Nghiên cứu đa trung tâm về tình hình đề kháng Imipenem và Meropenem của trực khuẩn gram (-) dễ mọc - kết quả trên 16 bệnh viện tại Việt Nam

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010 Nghiên cứu Y học Hội nghị Khoa học Kỹ thuật Viện Y Tế Công Cộng năm 2009 - 2010 279 NGHIÊN CỨU ĐA TRUNG TÂM VỀ TÌNH HÌNH ĐỀ KHÁNG IMIPENEM VÀ MEROPENEM CỦA TRỰC KHUẨN GRAM (-) DỄ MỌC - KẾT QUẢ TRÊN 16 BỆNH VIỆN TẠI VIỆT NAM Phạm Hùng Vân1 và nhóm nghiên cứu MIDAS TÓM TẮT Đặt vấn ñề: Hiện nay ñề kháng imipenem và meropenem ñã ñược ghi nhận tại nhiều nơi. Mục tiêu nghiên cứu: Nghiên cứu ña trung tâm khảo sát tình hình ñề kháng imipenem và meropenem của các trực khuẩn Gram (-) dễ mọc, ñặc biệt so sánh sự khác biệt về ñề kháng giữa hai kháng sinh này. Vật liệu và phương pháp: Nghiên cứu với sự tham gia của nhiều bệnh viện. Các chủng vi khuẩn ñược phân lập từ các bệnh phẩm lấy từ nơi nhiễm khuẩn của bệnh nhân. Vi khuẩn ñược làm kháng sinh ñồ xác ñịnh MIC với que E-test theo phương pháp ñược hướng dẫn từ nhà sản xuất. Kết quả: Từ 5/2008 ñến 11/2009 ñã có 1602 chủng trực khuẩn Gram (-) dễ mọc ñược nghiên cứu từ 16 bệnh viện trên toàn quốc. Kết quả cho thấy Enterobacteriaceae hãy còn nhạy cảm rất cao với carbapenems. Có 15,4% Pseudomonas aeruginosa kháng meropenem, nhưng có ñến 20,7% kháng imipenem và trong số này có 27,5% và 10,7% là nhạy cảm và nhạy vừa với meropenem. Có 47,3% Acinetobacter baumanii kháng meropenem, 51,1% kháng imipenem trong số ñó có 7,5% là nhạy cảm và nhạy vừa với meropenem. Chỉ có 11,1% Burkholderia capacia kháng meropenem, nhưng có ñến 48,9% kháng imipenem và trong số ñó có 72,7% và 4,5% là nhạy cảm và nhạy vừa với meropenem. Gần như ña số các chủng kháng meropenem ñều kháng imipenem. Kết luận: Kết quả nghiên cứu là bằng chứng ñể các nhà ñiều trị nên ưu tiên lựa chọn meropenem trong liệu pháp xuống thang ñể ñiều trị các nhiễm khuẩn ñe dọa tính mạng. Từ khoá: Đề kháng imipenem, ñề kháng meropenem. ABSTRACT THE MULTICENTER STUDY ON THE RESISTANCE TO IMIPENEM AND MEROPENEM OF THE THE NON-FASTIDIOUS GRAM (-) RODS – THE RESULTS FROM 16 HOSPITALS IN VIỆT NAM Pham Hung Van and the MIDAS * Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 14 - Supplement of No 2 – 2010: 280 - 286 Background: The resistance to Imipenem and meropenem are recently reported worldwide. Objectives: Set up the multicenter study to understand the situation and especially the difference of resiststance to imipenem and meropenem of the non-fastidious Gram (-) rods isolated from the clinical samples in Viet Nam. Materials and methods: The multicenter study participated with the clinical microbiology laboratories of the hospitals. The bacterial strains were isolated from the clinical specimens collected from the patients with define infection. At the laboratory, the isolates are carried out the imipenem and meropenem susceptibility testing by the E-test. Results: From 11/2008 ñến 11/2009, 1602 clinical isolated non-fastidious Gram (-) rods were collected and studied at 16 hospitals in Viet Nam. Enterobacteriaceae were still highly 1 Phòng thí nghiệm NK-BIOTEK và Đơn Vị Vi Sinh Bệnh Viện Nguyễn Tri Phương, **ĐHYD TP.HCM Địa chỉ liên lạc: TS. Phạm Hùng Vân Email: phhvan.nkbiotek@gmail.com Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010 Nghiên cứu Y học Hội nghị Khoa học Kỹ thuật Viện Y Tế Công Cộng năm 2009 - 2010 280 sensible to imipenem and meropenem. There were 15.4% of P. aeruginosa resistant to meropenem, 20.7% were resistant to imipenem and among these imipenem resistant strains, 27.5% and 10.7% were sensible and intermediate sensible, respectively, to meropenem. 47.3% of the A. baumanii were resistant to meropenem, 51.1% were resistant to imipenem and among these imipenem resistant strains, 7.5% were sensible and intermediate sensible to meropenem. For B. cepacia, 11.1% were resistant to meropemem, 48.9% were resistant to imipenem and among these imipenem resistant strains, 72.7% and 4.5%% were sensible and intermediate sensible, respectively, to meropenem. Most of the strains that were resistant to meropenem were resistant to imipenem. Conclusisons: The results received from the study were the evidence that support the clinical doctor to select meropenem as the first of choice antibiotic for the de-escalation treatment prescribed to the life threatening infections. Keywords: Imipenem resistance, Meropenem resistance. ĐẶT VẤN ĐỀ Trực khuẩn Gram (-) dễ mọc ñược ghi nhận là các tác nhân vi khuẩn Gram (-) hàng ñầu gây các nhiễm khuẩn bao gồm các bệnh lý như viêm phổi thở máy, nhiễm trùng huyết, nhiểm trùng tiểu, nhiễm trùng sau phẩu thuật vùng bụng(15). Nhiễm khuẩn nặng gây ra do trực khuẩn Gram (-) dễ mọc thường có tỷ lệ tử vong cao không chỉ do cơ chế sinh bệnh khá phức tạp của vi khuẩn Gram (-) mà ngày nay còn do khó chọn ñược kháng sinh thích hợp ngay từ ban ñầu vì khả năng ñề kháng khá cao với các kháng sinh mạnh và phổ rộng, và các nhận xét này ñã ñược tổng kết khá nhiều trong các y văn thế giới(6,7,23,24,28,29,31). Đặc biệt ñối với các nhiễm khuẩn do Pseudomonas aeruginosa và Acinetobacter baumanii thì vấn ñề ñiều trị lại càng khó khăn hơn nữa vì nguy cơ các vi khuẩn này kháng với hầu hết các kháng sinh(4,5,12,14). Giải pháp kháng sinh hiệu quả cho tình hình này chính là carbapenems, tuy nhiên hiện nay trực khuẩn Gram (-) dễ mọc ñề kháng carbapenem ñã ñược ghi nhận, ñặc biệt là trên vi khuẩn A. baumanii. Công trình nghiên cứu này ñược thực hiện nhằm mục ñích tìm hiểu tình hình ñề kháng carbapenem của các trực khuẩn Gram (-) dễ mọc hiện nay như thế nào, ñặc biệt so sánh mức ñộ ñề kháng ñối với imipenem và meropenem là hai kháng sinh carbapenem tiêu biểu ñược nhiều nhà lâm sàng quan tâm. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP Thiết kế nghiên cứu Đây là nghiên cứu cắt ngang tiên cứu, ña trung tâm với các trung tâm tham gia nghiên cứu là các phòng thí nghiệm vi sinh tại các bệnh viện lớn, thực hiện trong thời gian nghiên cứu hơn một năm kể từ khi bắt ñầu nghiên cứu. Phân tích kết quả theo phương pháp thống kê mô tả. Đối tượng nghiên cứu Là các trực khuẩn Gram (-) dễ mọc ñược các phòng thí nghiệm vi sinh tại các bệnh viện phân lập từ các bệnh phẩm ñược lấy từ các nhiễm trùng ñược xác ñịnh. Nếu có nhiều vi khuẩn cùng ñược phân lập từ một bệnh phẩm thì chỉ chọn vi khuẩn chiếm ưu thế. Đối với một bệnh nhân thì chỉ chọn vi khuẩn ñược phân lập lần ñầu, không chọn thêm. Đối với các bệnh phẩm tạp nhiễm, chỉ chọn vi khuẩn phân lập từ các bệnh phẩm có giá trị; ví dụ bệnh phẩm ñàm phải ñược ñánh giá có lượng bạch cầu trên 25 và biểu mô dưới 10 quan sát trên quang trường x100, bệnh phẩm phân thì chỉ lấy các vi khuẩn gây bệnh chứ không lấy các vi khuẩn thường trú, bệnh phẩm nước tiểu thì phải có số lượng vi khuẩn cấy ñược từ 105CFU/ml trở lên. Các vi khuẩn sau khi ñược chọn sẽ ñược gửi ñến phòng thí nghiện trung tâm trong vòng không quá 2 tuần kể từ khi phân lập với phương tiện chuyên chở là cấy trên các ống thạch NA nghiêng hay mềm bảo quản không quá 2 Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010 Nghiên cứu Y học Hội nghị Khoa học Kỹ thuật Viện Y Tế Công Cộng năm 2009 - 2010 281 tuần tại phòng thí nghiệm vi sinh. Chủng vi khuẩn ñược gửi kèm với lý lịch bao gồm các chi tiết tên tuổi, phái của bệnh nhân; bệnh phẩm, khoa phòng, ngày phân lập. Tại phòng thí nghiệm, ngay sau khi nhận, các vi khuẩn ñược tái phân lập và ñịnh danh lại và thực hiện các thử nghiệm nghiên cứu. Sau ñó ñược giữ chủng trong BHI có 20% glycerol bảo quản ở -70oC. Phương pháp nghiên cứu Các vi khuẩn ñược thực hiện kháng sinh ñồ ñối với imipenem và meropenem bằng phương pháp tìm MIC với que E-test ñúng theo hướng dẫn của hãng sản xuất Biodisk. Môi trường thực hiện kháng sinh ñồ là Mueller Hinton Agar của Merck. Để ñảm bảo chất lượng các lần thực hiệnE-test ñều có sử dụng các vi khuẩn chuẩn kiểm tra chất lượng là E. coli ATCC 25922, P. aeruginosa ATCC 27853. Các kết quả nghiên cứu ñược nhập thành cơ sở dữ liệu ñịnh dạng exel và ñược phân tích theo phương pháp thống kê mô tả. KẾT QUẢ Từ tháng 5/2008 ñến tháng 11/2009, ñã có 1602 chủng vi khuẩn Gram (-) ñáp ứng tiêu chuẩn ñược thu thập và nghiên cứu tại 16 bệnh viện: BV. Bạch Mai (ñưa vào nghiên cứu 99 chủng), BV. 108 (96 chủng), BV. Hữu Nghị (103 chủng), BV. Lao và Bệnh Phổi TW (99 chủng), BV. Nhân Dân 115 (92 chủng), BV. Nhân Dân Gia Định (100 chủng), BV. Chợ Rẫy (100 chủng), BV. Nhi Đồng 1 (90 chủng), BV. Nhi TW (100 chủng), BV. Bệnh Nhiệt Đới (139 chủng), BV. Thống Nhất (99 chủng), Viện Bỏng Quốc Gia (93 chủng), BV. Các Bệnh Truyền Nhiễm và LSNĐ (91 chủng), BV. Việt Đức (101 chủng), BV. Nguyễn Tri Phương (100 chủng), BV. Đại Học Y Dược (100 chủng). Các chủng vi khuẩn ñược phân lập từ 4 nhóm bệnh phẩm khác nhau, bao gồm 779 (48.6%) mẫu ñàm hay dịch rửa phế quản, 188 (11.7%) mẫu cấy máu, 309 (19.3%) mẫu mủ, 259 (16.2%) mẫu cấy nước tiểu, và 67 (4.2%) mẫu cấy các dịch cơ thể (như dịch màng phổi, dịch não tuỷ, dịch màng bụng). Các vi khuẩn phân lập ñược từ các nhóm bệnh phẩm trên ñược thống kê trong bảng 1, theo ñó có 880 chủng thuộc nhóm Enterobacteriaceae và 722 chủng thuộc nhóm non-enterobacteriaceae ñược nghiên cứu trong công trình này. Bảng 1: Bệnh phẩm và các chủng vi khuẩn phân lập ñược ñưa vào nghiên cứu Bệnh phẩm Vi khuẩn (số chủng) Đàm Máu Mủ Nước tiểu Dịch khác K. pneumoniae (346) 211 40 41 42 12 E. coli (328) 72 55 55 112 34 Enterobacter spp. (80) 48 9 10 11 2 Proteus spp. (98) 26 0 38 33 1 Citrobacter spp. (13) 3 3 4 1 2 Salmonella spp. (15) 0 12 0 0 3 B. cepacia (45) 17 24 0 4 0 P. aeruginosa (493) 272 27 138 43 13 A. baumanii (184) 130 18 23 13 0 Kết quả tình hình ñề kháng của 880 chủng vi khuẩn thuộc họ Enterobacteriaceae ñối với imipenem và meropenem ñược trình bày trong biểu ñồ 1. Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010 Nghiên cứu Y học Hội nghị Khoa học Kỹ thuật Viện Y Tế Công Cộng năm 2009 - 2010 282 Biểu ñồ 1: Tỷ lệ ñề kháng imipenem và meropenem của 880 chủng Enterobacteriaceae. Phân tích cho thấy vi khuẩn thuộc họ Enterobacteriaceae hãy còn nhạy cảm cao với imipenem và meropenem. Có 2,5% Enterobacter sP. kháng ñược imipenem nhưng vẫn còn nhạy hoàn toàn với meropenem. Có 1,2% E. coli kháng imipenem và chỉ có 0,3% kháng meropenem. Đối với K. pneumonie, 3,2% kháng imipenem và chỉ có 1,2% kháng meropenem. Kết quả còn cho thấy MIC90 của imipenem và meropenem trên E. coli là 1,5ug/ml và 0,38ug/ml, trên K. pneumonia là 1,5ug/ml và 0,25ug/ml, trên E. cloacae là 1,5ug/ml và 1ug/ml. Kết quả phân tích tỷ lệ ñề kháng của các vi khuẩn A. baumanii, B. cepacia và P. aeruginosa ñối với imipenem và meropenem ñược trình bày trong biểu ñồ 2. Biểu ñồ 2: Tỷ lệ ñề kháng imipenem và meropenem của 722 non-Enterobacteriaceae. Biểu ñồ 3: Tỷ lệ MIC meropenem và imipenem trên A. baumanii kháng imipenem (94 chủng) Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010 Nghiên cứu Y học Hội nghị Khoa học Kỹ thuật Viện Y Tế Công Cộng năm 2009 - 2010 283 Biểu ñồ 4: Tỷ lệ MIC meropenem và imipenem trên B. cepacia kháng imipenem (22 chủng) Biểu ñồ 5: Tỷ lệ MIC meropenem và imipenem trên P. aeruginosa kháng imipenem (102 chủng) Biểu ñồ 6: Tỷ lệ MIC meropenem và imipenem trên non-Enterobacteriaceae kháng meropenem (168 chủng gồm 76 P. aeruginosa, 87 A. baumanii, và 5 B. cepacia) Phân tích trên biểu ñồ này cho thấy: (i) Acinetobacter baumanii có tỷ lệ ñề kháng rất cao với imipenem (51.1%) và meropenem (47.3%); (ii) Burkhoderia cepacia có tỷ lệ kháng cao ñối với imipenem (48.9%) nhưng lại có tỷ lệ kháng meropenem thấp hơn nhiều (11.1%); (iii) Pseudomonas aeruginosa có tỷ lệ ñề kháng chưa cao với imipenem (20.7%) và meropenem (15.4%). Phân tích MIC Imipenem và Meropenem trên các vi khuẩn non-Enterobacteriaceae kháng imipenem hay kháng meropenem, kết quả cho thấy: (1) Trong số các vi khuẩn A. baumanii kháng imipenem có 7.5% chủng kháng imipenem là nhạy cảm và nhạy vừa với meropenem (biểu ñồ 3). (2) Trong số vi khuẩn P. aeruginosa kháng imipenem có 27.5% và 10.7% là nhạy cảm và nhạy vừa với meropenem (biểu ñồ 4). (3) Trong số các vi khuẩn B. cepacia kháng imipenem, có 72.7% và 4.5% chủng là nhạy cảm và nhạy vừa với meropenem (biểu ñồ 5). (4) Chỉ có 1.2% và 6.6% các chủng kháng meropenem là nhạy và nhạy vừa imipenem, và ñó là chỉ các chủng P. aeruginosa, không phải A. baumanii và B. cepacia (biểu ñồ 6). Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010 Nghiên cứu Y học Hội nghị Khoa học Kỹ thuật Viện Y Tế Công Cộng năm 2009 - 2010 284 BÀN LUẬN Hiện nay y học phải ñối phó các vi khuẩn Enterobacteriaceae như K. pneumoniae, E. coli, Enterobacter và Proteus tiết men beta-lactamase phổ rộng (ESBL) ñề kháng các thế hệ cephalosporin kể cả thế hệ 3 và 4(8,9,22). Tại Việt Nam, ñã có nhiều công trình nghiên cứu cho thấy tỷ lệ khá cao các vi khuẩn E. coli, K. pneumoniae và Enterobacter trang bị ñược ESBL(3,2,30,). Một nghiên cứu ña trung tâm tìm hiểu tình hình ñề kháng các kháng sinh trên các trực khuẩn Gram (-) gây nhiễm khuẩn bệnh viện ñược công bố năm 2009 ñã cho thấy một tỷ lệ rất ñáng báo ñộng vi khuẩn E. coli (64%), K. pneumoniae (66%) và Enterobacter (46%). Nghiên cứu ña trung tâm này(27) cũng thống nhất với các nghiên cứu của SMART(8,9,22) cho thấy các vi khuẩn E. coli, K. pneumoniae và Enterobacter một khi ñã tiết ñược ESBL thì sẽ không chỉ ñề kháng ñược với các kháng sinh thông thường hay các kháng sinh cephalosporins tất cả các thế hệ mà còn có tỷ lệ cao kháng ñược các aminoglycosides và các fluoroquinolones nữa. Chính vì khả năng kháng nhiều kháng sinh một khi trang bị ñược ESBL nên carbapenem ñã ñược thừa nhận là vũ khí hữu hiệu nhất trong ñiều trị các nhiễm trùng bệnh viện hay nhiễm khuẩn nặng gây ra do E. coli, K. pneumoniae hay Enterobacter tiết ESBL(20). Công trình nghiên cứu này của chúng tôi cũng thống nhất với nhận ñịnh này qua tỷ lệ ñề kháng thấp không ñáng kể ñối với imipenem và meropenem của các vi khuẩn Enterobacteriaceae ñược khảo sát. Tuy vậy, K. pneumoniae kháng ñược carbapenem ghi nhận ñược trong công trình này dù ở một tỷ lệ rất thấp nhưng cũng rất cần phải ñược lưu ý làm rõ vì nếu cơ chế của ñề kháng là do vi khuẩn tiết ñược men carbapenemase thì nguy cơ lan truyền tính kháng thuốc sẽ rất cao vì gene ñề kháng có thể nằm trên plasmid và có thể lan truyền ñược. Ngoài vấn ñề phải ñối phó với các trực khuẩn ñường ruột sinh ESBL ñể trở nên bất trị với các cephalosporin thế hệ 3 và 4, các nhà y học hiện nay còn phải ñối phó với một tình trạng kháng ñề kháng ña kháng sinh, kể cả imipenem, trên các trực khuẩn Gram (-) không lên men như P. aeruginosa và Acinetobacter vì các trực khuẩn này có khả năng trang bị rất nhiều cơ chế ñề kháng, và kiểu hình ñề kháng ña kháng sinh có thể ñược chọn lọc và tích hợp với nhau rất dễ dàng trong quá trình ñiều trị kháng sinh(4,5,12,14,15), kể các carbapenems mạnh như imipenem và meropenem(4,5,12,14). Tình hình ñề kháng ña kháng sinh của P. aeruginosa và Acinetobacter cũng ñược ghi nhận trong một số nghiên cứu tại Việt Nam(3,26,27). Các kết quả trong công trình nghiên cứu này của chúng tôi ñã ghi nhận một tỷ lệ rất cao vi khuẩn Acinetobacter baumanii ñề kháng với imipenem và meropenem; một tỷ lệ thấp hơn nhưng cũng vẫn ñược xem là rất cao vi khuẩn B. cepacia kháng ñược imipenem. Đối với P. aeruginosa, dù vi khuẩn có ñề kháng với imipenem và meropenem nhưng tỷ lệ ñề kháng vẫn chưa cao và ghi nhận này cũng hoàn toàn thống nhất với kết quả của một nghiên cứu ña trung tâm tại Việt Nam trên các trực khuẩn Gram (-) gây nhiễm khuẩn bệnh viện ñược báo cáo vào năm 2009(27). Khi cân nhắc giữa chọn lựa imipenem hay meropenem thì các nhà ñiều trị rất cần phải so sánh hiệu quả cũng như nguy cơ bị ñề kháng của hai kháng sinh này. Một tổng kết trên 30,254 chủng vi khuẩn phân lập từ lâm sàng trên 9 quốc gia ñã ghi nhận meropenem và imipenem là kháng sinh hiệu quả nhất khi so với các khác sinh phổ rộng khác, và rất ñáng lưu ý là meropenem hiệu quả mạnh hơn imipenem từ 4 ñến 64 lần trên các trực khuẩn Gram (-) bao gồm Enterobacteriaceae, B. cepacia, và P. aeruginosa(22). Nghiên cứu Mystic ghi nhận trên các chủng P. aeruginosa, có ñến 20.3% chủng ñề kháng với imipenem là nhạy với meropenem, trong khi ñó chỉ có 4.2% chủng ñề kháng meropenem là nhạy với imipenem(25). Kết quả trong công trình nghiên cứu này của chúng tôi cũng ghi nhận tương tự như vậy: Có ñến 23.6% trực khuẩn Gram (- ) kháng Imipenem là nhạy ñược với Meropenem, trong khi chỉ có 1.2% chủng kháng Meropenem là còn nhạy với Imipenem. Zanel G.G. cho rằng meropenem có ái lực mạnh trên PBP2, PBP1 và PBP3 hơn là imipenem và ñây chính là một trong các lý do giải thích tại sao meropenem mạnh Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010 Nghiên cứu Y học Hội nghị Khoa học Kỹ thuật Viện Y Tế Công Cộng năm 2009 - 2010 285 hơn imipenem(32). Trên vi khuẩn P. aeruginosa, ñã có những công trình nghiên cứu cho thấy có một lý do nữa cũng liên quan ñến tác dụng mạnh của meropenem so với imipenem(13,25), ñó là ñể kháng ñược meropenem thì vi khuẩn phải xuất hiện cùng lúc hai ñột biến trên cả gene chịu trách nhiệm ñóng kênh porin ngăn meropenem lẫn gene tạo bơm ñẩy meropenem và xác suất ñể có ñược cả hai ñột biến này cùng một lúc là rất thấp (10-14); Trong khi ñó ñể kháng imipenem thì dù không có cơ chế bơm ñẩy mà chỉ có cơ chế ñóng kênh porin, nhưng xác suất ñể xuất hiện ñột biến này lại khá cao (10-7). Đối với A. baumanii, mặc dù nghiên cứu của chúng tôi cũng ghi nhận một tỷ lệ rất cao vi khuẩn kháng imipenem và meropenem, tuy vậy kết quả cũng ñã cho thấy có 33.3% chủng nhạy vừa với imipenem là nhạy với meropenem và ghi nhận này cũng hoàn toàn thống nhất với một nghiên cứu của nhóm Ronald N. Jones cho thấy có ñến 21.7% chủng A. baumanii nhạy vừa với imipenem là nhạy hoàn toàn với meropenem(10). Kết quả ghi nhận này của chúng tôi cũng như các thông tin về tác ñộng hiệp lực giữa meropenem với sulbactam(11) hay meropenem với colistin(1) trên các chủng A.baumanii phân lập từ lâm sàng chính là một trong các cơ sở ñể giúp các nhà ñiều trị có ñược một lựa chọn liệu pháp kháng sinh hữu hiệu hơn trong ñiều trị vi khuẩn A. baumanii, là vi khuẩn hiện nay ñược xem là bất trị nhất vì khả năng ñề kháng toàn bộ các kháng sinh hiện có. KẾT LUẬN Imipenem hay meropenem không gây tổn hại phụ cận tạo ra các vi khuẩn ESBL như là các cephalosporin thế hệ 3 hay các fluoroquinolones(18,19), do vậy ñây là các kháng sinh ñược khuyến cáo sử dụng thay thế cho chỉ ñịnh cephalosporin thế hệ 3 hay fluoroquinolone ñể ngăn ñược nguy cơ bùng phát nhiễm khuẩn bệnh viện do các vi khuẩn ESBL. Ngoài ra, nhờ phổ rộng, hiệu quả trên các trực khuẩn ñường ruột sinh ESBL, và cũng ñược xem là hiệu quả nhất trên các vi khuẩn ña kháng như P. aeruginosa, A. baumanii, imipenem và meropenem là các kháng sinh ñược khuyến cáo sử dụng trong liệu pháp xuống thang. Kết quả của công trình này ñã cung cấp thêm các bằng chứng ñể các nhà lâm sàng nên ưu tiên chọn lựa meropenemvì kháng sinh này có cho tác ñộng in-vitro hiệu quả hơn, ñặc biệt là trên các vi khuẩn có tỷ lệ ñề kháng cao như P. aeruginosa, B. cepacia và A. baumanii. Ngoài ra, với lợi ñiểm ít gây tác dụng phụ trên hệ thần kinh trung ương(17) và có thể nâng liều ñiều trị lên ñến 6gr/ngày(17) cũng là các thông tin rất cần thiết ñể hổ trợ cho các nhà lâm sàng khi chỉ ñịnh meropenem trong ñiều trị, ñặc biệt là trên các bệnh nhân nhiễm khuẩn nặng, ñe dọa tính mạng. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Apelpaum PC., Pankuck GA., et al. (2008). Activity of Meropenem with or without Ciprofloxacin and Colistin Against P. aeruginosa and A. baumanii. Antimicrobial Agents and Chemotherapy. 52(1):333-36 2. Bình PT., Vân PH. (2007). Nghiên cứu phát triển hệ thống phát hiện ESBL bằng cách kết hợp phương pháp ñĩa ñôi và phương pháp ñĩa kết hợP. Y Học TP. Hồ Chí Minh. 11(suppl.3): 146-150 3. Bộ Y Tế - Vụ Điều Trị. (2005). Hội Nghị tổng kết hoạt ñộng Hội Đồng Thuốc và Điều Trị năm 2005. Hà Nội 4-2004 4. Corbella X, Montero A, Pujol M, et al. (2000). Emergence and rapid spread of carbapenem resistance during a large and sustained hospital outbreak of multiresistant Acinetobacter baumannii. J Clin Microbiol; 38: 4086–95. 5. Defez C, Fabbro-Peray P, Bouziges N, et al. (2004). Risk factors for multidrugresistant Pseudomonas aeruginosa nosocomial infection. J Hosp Infect; 57:209–16. 6. Giske C. G, Monnet D. L., Cars O., Carmeli Y. (2008). Clinical and economic impact of common multidrug-resistant gram-negative bacilli. Antimicrob. Agents Chemother. 52(3): 813 - 821. 7. Glupczynski Y., Delmee M., et al (2001). Distribution and prevalence of antimicrobial resistance among gram-negative isolates in intensive care units (ICU) in Belgian hospitals between 1996 and 1999. Acta Clin. Belg. 56:297–306. 8. Hsueh Po-Ren, Peter Michael Hawkey. (2007). Consensus statement on antimicrobial therapy of intra-abdominal infections in Asia. International Journal of Antimicrobial Agents. 30: 129–133. 9. Hsueh Po-Ren, Theresa A. Snyder, et al. (2006). In vitro susceptibilities of aerobic and facultative Gram-negative bacilli isolated from patients with intra-abdominal infections in the Asia–Pacific region: 2004 results from SMART (Study for Monitoring Antimicrobial Resistance Trends). International Journal of Antimicrobial Agents. 28: 238–243. 10. Jones RN., Gales AC., Pfaller MA., et al. (2004). Genotypic Characterization of Carbapenems-Nonsusceptible Acinetobacter spP. Isolated in Latin America. Microbial Drug Resistance. 10(4):286-91 Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 14 * Phụ bản của Số 2 * 2010 Nghiên cứu Y học Hội nghị Khoa học Kỹ thuật Viện Y Tế Công Cộng năm 2009 - 2010 286 11. Kiffer C. RP. , Sampaio J. LM., Mendes C., et al. (2005). In vitro Synergy test of Meropenem and Sulbactam Against Clinical Isolates of A. baumanii. Diagnostic Microbiology and Infectious Disease. 52:317-22 12. Lee SO, Kim NJ, Choi SH, et al. (2004). Risk factors for acquisition of imipenem-resistant Acinetobacter baumannii: a case-control study. Antimicrob Agents Chemother; 48:224–8. 13. Livermore DM. (2001). Of Pseudomonas Porins, Pumps, and Carbapenems. Journal of Antimicrobial Therapy. 47:247- 250. 14. Mar Tomas M, Cartelle M, Pertega S, et al. (2005). Hospital outbreak caused by a carbapenem-resistant strain of Acinetobacter baumannii: patient prognosis and risk-factors for colonisation and infection. Clin Microbiol Infect; 11:540–6. 15. National Nosocomial Infections Surveillance (2004). System report, data ABSTRACT from January 1992 through June. Am J Infect Control. 32: 470–85. 16. Nga C.T, Mịch H.D. (2007). Tỷ lệ sinh Bêta Lactamase phổ rộng ESBL ở các chủng Klebsiella, E. Coli và Enterobacter phân lập tại Bệnh viện Viêt Tiệp Hải Phòng từ 1-7-2005 ñến 31-6-2006. Tạp Chí Y Học Việt Nam. Số 11 kỳ 1. 17. Norrby SR.(1996). Neurotoxicity of carbapenem antibacterials. Drug Saf.152:87-90. 18. Paterson DL. (2002). Looking for Risk Factors for the Acquisition of Antibiotic Resistance: A 21st-Century Approach. Clin Infect Dis. 34:1558-63 19. Paterson DL. (2004). Collateral damage from Cephalosporin and Quinolone antibiotic therapy.Clinical Infectious Diseases; 38(Suppl 4):S341–5 20. Paterson DL., Bonomo RA. (2005). Extended-Spectrum β-Lactamases: a Clinical Update. Clinical Microbiology Reviews, Oct. 2005, 18(4): 657–686 21. Paterson DL., Rossi F., et al. (2005). In vitro susceptibilities of aerobic and facultative Gram-negative bacilli isolated from patients with intra-abdominal infections worldwide: the 2003 Study for Monitoring Antimicrobial. Resistance Trends (SMART). Journal of Antimicrobial Chemotherapy. 55: 965–973. 22. Pfaller MA, Jones RN. (1997). A review of the in vitro activity of meropenem and comparative antimicrobial agents tested against 30,254 aerobic and anaerobic pathogens isolated world wide. Diagn Microbiol Infect Dis. 28(4):157-63. 23. Sahly H., Navon-Venezia S., et al. (2008). Extended-spectrum beta-lactamase production is associated with an increase in cell invasion and expression of fimbrial adhesins in Klebsiella pneumoniae. Antimicrob. Agents Chemother., September 1, 52 (9): 3029 - 3034. 24. Tumbarello M., Sali M., et al. (2008). Bloodstream infections caused by extended-spectrum-{beta}-lactamase- producing Escherichia coli: Risk factors for inadequate initial antimicrobial therapy. Antimicrob. Agents Chemother. 52(9): 3244 - 3252. 25. Turner PJ. (2006). Meropenem and Imipenem Activity Against P. aeruginosa Isolates from the MYSTIC Program. Diagnostic Microbiology and Infectious Disease. 56: 341–344 26. Tuyến H.K., Cương V.K., Hương Đ.M. (2005). Tình hình kháng kháng sinh của vi khuẩn gây bệnh phân lập tại bệnh viện Thống Nhất. Hội Nghi Khoa Học BV. Thống Nhất 2005 27. Van P. H., Binh P. T., Anh L. T. K., Hai V. T. C.. (2009). Nghiên Cứu Đa Trung Tâm Khảo Sát Tình Hình Đề Kháng Các Kháng Sinh Của Các Trực Khuẩn Gram (-) Dễ Mọc Gây Nhiễm Khuẩn Bệnh Viện Phân Lập Từ 1/2007 ñến 5/2008. Y Học TP. Hồ Chí Minh. Tập 13: Phụ bản Số 2. 28. Vincent J. L, (2000). Microbial resistance: lessons from the EPIC study. European prevalence of infection. Intensive Care Med. 26(Suppl. 1):S3–S8. 29. Vincent J. L, et al. (1995). The prevalence of nosocomial infection in intensive care units in Europe. Results of the European Prevalence of Infection in Intensive Care (EPIC) Study. EPIC International Advisory Committee. JAMA 274:639–644. 30. Xuân N.T.Y., Châu N.V.V., Hùng N.T. (2005). Tình hình kháng kháng sinh của vi khuẩn gram âm sinh men beta- lactamases phổ mở rộng gây nhiễm khuẩn bệnh viện tại bệnh viện bệnh nhiệt ñới từ tháng 5/2002-2/2004. Y Hoc TP. Ho Chi Minh. Vol. 9. Supplement of No 1: 172 – 177 31. Zhanel G.G, DeCorby M., et al. (2008). Antimicrobial-resistant pathogens in intensive care units in Canada: Results of the Canadian National Intensive Care Unit (CAN-ICU) study, 2005-2006. Antimicrob. Agents Chemother. 52(4): 1430 – 1437.. 32. Zhanel GG, Wiebe R., Dilay L., Thomson K., Rubinstein E., Hoban DJ., Noreddin AM., Karlowsky JA. (2007). Comparative review of the Carbapenems. Drugs. 67 (7): 1027-1052