Tiểu luận Phân tích khái niệm, đặc điểm của tổ chức xã hội

I. Đặt vẫn đề: Sự ra đời tồn tại và phát triển của tổ chức xã hội có ý nghĩa quan trọng đối với đời sống chính trị, kinh tế, xã hội của đất nước. Thông qua các tổ chức xã hội, công dân có điều kiện hơn trong việc thực hiện và bảo vệ các quyên, lợi ích chính đáng của mình. II. Giải quyết vẫn đề: 1. Cơ sở pháp lí và cơ sở thực tiễn; Cùng với quá trình dân chủ hóa, các quyền con người ở Việt Nam được pháp luật bảo về ngay càng toàn diện hơn. Điều 69 Hiến pháp năm 1992 quy định: “công dân Việt Nam có quyền lập hội theo quy định của pháp luật”. đây là cơ sở pháp lí vững chắc để các tổ chức xã hội ra đời, tồn tại và phát triển. Trong giai đoạn hiện nay, khi đất nước đang tiến hành công cuộc “công nghiệp hóa hiện đại hóa” xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa thì quyền tự do, dân chủ của công dân càng được chú trọng mở rộng và bảo vệ. Bên cạnh đó cùng với xu thế hội nhập quốc tế đã là tác nhân cho sự ra đời và phát triển hành loạt của các tổ chức xã hội ở Việt Nam. 2. khái niệm tổ chức xã hội; “Tổ chức xã hội là hình thức tổ chức tự nguyện của công dân, tổ chức Việt Nam có chung mục đích tập hợp, hoạt động theo pháp luật và theo điều lệ không vì lợi nhuận nhằm đáp ứng những lợi ích chính đáng của các thành viên và tham gia vào quản lí nhà nước, quản lí xã hội.” Là bộ phận của hệ thống chính trị, các tổ chức xã hội đã góp phần to lớn vào công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước, phát huy quyền làm chủ của nhân dân lao động. Các tổ chức xã hội rất đa dạng về hình thức và tên gọi như: Liên hiệp hôi, tổng hội, liên đoàn, hiệp hôi. Ví dụ: Hội liên hiệp phụ nữ VIệt Nam, Hội cựu chiến binh, Hội nông dân… Khi xã hội phát triển không chỉ những cơ quan nhà nước mới tham gia vào hoạt động quản lí nhà nước mà các tổ chức xã hội cũng tham gia vào hoạt động này. Ví dụ như: Đoàn thanh niên, Hội cựu chiến binh có thể tham gia hoạt động an toàn giao thông. Các tổ chức xã hội có vị trí độc lập so với nhà nước nhưng vẫn chịu sự quản lý của nhà nước trong phạm vi nhất định. Hoạt động của tổ chức xã hội có ảnh hưởng to lớn đến việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của nhà nước. mặc dù các tổ chức xã hội không phải là các cơ quan hay tổ chức của nhà nước nhưng lại có một vị trí quan trọng hệ thống chính trị thực tại. 3. Đặc điểm của tổ chức xã hôi; Mỗi tổ chức xã hội đều có những hoạt động đặc thù phản ánh vị trí, vai trò của mình trong hệ thống chính trị. Mặt khác, các tổ chức xã hội có những đặc điểm chung nhất định, phân biệt với các cơ quan nhà nước và các tổ chức kinh tế… Các đặc điểm đó là: - Các tổ chức xã hội được hình thành trên nguyên tắc tự nguyện của các thành viên cùng chung một lợi ích hay cùng giai cấp, cùng nghề nghiệp, cùng sở thích… ví dụ: Hội nông dân, Hội nhà thơ, Hội người yêu hoa… - Yếu tố tự nguyện thể hiện rõ nét trong việc nhân dân được quyền tự do lựa chọn và quyết định tham gia hay không tham gia vào một tổ chức xã hội nhất định. Không ai có quyền ép buộc người khác phải tham gia hay không được tham gia vào các tổ chức xã hội nhất định. Tuy nhiên, mỗi tổ chức xã hội đều đặt ra những tiêu chuẩn nhất định đối với người muốn chở thành thành viên của tổ chức xã hội đó. Ví dụ: Điều 1 Điều lệ công đoàn Việt Nam 2008. Yếu tố tự nguyện còn thể hiện trong việc kết nạp hay khai trừ các thành viên của tổ chức xã hội hoàn toàn do tổ chức xã hội đó và những người muốn tham gia quyết định. Nhà nước không can thiệp và cũng không sử dụng quyền lực nhà nước để chi phối hoạt động đó. - Các tổ chức xã hội nhân danh chính tổ chức mình để tham gia hoạt động quan lí nhà nước, chỉ trong trường hợp đặc biệt do pháp luật quy định cho tổ chức xã hội mới được nhân danh nhà nước. Đặc điểm này của tổ chức xã hội xuất phát từ nguyên nhân tổ chức xã hội không phải là bộ phận trong cơ cấu của bộ máy nhà nước. Nhà nước thừa nhận và bảo hộ sự tồn tại của các tổ chức xã hội bằng việc cho phép tổ chức xã hội được thành lập, đông thời quy định các quyền và nghĩa vụ pháp lý của chúng. Khi thực hiện các quyền và nghĩa vụ pháp lý này các tổ chức xã hội nhân danh tổ chức mình. Ví dụ: Khi thực hiện quyền khiếu nại tố cáo… Trong một số trường hợp, nhà nước trao quyền cho các tổ chức xã hội, cho phép các tổ chức xã hội được nhân danh nhà nước, được sử dụng quyền lực nhà nước. ví dụ: Tổ chức Công đoàn, được nhà nước trao quyền phối hợp cùng cơ quan nhà nước ban hành quyết định hành chính liên tịch… - Các tổ chức xã hội hoạt động tự quản theo quy định của pháp luật và theo điều lệ do các thành viên trong các tổ chức xây dựng. Dù tổ chức xã hội hoạt động theo điều lệ hay theo quy định của nhà nước thì hoạt động của tổ chức vẫn mang tính tự quản. Nhà nước không can thiệp vào công việc nội bộ cũng như không sử dụng quyền lực nhà nước để sắp xếp người lãnh đạo của tổ chức hay cách chức của họ trong tổ chức xã hội. Điều lệ của tổ chức xã hội do các thành viên trong tổ chức xã hội xây dựng thông qua đại hội đại biểu hoặc đại hội toàn thể các thành viên. Tuy nhiên, điều lệ không được trái pháp luật và được các cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê chuẩn. Nhà nước phê chuẩn để đánh giá tính hợp hiến, hợp pháp của các điều lệ, cho phép các tổ chức xã hội tồn tại và hoạt động theo điều lệ. Trong quá trình hoạt động, các tổ chức xã hội tự xử lý và giải quyêt các công việc nội bộ của mình, nhà nước không can thiệp nếu hoạt động của các tổ chức xã hội không trái pháp luật. - Các tổ chức xã hội không nhằm mục đích lợi nhuận mà nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của thành viên. Các tổ chức xã hội có vai trò quan trọng trong giáo dục ý thức pháp luật cho nhân dân, trước hết là các thành viên trong tổ chức đó. Thông qua các quy định trong điều lệ hoạt động của các tổ chức xã hội, thông qua hoạt động tuyên truyền giáo dục pháp luật các thành viên của các tổ chức xã hội luôn hướng tơi mục đích nâng cao ý thức pháp luật cho nhân dân, đồng thời nhằm mục đích bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của thành viên. Các tổ chức xã hội cũng có thể làm kinh tế từ những hoạt động văn hóa, thể thao, du lịch hoặc kinh doanh để gây quỹ. ví dụ: Hội làm vườn, Hội nuôi ong, nhưng đây không được coi là hoạt động chính của tổ chức xã hội. III. Kết thúc vẫn đề. Tuy không phải là các cơ quan hay tổ chức nhà nước nhưng các tổ chức xã hội có vai trò rất quan trọng trong hoạt động quản lí nhà nước. Về chính trị các tổ chức xã hội là chỗ dựa của chính quyền nhân dân, ngoài ra các tổ chức xã hội cũng có ý nghĩa trong việc tăng cường khả năng hoạt động kinh tế – xã hội của công dân.  TÀI LIỆU TAM KHẢO Giáo trình luật hành chính, trường Đại học Luật Hà Nội, NXB Công An Nhân dân, Hà Nội 2010. Giáo trình luật hành chính Việt Nam, khoa Luật Đại hoc Quốc gia Hà nội, NXB Giáo dục, Hà Nội 2005. Luật hiến pháp nước Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam. Điều lệ công đoàn Việt Nam 2008. website: