réng trong lÜnh vùc gi¸o dôc vµ ®µo t¹o th× ViÖt Nam hoµn toµn cã c¬ héi ®Ó gi¶m tôt hËu, t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn, gia t¨ng thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi, t¹o thªm nh÷ng c¬ héi míi cho qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ toµn cÇu trong qu¸ tr×nh thùc thi chiÕn l­îc më cña vµ héi nhËp mµ §¶ng vµ Nhµ n­íc ®· v¹ch ra. 7. V­ît lªn th¸ch thøc ®ãn b¾t c¬ héi. TruyÒn thèng kiªn c­êng cña d©n téc ta ®· ®¸nh th¾ng c¸c thÕ lùc x©m l­îc cã tiÒm lùc qu©n sù hïng m¹nh vµ thµnh tùu v­ît bËc trong h¬n m­êi n¨m thùc hiÖn c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n­íc lµ hai tiÒn ®Ò rÊt quan träng ®Ó ta hoµn toµn hy väng vµ quyÕt t©m v­¬n lªn trong héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. §Ó thùc hiÖn thµnh c«ng chñ tr­¬ng vµ nhiÖm vô ®æi míi ®Êt n­íc, cÇn ph¶i ®­îc ph¸t huy cao ®é vµ tÝch cùc triÓn khai c¸c gi¶i ph¸p vÒ yÕu tè néi lùc, ®¶m b¶o kh¶ n¨ng c¹nh tranh khi tham gia vµo thÞ tr­êng khu vùc vµ thÕ giíi. Tuyªn truyÒn s©u réng trong c¸c cÊp, c¸c ngµnh, mäi doanh nghiÖp vµ mäi ng­êi d©n ViÖt Nam nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ toµn cÇu ho¸ kinh tÕ, t¸c ®éng cña nã ®èi víi ®êi sèng kinh tÕ cña ®Êt n­íc ®Ó chñ ®éng héi nhËp. Tr¸nh sù hiÓu biÕt kh«ng ®óng, kh«ng ®Çy ®ñ hoÆc lÉn lén gi÷a toµn cÇu ho¸ kinh tÕ víi toµn cÇu ho¸ nãi chung. Ph¶i kh¼ng ®Þnh râ rµng toµn cÇu ho¸ kinh tÕ lµ mét xu thÕ næi bËt cña thêi ®¹i hiÖn nay, song héi nhËp vµo xu thÕ nµy vÉn lµ kh«ng ph©n biÖt chÕ ®é chÝnh trÞ, s¾c téc, t«n gi¸o. Ph¶i biÕt lËp vµ vËn hµnh m¹ng l­íi th«ng tin hiÖn ®¹i ®Ó mäi ng­êi d©n, mäi doanh nghiÖp vµ c¸c cÊp l·nh ®¹o qu¶n lý tiÕp cËn víi nh÷ng kiÕn thøc cËp nhËt, x¸c thùc vÒ diÔn biÕn toµn cÇu ho¸ kinh tÕ, qua ®ã mµ tÝch cùc héi nhËp. X©y dùng chiÕn l­îc héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, x¸c ®Þnh b­íc ®i vµ kÕ ho¹ch triÓn khai cô thÓ, râ rµng. Tr­íc m¾t, ®Õn n¨m 2006 thùc hiÖn c¸c cam kÕt cña AFTA vµ ®Èy m¹nh héi nhËp víi c¸c n­íc trong APEC. Chñ ®éng tiÕp cËn vµ nghiªn cøu thÓ chÕ cña c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ, x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng gia nhËp cña n­íc ta ®Ó rµ so¸t vµ ®æi míi thÓ chÕ kinh tÕ trong nh÷ng cho thÝch hîp lµm c¬ së ®Ó thóc ®Èy héi nhËp cña chóng ta. §Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc nh»m ®æi míi, n©ng cao tr×nh ®é kü thuËt c«ng nghÖ vµ chuyÓn dÞch c¬ c©ó nÒn kinh tÕ quèc d©n ®¸p øng yªu cÇu khai th¸c, ph¸t huy lîi thÕ cña nÒn kinh tÕ trong ph¸t triÓn vµ héi nhËp quèc tÕ. TiÕp tôc rµ so¸t ®Ó kÞp thêi ®iÒu chØnh c¬ cÊu ®Çu t­ theo h­íng ph¸t huy c¸c nguån vèn trong n­íc ®Ó gi¶m sù lÖ thuéc vµo nî vµ viÖn trî cña n­íc ngoµi. X©y dùng vµ ph¸t triÓn c¸c c¬ së h¹ tÇng ®Æc biÖt lµ giao th«ng, th«ng tin liªn l¹c ®Ó võa t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn thÞ tr­êng trong n­íc võa thóc ®Èy héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Trªn c ¬ së quan ®iÓm héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ c«ng viÖc cña toµn d©n vµ cña tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp d­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng, vµ sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc, ph¶i ®­a c¸c doanh nghiÖp thuéc tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµo cuéc. HiÖn nay, vÊn ®Ò nµy ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cßn cã vÎ xa x«i, ch­a thÊy, hÕt tÝnh cÊp b¸ch, nhiÒu doanh nghiÖp kÓ c¶ c¸c tæng C«ng ty vÉn cßn h­íng s¶n xuÊt vµo thay thÕ hµng nhËp khÈu vµ tån t¹i dùa vµo sù b¶o hoä cña Nhµ n­íc. NÕu c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ kh«ng chuyÓn ®éng theo h­íng s½n sµng, tham gia c¹nh tranh quèc tÕ th× héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ta sÏ khã v­ît qua th¸ch thøc ®Ó tËn dông c¬ héi. Ph¶i coi c¸c doanh nghiÖp kÓ c¶ c¸c hé gia ®×nh lµ t¸c nh©n chñ yÕu vµ trùc tiÕp trong héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. TiÕp tôc ®æi míi ®Ó n©ng cao vai trß qu¶n lý h­íng dÉn cña Nhµ n­íc trong héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. §©y lµ gi¶i ph¸p ®Æc biÖt quan träng. Bµi häc tõ cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ ë c¸c n­íc trong khu vùc võa qua cµng nh¾c nhá sù cÇn thiÕt ph¶i cã mét Nhµ n­íc th«ng minh, n¨ng ®éng vµ cã hiÖu lùc trong qu¶n lý nÒn kinh tÕ nãi chung vµ qu¶n lý, thóc ®Èy tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ nãi riªng. TÊt c¶ c¸c gi¶i ph¸p trªn chung quy l¹i lµ ph¶i cã con ng­êi. ThÕ giíi còng nh­ c¸c kú thi Olimpic quèc tÕ ®· thõa nhËn con ng­êi ViÖt Nam th«ng minh, cÇn cï. VÊn ®Ò cßn l¹i lµ tiÕp tôc ®æi míi ®Ó ph¸t triÓn gi¸o dôc ®µo t¹o, h­íng gi¸o dôc - ®µo t¹o nh»m vµo yªu cÇu thóc ®Èy kinh tÕ quèc tÕ. KÕt luËn Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ mét xu thÕ tÊt yÕu, mét yªu cÇu kh¸ch quan ®èi víi bÊt kú mét quèc gia nµo ®ang trªn con ®­êng ph¸t triÓn, trªn thÕ giíi hiÖn nay. ViÖt Nam lµ mét n­íc ®ang ph¸t triÓn, ë vµo thêi kú c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸,nªn héi nhËp kinh tÕ víi khu vùc vµ thÕ giíi cã vai trß quan träng h¬n bao giê hÕt. ViÖc ViÖt Nam gia nhËp ASEAN vµ cam kÕt hoµn thµnh AFTA vµo n¨m 2006 còng nh­ tham gia vµo APEC vµo WTO cã ý nghÜa quan träng ®èi víi viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ trong t­¬ng lai. Tuy nhiªn, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, ®èi víi ViÖt Nam kh«ng chØ cã c¬ héi thuËn lîi, mµ lín h¬n n÷a chÝnh lµ nh÷ng khã kh¨n, th¸ch thøc. Chóng ta cÇn ph¶i ®Ò ra nh÷ng quyÕt s¸ch më cöa, hîp t¸c, héi nhËp víi khu vùc nh»m ®¹t hiÖu qu¶ cao, ®Èy nhanh thêi gian cÇn thiÕt ®Ó cã thÓ héi nhËp. Vµ ViÖt Nam hoµn toµn cã thÓ tin t­ëng ë vÞ trÝ ngµy cµng cao trªn tr­êng quèc tÕ vµ khu vùc do ph¸t huy tèt néi lùc vµ chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Trong qu¸ tr×nh viÕt ®Ò ¸n vÒ ®Ò tµi nµy, do h¹n chÕ vÒ tr×nh ®é chuyªn m«n, nhËn thøc cña b¶n th©n vµ tµi liÖu tham kh¶o kh«ng nhiÒu nªn bµi viÕt kh«ng tr¸nh khái nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. Em mong nhËn ®­îc sù gióp ®ì vµ chØ dÉn cña thÇy gi¸o vÒ nh÷ng sai sãt trong qu¸ tr×nh viÕt bµi cña em ®Ó bµi viÕt ®­îc hoµn chØnh h¬n. Tµi liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o tr×nh Kinh tÕ ChÝnh trÞ M¸c - Lªnin, Tr­êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n 2. Nghiªn cøu kinh tÕ sè 249 - Th¸ng 2/1999 3. Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam 27/3/2000 4. Nghiªn cøu kinh tÕ sè 267 - Th¸ng 8/2000 5. Nghiªn cøu kinh tÕ sè 268 - Th¸ng 9/2000 6. Thêi b¸o kinh tÕ Sµi Gßn - 16/11/2000 7. Nghiªn cøu kinh tÕ sè 270 - Th¸ng 11/2000 8. Kinh tÕ vµ dù b¸o sè 4/2001 9. Nghiªn cøu kinh tÕ sè 278 - Th¸ng 7/2001 10. Kinh tÕ Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng sè 2 (27) 11. V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VI, VII, VIII, IX.