Hoạt động xuất khẩu dầu thô của Tổng công ty Dầu khí Việt Nam - Thực trạng và giải pháp

®o¸n) I- Nhu cÇu thÕ giíi 75,9 76,9 78,9 1. OECD 43 43,2 43,9 2. Mü 19,6 19,7 40,0 3. NhËt 5,5 5,6 5,6 4. Ngoµi OECD 32,9 33,7 34,8 II- Cung thÕ giíi (1)+(2) 76,6 6,8 78,2 1. OECD (1) 19,8 19,9 20,0 Mü 9,1 9,0 9,0 2.Ngoµi OECD (2) 56,8 56,9 58,2 OPEC (c¶ khÝ láng) 31 30,4 30,9 Liªn X« cò 7,9 8,2 8,6 Theo b¶ng trªn (b¶ng 11) ta thÊy ®­îc t×nh h×nh cung - cÇu trªn thÞ tr­êng thÕ giíi trong t­¬ng lai (theo dù ®o¸n cña c¬ quan n¨ng l­îng quèc tÕ IEA) th× cÇu sÏ cã kh¶ n¨ng v­ît qu¸ cung do ®ã trong t­¬ng lai ng­êi cung cÊp sÏ cã lîi thÕ h¬n trªn thÞ tr­êng. DÇu khÝ do ®Æc ®iÓm cña ngµnh lµ ngµnh ®éc quyÒn v× thÕ sù c¹nh tranh th­êng mang tÝnh quèc tÕ h¬n lµ néi ®Þa. Sù c¹nh tranh còng kh«ng diÔn ra ®Õn næi "tranh mua - tranh b¸n" nh­ nh÷ng s¶n phÈm "th«" kh¸c (ch­a qua chÕ biÕn "tinh"). III.5. C¸c h×nh thøc xuÊt khÈu. Tæng C«ng ty DÇu khÝ ViÖt Nam lµ mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ khai th¸c, s¶n phÈm chñ yÕu lµ dÇu má vµ khÝ gas. Tõ dÇu má th«ng qua nhµ m¸y läc dÇu sÏ cho ta ®­îc nhiÒu s¶n phÈm tiÖn dông. HiÖn nay nhµ m¸y läc dÇu ViÖt Nam ch­a hoµn thµnh (nhµ m¸y läc dÇu sè 1 dù kiÕn 2005 ®i vµo ho¹t ®éng) nªn toµn bé s¶n phÈm khai th¸c ®­îc chñ yÕu xuÊt khÈu ®æi lÊy ngo¹i tÖ ®Ó phôc vô qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. H×nh thøc xuÊt khÈu dÇu th« cña Tæng C«ng ty chñ yÕu ®­îc thùc hiÖn xuÊt khÈu trùc tiÕp tù tham gia ®µm ph¸n ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång. Ngoµi ra tõ n¨m 1999 trë l¹i ®©y Tæng C«ng ty DÇu khÝ ViÖt Nam ®· më réng viÖc kinh doanh cña m×nh sang thÞ tr­êng Trung §«ng trong ch­¬ng tr×nh ®æi dÇu lÊy l­¬ng thùc cña Liªn hiÖp quèc víi Ir¾c. §©y lµ h×nh thøc kinh doanh míi cña Tæng C«ng ty, ®ã lµ h×nh thøc kinh doanh t¹m nhËp t¸i xuÊt. Trong n¨m 200o, viÖc mua b¸n dÇu th« cña Ir¾c ®· ®¹t ®­îc kÕt qu¶ lµ 17,71 triÖu tÊn, trÞ gi¸ gÇn 448 triÖu USD vµ lîi nhuËn thu vÒ kho¶ng 3,26 triÖu USD. III.6. Qu¸ tr×nh giao dÞch ®µm ph¸n vµ ký kÕt hîp ®ång. HiÖn nay Tæng C«ng ty DÇu khÝ ViÖt Nam cã 7 ®¬n vÞ thµnh viªn thùc hiÖn trùc tiÕp viÖc kinh doanh xuÊt - nhËp khÈu nh­ng chØ duy nhÊt cã C«ng ty Petechim thùc hiÖn nhiÖm vô xuÊt khÈu dÇu th« trùc tiÕp. III.6.1. Giao dÞch ®µm ph¸n. Th«ng th­êng trong kinh doanh quèc tÕ do sù c¸ch biÖt vÒ ®Þa lý xa x«i c¸ch trë viÖc giao dÞch ®µm ph¸n trùc tiÕp th­êng rÊt Ýt khi x¶y ra, chñ yÕu th«ng qua giao dÞch gi¸n tiÕp nh­ ®iÖn tho¹i, fax, th­ ®iÖn tö...., c«ng ®o¹n ®Çu tiªn lµ ng­êi mua, ng­êi b¸n tiÕn hµnh viÖc chµo hµng (offer) vµ hái gi¸ (Inquyry). HiÖn nay trong qu¸ tr×nh giao dÞch ®µm ph¸n vÒ mua - b¸n dÇu th« cña Tæng C«ng ty chñ yÕu ®­îc thùc hiÖn gi¸n tiÕp. Tæng C«ng ty th­êng ®Çu mét quÝ hay nöa n¨m sÏ tæ chøc ®Êu thÇu b¸n dÇu th« cña m×nh th«ng qua viÖc th«ng b¸o cho c¸c kh¸ch hµng b»ng viÖc göi mét th­ chµo hµng tù do (free offer) trong ®ã cã c¸c th«ng tin râ rµng vÒ hµng ho¸, ®iÒu kiÖn giao hµng, gi¸ c¶, sè l­îng... + Gi¸ c¶: Gi¸ c¶ dÇu th« cña Tæng C«ng ty th­êng ®­îc yÕt nh­ sau: Gi¸ dÇu (B¹ch Hæ, §¹i Hïng....) = Gi¸ dÇu Minas ± Dcents/thïng Së dÜ c¸ch tÝnh gi¸ dÇu th« cña Tæng C«ng ty DÇu khÝ ViÖt Nam nh­ trªn lµ do: + Do ®Æc ®iÓm chung cña dÇu th« ë c¸c n­íc trong khu vùc §«ng Nam ¸ th­êng cã c¸c thµnh phÇn gÇn nh­ nhau. + Do dÇu Minas (Indonexia) ®· cã tiÕng trªn thÞ tr­êng thÕ giíi tr­íc khi dÇu th« cña Tæng C«ng ty xuÊt hiÖn. - Tr­íc ®©y khi Tæng C«ng ty DÇu khÝ ViÖt Nam b¾t ®Çu cã s¶n phÈm dÇu th« th× gi¸ c¶ th­êng ®­îc yÕt lµ: Gi¸ dÇu th« cña Tæng C«ng ty = Gi¸ dÇu minas - D cents/ thïng. Nh­ng mÊy n¨m gÇn ®©y do lîi thÕ ®Æc ®iÓm dÇu cã hµm l­îng l­u huúnh thÊp 0,01% ®· dÇn dÇn lÊy ®­îc sù uy tÝn trªn thÞ tr­êng vµ ®èi víi c¸c kh¸ch hµng truyÒn thèng. Nªn viÖc gi¸ c¶ dÇu th« ®· tÝnh = gi¸ dÇu Dcents USD/thïng). - Gi¸ c¶ dÇu minas th­êng ®­îc x¸c ®Þnh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi chung cho khu vùc §«ng Nam ¸, cßn D cents chÝnh lµ sù tho¶ thuËn thªm gi÷a ng­êi mua vµ ng­êi b¸n. - Sè l­îng: Trong th­ chµo hµng cña Tæng C«ng ty hay c¸c kh¸ch hµng th­êng ®­îc th«ng tin nh­ sau: + D thïng/ngµy vµ céng víi viÖc ký hîp ®ång trong thêi gian bao l©u. Së dÜ trong ®iÒu kho¶n sè l­îng ®­îc chµo nh­ trªn v× do ®Æc ®iÓm cña dÇu th« cã sù dù tr÷ rÊt thÊp (b¶ng 7) cho thÊy B¹ch Hæ + Rång dù tr÷ trong vßng 10-15 ngµy, R¹ng §«ng, Ruby lµ 20 ngµy, riªng §¹i Hïng lµ 1 quý, v× thÕ viÖc mua b¸n dÇu th« kh«ng gièng nh­ c¸c hµng ho¸ kh¸c lµ ®· cã trong kho s½n mµ viÖc xuÊt khÈu dÇu má tuú thuéc vµo viÖc khai th¸c cña má. ViÖc quy ®Þnh râ D thïng/ngµy cßn cã ý nghÜa ®¶m b¶o viÖc s¶n xuÊt khai th¸c cña c¸c má ®­îc diÔn ra liªn tôc kh«ng bÞ gi¸n ®o¹n. + §iÒu kiÖn vËn t¶i: Tæng C«ng ty trong mÊy n¨m gÇn ®©y ®· thùc hiÖn giao hµng theo ®iÒu kiÖn CIF tuy nhiªn vÉn cßn thÊp so víi tæng khèi l­îng xuÊt khÈu. §iÒu kiÖn vËn t¶i vÉn chñ yÕu ®­îc chµo lµ FOB - Vòng Tµu. HiÖn nay Tæng C«ng ty DÇu khÝ ViÖt Nam ch­a cã ®éi chuyªn chë dÇu th« nµo v× thÕ th­êng ph¶i ®i thuª tµu ®Ó thùc hiÖn c¸c hîp ®ång cã ®iÒu kiÖn vËn t¶i CIP, CFR, CIF. Trong t­¬ng lai Tæng C«ng ty DÇu khÝ sÏ cã kÕ ho¹ch mua s¾m tµu chë dÇu kh«ng chØ phôc vô cho c«ng t¸c xuÊt khÈu dÇu th« mµ cßn ®Ó vËn chuyÓn dÇu tõ Trung §«ng vÒ ViÖt Nam ®Ó chÕ biÕn hay ®Ó b¸n. + Ph­¬ng thøc thanh to¸n: Trong ®iÒu kho¶n thanh to¸n, Tæng C«ng ty vµ c¸c kh¸ch hµng th­êng tho¶ thuËn ®ång tiÒn thanh to¸n lµ USD, ph­¬ng thøc thanh to¸n lµ L/C kh«ng huû ngang hay TTR, thêi gian hiÖu lùc thanh to¸n sau 30 ngµy kÓ tõ ngµy cÊp vËn ®¬n (B/L). III.6.2. Ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång. Sau khi nhËn ®­îc th«ng tin ph¶n håi tõ phÝa kh¸ch hµng vÒ c¸c ®iÒu kho¶n sè l­îng, gi¸ c¶.... C«ng ty th­¬ng m¹i dÇu khÝ (Petechim) sÏ lËp c¸c ph­¬ng ¸n vµ tr×nh lªn Tæng C«ng ty ®Ó xÐt duyÖt cho phÐp xuÊt khÈu dÇu trong thêi gian tíi. Tæng C«ng ty DÇu khÝ ViÖt Nam chñ yÕu lµ phßng th­¬ng m¹i xem xÐt b¶n tr×nh lªn cña Petechim vÒ gi¸ lµ chÝnh xem cã phï hîp víi møc gi¸ sµn Tæng C«ng ty quy ®Þnh kh«ng vµ sau ®ã ra quyÕt ®Þnh cho phÐp thùc hiÖn ph­¬ng ¸n b¸n dÇu. §èi víi viÖc chuÈn bÞ giao hµng cho kh¸ch hµng th× do kho chøa dÇu cã h¹n cho nªn viÖc ®ã tuú thuéc phÇn lín vµo t×nh h×nh khai th¸c vµ nh÷ng lÇn tÇu ®ªn nhËn hµng. DÇu th« lu«n ®­îc ®­a lªn tõ c¸c má mét c¸ch liªn tôc th­êng xuyªn cho nªn vÊn ®Ò quan träng chñ yÕu lµ ë bé phËn kho dù tr÷ vµ kh¶ n¨ng s½n sµng nhËn hµng cña kh¸ch hµng ®Ó lµm sao ®¶m b¶o ®­îc viÖc khai th¸c mét c¸ch liªn tôc kh«ng bÞ gi¸n ®o¹n. III.7. KÕt qu¶ ho¹t ®éng xuÊt khÈu dÇu th« cña Tæng C«ng ty DÇu khÝ ViÖt Nam. Ngµnh dÇu khÝ tõ khi ®­îc thµnh lËp lu«n ®­îc sù quan t©m chØ ®¹o cña §¶ng vµ Nhµ n­íc. KÓ tõ khi nh÷ng tÊn dÇu ®Çu tiªn ®­îc khai th¸c cho tíi nay, ngµnh dÇu khÝ tõng b­íc trë thµnh ngµnh kinh tÕ quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. NghÞ quyÕt 15/TW ngµy 7/7/1988 cña Bé ChÝnh trÞ vÒ ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn ngµnh dÇu khÝ lµ "dÇu má vµ khÝ thiªn nhiªn lµ nguån n¨ng l­îng vµ nhiªn liÖu quan träng nhÊt cña ®Êt n­íc... ph¶i tËp trung nh÷ng cè g¾ng ®Õn møc cao nhÊt ®Ó biÕn tiÒm n¨ng ®ã thµnh hiÖn thùc, tõng b­íc ®­a dÇu khÝ trë thµnh mét ngµnh kinh tÕ kü thuËt quan träng nhÊt trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ nh÷ng thËp kú tíi". B¶ng 12: Khèi l­îng dÇu th« xuÊt khÈu §¬n vÞ: TriÖu tÊn N¨m 87-94 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 Sè l­îng XK 20,97 6,316 7,625 8,624 9,776 11,891 14,882 15,423 Tæng C«ng ty DÇu khÝ ViÖt Nam b¾t ®Çu xuÊt khÈu dÇu th« n¨m 1986, khèi l­îng xuÊt khÈu chØ 40.000 tÊn nh­ng ®Õn n¨m 2001 s¶n l­îng xuÊt khÈu ®· t¨ng lªn 15,5 triÖu tÊn gÊp 387,5 lÇn so víi n¨m 1986. Trong 8 n¨m 1986 - 1993 tæng s¶n l­îng xuÊt khÈu dÇu th« chØ ®¹t ®­îc 20,97 triÖu tÊn b×nh qu©n mçi n¨m xuÊt khÈu 2,6 triÖu tÊn (b¶ng 12). N¨m 1989 ®· ®¸nh dÊu sù kiÖn Tæng C«ng ty xuÊt khÈu ®­îc trªn 1 triÖu tÊn dÇu th« vµ tõ ®ã khèi l­îng dÇu th« lu«n ®­îc t¨ng nhanh. N¨m 1999 s¶n l­îng dÇu xuÊt khÈu ®· v­ît møc 10 triÖu tÊn (11,891 triÖu tÊn (b¶ng 12) t¨ng 21,6% so víi n¨m 1998 (t¨ng 2,115 triÖu tÊn). N¨m 2000 c«ng t¸c xuÊt khÈu dÇu th« ®· ®¹t 14,882 triÖu tÊn ®¹t 104% so víi kÕ ho¹ch ®Ò ra t¨ng 2,991 triÖu tÊn so víi n¨m 1999 t¨ng t­¬ng øng 25,15% so víi n¨m 1999. N¨m 2001 Tæng C«ng ty DÇu khÝ ViÖt Nam ®­îc ghi nhËn lµ n¨m mµ xuÊt khÈu dÇu th« ®¹t kÕt qu¶ kû lôc c¶ vÒ khèi l­îng vµ gi¸ trÞ xuÊt khÈu. Bªn c¹nh ®ã, yÕu tè thuËn lîi do t×nh h×nh thÞ tr­êng tiªu thô dÇu th« trªn thÕ giíi cã nhiÒu biÕn ®éng thuËn lîi, nhu cÇu thÞ tr­êng tiªu thô dÇu th« thÕ giíi cã nhiÒu biÕn ®éng, gi¸ dÇu t¨ng cao ®· t¸c ®éng kh«ng nhá ®Õn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, khai th¸c ë c¸c má céng thªm nh÷ng khã kh¨n nh­ sù cè tµu chøa dÇu Ba V×, ChÝ Linh, thêi tiÕt xÊu.... ®· t¸c ®éng kh«ng nhá ®Õn kÕ ho¹ch khai th¸c còng nh­ c«ng t¸c xuÊt khÈu dÇu th« ®Ó thùc hiÖn tèt c«ng t¸c xuÊt khÈu ®­îc Tæng C«ng ty giao, C«ng ty th­¬ng m¹i dÇu khÝ (Petechim) ®· tæ chøc phèi hîp chÆt chÏ c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt (c¸c má) duy tr× mèi quan hÖ tèt víi c¸c kh¸ch hµng truyÒn thèng NhËt (nh­: Japan Energy, Itochu...)Singapore (Shell - Singapore...) vµ më réng thÞ tr­êng, ph¸t triÓn m¹ng l­íi kh¸ch hµng tiªu thô tõ 5 lªn tíi 9 kh¸ch hµng, tÝch cùc n¾m b¾t c¸c th«ng tin thÞ tr­êng, chñ ®éng trong ®µm ph¸n ký kÕt hîp ®ång vµ s¾p xÕp kÕ ho¹ch giao hµng hîp lý nªn ®· xuÊt khÈu ®­îc toµn bé sè l­îng dÇu th« khai th¸c 15,432 triÖu tÊn t¨ng 540.000 tÊn (t¨ng t­¬ng øng 3,7%) so víi n¨m 2000. Nh­ vËy tõ th¸ng 4/1994 ®Õn n¨m 2001 trong vßng 6 n¨m Tæng C«ng ty DÇu khÝ ViÖt Nam ®· xuÊt khÈu ®­îc 70,02 triÖu tÊn dÇu th«. Th¸ng 3/2001 võa qua tæng s¶n l­îng xuÊt khÈu mµ Tæng C«ng ty DÇu khÝ ViÖt Nam ®· xuÊt khÈu ®¹t møc 100 triÖu tÊn. Bªn c¹nh viÖc xuÊt khÈu dÇu th« trong n­íc Tæng C«ng ty DÇu khÝ ViÖt Nam ®· më réng viÖc mua b¸n dÇu th« víi I r¾c tuy nhiªn khèi l­îng cßn nhá. N¨m 2001 mÆc dï thÞ tr­êng thÕ giíi ®Çy biÕn ®éng (nh­ viÖc OPEC gia t¨ng s¶n l­îng) nh­ng Tæng C«ng ty ®· tiÕp tôc thùc hiÖn thµnh c«ng trong viÖc mua - b¸n 17,71 triÖu thïng víi I r¾c, trÞ gi¸ xÊp xØ 448 triÖu USD vµ lîi nhuËn thu ®­îc kho¶ng 3,26 triÖu USD. B¶ng 13: B¶ng gi¸ trÞ cña xuÊt khÈu dÇu th« §¬n vÞ: TriÖu USD. N¨m 1998 1999 2000 2001 Gi¸ trÞ xuÊt khÈu 1.436,6 1.246,62 2.062,75 3.493,99 Tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu c¶ n­íc. 11.592,3 11.495 11.636 14.308 % so víi tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu c¶ n­íc. 12,47% 10,84% 17,72% 24,427 Sù ®ãng gãp cña dÇu th« cho nÒn kinh tÕ rÊt lín, nã kh«ng nh÷ng cung cÊp nhiªn liÖu cho ®Êt n­íc mµ cßn gãp phÇn ®¶m b¶o c©n ®èi ng©n s¸ch quèc gia. N¨m 1998 gi¸ trÞ xuÊt khÈu dÇu th« ®¹t 1,4366 tû USD chiÕm 12,4% trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu. Do ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ §«ng Nam ¸ 7/1998 gi¸ dÇu th« n¨m 1999 ®· gi¶m xuèng cßn 13USD/thïng dÉn ®Õn gi¶m kim ng¹ch xuÊt khÈu dÇu. Tuy s¶n l­îng xuÊt khÈu t¨ng 2,115 triÖu tÊn so víi n¨m 1998 nh­ng gi¸ trÞ xuÊt khÈu chØ ®¹t 1,24662 tû USD, gi¶m 189,98 triÖu USD so víi n¨m 1998,chØ chiÕm 10,84% trong tæng kim ngh¹nh xuÊt khÈu. N¨m 2000 tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu dÇu cña Tæng C«ng ty ®¹t 2,06275 tû USD t¨ng 816,12 triÖu USD (t­¬ng øng 65,46%) so víi n¨m 1999 chiÕm 17,72% trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña n­íc ta. N¨m 2001 Tæng C«ng ty DÇu khÝ ViÖt Nam ®· gÆt h¸i ®­îc nhiÒu thµnh c«ng kh«ng chØ vÒ mÆt sè l­îng mµ cßn c¶ vÒ mÆt gi¸ trÞ trong mét n¨m ®Çy biÕn ®éng, gi¸ dÇu th« ®· t¨ng lªn cao ®Ønh ®iÓm h¬n 29 USD/thïng, thËm chÝ cã lóc lªn ®Õn 34USD/thïng. Gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu dÇu cña Tæng C«ng ty DÇu khÝ ViÖt Nam ®· ®¹t ®­îc 3,49399 tû USD t¨ng h¬n 1,43124 tû USD (t­¬ng øng t¨ng 69,38%) so víi n¨m 2000. ChiÕm tû lÖ rÊt cao trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ n­íc vµ nã còng chÝnh lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm cho t¨ng tr­ëng GDP cña ViÖt Nam t¨ng cao 6,75% so víi dù kiÕn lµ 5-6% trong n¨m 2001. B¶ng 14: HiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña Tæng C«ng ty DÇu khÝ ViÖt Nam §¬n vÞ: tû ®ång. N¨m 2000 2001 Doanh thu 30.676 33.471 Vèn kinh doanh 18.100 20.870 Lîi nhuËn tr­íc thuÕ 5.587 6.979 Nép ng©n s¸ch Nhµ n­íc 15.176 16.615 Tû lÖ lîi nhuËn/vèn 30,9% 33,4% Hµng n¨m Tæng C«ng ty DÇu khÝ ViÖt Nam ®ãng gãp vµo ng©n s¸ch Nhµ n­íc rÊt lín. Cô thÓ n¨m 2000 lµ 15.176 tû ®ång vµ n¨m 2001 ®· t¨ng lªn 16.615 tû ®ång. Tæng C«ng ty DÇu khÝ ViÖt Nam do ®Æc ®iÓm lµ ngµnh ®éc quyÒn nh­ng hiÖu qu¶ kinh doanh toµn ngµnh ®em l¹i lµ rÊt cao, tû lÖ sinh lêi trªn vèn lµ cao, n¨m 2000 lµ 30,9%, n¨m 2001 lµ 33,4%. Ngoµi ra ®êi sèng c¸n bé c«ng nh©n viªn ngµy cµng ®­îc c¶i thiÖn, hiÖn nay møc l­¬ng b×nh qu©n cña c¶ ngµnh lµ 1,5 - 2 triÖu ®/ng­êi/th¸ng. IV- §¸nh gi¸ qua nghiªn cøu thùc tr¹ng ho¹t ®éng xuÊt khÈu dÇu th« cña Tæng C«ng ty DÇu khÝ ViÖt Nam. IV.1. C¸c ­u thÕ - ­u ®iÓm. Tæng C«ng ty DÇu khÝ ViÖt Nam ®­îc §¶ng vµ Nhµ n­íc giao nhiÖm vô ho¹t ®éng tõ lÜnh vùc t×m kiÕm th¨m dß, khai th¸c (th­îng nguån) ®Õn lÜnh vùc chÕ biÕn, kinh doanh, ph©n phèi c¸c s¶n phÈm dÇu khÝ (kh©u h¹ nguån). Cã thÓ nãi hiÖn nay Tæng C«ng ty ®· tham gia thùc hiÖn kinh doanh khÐp kÝn toµn bé cña ngµnh dÇu khÝ ViÖt Nam, ®iÒu nµy ®· ®em l¹i cho Tæng C«ng ty mét lîi thÕ rÊt lín trong viÖc ph¸t triÓn kinh doanh vµ n©ng cao hiÖu q¶u c¹nh tranh nhê quy m«. Bªn c¹nh ®ã, hiÖn nay Tæng C«ng ty DÇu khÝ ViÖt Nam cã mét ®éi ngò nh©n lùc rÊt lín m¹nh 14.000 ng­êi, tû lÖ c¸n bé nh©n viªn cã tr×nh ®é ®¹i häc trë lªn chiÕm 32% cao h¬n h½n so víi c¸c ngµnh khai th¸c trong c¶ n­íc. Trong lÜnh vùc xuÊt khÈu dÇu th« th× c¬ së vËt chÊt nh­ c¸c kho c¶ng dÞch vô phôc vô cho dÇu khÝ (thuyÒn, tÇu xe chë s¶n phÈm dÇu khÝ, m¸y bay...) còng gãp phÇn rÊt lín trong viÖc t¹o nªn c¸c lîi thÕ cña Tæng C«ng ty. ThuËn lîi lín nhÊt ®èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu dÇu khÝ cña Tæng C«ng ty DÇu khÝ ViÖt Nam ®ã chÝnh lµ ®Æc ®iÓm lîi thÕ c¹nh tranh mµ dÇu th« mang l¹i nh­ hµm l­îng Prafin cao, l­u huúnh Ýt trong dÇu th« chØ chiÕm kho¶ng 0,01% trong khi ®ã hµm l­îng l­u huúnh trung b×nh cña dÇu th« thÕ giíi rÊt cao 2-3% thËm chÝ ®Õn 5% v× vËy dÇu th« ViÖt Nam ®ang ngµy cµng kh¼ng ®Þnh m×nh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. Do ®Æc ®iÓm cña ngµnh dÇu khÝ ®em l¹i cho Tæng C«ng ty nh÷ng c¬ së vËt chÊt trang thiÕt bÞ m¸y mãc hiÖn ®¹i vµ tù ®éng ho¸ rÊt cao t¹o nªn n¨ng suÊt lao ®éng cña c«ng nh©n trong ngµnh ngµy cµng cao lªn. Theo nh­ ph©n tÝch ë trªn chØ tÝnh tõ n¨m 1994 ®Õn n¨m 2001 Tæng C«ng ty ®· xuÊt khÈu ®­îc 70,02 triÖu tÊn dÇu gÊp 3 lÇn giai ®o¹n 1986-1993. HiÖn nay khoa häc c«ng nghÖ trang thiÕt bÞ cña Tæng C«ng ty kh«ng nh÷ng ®¸p øng phôc vô tèt cho nhu cÇu trong n­íc mµ cßn thùc hiÖn ë n­íc ngoµi nh­ c¸c dù ¸n t×m kiÕm th¨m dß dÇu khÝ ë Lµo, M«ng Cæ, I r¾c., Indonesia, Malaysia. TiÒm n¨ng cña dÇu khÝ ViÖt Nam cßn rÊt lín ®iÒu nµy còng t¹o nªn ­u ®iÓm cña Tæng C«ng ty trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu dÇu. HiÖn nay ®· ph¸t hiÖn ®­îc 17 má trong ®ã cã nh÷ng má chøa c¶ dÇu vµ khÝ, tuy nhiªn míi chØ cã 6 má dÇu ®ang ®­îc ®­a vµo khai th¸c. C¸c chuyªn gia kh¶o s¸t ph©n tÝch cho r»ng tr÷ l­îng tiÒm n¨ng dÇu khÝ ViÖt Nam kho¶ng 2,7 ®Õn 3,5 tû m3 dÇu quy ®æi trong ®ã 1-1,3 tû m3 dÇu tr÷ l­îng ®· x¸c minh ®­îc lµ 950 triÖu m3 quy dÇu vµ trong ®ã dÇu ®­îc x¸c minh lµ 420 triÖu m3 (t­¬ng ®­¬ng 420 triÖu tÊn). Do vËy trong t­¬ng lai 20-30 n¨m n÷a ngµnh dÇu khÝ sÏ cßn ®ãng gãp h¬n n÷a trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ cña ®Êt n­íc. IV.2. Khã kh¨n tån t¹i. Bªn c¹nh nh÷ng ­u ®iÓm trªn th× hiÖn nay Tæng C«ng ty cßn rÊt nhiÒu khã kh¨n cÇn ®­îc gi¶i quyÕt nh­: - MÆc dï hiÖn nay hµng n¨m s¶n l­îng xuÊt khÈu dÇu cña Tæng C«ng ty tiÕp tôc ®­îc gi¸ ®¨ng nh­ng sè l­îng so víi thÕ giíi cßn rÊt nhá bÐ kh«ng nh÷ng trªn thÕ giíi mµ cßn so víi c¶ trong khèi ASEAN. ChÝnh v× ®iÓm yÕu nµy mµ dÇu th« ViÖt Nam lu«n ph¶i chÊp nhËn gi¸ c¶ theo nh÷ng n­íc cã khèi l­îng lín vÒ dÇu má, lu«n bÞ phô thuéc vµo nh÷ng quyÕt ®Þnh cña c¸c n­íc, tæ chøc nh­ OPEC. - HiÖn nay tuy cã ®éi ngò c¸n bé nh©n viªn ®«ng ®¶o nh­ng 80% lµ c«ng nh©n viªn kü thuËt, cßn lùc l­îng nh©n viªn lµm c«ng t¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i, xuÊt khÈu rÊt h¹n chÕ. Bªn c¹nh ®ã kü n¨ng vÒ nghiÖp vô kinh doanh xuÊt nhËp khÈu rÊt h¹n chÕ, hay bÞ thô ®éng trong c¸c t×nh huèng ph¸t sinh x¶y ra trong ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu dÇu th«. - Trong c¬ chÕ ®iÒu hµnh qu¶n lý ho¹t ®éng xuÊt khÈu dÇu th« còng cßn nhiÒu v­íng m¾c. Cô thÓ Tæng C«ng ty lu«n duy tr× mét c¬ chÕ qu¶n lý ®iÒu hµnh gi¸ cøng nh¾c dÇu th« ®èi víi Petechim (®¬n vÞ xuÊt khÈu dÇu th« trùc tiÕp víi n­íc ngoµi). Petechim ph¶i lªn kÕ ho¹ch ph­¬ng ¸n kinh doanh dÇu th« vµ sau ®ã tr×nh lªn Tæng C«ng ty ®Ó ®­îc phª duyÖt, tæng C«ng ty sau khi xem xÐt (chñ yÕu lµ ®iÒu kiÖn vÒ gi¸ c¶ cã lîi hay kh«ng) sÏ phª duyÖt cho Petechim ®¶m nhiÖm thùc hiÖn c«ng t¸c nµy. Do vËy c¬ chÕ nµy sÏ lµm gi¶m ®i sù linh ho¹t trong c«ng t¸c ho¹t ®éng xuÊt khÈu dÇu th« vµ th­êng bÞ mÊt ®i nh÷ng c¬ héi cã lîi vµ rÊt khã kh¨n trong viÖc ®iÒu chØnh khi thÞ tr­êng dÇu th« lu«n biÕn ®éng. - Trong cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ khu vùc (7/1998) võa qua còng ®· t¸c ®éng kh«ng nhá ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña Tæng C«ng ty. Cô thÓ n¨m 1999 tuy khèi l­îng xuÊt khÈu ®· t¨ng 2,115 triÖu tÊn so víi n¨m 1998 nh­ng gi¸ trÞ ®¹t ®­îc th× l¹i thÊp h¬n n¨m 1998 lµ 189,98 triÖu USD. Bªn c¹nh ®ã gi¸ dÇu th« cña Tæng C«ng Ty lu«n lu«n ®­îc yÕt gi¸ (neo gi¸) theo s¶n phÈm dÇu minas cña Indonesia cho nªn cuéc khñng ho¶ng tuy kh«ng t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn ViÖt Nam nh­ng cã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn Indonesia khiÕn cho gi¸ dÇu th« cña Tæng C«ng ty còng bÞ ¶nh h­ëng theo. - Ho¹t ®éng nghiªn cøu thÞ tr­êng vµ diÔn biÕn biÕn ®éng trªn thÞ tr­êng thÕ giíi tuy cã ®­îc thùc hiÖn nh­ng vÉn cßn yÕu kÐm, n¨ng lùc cña ®éi ngò c«ng nh©n viªn lµm c«ng t¸c th­¬ng m¹i ch­a ®­îc cao tuy viÖc thu thËp - ph©n tÝch - tæng hîp th«ng tin. HiÖn nay tuy Tæng C«ng ty DÇu khÝ ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng Tæng C«ng ty m¹nh ®Çu ngµnh trong c¶ n­íc nh­ng kh«ng cã mét phßng Marketing riªng, kÓ c¶ trong lÜnh vùc qu¶ng c¸o khuyÕch tr­¬ng còng ®­îc thùc hiÖn rÊt yÕu, trong lÜnh vùc kinh doanh c¸c s¶n phÈm dÇu khÝ, vµ th­êng ng­êi d©n biÕt ®Õn Petrolimex h¬n lµ Petrovietnam. - §Æc ®iÓm c¬ cÊu ®Þa h×nh cña c¸c má dÇu ë ViÖt Nam hiÖn nay còng ®em l¹i cho Tæng C«ng ty nh÷ng khã kh¨n trong s¶n xuÊt - khai th¸c dÇu. Sù tËp trung cña c¸c má lµ kh«ng ®ång ®Òu vÒ s¶n l­îng, kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c má lín vµ kho¶ng c¸ch cña c¸c má chøa dÇu rÊt xa bê t¹o nªn khã kh¨n trong viÖc thiÕt kÕ c¸c trang thiÕt bÞ m¸y mãc ë ®é s©u t­¬ng øng. Bªn c¹nh ®ã, thêi tiÕt, khÝ hËu cña biÓn n­íc ta còng t¹o nªn sù khã kh¨n trong viÖc s¶n xuÊt - khai th¸c cña Tæng C«ng ty. - §èi víi trang thiÕt bÞ m¸y mãc hiÖn nay cña Tæng C«ng ty còng cã nhiÒu khã kh¨n nhÊt lµ ®èi víi m¸y mãc phôc vô viÖc thu håi dÇu lµ rÊt quan träng. T¹i v× trong giai ®o¹n ®Çu khai th¸c má nhê ¸p suÊt chªnh lÖch mµ dÇu ®­îc ®Èy lªn, nh­ng ®Õn khi c¹n dÇn th× ph¶i cã trang thiÕt bÞ m¸y mãc hiÖn ®¹i b¬m dÇu lªn bê, mµ thu håi dÇu cßn l¹i ë c¸c kÏ nøt cña vØa. Do ®ã trang bÞ m¸y mãc hiÖn ®¹i ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ thu håi dÇu lµ rÊt cÇn thiÕt. - Mét khã kh¨n lín n÷a cña Tæng C«ng ty ®ã lµ vèn. Tæng C«ng ty DÇu khÝ ViÖt Nam tuy lµ Tæng C«ng ty Nhµ n­íc nh­ng do ®Æc ®iÓm cña ngµnh ®ßi hái ph¶i cã sù ®Çu t­ rÊt lín thªm vµo ®ã hiÖn nay Nhµ n­íc kh«ng cÊp vèn n÷a mµ chØ quy ®Þnh møc % cho phÐp Tæng C«ng ty gi÷ l¹i trªn lîi nhuËn thu vÒ ®Ó ph¸t triÓn më réng kinh doanh. Trong khi ®ã Tæng C«ng ty l¹i thùc hiÖn chiÕn l­îc kinh doanh phÐp kÝn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc trong ngµnh dÇu khÝ, ®iÒu nµy cµng ®ßi hái ph¶i cã vèn rÊt lín vÝ dô nh­ viÖc ®Çu t­ x©y dùng nhµ m¸y läc dÇu sè 1 gi÷a ViÖt Nam vµ Nga víi tû lÖ gãp vèn lµ 50/50 (mçi bªn ®ãng gãp lµ 750 triÖu USD. §¶m b¶o tèt nhu cÇu vÒ vèn sÏ lµm cho Tæng C«ng ty thùc hiÖn tèt c¸c ho¹t ®éng trong c¸c lÜnh vùc vµ c¸c nhiÖm vô kh¸c mµ Nhµ n­íc giao cho. Ch­¬ng III: C¸c gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu dÇu th« cña Tæng c«ng ty dÇu khÝ ViÖt Nam. I.Môc tiªu vµ ph­¬ng h­íng ho¹t ®éng cña Tæng c«ng ty dÇu khÝ ViÖt Nam: I.1. Quan ®iÓm ph¸t triÓn: Nghµnh dÇu khÝ ViÖt Nam lµ mét nghµnh kinh tÕ kü thuËt quy tr×nh khÐp kÝn tõ kh©u th­îng nguån (t×m kiÕm th¨m dá, khai th¸c) ®Õn kh©u h¹ nguån (läc dÇu, chÕ biÕn, kinh doanh c¸c s¶n phÈm dÇu khÝ). HiÖn nay Tæng c«ng ty dÇu khÝ ViÖt Nam ®ang ®¶m nhiÖm mét sè kh©u quan träng nh­ nghiªn cøu ®Þa chÊt, t×m kiÕm th¨m dß, khai th¸c, vËn chuyÓn, chÕ biÕn s¶n phÈm dÇu khÝ, vµ kinh doanh s¶n phÈm dÇu khÝ. Tæng c«ng ty dÇu khÝ ViÖt Nam lµ Tæng c«ng ty nhµ n­íc do thñ t­íng quyÕt ®Þnh thµnh lËp th¸ng 5/1995, v× vËy lu«n ®­îc sù chØ ®¹o h­íng dÉn tõ §¶ng vµ nhµ n­íc vµ trùc tiÕp do thñ t­íng ®iÒu hµnh vµ qu¶n lý ®èi víi Tæng c«ng ty, chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc §¶ng vµ nhµ n­íc. Bªn c¹nh viÖc tiÕp tôc ®Èy m¹nh c¸c ho¹t ®éng thuéc kh©u th¨m dß khai th¸c th× viÖc tÝch cùc triÓn khai c¸c ho¹t ®éng h¹ nguån sÏ lµ mét trong nh÷ng ­u tiªn hµng ®Çu cña Tæng c«ng ty dÇu khÝ ViÖt Nam. Trong giai ®o¹n tíi Tæng c«ng ty dÇu khÝ ViÖt Nam sÏ tËp trung ®Èy m¹nh kh©u chÕ biÕn dÇu khÝ vµ sau khi nhµ m¸y läc dÇu sè 1 – Dung QuÊt (N¨m 2005) ®i vµo ho¹t ®éng sÏ cho c¸c s¶n phÈm: X¨ng, mazut, diezel... §Ó nh»m tõng b­íc ®¶m b¶o nhiªn liÖu cho viÖc ph¸t triÓn ®Êt n­íc ®ång thêi cung cÊp nguyªn liÖu cho c«ng nghiÖp ho¸ dÇu ®Æc biÖt lµ nguyªn liÖu s¶n xuÊt sîi tæng hîp, cho nghµnh c«ng nghiÖp may mÆc, s¶n phÈm ph©n ®¹m, chÊt næ, chÊt dÎo, nguyªn liÖu cho c¸c nghµnh c«ng nghiÖp kh¸c nh­: dÇu nhên, nhùa ®­êng, chÊt tæng hîp... I.2. §Þnh h­íng ph¸t triÓn ngµnh dÇu khÝ ViÖt Nam ®Õn n¨m 2020 Qua 26 n¨m x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®Õn nay Tæng c«ng ty dÇu khÝ ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng khÝch lÖ. Tõ khi cã chÝnh s¸ch ®æi míi, më cöa cña §¶ng vµ nhµ n­íc, ®Æc biÖt tõ sau khi cã nghÞ quyÕt 15 cña Bé ChÝnh trÞ, luËt ®Çu t­ n­íc ngoµi, nghµnh dÇu khÝ ®· b­íc vµo giai ®o¹n ph¸t triÓn míi, b­íc ®Çu thiÕt lËp ®­îc nÒn t¶ng quan träng cÇn thiÕt vÒ c¬ së vËt chÊt, tµi chÝnh vµ nh©n lùc, lµ tiÒn ®Ò quan träng cho sù ph¸t triÓn cña toµn nghµnh trong giai ®o¹n tíi, trªn tÊt c¶ c¸c kh©u th¨m dß, khai th¸c,chÕ biÕn, läc dÇu, ho¸ dÇu, kinh doanh c¸c s¶n phÈm dÇu khÝ, th­¬ng m¹i, dÞch vô dÇu khÝ. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®Þng h­íng lín vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ cña §¶ng vµ nhµ n­íc ®· ®Æt ra, môc tiªu ph¸t triÓn cña nghµnh dÇu khÝ ViÖt Nam tõ nay ®Ðn n¨m 2020 lµ: PhÊn ®Êu x©y dùng nghµnh dÇu khÝ ViÖt Nam ph¸t triÓn toµn diÖn, §­a Tæng c«ng ty dÇu khÝ ViÖt Nam trë thµnh mét tËp ®oµn kinh tÕ m¹nh, ho¹t ®éng, ®a nghµnh, tham gia tÝch cùc vµ b×nh ®¼ng vµo qu¸ tr×nh héi nhËp khu vùc vµ quèc tÕ, ®¶m b¶o an ninh nhiªn liÖu, nguyªn liÖu, cung cÊp phÇn lín c¸c s¶n phÈm ho¹t ®éng cho ®Êt níc ®ång thêi tÝch cùc gãp phÇn vµo viÖc b¶o vÖ chñ quyÒn cña quèc gia, b¶o vÖ tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ m«i tr­¬ng sinh th¸i. §Ó ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu ®ã, Tæng c«ng ty dÇu khÝ ViÖt Nam ®· ®­a ra c¸c ®Þnh h­íng lín ®Õn n¨m 2020 lµ: - TiÕp tôc ®Èy m¹nh c«ng t¸c t×m kiÕm th¨m dß dÇu khÝ nh»m sím x¸c ®Þnh râ chÝnh x¸c tiÒm n¨ng cña ®Êt n­íc tï ®ã lµm c¬ së cho viÖc ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc ph¸t triÓn nghµnh dÇu khÝ. - TÝch cùc gia t¨ng s¶n l­¬ng khai th¸c dÇu khÝ, gãp phÇn ®¶m b¶o c©n ®èi ng©n s¸ch quèc gia, ®ång thêi t¹o tiÒn ®Ò ph¸t triÓn toµn diÖn nghµnh c«ng nghiÖp dÇu khÝ cña ®Êt n­íc. - §Èy m¹nh kh©u chÕ biÕn dÇu khÝ nh»m tõng b­íc ®¶m b¶o nhiªn liÖu cho ph¸t triÓn ®¸t n­íc, ®ång thêi cung cÊp nguyªn liÖu cho c«ng nghiÖp ho¸ dÇu, ®Æc biÖt lµ nguyªn liÖu s¶n xuÊt sîi tæng hîp cho c¸c nghµnh c«ng nghiÖp dÖt vµ may mÆc, s¶n xuÊt ph©n ®¹m, chÊt næ, chÊt dÎo, nguyªn liÖu cho c¸c nghµnh c«ng nghiÖp nh­ dÇu nhên, nhùa ®­êng, chÊt tæng hîp.... - Ph¸t triÓn c«ng t¸c dÞch vô dÇu khÝ nh»m ®¶m b¶o cung cÊp 60% - 70% dÞch vô nhu cÇu c«ng nghiÖp dÇu khÝ. Song song víi ph¸t triÓn dÞch vô kü thuËt trong nghµnh Tæng c«ng ty dÇu khÝ ViÖt Nam tÝch cùc hç trî c¸c bé, nghµnh ®Þa ph­¬ng tham gia ngµy cµng nhiÒu vµo viÖc cung cÊp dÇu khÝ tõ kh©u t×m kiÕm, th¨m dß, ®Õn kh©u chÕ biÕn, vËn chuyÓn dÇu khÝ. - Ph¸t triÓn th­¬ng m¹i dÇu khÝ, tham gia vµo tiÕn tr×nh kinh doanh dÇu th« quèc tÕ vµ xuÊt nhËp khÈu c¸c s¶n phÈm khÝ. - Tõng b­íc ph¸t triÓn ho¹t ®éng ra n­íc ngoµi c¶ vÒ th¨m dß vµ khai th¸c, dÞch vô vµ th­¬ng m¹i nh»m ®¶m b¶o nguån cung cÊp dÇu khÝ l©u dµi cña ®Êt n­íc. - Ph¸t huy néi lùc, kÕt hîp khÐo lÐo vµ hîp t¸c ®Çu t­ n­íc ngoµi, héi nhËp b×nh ®¼ng c¸c céng ®ång, tæ chøc dÇu khÝ ë khu vùc vµ trªn thÕ giíi. D­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng vµ nhµ n­íc c¸c Bé nghµnh, ®Þa ph­¬ng cã liªn quan vµ sù nç lùc phÊn ®Êu cña c¸c thµnh viªn trong Tæng c«ng ty. Nghµnh dÇu khÝ sÏ ch¾c ch¾n ®ãng gãp ngµy cµng nhiÒu trong c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. II.C¸c gi¶i ph¸p nh»m ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu dÇu th« cña Tæng c«ng ty dÇu khÝ ViÖt Nam. II.1. Nghiªn cøu më réng thÞ tr­êng vµ kh¸ch hµng Nghiªn cøu thÞ tr­êng lµ mét c«ng viÖc cÇn thiÕt ®Çu tiªn ®ßi hái bÊt kú mét c«ng ty nµo tham gia vµo thÞ tr­êng thÕ giíi. HiÖn nay tuy s¶n l­îng dÇu xuÊt khÈu cña Tæng c«ng ty dÇu khÝ ViÖt Nam ngµy cµng t¨ng nhanh nh­ng c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng, thu nhËp th«ng tin vÒ thÞ tr­êng, kh¸ch hµng, nhu cÇu. Kh¶ n¨ng cung øng trªn thÞ tr­êng thÕ giíi th× cßn rÊt yÕu kÐm Tæng c«ng ty vÉn ch­a cã phßng Marketing ®Ó ®¶m c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng mµ phßng th­¬ng m¹i ®¶m nhiÖm mét phÇn cña nhiÖm vô nµy Nghiªn cøu thÞ tr­êng nh»m ®Þnh h­íng cho viÖc s¶n xuÊt ®­îc tèt h¬n. Cho biÕt s¶n phÈm nªn ®­îc b¸n ë ®©u ®Ó mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. V× thÕ Tæng c«ng ty nªn thµnh lËp riªng ra mét phßng ngiªn cøu thÞ tr­êng vµ kh¸ch hµng t¹o ®iÒu kiÖn thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu dÇu th« nãi riªng vµ kinh doanh trong c¸c lÜnh vùc kh¸c cña Tæng c«ng ty nãi chung. Tõ n¨m 1999 ®Õn nay c¬ cÊu thÞ tr­êng dÇu th« cña Tæng c«ng ty ®· thay ®æi tõ 5 lªn ®Õn 9 thÞ tr­êng chñ yÕu lµ c¸c thÞ tr­êng ch©u ¸ nh­ NhËt B¶n chiÕm tõ 30 – 40% thÞ tr­êng dÇu th« cña Tæng c«ng ty. Bªn c¹nh ®ã th× mét sè thÞ tr­êng Mü vµ ch©u ¢u, còng ®ang t¨ng nhanh. Do vËy ®Ó ®¶m b¶ocho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt khai th¸c dÇu ®­îc th­êng xuyªn liªn tôc cÇn ph¶i cã sù duy tr× tèt víi c¸c kh¸ch hµng truyÒn thèng nh­ NhËt B¶n, Singapo, bªn c¹nh ®ã ph¶i lu«n t×m kiÕm, më réng thªm c¸c thÞ tr­êng míi vµ chó träng h¬n trong c«ng t¸c ph¸t triÓn c¸c thÞ tr­êng ®ang lªn nh­ thÞ tr­êng Mü vµ ch©u ¢u II.2. T¨ng c­êng c«ng t¸c th¨m dß khai th¸c: Cho ®Õn nay Tæng c«ng ty ®· thùc hiÖn ®­îc 236.423 km ®Þa chÊn 2D vµ 10.776 km ®Þa chÊn 3D vµ khoan 192 giÕng th¨m dß, thùc hiÖn 623.290 mòi khoan. KÕt qu¶ x¸c ®Þnh ®­îc 6 bÓ trÇm tÝch cã chøa dÇu khÝ (BÓ S«ng Hång, Phó Kh¸nh, Cöu Long, Nam C«n S¬n, M· Lay - Thæ Chu, Vòng M©y – T­ ChÝnh). HiÖn nay trong tæng 16 má ®· ®­îc ph¸t hiÖn cã dÇu vµ c¶ dÇu lÉn khÝ, chØ cã 6 má ®ang ®­îc khai th¸c, sè cßn l¹i do ®iÒu kiÖn vÒ ®Þa h×nh còng nh­ vÒ mÆt kinh tÕ ch­a ®­îc ®i vµo khai th¸c ho¹t ®éng. Cho nªn Tæng c«ng ty cÇn ph¶i thóc ®Èy nhanh ®­a c¸c má ®ang ph¸t triÓn nh­ Lan T©y – Lan §á, Rång §«i, H¶i Th¹ch, Méc Tinh... vµo khai th¸c ho¹t ®éng trong thêi gian tíi (2001 - 2005). Trong giai ®o¹n ®Õn n¨m 2010 cÇn ph¶i ®­a hÕt c¸c má cßn l¹i vµo khai th¸c ®Ó kh«ng nh÷ng cung cÊp cho nhµ maý läc dÇu trong n­íc mµ cßn ®¶m b¶o cho xuÊt khÈu nh»m thu thªm ngo¹i tÖ vÒ cho ®Êt n­íc. TÝch cùc cïng c¸c c«ng ty, c¸c tæ chøc trong, ngoµi n­íc ®Èy m¹nh c«ng t¸c t×m kiÕm th¨m dß, nhÊt lµ nh÷ng khu vùc xa thÒm lôc ®Þa ®ßi hái ph¶i cã thiÕt bÞ m¸y mãc hiÖn ®¹i míi cã thÓ tiÕn hµnh ®­îc. HiÖn nay Petro ViÖt Nam ®· vµ ®ang hîp t¸c víi Arco, Mobil, Shell trong viÖc kh¶o s¸t th¨m dß khu vùc cña c¸c bÓ trÇm tÝch ®Ó ®¸nh gi¸ tiÒm n¨ng dÇu khÝ ®Êt n­íc, cïng víi §an M¹ch nghiªn cøu bÓ S«ng Hång, Hîp t¸c ®Ò ¸n liªn kÕt trong viÖc nghiªn cøu c¸c bÓ trÇm tÝch khu vùc §«ng Nam ¸ gi÷a ViÖt Nam – Malaysia – Indonesia vµ ®Æc biÖt th«ng qua c¸c hîp ®ång PSC hoÆc liªn doanh víi c¸c c«ng ty dÇu khÝ quèc tÕ. §Èy m¹nh ho¹t ®éng tham gia vµo t×m kiÕm, th¨m dß, khai th¸c ë n­íc ngoµi. §©y lµ mét trong nh÷ng chiÕn l­îc rÊt quan träng ®Ó Tæng c«ng ty dÇu khÝ ViÖt Nam nhanh chãng trë thµnh mét tËp ®oµn dÇu khÝ lín m¹nh kh«ng chØ ë trong khu vùc mµ cßn trªn thÕ giíi. C«ng t¸c triÓn khai t×m kiÕm, th¨m dß kh«ng nh÷ng tËn dông ®­îc lîi thÕ nhê quy m« cña nghµnh dÇu khÝ ViÖt Nam mµ cßn cung cÊp nguyªn liÖu dÇu th« tõ n­íc ngoµi vÒ phôc vô trong n­íc. HiÖn nay Tæng c«ng ty ®· cïng víi c¸c c«ng ty dÇu khÝ c¸c n­íc ký mét sè tho¶ thuËn chuyÓn nh­îng ë møc ®é cßn h¹n chÕ nh­: trong c¸c hîp ®ång ph©n chia s¶n phÈm (PSC) ë Indonesia, Malaysia, ®Ò ¸n má TamTsaq – M«ng Cæ, trong c¸c ®Ò ¸n ®ang ph¸t triÓn má Amara – Iraq, dù ¸n l« 5 – T©y Iraq, trong ch­¬ng tr×nh hîp t¸c liªn chÝnh phñ vÒ viÖc t×m kiÕm th¨m dß dÇu khÝ ë Lµo. II.3 Thay ®æi c¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu : Ho¹t ®éng xuÊt khÈu dÇu th« cña Tæng c«ng ty b¾t ®Çu vµo n¨m 1986, tõ mét l­îng dÇu th« xuÊt khÈu rÊt khiªm tèn Tæng c«ng ty hiÖn nay ®· xuÊt khÈu ra thÞ tr­êng tõ 14 – 15 triÖu tÊn/n¨m. Tuy nhiªn Tæng c«ng ty míi chØ thùc hiÖn b¸n nguyªn liÖu vµ mua l¹i s¶n phÈm, gi¸ trÞ ®em l¹i tõ viÖc b¸n nguyªn liÖu th­êng kh«ng cao. Trong nh÷ng biÕn ®éng cña cuéc khñng ho¶ng gi¸ dÇu t¨ng cao th× ng­êi bÞ thiÖt h¹i nhiÒu nhÊt lµ nh÷ng n­íc ph¶i nhËp khÈu nhiªn liÖu: X¨ng, dÇu... ®Ó phôc vô cho nÒn kinh tÕ (chñ yÕu lµ nh÷ng n­íc nghÌo, ®ang ph¸t triÓn),nã g©y ra sù suy gi¶m tèc ®é t¨ng tr­ëng. Kinh tÕ cña c¸c n­íc ®ã. Trong khi ®ã ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng ®Õn c¸c n­íc ph¸t triÓn kh«ng lín l¾m mµ nhiÒu khi hä cßn cã lîi, t¹i v× c¸c n­íc ph¸t triÓn vµ c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia th­êng lµ nh÷ng nhµ ®Çu t­, nhµ thÇu chiÕm gi÷ phÇn lín c¸c má dÇu trªn thÕ giíi. N¨m 2001 do cã sù biÕn ®éng gi¸ dÇu cao ®· ®em l¹i lîi nhuËn gÊp ®«i cho 10 tËp ®oµn dÇu khÝ hµng ®Çu thÕ giíi, chØ riªng BP trong 9 th¸ng ®Çu n¨m 2001 ®· thu l·i 8,6 tû USD. Trong giai ®o¹n tíi Tæng c«ng ty dÇu khÝ ViÖt Nam nªn thùc hiÖn chiÕn l­îc xuÊt khÈu “tinh” thay v× xuÊt khÈu “th«” nh­ tr­íc ®©y ®Ó ngµy cµng thu vÒ gi¸ trÞ cao h¬n. Sù kiÖn nhµ m¸y läc dÇu sè 1 Dung QuÊt sÏ ®i vµo ho¹t ®éng n¨m 2005 (dù kiÕn sÏ x©y dùng thªm nhµ m¸y läc dÇu sè 2 – n¨m 2007) cho c¸c s¶n phÈm nh­: x¨ng, Diezel, mazut... ®Ó phôc vô cho nhu cÇu trong n­íc. Bªn c¹nh ®ã hiÖn nay Tæng c«ng ty Petro limex còng ®ang thùc hiÖn viÖc ph©n phèi c¸c s¶n phÈm dÇu khÝ nµy (chiÕm 80% thÞ tr­êng ViÖt Nam). Toµn bé s¶n phÈm cña nhµ m¸y läc dÇu sÏ ®­îc cung cÊp cho thÞ tr­êng néi ®Þa nh­ng l¹i gÆp ph¶i sù c¹nh tranh tõ phi¸ Tæng c«ng ty x¨ng dÇu hiÖn nay ®ang chiÕm ­u thÕ trªn thÞ tr­êng néi ®Þa. V× vËy Tæng c«ng ty dÇu khÝ ViÖt Nam kh«ng chØ nªn thùc hiÖn kinh doanh c¸c s¶n phÈm ë thÞ tr­êng néi ®Þa mµ nªn më réng kinh doanh ra c¶ thÞ tr­êng n­íc ngoµi. ChiÕn l­îc nµy kh«ng nh÷ng võa ®¶m b¶o thùc hiÖn ®óng nhiÖm vô cña §¶ng vµ nhµ n­íc ®Æt ra lµ: æn ®Þnh nguån nhiªn liÖu cho ®Êt n­íc l¹i võa ®em vÒ nguån ngo¹i tÖ lín cho quèc gia. ChiÕn l­îc nµy sÏ t¹o ®µ thóc ®Èy viÖc më réng quy m« s¶n xuÊt, n©ng cao n©ng suÊt lao ®éng cña Tæng c«ng ty, t¹o ra sù linh ho¹t trong s¶n xuÊt kinh doanh , tr¸nh û l¹i thô ®éng trong s¶n xuÊt –kinh doanh do sù b¶o hé ®éc quyÒn cña nhµ n­íc ®em l¹i cho nghµnh dÇu khÝ. II.4. §µo t¹o nguån nh©n lùc : Nguån nh©n lùc lµ tµi nguyªn v« h¹n, cùc k× quan träng ®èi víi mçi mét quèc gia nãi chung vµ mçi mét doanh nghiÖp nãi riªng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. Tæng c«ng ty dÇu khÝ ViÖt Nam tõ khi míi thµnh lËp chØ cã 2001 c¸n bé c«ng nh©n viªn ®Õn nay ®· cã 14000 c¸n bé c«ng nh©n viªn t¨ng gÊp 7 lÇn so víi lóc ®Çu. Trong ®ã 80% lµ c¸n bé c«ng nh©n viªn kü thuËt, cßn l¹i ®éi ngò nh©n lùc lµm c«ng t¸c qu¶n lý kinh doanh rÊt máng vµ yÕu kÐm trong nghiÖp vô kinh doanh quèc tÕ, nhiÒu khi cßn tá ra rÊt thô ®éng tr­íc nh÷ng biÕn ®éng cña thÞ tr­êng. §Ó gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò nh©n lùc trong c«ng t¸c kinh doanh xuÊt khÈu dÇu th« thø nhÊt: Tæng c«ng ty cÇn cã kÕ ho¹ch tuyÓn chän, ®µo t¹o n©ng cao ®èi víi lùc l­îng c¸n bé c«ng nh©n viªn kü thuËt ®ang tham gia trùc tiÕp qu¶n lý khai th¸c ë c¸c má dÇu ®Ó ngµy cµng n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng nh»m phôc vô cho nhu cÇu trong n­íc vµ xuÊt khÈu. Thø hai lµ: Tæng c«ng ty cÇn ph¶i cã kÕ ho¹ch, biÖn ph¸p t¨ng c­êng, bæ xung thªm nguån nh©n lùc trong c«ng t¸c qu¶n lý kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. §Ó chuÈnbÞ tèt ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn kinh doanh xuÊt nhËp khÈu trong t­¬ng lai th× Tæng c«ng ty cÇn ph¶i ®µo t¹o chuyªn s©u cho ®éi ngò trÎ n©ng cao båi d­ìng thªm nghiÖp vô vµ ngo¹i ng÷, th­êng xuyªn cÇn ph¶i cã nh÷ng kho¸ ®µo t¹o ng¾n h¹n chuyªn s©u vÒ nghiÖp vô. Bªn c¹nh ®ã Tæng c«ng ty còng cßn ph¶i cã sù ®Çu t­ thÝch ®¸ng cho trung t©m ®µo t¹o – cung øng nh©n lùc cña Tæng c«ng ty vÒ c¸c nguån kinh phÝ còng nh­ vÒ c¸c ph­¬ng tiÖn c¬ së vËt chÊt kh¸c ®Ó trung t©m thùc hiÖn tèt c«ng t¸c qu¶n lý ®µo t¹o huÊn luyÖn. VÊn ®Ò cuèi cïng quan träng nhÊt lµ viÖc sö dông c¸c c¸n bé c«ng nh©n viªn sau khi ®­îc cö ®i ®µo t¹o huÊn luyÖn, ph¶i hîp lý, ph¶i khai th¸c sö dông kiÕn thøc cña ng­êi lao ®éng mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt. II.5. T¨ng c­êng c«ng t¸c nghiªn cøu, øng dông khoa häc c«ng nghÖ : - Ngµnh dÇu khÝ víi ®Æc thï lµ ngµnh c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i cã kü thuËt c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i, viÖc ®æi míi vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ lµ mét néi dung quan träng, lµ nhu cÇu tÊt yÕu kh¸ch quan kh«ng chØ ë tõng doanh nghiÖp mµ cßn ë tõng quèc gia. - Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®Ó trë thµnh mét tËp ®oµn dÇu khÝ m¹nh, ho¹t ®éng ®a ngµnh th× ®iÒu quan träng lµ tæng c«ng ty ph¶i kh«ng ngõng t¨ng c­êng m¸y mãc, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Thø nhÊt: Tæng c«ng ty cÇn ph¶i ®Çu t­ t¨ng c­êng cho c«ng t¸c nghiªn cøu khoa häc còng nh­ trang thiÕt bÞ c«ng nghÖ trong kh©u t×m kiÕm th¨m dß khai th¸c nh»m x¸c ®Þnh chÝnh x¸c tr÷ l­îng dÇu khÝ x¸c minh. TiÕp tôc t×m kiÕm ph¸t hiÖn thªm c¸c má dÇu khÝ míi. Thø hai : §Çu t­ t¨ng c­êng cho nghiªn cøu øng dông khoa häc vµo thùc tiÔn, còng nh­ trang bÞ thªm m¸y mãc hiÖn ®¹i trong kh©u khai th¸c nh»m tõng b­íc n©ng cao hÖ sè thu håi dÇu lªn møc 40 – 50% hoÆc cao h¬n nh­ c¸c n­íc kh¸c. §iÒu nµy l¹i cµng ®Æc biÖt cã ý nghÜa ®èi víi l­îng dÇu lín cßn n»m trong c¸c mãng nøt nÎ, c¸c má nhá má biªn kh¸c. Tæng c«ng ty còng cÇn ph¶i cã kÕ ho¹ch ®Çu t­ m¸y mãc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i nh­ giµn khoan, hÖ thèng thiÕt bÞ næi. .. cho viÖc triÓn khai khai th¸c dÇu khÝ ë nh÷ng má xa thÒm lôc ®Þa cã ®é s©u lín nh»m gia t¨ng thªm s¶n l­îng vÒ dÇu, khÝ cho ®Êt n­íc. Thø ba : Tæng c«ng ty dÇu khÝ ViÖt Nam cÇn ph¶i cã kÕ ho¹ch biÖn ph¸p ®Çu t­ cho khoa häc c«ng nghÖ thiÕt bÞ m¸y mãc nh»m thùc hiÖn c«ng t¸c ®¶m b¶o an toµn, vÖ sinh chèng « nhiÔm m«i tr­êng cã thÓ x¶y ra trªn biÓn hay trªn ®Êt liÒn, chèng l¹i sù cè dß rØ dÇu_dÇu trµn, chèng l¹i sù t¾c nghÏn dÇu trong èng dÉn dÇu, Trang bÞ thªm thiÕt bÞ m¸y mãc nh»m b¶o d­ìng chèng l¹i sù ¨n mßn ®¶m b¶o sù an toµn trong s¶n xuÊt cña c¸c giµn khoan, c¸c nhµ m¸y läc dÇu, ho¸ dÇu... Khi thùc hiÖn ®æi míi c«ng nghÖ tæng c«ng ty cÇn ph¶i nghiªn cøu, ®¸nh gi¸ ph©n tÝch kü nªn lùa chän ph­¬ng ¸n nµo ? nhËp khÈu hay tù lùc ®Ó ®em l¹i hiÖu qu¶ lín nhÊt. NÕu thiÕt bÞ m¸y mãc nhËp khÈu khi cÇn ph¶i cã sù nghiªn cøu kü vÒ c¸c tÝnh n¨ng, c«ng dông ®Ó ®¶m b¶o sù phï hîp còng nh­ kh¶ n¨ng ®em l¹i hiÖu qu¶ cña m¸y mãc thiÕt bÞ ®ã. Tr¸nh nhËp khÈu c¸c thiÕt bÞ l¹c hËu kh«ng t­¬ng thÝch. II.6. Hoµn thiÖn c«ng t¸c c¬ cÊu tæ chøc, qu¶n lý kinh doanh th­¬ng m¹i quèc tÕ: Nh÷ng môc tiªu ®óng ®¾n cã thÓ thùc hiÖn ®­îc hay kh«ng lµ nhê mét phÇn ë bé m¸y tæ chøc kinh doanh cã ®ñ m¹nh hay kh«ng. Thùc tÕ cho thÊy c¸c c«ng ty cã søc c¹nh tranh cao th­êng tËp trung khai th¸c tèt khÝa c¹nh cña c«ng t¸c tæ chøc qu¶n lý con ng­êi nh»m thùc hiÖn tèt c¸c môc tiªu ®Ò ra. Tæ chøc ®­îc bé m¸y kinh doanh cã hiÖu qu¶ sÏ lµm n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng t¹o ra sù g¾n kÕt chÆt chÏ gi÷a c¸c bé phËn trong tæ chøc néi bé nh»m thùc hiÖn tèt c¸c môc tiªu nhiÖm vô cña doanh nghiÖp. Tæng c«ng ty cÇn ph¶i cã sù ®iÒu chØnh l¹i c¬ chÕ qu¶n lý gi÷a tæng c«ng ty vµ c«ng ty th­¬ng m¹i dÇu khÝ (Petechim) trong viÖc mua b¸n dÇu th«, còng nh­ trong mèi quan hÖ gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn. Tæng c«ng ty chØ nªn ®­a ra nh÷ng ®Þnh h­íng cho c¸c c«ng ty dùa trªn nh÷ng ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ cña bé phËn chuyªn m«n vÒ gi¸ dÇu hµng ngµy tõ 2 ®Õn 3 hÖ thèng th«ng tin vÒ diÔn biÕn cËp nhËt cña gi¸ dÇu vµ ®­a ra gi¸ sµn/ gi¸ trÇn cña dÇu th«. Tõ ®ã giao cho c«ng ty th­¬ng m¹i dÇu khÝ ®¶m nhËn c«ng t¸c mua b¸n dÇu th« mét c¸ch ®éc lËp h¬n thay v× chÕ ®é qu¶n lý nh­ hiÖn nay (lµ giao cho c«ng ty ®µm ph¸n sau ®ã míi tr×nh kÕt qu¶ lªn tæng c«ng ty ®Ó tæng c«ng ty phª duyÖt th× míi ®­îc thùc hiÖn c«ng t¸c mua b¸n dÇu th«) b»ng c¸ch cho phÐp c«ng ty Petechim ®­îc chñ ®éng giao dÞch ®µm ph¸n ký kÕt hîp ®ång dùa trªn c¸c ®Þnh h­íng, gi¸ trÇn – gi¸ sµn cña tæng c«ng ty ®­a ra. Do ®Æc ®iÓm cña thÞ tr­êng dÇu th« lu«n biÕn ®éng ®ßi hái ph¶i cã sù linh ho¹t ph¶n øng nhanh v× vËy gi¶i ph¸p ®Ó cho c«ng ty Petechim ®­îc phÐp tiÕn hµnh giao dÞch ®µm ph¸n, ký kÕt hîp ®ång mua b¸n dÇu th« mét c¸ch ®éc lËp lµ mét gi¶i ph¸p ®óng ®¾n. Bªn c¹nh ®ã trong c«ng t¸c nghiÖp vô kinh doanh mua b¸n dÇu th« hiÖn nay cña tæng c«ng ty cÇn ph¶i ®­îc tÝch cùc tæ chøc b¸n dÇu theo ®iÒu kiÖn CFR, CIF, CPT, tæ chøc viÖc thuª tµu vËn chuyÓn dÇu th« ®ª thu thªm ngo¹i tÖ. TÝch cùc tæ chøc b¸n dÇu theo tõng chuyÕn SPOT ®Ó tranh thñ nh÷ng ®iÒu kiÖn vµ gi¸ c¶ thÞ tr­êng thuËn lîi nhÊt. Gi¶i ph¸p nµy xuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm cña t×nh h×nh dù tr÷ dÇu th« lµ rÊt h¹n chÕ. V× thÕ t¨ng c­êng hîp ®ång b¸n dµi h¹n theo ®iÒu kiÖn CFR, CIF, CPT kh«ng nh÷ng thu thªm ngo¹i tÖ cho ®Êt n­íc mµ cßn ®¶m b¶o cho viÖc khai th¸c dÇu ®­îc liªn tôc. TÝch cùc tæ chøc c¸c hîp ®ång b¸n dµu theo tõng chuyÕn SPOT nh»m tr¸nh t×nh tr¹ng dù tr÷ dÇu ®Çy kho g©y ra t¸c nghÏn vµ ®×nh trÖ s¶n xuÊt, vµ ph­¬ng ¸n nµy cßn tranh thñ sù biÕn ®éng gi¸ c¶ dÇu th« cã lîi cho tæng c«ng ty. II.7. T¨ng c­êng c¬ së vËt chÊt kü thuËt : HiÖn nay Tæng c«ng ty dÇu khÝ ViÖt Nam cã mét quy m« vÒ c¬ së vËt chÊt rÊt lín nh­ng c¬ së v¹t chÊt ®Ó phôc vô kinh doanh dÇu th« rÊt h¹n chÕ. HiÖn nay dung tÝch cña c¸c kho dù tr÷ dÇu th« ë c¸c má lµ rÊt nhá vµ th­êng ¶nh h­ëng ®Õn t×nh h×nh khai th¸c. Tæng c«ng ty cÇn ph¶i bæ xung t¨ng c­êng thªm c¸c tµu dù tr÷ dÇu th« nh»m môc ®Ých gia t¨ng khèi l­îng dù tr÷ ®Ó ®¶m b¶o cho c¸c má ho¹t ®éng tèt vµ t¹o lîi thÕ cho Tæng c«ng ty trong ®iÒu kiÖn thÞ tr­êng cã sù biÕn ®éng. Tæng c«ng ty cÇn ph¶i t¨ng c­êng ®Çu t­ c¸c tæng kho x¨ng dÇu ®Çu mèi, kho trung chuyÓn, nh»m ®¶m b¶o an ninh n¨ng l­îng cho quèc gia. §Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh kinh doanh mua b¸n dÇu th« ®­îc thùc hiÖn tèt h¬n, Tæng c«ng ty cÇn ph¶i x©y dùng cho m×nh mét ®éi tµu gåm nhiÒu chñng lo¹i ®Ó tham gia vµo qu¸ tr×nh vËn t¶i quèc tÕ, tr­íc m¾t lµ ®Ó vËn chuyÓn khèi l­îng dÇu th« xuÊt khÈu vµ vËn chuyÓn dÇu th« tõ Trung §«ng vÒ ViÖt Nam sau ®ã tham gia thùc hiÖn c¸c dÞch vô vËn chuyÓn dÇu th« trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. Tæng c«ng ty còng cÇn ph¶i cã sù ®Çu t­, t¨ng c­êng c¬ së vËt chÊt ®Ó tËp trung x©y dùng c¸c lo¹i h×nh dÞch vô chñ yÕu nh­ lµ: DÞch vô kh¶o s¸t ®Þa chÊn c«ng tr×nh, thi c«ng x©y l¾p vµ söa ch÷a c¸c c«ng tr×nh dÇu khÝ. DÞch vô thi c«ng khoan. DÞch vô ph©n tÝch xö lý tæng hîp c¸c tµi liÖu ®Þa chÊt, ®Þa lý. DÞch vô cung øng lao ®éng vµ sinh ho¹t ®êi sèng. DÞch vô cung cÊp c¸c lo¹i vËt t­ ho¸ phÈm cho khoan, khai th¸c dÇu khÝ. Thùc hiÖn tèt trong c«ng t¸c dÞch vô dÇu khÝ sÏ gi¸n tiÕp n©ng cao hiÖu qu¶ trong khai th¸c s¶n xuÊt, kinh doanh dÇu th« cña Tæng c«ng ty. II.8. T×m vèn vµ sö dông vèn cã hiÖu qu¶ : §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu ph¸t triÓn ®¹t ra th× vÊn ®Ò quan träng cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh lµ ph¶i cã kh¶ n¨ng tµi chÝnh. Trong giai ®o¹n 2001-2005 do ph¶i tËp trung x©y dùng míi hÖ thèng ph©n phèi còng nh­ c¸c dù ¸n vÒ chÕ biÕn nªn nhu cÇu ®Çu t­ cña giai ®o¹n nµy rÊt lín. Tæng nhu cÇu cho giai do¹n 2001-2005 lµ 3170,4 triÖu USD trong ®ã nhu cÇu ®Çu t­ cho: T×m kiÕm th¨m dß :55 triÖu USD. Ph¸t triÓn má : 428,6 triÖu USD. ChÕ biÕn vµ ho¸ dÇu : 1456 triÖu USD. Ph©n phèi s¶n phÈm dÇu khÝ : 799,3 triÖu USD. DÞch vô dÇu khÝ : 178,7 triÖu USD. §Çu t­ kh¸c : 55 triÖu USD. Trong tæng nhu cÇu th× nhu cÇu vèn ®Çu t­ cho nhµ m¸y läc dÇu Dung QuÊt vµ ®­êng èng dÉn khÝ Nam C«n S¬n cÇn nhiÒu vèn ®Çu t­ nhÊt. C¸c dù ¸n mµ tæng c«ng ty ®Çu t­ chñ yÕu lµ ®Çu t­ vµo c¬ së h¹ tÇng cho nªn ph¶i cã l­îng vèn lín. Tr­íc nhu cÇu vÒ vèn lín nh­ vËy ,tæng c«ng ty ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó huy ®éng vµ sö dông mét c¸ch cã hiÖu qu¶. Tæng c«ng ty dÇu khÝ ViÖt Nam lµ Tæng c«ng ty nhµ n­íc cho nªn phÇn lín vèn ®­îc nhµ n­íc cÊp tõ ng©n s¸ch nhµ n­íc. Bªn c¹nh ®ã Tæng c«ng ty còng bæ xung thªm vèn tõ lîi nhuËn kinh doanh, tõ c¸c ho¹t ®éng liªn doanh liªn kÕt víi c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi, tõ nguån vèn vay, tõ nguån vèn néi bé nghµnh, tõ c¸c nguån vèn ®­îc huy ®éng qua c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c. Tr­íc hÕt Tæng c«ng ty cÇn ph¶i khai th¸c lîi thÕ vÒ vèn kinh doanh cña m×nh. HiÖn nay Tæng c«ng ty cã tæng vèn l­u ®éng h¬n 520 triÖuUSD vµ tæng vèn cè ®Þnh lµ 1,5 tû USD. §©y lµ l­îng vèn lín mµ c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam kh«ng dÔ cã ®­îc. Tuy nhiªn l­îng vèn nµy cña Tæng c«ng ty ph¶i ph©n phèi dµn tr¶i trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng cña nghµnh dÇu khÝ. Do ®ã nguån vèn dµnh cho khai th¸c, th¨m dß, kinh doanh dÇu th« còng rÊt h¹n chÕ. §Ó t¨ng c­êng vèn cho kh©u t×m kiÕm - th¨m dß – khai th¸c vµ kinh doanh dÇu th«, Tæng c«ng ty cã thÓ thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p sau: Trong lÜnh vùc t×m kiÕm th¨m dß vµ khai th¸c cÇn ph¶i më réng hîp t¸c ®Çu t­ quèc tÕ v× lÜnh vùc nµy ®ßi hái vèn ®Çu t­ lín, rñi ro cao ®ßi hái ph¶i cã c«ng nghÖ hiÖn ®¹i mµ mét m×nh Tæng c«ng ty thùc hiÖn kh«ng næi. Sö dông cã hiÖu qu¶ nguån vèn ®Çu t­ tõ c¸c quü tµi chÝnh tËp trung cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn trong nghµnh ®­îc phÐp gi÷ l¹i. Nguån vèn nµy ®­îc sö dông cho tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng cña Tæng c«ng ty. Huy ®éng vèn qua kªnh thÞ tr­êng chøng kho¸n b»ng viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu, tr¸i phiÕu (dµi hËn hay ng¾n h¹n). N¨m 2001 võa qua Tæng c«ng ty dÇu khÝ ViÖt Nam lµ c«ng ty ViÖt Nam ®Çu tiªn tham gia thÞ tr­êng vèn quèc tÕ b»ng viÖc ký kÕt tho¶ thuËn nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn ®Ò ¸n ph¸t hµnh tr¸i phiÕu quèc tÕ víi tËp ®oµn ng©n hµng ®Çu t­ Mü Morgan Stanley Dean Witer. TËp ®oµn nµy sÏ gi÷ vai trß lµ nhµ t­ vÊn tµi chÝnh vµ lµ nhµ b¶o l·nh ph¸t hµnh tr¸i phiÕu quèc tÕ cña Tæng c«ng ty dÇu khÝ ViÖt Nam ra thÞ tr­êng quèc tÕ. Tr¸i phiÕu dù kiÕn tõ 300 – 500 triÖu USD, ph¸t hµnh chñ yÕu ë thÞ tr­êng Mü. Sè vèn ®Çu t­ thu ®­îc tõ viÖc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu quèc tÕ sÏ ®­îc sö dông ®Ó ®Çu t­ c¸c c«ng tr×nh träng ®iÓm cña nghµnh dÇu khÝ nh­: Nhµ m¸y läc dÇu sè 1 Dung QuÊt, dù ¸n khÝ Nam C«n S¬n, §iÖn ®¹m Phó Mü, th¨m dß khai th¸c ph¸t triÓn má... CÇn cã sù t¨ng c­êng hoµn thiÖn trong c«ng t¸c qu¶n lý cña c«ng ty tµi chÝnh dÇu khÝ míi ®­îc thµnh lËp ®Ó ®¶m ®­¬ng víi nhiÖm vô t×m nguån vèn huy ®éng cho c¸c dù ¸n ®Çu t­ cña toµn Tæng c«ng ty. Qu¸n triÖt chñ tr­¬ng t¨ng c­êng sö dông c¸c dÞch vô vµ hµng ho¸ thiÕt bÞ m¸y mãc trong n­íc cã thÓ s¶n xuÊt ®­îc ®Ó tõng b­íc tiÕt kiÖm nguån ngo¹i tÖ vµ giµnh cho c¸c dù ¸n träng ®iÓm kh¸c. CÇn cã sù qu¶n lý, kiÓm tra tµi chÝnh trong néi bé c¸c thµnh viªn cña Tæng c«ng ty trong viÖc ®Çu t­ c¸c dù ¸n ®Ó ®¶m b¶o c¸c dù ¸n ®ã ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao vµ phï hîp víi chiÕn l­îc ph¸t triÓn chung cña toµn c«ng ty. §Ó ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu ®Ò ra Tæng c«ng ty cÇn ph¶i cã c¬ chÕ linh ho¹t h¬n trong viÖc qu¶n lý, sö dông, tiÕt kiÖm, huy ®éng vèn gi÷a Tæng c«ng ty víi c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn. Nguån vèn lín cïng víi c¬ chÕ qu¶n lý cã hiÖu qu¶ sÏ ®¶m b¶o cho Tæng c«ng ty thµnh c«ng trong viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu ®Ò ra. III. Mét sè kiÕn nghÞ vÒ sù qu¶n lý cña nhµ n­íc : Tæng c«ng ty dÇu khÝ ViÖt Nam lu«n ®­îc sù quan t©m cña §¶ng vµ nhµ n­íc, nghÞ quyÕt trung ­¬ng 15/NQ-TW-7/1998 kh¼ng ®Þnh: “DÇu má vµ khÝ thiªn nhiªn lµ nguån n¨ng l­îng vµ nhiªn liÖu quan träng cña ®Êt n­íc... ph¶i tËp trung nh÷ng cè g¾ng ®Õn møc cao nhÊt ®Ó biÕn tiÒm n¨ng ®ã thµnh hiÖn thùc, tõng b­íc ®­a dÇu khÝ trë thµnh mét nghµnh kinh tÕ kü thuËt quan träng nhÊt trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ trong nh÷ng thËp kû tíi”. §Ó thùc hiÖn ®­îc môc tiªu nh­ trªn Tæng c«ng ty dÇu khÝ ViÖt Nam cÇn cã sù hç trî tÝch cùc tõ phÝa chÝnh phñ vµ c¸c c¬ quan nhµ n­íc. HiÖn nay c¸c quy ph¹m ph¸p luËt ®ang trong giai ®o¹n hoµn chØnh, bæ xung söa ®æi nªn ch­a æn ®Þnh. C¸c luËt, v¨n b¶n ban hµnh h­íng dÉn th­êng g©y khã kh¨n cho c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ s¶n xuÊt kinh doanh. Nghµnh dÇu khÝ ®ang trë thµnh mét nghµnh kinh tÕ mòi nhän trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, do vËy cÇn ph¶i nhanh chãng cã mét c¬ chÕ hîp lý râ rµng nh»m thóc ®Èy t¹o ®iÒu kiÖn cho nghµnh dÇu khÝ ph¸t triÓn. ChÝnh phñ vµ nhµ n­íc cÇn ph¶i sím cã c¸c chÝnh s¸ch, luËt ph¸p trong viÖc thu hót khuyÕn khÝch vèn ®Çu t­ cña n­íc ngoµi tham gia vµo viÖc t×m kiÕm, th¨m dß ë ViÖt Nam nh»m nhanh chãng ®¸nh gi¸ x¸c ®Þnh ®óng møc tiÒm n¨ng dÇu khÝ cña ®Êt n­íc. Nhµ n­íc nªn cã chÝnh s¸ch cho phÐp c¸c tæ chøc c¸ nh©n trong vµ ngoµi n­íc tham gia vµo mét sè lÜnh vùc trong nghµnh dÇu khÝ, tuy nhiªn h×nh thøc së h÷u cña Tæng c«ng ty dÇu khÝ ViÖt Nam vÉn lµ mét Tæng c«ng ty nhµ n­íc. HiÖn nay do nhu cÇu vèn ®Çu t­ cho ngµnh dÇu khÝ lµ rÊt lín mµ nhµ n­íc kh«ng thÓ dµnh nhiÒu ng©n s¸ch cho chØ riªng nghµnh dÇu khÝ. Cho nªn gi¶i ph¸p cho phÐp thu hót nguån vèn tõ c¸c tæ chøc nµy sÏ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh vµ më réng quy m« s¶n xuÊt h¬n lµ mét gi¶i ph¸p ®óng ®¾n mµ c¸c n­íc trong ®ã c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi ®· lµm. Xu h­íng chung trong c¬ cÊu tæ chøc cña nghµnh dÇu má c¸c n­íc lµ thùc hiÖn toµn bé c¸c kh©u tõ th¨m dß, khai th¸c ®Õn läc dÇu, ho¸ dÇu vµ tæ chøc ph©n phèi kinh doanh s¶n phÈm dÇu. Trong ®ã läc dÇu vµ tæ chøc ph©n phèi sØ lµ kh©u träng yÕu nhÊt. Theo kinh nghiÖm cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi cho thÊy bé phËn tõ kh©u khai th¸c läc dÇu ®Õn ph©n phèi s¶n phÈm dÇu khÝ ®Òu trùc thuéc mét c«ng ty ®¶m nhiÖm, vÝ dô nh­: á Indonesia ban ®Çu tæ chøc nghµnh dÇu khÝ t¸ch thµnh hai c«ng ty PN Permina vµ PN Pertamin Nh­ng vÒ sau l¹i ph¶i s¸p nhËp l¹i thµnh mét c«ng ty Pertamina hoÆc Trung Quèc ph¶i s¾p xÕp khu vùc ho¹t ®éng vµ chuyÓn giao tµi s¶n gi÷a hai tËp ®oµn CNPC vµ Sinopec thµnh mét tËp ®oµn ho¹t ®éng xuyªn suèt toµn nghµnh. HiÖn nay ë n­íc ta còng tån t¹i hai Tæng c«ng ty Petro ViÖt Nam vµ Petrolimex. Petro ViÖt Nam thùc hiÖn c¸c kh©u t×m kiÕm, th¨m dß, khai th¸c vµ trong t­¬ng lai sÏ ®¶m nhËn thªm kh©u läc dÇu vµ ho¸ dÇu cßn Petrolimex hiÖn nay dang ®¶m nhËn kh©u ph©n phèi, b¸n lÎ b¸n sØ c¸c s¶n phÈm dÇu khÝ ®­îc nhËp khÈu tõ n­íc ngoµi vÒ phôc vô cho nhu cÇu trong n­íc. Tõ sau n¨m 2005 Tæng c«ng ty dÇu khÝ ViÖt Nam b¾t ®Çu cã s¶n phÈm dÇu khÝ ®Ó cung øng phôc vô cho nhu cÇu nÒn kinh tÕ quèc d©n. Do yªu cÇu mang tÝnh cÊp b¸ch xuÊt ph¸t tõ chñ quan lÉn kh¸ch quan ®em l¹i th× chÝnh phñ vµ nhµ n­íc nªn cã chÝnh s¸ch s¸t nhËp hai Tæng c«ng ty Petro ViÖt Nam vµ Petrolimex thµnh mét c«ng ty ®Ó thùc hiÖn ho¹t ®éng xuyªn suèt toµn nghµnh dÇu khÝ nh­ c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi ®· thùc hiÖn. NÕu cßn ®Ó tån t¹i hai Tæng c«ng ty nµy ho¹t ®éng song song víi nhau th× sÏ t¹o nªn mét cuéc c¹nh tranh lín gi÷a hai Tæng c«ng ty vµ cã thÓ g©y ra sù mÊt æn ®Þnh trong viÖc cung cÊp nhiªn liÖu n¨ng l­îng cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. §Ó t¨ng c­êng vèn cho s¶n xuÊt kinh doanh cña Tæng c«ng ty tr­íc nhu cÇu vÒ vèn lín nhµ n­íc nªn cã chÝnh s¸ch t¨ng thªm phÇn lîi nhuËn gi÷ l¹i tõ ho¹t ®éng xuÊt khÈu dÇu th« cña Tæng c«ng ty dÇu khÝ ViÖt Nam thay v× ®Ó l¹i 20 – 30% lîi nhuËn nh­ hiÖn nay. Nhµ n­íc còng cÇn ph¶i thµnh lËp mét quü hç trî gi¸ dÇu còng nh­ b¶o trî nghµnh dÇu khÝ trong nh÷ng ®iÒu kiÖn kh«ng ®­îc thuËn lîi. Qòy nµy sÏ bï ®¾p hç trî cho Tæng c«ng ty nÕu c¸c ®iÒu kiÖn rñi ro x¶y ra cho Tæng c«ng ty trong viÖc thùc hiÖn s¶n xuÊt kinh doanh ë tÊt c¶ mäi kh©u nh­: s¶n xuÊt khai th¸c xuÊt khÈu dÇu th« trî gi¸ b¸n dÇu cho nhµ m¸y läc dÇu trong n­íc... Trong c¬ chÕ chÝnh s¸ch qu¶n lý vÒ gi¸ tiÒn l­¬ng thuÕ nhµ n­íc nªn cã nh÷ng gi¶i ph¸p ®ång bé vµ phï hîp nh»m ®¶m b¶o c¬ chÕ ­u ®·i, t¹o hµnh lang ph¸p lý thuËn lîi ®Ó Tæng c«ng ty dÇu khÝ ViÖt Nam ph¸t triÓn ho¹t ®éng kinh doanh mét c¸ch cã hiÖu qu¶ trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. Tãm l¹i ®Ó hoµn thµnh tèt c¸c nhiÖm vô ®Ò ra lµ x©y dùng Tæng c«ng ty dÇu khÝ ViÖt Nam thµnh mét nghµnh kinh tÕ kü thuËt muÜ nhän quan träng cña ®Êt n­íc bªn c¹nh sù nç lùc phÊn ®Êu cña Tæng c«ng ty dÇu khÝ còng cÇn ®Õn sù qu¶n lý, ®iÒu tiÕt, hç trî còng nh­ c¸c chÝnh s¸ch hîp lý cña chÝnh phñ vµ cña c¸c bé nghµnh cã liªn quan kh¸c. KÕt luËn DÇu má lµ mét nghµnh n¨ng l­îng quan träng cña tÊt c¶ c¸c quèc gia, nã ®ang chiÕm kho¶ng 65% trong tæng c¸c nguån n¨ng l­îng toµn cÇu. Do ®Æc ®iÓm cña nghµnh dÇu khÝ mang l¹i cho nªn nghµnh dÇu khÝ lµ mét nghµnh yªu cÇu vÒ vèn ®Çu t­ rÊt lín, rñi ro ®èi víi mét sè c«ng ®o¹n trong nghµnh lµ rÊt cao vµ nã th­êng lµ mét nghµnh ®éc quyÒn cña mét sè c¸c c«ng ty lín hay cña mét quèc gia. Qua ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu dÇu th« cña Tæng c«ng ty dÇu khÝ ViÖt Nam cho chóng ta thÊy ®­îc nh÷ng thµnh tùu to lín mµ Tæng c«ng ty ®· ®¹t ®­îc nãi riªng vµ toµn nghµnh dÇu khÝ ViÖt Nam nãi chung. Hµng n¨m dÇu th« ®ãng gãp rÊt lín trong tæng kinh ngh¹ch xuÊt khÈu cña c¶ n­íc. Trong giai ®o¹n 1999 – 2001 thµnh tùu ®¹t ®­îc cña xuÊt khÈu dÇu th« lµm gi¶m mét phÇn ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng tiÒn tÖ Ch©u ¸ ®Õn nÒn kinh tÕ n­íc ta ®Æc biÖt lµ sù ®ãng gãp cña dÇu th« ®èi víi nÒn kinh tÕ n­íc ta trong n¨m 2001 lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm cho t¨ng tr­ëng GDP t¨ng 6,75% cao h¬n so víi kÕ ho¹ch ®Ò ra lµ 5%. HiÖn nay bªn c¹nh ­u ®iÓm lîi thÕ vÒ ®Æc ®iÓm cña dÇu th« Tæng c«ng ty cßn gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n trong ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu dÇu th« nh­: s¶n l­îng xuÊt khÈu rÊt nhá bÐ so víi thÕ giíi chØ ®øng thø 30 trong tæng 50 n­íc s¶n xuÊt khai th¸c dÇu th« trªn thÐ gi¬Ý, vÒ kho dù tr÷ dÇu th«, trang thiÕt bÞ m¸y mãc, ®Æc ®iÓm vÒ ®Þa h×nh cña c¸c má dÇu ViÖt Nam... §Ó phÊn ®Êu trë thµnh tËp ®oµn dÇu khÝ m¹nh th× Tæng c«ng ty ph¶i kh«ng ngõng phÊn ®Êu v­¬n lªn ®Ó ®¹t ®­îc nh÷ng môc tiªu ®Ò ra. Muèn thùc hiÖn ®­îc nh÷ng môc tiªu chiÕn l­îc ®Ò ra bªn c¹nh sù ph¸t huy néi lùc cña Tæng c«ng ty ra cßn cÇn cã sù chØ ®¹o h­íng dÉn, gióp ®ì tõ phÝa chÝnh phñ vµ c¸c c¬ quan nhµ n­íc. T¨ng c­¬ng thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu dÇu th«, Tæng c«ng ty dÇu khÝ ViÖt Nam ®·, ®ang vµ sÏ lµ mét trong nh÷ng nh©n tè chÝnh thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­ãc theo chiÕn l­îc h­íng vÒ xuÊt khÈu. Tµi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh th­¬ng m¹i quèc tÕ chñ biªn GS-TS: NguyÕn Duy Bét. Gi¸o tr×nh qu¶n trÞ kinh doanh quèc tÕ chñ biªn GS-TS: TrÇn ChÝ Thµnh T¹p chÝ nghiªn cøu kinh tÕ sè 255 th¸ng 8/2000. T¹p chÝ ViÖt Nam §«ng Nam ¸ sè 4,5 n¨m 2001. Thêi b¸o kinh tÕ sè xu©n n¨m 2001. T¹p chÝ th­¬ng m¹i sè 2,9,13 n¨m 2000. T¹p chÝ th«ng tin dÇu khÝ thÕ giíi c¸c sè n¨m 1999, 2000, 2001. T¹p chÝ dÇu khÝ c¸c sè n¨m 1997 – 2001. C¸c tµi liÖu vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu dÇu khÝ do Tæng c«ng ty dÇu khÝ cung cÊp.