A. Mở bài
B. Nội dung
I. Khái quát về Liên hợp quốc
II. Vai trò của Liên hợp quốc trong việc duy trì hoà bình và an ninh quốc tế
1. Khái niệm duy trì hoà bình và an ninh quốc tế
2. Vai trò của Liên hợp quốc trong việc duy trì hoà bình và an ninh quốc tế
a. Tham gia vào quá trình hoà bình giải quyết các tranh chấp quốc tế
b. Trong trường hợp có sự đe doạ hoà bình, phá hoại hoà bình và có hành vi xâm lược
c. Tiến hành các hoạt động giữ gìn hoà bình
d. Hoạt động chống nguy cơ khủng bố quốc tế
3. Một số biện pháp nhằm tăng cường vai trò của Liên hợp quốc trong việc duy trì hoà bình và an ninh quốc tế
C. Kết luận
Tài liệu tham khảo
A. Mở bài
“ Chúng tôi, nhân dân các nước liên hợp lại, quyết tâm: phòng ngừa cho những thế hệ tương lai khỏi thảm họa chiến tranh đã hai lần trong một đời người, gây cho nhân loại đau thương, không kể xiết ” Đây là lời nói đầu đầy sức thuyết phục của Hiến chương Liên hợp quốc. Những cuộc chiến đẫm máu, những cuộc đời, những số phận nhỏ bé, sống lay lắt, tủi nhục Không ai muốn những thứ đó, cái mà loài người cần đó là Hoà bình. Đây là nguyện vọng tha thiết và chính đáng của các quốc gia, các dân tộc trên thế giới. Hòa bình cũng được xem là nền tảng để duy trì và phát triển các quan hệ hợp tác hữu nghị giữa các quốc gia và là xu thế tất yếu của thời đại. Một trong những tổ chức quốc tế đa phương toàn cầu lớn nhất hiện nay đó là Liên hợp quốc. Từ khi thành lập, duy trì hòa bình và an ninh quốc tế đã được các quốc gia thành viên xác định là tôn chỉ, mục đích quan trọng nhất mà Liên hợp quốc theo đuổi (Điều 1 Hiến chương Liên hợp quốc). Như vậy Liên hợp quốc đóng vai trò quan trọng và chủ chốt trong việc gìn giữ hòa bình và an ninh quốc tế. Vì thế nhóm em đã chọn đề tài “Phân tích vai trò của Liên hợp quốc trong việc duy trì hòa bình và an ninh quốc tế”.
Tài liệu tham khảo
1. Trường Đại học Luật Hà Nội, Giáo trình Luật quốc tế, Nxb. CAND, Hà Nội, 2007.
2. Đặc san 60 Liên hợp quốc, tạp chí Luật học, 2005.
3. Tiến sỹ Nguyễn Hồng Thao, Việt Nam và Hội đồng bảo an Liên hợp quốc, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2008.
4. Nguyễn Quốc Hùng – Nguyễn Hồng Quân, Liên hợp quốc và lực lượng giữ gìn hòa bình Liên hợp quốc, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2008.
5. baodientu.chinhphu.vn
6. vi.wikipedia.org
7. www.dalat.gov.vn
8. www.vass.gov.vn
9. vdcnews.socbay.com
13 trang |
Chia sẻ: maiphuongtl | Lượt xem: 2697 | Lượt tải: 3
Bạn đang xem nội dung tài liệu Tiểu luận Phân tích vai trò của Liên hợp quốc trong việc duy trì hòa bình và an ninh quốc tế, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
MỤC LỤC
A. Mở bài
B. Nội dung
I. Khái quát về Liên hợp quốc
II. Vai trò của Liên hợp quốc trong việc duy trì hoà bình và an ninh quốc tế
1. Khái niệm duy trì hoà bình và an ninh quốc tế
2. Vai trò của Liên hợp quốc trong việc duy trì hoà bình và an ninh quốc tế
a. Tham gia vào quá trình hoà bình giải quyết các tranh chấp quốc tế
b. Trong trường hợp có sự đe doạ hoà bình, phá hoại hoà bình và có hành vi xâm lược
c. Tiến hành các hoạt động giữ gìn hoà bình
d. Hoạt động chống nguy cơ khủng bố quốc tế
3. Một số biện pháp nhằm tăng cường vai trò của Liên hợp quốc trong việc duy trì hoà bình và an ninh quốc tế
C. Kết luận
Tài liệu tham khảo
2
2
2
3
3
3
3
4
6
8
11
14
15
A. Mở bài
“ Chúng tôi, nhân dân các nước liên hợp lại, quyết tâm: phòng ngừa cho những thế hệ tương lai khỏi thảm họa chiến tranh đã hai lần trong một đời người, gây cho nhân loại đau thương, không kể xiết…” Đây là lời nói đầu đầy sức thuyết phục của Hiến chương Liên hợp quốc. Những cuộc chiến đẫm máu, những cuộc đời, những số phận nhỏ bé, sống lay lắt, tủi nhục… Không ai muốn những thứ đó, cái mà loài người cần đó là Hoà bình. Đây là nguyện vọng tha thiết và chính đáng của các quốc gia, các dân tộc trên thế giới. Hòa bình cũng được xem là nền tảng để duy trì và phát triển các quan hệ hợp tác hữu nghị giữa các quốc gia và là xu thế tất yếu của thời đại. Một trong những tổ chức quốc tế đa phương toàn cầu lớn nhất hiện nay đó là Liên hợp quốc. Từ khi thành lập, duy trì hòa bình và an ninh quốc tế đã được các quốc gia thành viên xác định là tôn chỉ, mục đích quan trọng nhất mà Liên hợp quốc theo đuổi (Điều 1 Hiến chương Liên hợp quốc). Như vậy Liên hợp quốc đóng vai trò quan trọng và chủ chốt trong việc gìn giữ hòa bình và an ninh quốc tế. Vì thế nhóm em đã chọn đề tài “Phân tích vai trò của Liên hợp quốc trong việc duy trì hòa bình và an ninh quốc tế”.
B. Nội dung:
I. Khái quát về Liên hợp quốc:
Liên hợp quốc được thành lập trên cơ sở của Hiến chương Liên hợp quốc 24/10/1945. Liên hợp quốc trở thành một tổ chức trung tâm trong các hoạt động hợp tác của các quốc gia trên toàn thế giới. Từ 51 thành viên ban đầu đến nay, Liên hợp quốc đã có 192 thành viên. Mục đích của Liên hợp quốc là:
-Duy trì hòa bình và an ninh quốc tế;
-Phát triển những quan hệ hữu nghị giữa các nước trên cơ sở tôn trọng nguyên tắc bình đẳng, dân tộc tự quyết;
-Thực hiện sự hợp tác quốc tế trong việc giải quyết các vấn đề quốc tế như kinh tế, xã hội, văn hóa, nhân đạo…;
- Trở thành trung tâm phối hợp mọi hành động của các dân tộc nhằm đạt được mục đích nói trên;
Ngay từ khi thành lập, duy trì hòa bình và an ninh quốc tế đã được các quốc gia thành viên xác định là tôn chỉ, mục đích quan trọng nhất mà Liên hợp quốc theo đuổi (Điều 1 Hiến chương LHQ). Để thực hiện những nhiệm vụ và đạt được những mục đích đã đề ra, các cơ quan của Liên hợp quốc đều được trao những chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể. Hiến chương Liên hợp quốc quy định bộ máy tổ chức của Liên hợp quốc gồm những cơ quan chính sau: Đại hội đồng, Hội đồng bảo an, Hội đồng kinh tế- xã hội, Hội đồng quản thác, Tòa án quốc tế và Ban thư kí.
II. Vai trò của Liên hợp quốc trong việc duy trì hòa bình và an ninh quốc tế
1. Khái niệm duy trì hòa bình và an ninh quốc tế
Gìn giữ hoà bình là việc “sử dụng các lực lượng do nhiều quốc gia đóng góp để đạt nhiều mục đích khác nhau: Quan sát giới tuyến ngừng bắn và giám sát ngừng bắn, cách ly các lực lượng xung đột, thúc đẩy thực hiện luật pháp và trật tự, cung cấp hỗ trợ, giúp đỡ nhân đạo”.
2. Vai trò của Liên hợp quốc trong việc duy trì hòa bình và an ninh quốc tế
Theo quy định của Hiến chương Liên hợp quốc, nhiệm vụ giữ gìn hoàn bình và an ninh quốc tế được đảm bảo thực hiện thông qua Đại hội đồng và Hội đồng bảo an, trong đó Hội đồng bảo an là cơ quan chịu trách nhiệm chính. Vai trò duy trì hoà bình và an ninh quốc tế của hai cơ quan này được thể hiện như sau:
a. Tham gia vào quá trình hoà bình giải quyết các tranh chấp quốc tế:
Tranh chấp là mặt trái của hoạt động hợp tác quốc tế, nhất là khi quan hệ hợp tác giữa các quốc gia ngày càng được mở rộng thì tranh chấp càng có cơ hội để phát sinh. Khi tranh chấp xảy ra thì Đại hội đồng và Hội đồng bảo an phải phát huy vai trò của mình.
Hiến chương Liên hợp quốc quy định: “Khi có tranh chấp hoặc tình thế tranh chấp phát sinh Hội đồng bảo an có quyền điều tra để xác định xem tranh chấp hoặc tình thế tranh chấp ấy nếu kéo dài có thể đe doạ đến hoà bình và an ninh quốc tế không” (Điều 34 Hiến chương LHQ). Khi tranh chấp có khả năng đe doạ hoà bình và an ninh quốc tế thì Hội đồng bảo an sẽ kêu gọi các bên tự kiềm chế để tìm cách giải quyết tranh chấp bằng các phương pháp hoà bình như: đàm phán, điều tra, trung gian, hoà giải, trọng tài, toà án hoặc sử dụng tổ chức hay hiệp định khu vực hoặc bằng các biện pháp hoà bình khác theo sự lựa chọn của các bên liên quan (Điều 33 Hiến chương LHQ).
Trong quá trình giải quyết tranh chấp, Hội đồng bảo an trước hết dành quyền chủ động tích cực cho chính các bên tranh chấp. Trong trường hợp việc dành quyền chủ động cho các bên không đem lại hiệu quả thì khi đó Hội đồng bảo an có quyền áp dụng bất kỳ thủ tục hoặc phương thức giải quyết tranh chấp nào mà Hội đồng bảo an cho là hợp lý để giải quyết nhanh chóng, dứt điểm tranh chấp và đảm bảo quyền lợi hợp pháp cho tất cả các bên liên quan. (Điều 37 Hiến chương LHQ).
Như vậy, không phải mọi tranh chấp đều được xem xét giải quyết tại Hội đồng bảo an mà chỉ những tranh chấp có khả năng đe doạ đến hoà bình và an ninh quốc tế thường là các tranh chấp có tính chất chính trị như tranh chấp về chủ quyền quốc gia đối với dân cư, lãnh thổ, tranh chấp về quyền và lợi ích giữa các bên… thì Hội đồng bảo an mới xem xét giải quyết.
Theo quy định của Điều 11 Hiến chương Liên hợp quốc thì Đại hội đồng có thể xem xét những nguyên tắc chung; thảo luận mọi vấn đề liên quan; lưu ý Hội đồng bảo an về những tình thế có khả năng làm nguy hại đến hoà bình và an ninh quốc tế. Dựa trên vai trò chung đó, trong việc hoà bình giải quyết tranh chấp, Đại hội đồng cũng được quyền giải quyết những việc mà Đại hội đồng lưu ý tới. Đó là những lưu ý của mọi thành viên Liên hợp quốc đến một vụ tranh chấp hoặc một tình thế có tính chất quy định ở Điều 34, hay lưu ý của một quốc gia không phải là thành viên đến mọi tranh chấp mà trong đó họ là đương sự (Điều 35 Hiến chương LHQ).
b. Hành động trong trường hợp có sự đe dọa hòa bình, phá hoại hòa bình hoặc có hành vi xâm lược
Hội đồng bảo an là cơ quan duy nhất trong hệ thống các cơ quan của Liên hợp quốc có thẩm quyền và nghĩa vụ phải hành động trong những trường hợp có sự đe dọa, phá hoại hoà bình hoặc hành vi xâm lược.
Điều 39 Hiến chương Liên hợp quốc quy định Hội đồng bảo an có trách nhiệm xem xét, xác định mọi tình hình xem liệu tình hình cụ thể nào đó có đe doạ hoà bình, phá hoại hoà bình hoặc là hành vi xâm lược hay không. Sau đó, Hội đồng bảo an sẽ ra nghị quyết trước khi áp dụng các biện pháp để duy trì hoà bình, khôi phục hoà bình và an ninh quốc tế.
Ví dụ: Tháng 8 năm 1990, Irắc xâm chiếm Cô Oét, sau khi xác định tình hình thực tế, Hội đồng bảo an đã ra Nghị quyết 660 nêu rõ hành vi của Irắc là hành vi xâm lược và yêu cầu Irắc phải rút quân khỏi Cô Oét.
Điều 40 Hiến chương Liên hợp quốc cho phép Hội đồng bảo an áp dụng các biện pháp tạm thời nhằm ngăn chặn sự phát triển tiếp theo của tình hình. Những biện pháp tạm thời ấy không được phương hại đến các quyền, lợi ích hoặc tình trạnh của các bên hữu quan. Đó là các biện pháp ngừng bắn, đưa quân đội trở về vị trí xuất phát ban đầu, rút quan khỏi vùng chiến đấu, thiết lập giới tuyến tạm thời, thiết lập các khu vực phi quân sự.
Điều 41 Hiến chương Liên hợp quốc quy định: “nếu tình hình tiếp tục phát triển xấu đi, Hội đồng bảo an có quyền áp dụng các biện pháp phi vũ trang như cắt toàn bộ hay từng phần quan hệ kinh tế, đường sắt, đường biển, hàng không, bưu chính, điện tín và các phương tiện thông tin khác kể cả việc cắt đứt quan hệ ngoại giao với những quốc gia đã thực hiện hành vi đe dọa, phá hoại hòa bình hoặc hành vi xâm lược”.
Điều 42 Hiến chương Liên hợp quốc quy định nếu Hội đồng bảo an nhận thấy những biện pháp trừng phạt trên không thích hợp hoặc đã mất hiệu lực Hội đồng bảo an có quyền áp dụng mọi hành động của không quân, hải quân, lục quân để tiến hành những cuộc biểu dương lực lượng những biện pháp phong tỏa hoặc những cuộc hành quân khác mà Hội đồng bảo an xét thấy cần thiết cho duy trì hòa bình và an ninh quốc tế.
Ngoài ra Điều 43 Hiến chương Liên hợp quốc đã qui định: “để góp phần vào việc duy trì hòa bình và an ninh quốc tế tất cả các hội viên Liên hợp quốc cam kết khi Hội đồng bảo an yêu cầu và thể theo một hay những hiệp định đặc biệt cung cấp cho Hội đồng bảo an những lực lượng vũ trang, viện trợ và các phương tiện phục vụ kể cả việc cho quân đội Liên hợp quốc đi qua lãnh thổ của mình khi cần thiết cho việc duy trì hòa bình và an ninh quốc tế”.
c. Tiến hành các hoạt động giữ gìn hòa bình
Hoạt động giữ gìn hòa bình của Liên hợp quốc là các biện pháp có tính chất đem lại hòa bình, với sự tham gia của các thành viên quân sự, nhằm mục đích làm ổn định tình hình trong khu vực xung đột, tạo ra những điều kiện thuận lợi để giải quyết xung đột một cách hòa bình cũng như khôi phục trở lại và duy trì hòa bình.
Hoạt động giữ gìn hòa bình là một trong những hoạt động có ý nghĩa thực tiễn quan trọng mà Liên hợp quốc thông qua các hoạt động cụ thể do Hội đồng bảo an tiến hành nhằm duy trì hòa bình và an ninh quốc tế. Mặc dù không được quy định cụ thể trong Hiến chương Liên hợp quốc song hoạt động giữ gìn hòa bình được ra đời là một tất yếu khách quan nhằm đẩy nhanh quá trình giải quyết các tranh chấp quốc tế. Có thể thấy rõ hoạt động giữ gìn hòa bình khác với các biện pháp giải quyết hòa bình các tranh chấp quốc tế, như đàm phán, điều tra, trung gian, hòa giải…được qui định trong chương VI của Hiến chương, cũng không giống các những biện pháp mang tính cưỡng chế mà Hội đồng bảo an được phép tiến hành trong trường hợp có sự đe dọa, phá hoại hòa bình hoặc hành vị xâm lược được qui định trong chương VII của Hiến chương. Có thể xem hoạt động giữ gìn hòa bình là hoạt động mang tính chất trung gian giữa hai nhóm biện pháp nêu trên. Như vậy, hoạt động giữ gìn hòa bình là hoạt động mang tính chất là duy trì chứ không phải thông qua biện pháp cưỡng chế bằng vũ lực. Tác dụng căn bản của hoạt động này là khi ở khu vực xung đột xuất hiện những dấu hiệu hòa bình và cần tới sự giúp đỡ của các lực lượng bên ngoài để duy trì hoàn cảnh đó thì lực lượng giữ gìn hòa bình của Liên hợp quốc dưới sự lãnh đạo của Hội đồng bảo an sẽ được triển khai dưới hình thức nào đó để tạo điều kiện cuối cùng là giải quyết tranh chấp thông qua các con đường chính trị, ngoại giao.
Hiến chương Liên hợp quốc trao cho Hội đồng bảo an quyền sử dụng lực lượng vũ trang để thực hiện các quyết định của mình về loại trừ mọi sự đe dọa hoặc phá hoại hòa bình. Lực lượng vũ trang Liên hợp quốc có thể tham gia vào việc phân tách lực lượng của các bên xung đột. Khoản 1 Điều 43 viết : “Để góp phần vào việc duy trì hòa bình và an ninh quốc tế theo yêu cầu của Hội động bảo an và phù hợp với những hiệp ước đặc biệt hoặc các hiệp ước cần thiết cho việc duy trì hòa bình và an ninh quốc tế, tất cả các nước thành viên Liên hợp quốc có nghĩa vụ cung cấp cho Hội đồng bảo an lực lượng vũ trang, sự yểm trợ và mọi phương thức khác, kể cả cho quân đội của Liên hợp quốc qua lãnh thổ của mình ”.
Tuy nhiên hiện nay Liên hợp quốc chưa thành lập được quân đội riêng. Do đó, mỗi khi Hội đồng bảo an quyết định tổ chức hoạt động giữ gìn hòa bình phải kêu gọi các nước thành viên đóng góp nhân viên quân sự, phương tiện và hậu cần.
Thực tế cho thấy Liên hợp quốc ngày càng phải đối mặt với các cuộc xung đột nội bộ, ly khai, xung đột các sắc tộc…Trước tình hình đó, các quốc gia yêu cầu Liên hợp quốc trợ giúp ngày càng nhiều. Như vậy hoạt động giữ gìn hòa bình của Liên hợp quốc càng được mở rộng không chỉ trong các cuộc xung đột giữa các quốc gia, mà còn trong cả các cuộc xung đột nội bộ của từng quốc gia. Trong các cuộc xung đột giữa các quốc gia, nhân viên quân sự được sử dụng chủ yếu để thực hiện các chức năng có tính chất quân sự, như phân tách lực lượng của các bên xung đột, thiết lập và tuần tra, kiểm soát các vùng phân tách, các vùng đệm và các vùng phi quân sự, quan sát về thực hiện thỏa thuận ngừng bắn, về rút quân đội, về sự phát triển của tình hình, về sự di chuyển của lực lượng vũ trang và về vũ khí trong các vùng căng thẳng.
Trong các cuộc xung đột nội bộ giữa các dân tộc, sắc tộc, tôn giáo,… hoạt động giữ gìn hòa bình của Liên hợp quốc nhằm thực hiện nhiều chức năng khác nhau. Ngoài chức năng quân sự, hoạt động này còn nhằm thực hiện các chức năng khác liên quan khác liên quan đến việc kiểm soát các cơ quan hành chính, tổ chức và tiến hành bầu cử, thúc đẩy phát triển kinh tế và xã hội, quan sát về thực hiện quyền con người, giúp đỡ xây dựng công cuộc xây dựng nhà nước. Nếu như trước đây sứ mệnh chính của hoạt động này là tạo ra các điều kiện để tiến hành thắng lợi đàm phán về giải quyết xung đột thì hiện tại nó còn được tiến hành sau khi kết thúc đàm phán, với mục đích giúp đỡ các bên thực hiện các điều kiện về giải quyết xung đột một cách toàn diện.
Hội đồng bảo an là cơ quan duy nhất có thẩm quyền quyết định thành lập, triển khai, điều chỉnh hoặc chấm dứt một hoạt động giữ gìn hòa bình. Hội đồng bảo an được Ban thư ký Liên hợp quốc hỗ trợ kỹ thuật để thực hiện các quyết định và quản lý các hoạt động giữ gìn hòa bình. Nghị quyết của Hội đồng bảo an xác định nhiệm vụ, thời hạn hoạt động, số lượng nhân viên quân sự, cảnh sát dân sự, nhân viên dân sự của từng sứ mệnh giữ gìn hòa bình. Hết thời hạn nếu chiến dịch chưa hoàn thành, Hội đồng bảo an có thể ra nghị quyết gia hạn hoặc chấm dứt hoạt động của sứ mệnh giữ gìn hòa bình theo đề nghị của Tổng thư ký Liên hợp quốc.
Nhằm cải thiện tình hình, làm cho hoạt động giữ gìn hòa bình đạt hiệu quả cao hơn trong thực tế, Liên hợp quốc đã xây dựng chương trình chuẩn bị thành viên tham gia giữ gìn hòa bình đồng thời xây dựng các nguyên tắc cơ bản cho hoạt động này. Để triển khai nhanh chóng hành động Liên hợp quốc đã ký với hơn 50 quốc gia các hiệp định về lực lượng giữ gìn hòa bình, theo đó các quốc gia này đồng ý cung cấp lực lượng quân đội, trang thiết bị và bảo đảm kỹ thuật – vật chất sẵn sang khi có yêu cầu.
d. Hoạt động chống nguy cơ khủng bố quốc tế
Trong bối cảnh hiện nay, nguy cơ khủng bố quốc tế được đánh giá là mối đe dọa mới đối với nền hòa bình và an ninh quốc tế và được coi là một bộ phận trong chương trình nghị sự của Liên hợp quốc. Hoạt động khủng bố được hiểu là: “những hành vi giết người hoặc gây nguy hại nghiêm trọng về thân thể cho các cộng đồng dân cư và những chủ thể phi vũ trang một cách có chủ ý nhằm mục đích tấn công vào khối dân sự, hoặc cưỡng ép một chính phủ, một tổ chức quốc tế phải tiến hành hoặc không tiến hành một hoạt động nào đó”. Ngay từ những năm 60 của thế kỷ XX khủng bố quốc tế trở thành một thách thức lớn đối với cộng đồng quốc tế. Vì vậy, vấn đề chống khủng bố quốc tế từ lâu đã được các quốc gia thảo luận tại nhiều diễn đàn khác nhau, cả đa phương lẫn song phương. Khủng bố quốc tế đi ngược lại những mục tiêu mà Liên hợp quốc theo đuổi. Do đó sự tham gia của Liên hợp quốc trong cuộc chiến chống khủng bố là điều tất yếu và có vai trò quan trọng,
Từ năm 1972 vấn đề chống khủng bố quốc tế lần đầu tiên được đưa vào chương trình Nghị sự của Đại hội đồng khóa 27 của Liên hợp quốc và Đại hội đồng đã giao tiêu mục này cho Ủy ban pháp lý thảo luận. Kể từ đó, hầu như hang năm đề mục chống khủng bố quốc tế luôn được Đại hội đồng xem xét, thảo luận, Tổng thư ký Liên hợp quốc thường xuyên trình lên Đại hội đồng các báo cáo về vấn đề này. Trên cơ sở đó, những nghị quyết và biện pháp chống khủng bố được đưa ra và vào ngày 9/12/1994 Đại hội đồng khóa 49 đã thông qua tuyên bố và các biện pháp loại trừ khủng bố quốc tế . Tiếp sau đó là hàng loạt các Công ước quốc tế được ra đời như Công ước 1973 về ngăn ngừa và trừng trị các hành vi phạm tội chống lại những người được hưởng sự bảo hộ quốc tế, kể cả các nhà ngoại giao , Công ước chống bắt cóc con tin…Theo đó, vai trò của Liên hợp quốc đối với hoạt động chống khủng bố được nâng lên rõ rệt thể hiên qua:
o Xây dựng chiến lược về chống khủng bố: Trong những năm gần đây, trước yêu cầu thực hiện tốt vai trò trung tâm, điều phối trong chiến lược chống khủng bố, Liên hợp quốc đã và đang nỗ lực đưa ra chiến lược về chống khủng bố quốc tế. Tổng thư kí xác định nhân tố cơ bản của chiến lược chống khủng bố quốc tế đó là: khuyên ngăn những nhóm chống đối không chọn khủng bố như biện pháp thực hiện mục tiêu của mình, ngăn cản những kẻ khủng bố tiếp cận những phương tiện thực hiện tấn công, kiềm chế các quốc gia hỗ trợ cho khủng bố, tăng cường năng lực ngăn ngừa khủng bố của các quốc gia và bảo vệ các quyền con người trong cuộc chiến chống khủng bố.
o Xây dựng khuôn khổ pháp lý quốc tế và chống khủng bố: Cho đến nay, Liên hợp quốc đã thông qua nhiều công ước đa phương về chống khủng bố quốc tế. Các công ước hiện hành đã quy định rõ các nghĩa vụ của hai bên kí kết như ngăn ngừa các hoạt động khủng bố, bắt giữ kẻ phạm tội, dẫn độ kẻ phạm tội cho quốc tế liên quan để truy cứu trách nhiệm hình sự, trợ giúp về tố tụng hình sự và cung cấp thông tin liên quan đến khủng bố quốc tế. Trên cơ sở đó, các quốc gia cấm các hành động bất hợp pháp của các cá nhân, tổ chức nhằm khuyến khích, kích động tổ chức, tài trợ hoặc tham gia các hành vi khủng bố, cũng như trao đổi thông tin, phối hợp các biện pháp hành chính hoặc các biện pháp khác để ngăn ngừa việc phạm tội. Các quốc gia phải coi hành động khủng bố nếu trong công ước liên quan là tội hình sự theo pháp luật nước mình và phải trừng trị một cách thích đáng. Các quốc gia thành viên có nghĩa vụ áp dụng những biện pháp cần thiết để thực hiện quyền tài phán của mình khi hành vi phạm tội đó xảy ra trên lãnh thổ, tàu mang cờ của nước mình hoặc tàu đó được đăng kí theo pháp luật nước mình… Nếu quốc gia đó mà không truy cứu trách nhiệm hình sự đối với kẻ phạm tội khủng bố thì có nghĩa vụ phải dẫn độ kẻ phạm tội cho nước liên quan xét xử. Ngoài ra, các công ươc còn quy định về cơ chế giải quyết giải quyết tranh chấp giữa các bên kí kết trong đó nhấn mạnh việc thương lượng để giải quyết. Bên cạnh các công ước về chống khủng bố được đưa ra thì các nghị quyết về chống khủng bố của đại hội đồng và Hội đồng bảo an Liên hợp quốc cũng là một phần quan trọng tạo cơ sở pháp lý quốc tế về chống khủng bố. Các nghị quyết này đều lên án mạnh mẽ chủ nghĩa khủng bố dưới mọi hình thức và kêu gọi các quốc gia thành viên áp dụng các biện pháp cần thiết vào hợp tác với nhau để ngăn ngừa và loại bỏ khủng bố quốc tế. Như nghị quyết 1373, 1267, 1445…
o Xây dựng cơ chế, bảo đảm thực thi các biện pháp chống khủng bố và hỗ trợ các quốc gia. Hoạt động liên quan đến chống khủng bố của Liên hợp quốc thuộc 3 nhóm: Đại hội đồng, Hội đồng bảo an, Tổng thư kí. Trong Đại hội đồng thông qua Ủy ban VI thảo luận thường xuyên chủ yếu tập trung vào việc xây dựng các công ước chống khủng bố. Tổng thư kí cũng đã thành lập nhóm chuyên gia cao cấp để xây dựng báo cáo đánh giá tình hình củng cố và đề ra những biện pháp cụ thể nhằm tăng cường vai trò của Liên hợp quốc trong cuộc chiến chống khủng bố. Trong 3 nhóm trên thì Hội đồng bảo an là cơ quan hoạt động tích cực nhất trong lĩnh vực chống khủng bố. Hội đồng bảo an đã lập ra một số cơ chế liên quan đến chống khủng bố như Ủy ban chống khủng bố, Ủy ban 1267… Qua các cơ chế, Hội đồng bảo an đã nhấn mạnh việc các quốc gia thành viên thực hiện nghiêm chỉnh những nghĩa vụ của mình theo các công ước và nghị quyết chống khủng bố.
3. Một số biện pháp nhằm tăng cường vai trò của Liên hợp quốc trong việc duy trì hòa bình và an ninh quốc tế
Ngay từ thời điểm thành lập, Liên hợp quốc, tổ chức rộng lớn nhất hành tinh đã đặt ra nhiệm vụ quan trọng hàng đầu của mình là ngăn chặn chiến tranh và xung đột, giữ gìn hòa bình và an ninh thế giới. Tuy nhiên do những biến động gần đây, đặc biệt sau chiến tranh Irắc tổ chức này đang phải đối mặt với hàng loạt các vấn đề thuộc về lòng tin của các quốc gia về vai trò duy trì hòa bình và khả năng đối phó với những thách thức mới và cũ về an ninh, phát triển như khủng bố, đói nghèo, dịch bệnh và môi trường… thực trạng đó đã và đang khiến cho Liên hợp quốc phải nỗ lực tìm kiếm các biện pháp để Liên hợp quốc hoạt động có hiệu quả hơn trong việc giữ gìn hòa bình và an ninh quốc tế.
Sau khi tham khảo một số tài liệu, nhóm em xin đưa ra một số biện pháp như sau:
* Thứ nhất, cần đảm bảo sự phối hợp nhịp nhàng để phát huy tối đa nguồn lực hiện có, đồng thời cần tiến hành trên cơ sở các mục đích, nguyên tắc quy định trong Hiến chương Liên hợp quốc và những nguyên tắc cơ bản được cộng đồng quốc tế thừa nhận như sự đồng ý của các bên liên quan, không sử dụng vũ lực ngoại trừ mục đích tự vệ, khách quan, tôn trọng chủ quyền, toán vẹn lãnh thổ, độc lập chính trị của tất cả các quốc gia và không can thiệp vào công việc nội bộ của các nước khác (nội dung này đã được đề cập đến tại buổi thảo luận của Hội đồng bảo an với chủ đề “Hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc” diễn ra ngày 26/6/2009);
* Thứ hai, hoạt động gìn giữ hòa bình cần được đặt trong tương quan nỗ lực chung nhằm giải quyết toàn diện các nguyên nhân gốc rễ của xung đột trên cơ sở đánh giá kỹ bối cảnh thực địa, bảo đảm quyền tự chủ quốc gia, khuyến khích các bên liên quan đối thoại và giải quyết hòa bình tranh chấp, đồng thời phát huy năng lực của Liên hợp quốc trong lĩnh vực ngoại giao phòng ngừa, trung gian hòa giải, kiến tạo hòa bình và xây dựng sau xung đột (nội dung này đã được đề cập đến tại buổi thảo luận của Hội đồng bảo an với chủ đề “Hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc” diễn ra ngày 26/6/2009);
* Thứ ba, để hoạt động gìn giữ hòa bình đáp ứng được nhu cầu hiện nay cũng như trong tương lai thì Hội đồng bảo an và các nước đóng góp quân phải đạt được sự đồng thuận rõ ràng hơn về vai trò và chức năng bảo vệ thường dân của các lực lượng gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc (nội dung này đã được đề cập đến tại buổi thảo luận của Hội đồng bảo an với chủ đề “Hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc” diễn ra ngày 26/6/2009);
* Thứ tư, cần tăng cường hợp tác giữa Cơ quan gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc với tổ chức Interpol (Tổ chức cảnh sát quốc tế), theo đó tổ chức Interpol sẽ cho phép Cơ quan gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc sử dụng các công cụ, cơ sở dữ liệu, các chuyên gia của Tổ chức Interpol để phục vụ hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc (nội dung này được đưa ra tại Hội nghị cấp Bộ trưởng Interpol và Liên hợp quốc với chủ đề “Vai trò của lực lượng cảnh sát quốc tế trong xây dựng an ninh bền vững” diễn ra vào ngày 12/10/2009 tại Singapore);
* Thứ năm, thời gian vừa qua binh sĩ gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc bị nghi ngờ tra tấn và lạm dụng tình dục. Dẫn chứng trường hợp của Bờ Biển Ngà, nơi lính gìn giữ hòa bình Morocco đã bị cáo buộc “lạm dụng tình dục rộng rãi”. Có thể thấy tiêu chuẩn chọn lựa lính gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc hiện quá thấp. Do vậy, Liên hợp quốc nên đưa ra những tiêu chuẩn chặt chẽ hơn và thành lập một đội quân thường trực, chuyên nghiệp. Đồng thời cần bảo đảm an toàn cho các nhân viên gìn giữ hòa bình, bảo đảm công khai minh bạch và quản lý có hiệu quả các nguồn lực, bảo đảm kỷ luật của các binh sĩ lực lượng gìn giữ hòa bình cũng như hành vi ứng xử đúng mực của họ;
* Thứ sáu, cần thúc đẩy mạnh mẽ việc xây dựng các mối quan hệ quốc tế công bằng, lành mạnh trên cơ sở luật pháp quốc tế và các nguyên tắc của Hiến chương Liên hợp quốc; đóng góp tích cực vào việc thu hẹp khoảng cách phát triển, trong đó có việc thực hiện Các mục tiêu phát triển Thiên niên kỷ, để toàn cầu hóa trở thành một lực lượng tích cực đối với toàn thể nhân dân thế giới, thực hiện cải tổ toàn diện Liên hợp quốc. Hiện nay, Liên hợp quốc đang triển khai nhiều biện pháp cụ thể theo các định hướng này. Thực tế cho thấy những nhân tố quyết định thành công các hoạt động của Liên hợp quốc là ý chí chính trị của các quốc gia và sự tôn trọng những nguyên tắc của Hiến chương Liên hợp quốc (nội dung này đã được đưa ra tại Phiên thảo luận cấp cao chung Khóa 62 Đại hội đồng Liên hợp quốc);
* Thứ bảy, cần dành sự quan tâm thích đáng đối với các phương án hỗ trợ kinh phí cho các hoạt động gìn giữ hòa bình do AU (Liên minh châu Phi) thực hiện và kêu gọi quốc tế và các nước tài trợ hỗ trợ các nguồn lực tài chính và hậu cần cần thiết để AU triển khai tốt các hoạt động gìn giữ hòa bình do Liên hợp quốc ủy quyền trong hiện tại và tương lai.
C. Kết luận:
Trong những năm qua thế giới đã chứng kiến và chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của hàng loạt cuộc khủng hoảng, từ các thảm họa thiên nhiên tới các biến động kinh tế - xã hội. Trước những thử thách đó, Liên hợp quốc đã chứng tỏ vai trò không thể phủ nhận trong việc tập hợp các nguồn lực và phối hợp các nguồn lực toàn cầu để giải quyết các vấn đề này. Trong một thế giới với những thách thức phức tạp, Liên hợp quốc là tổ chức quốc tế mà tất cả các nước thành viên, dù lớn hay nhỏ, dù mạnh hay yếu, đều có thể trông cậy. Liên hợp quốc - tổ chức duy nhất có thành viên trên khắp thế giới, có phạm vi can thiệp và tính hợp pháp trên toàn cầu - sẽ có vị thế tốt hơn để chỉ đạo và phối hợp những nỗ lực toàn cầu trong việc tìm kiếm giải pháp cho các vấn đề hiện nay, đặc biệt là trong vấn đề duy trì hòa bình và an ninh quốc tế.
Tài liệu tham khảo
1. Trường Đại học Luật Hà Nội, Giáo trình Luật quốc tế, Nxb. CAND, Hà Nội, 2007.
2. Đặc san 60 Liên hợp quốc, tạp chí Luật học, 2005.
3. Tiến sỹ Nguyễn Hồng Thao, Việt Nam và Hội đồng bảo an Liên hợp quốc, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2008.
4. Nguyễn Quốc Hùng – Nguyễn Hồng Quân, Liên hợp quốc và lực lượng giữ gìn hòa bình Liên hợp quốc, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2008.
5. baodientu.chinhphu.vn
6. vi.wikipedia.org
7. www.dalat.gov.vn
8. www.vass.gov.vn
9. vdcnews.socbay.com
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- qr.doc