Bài giảng Kinh tế quốc tế - Chương 4: Thuế quan. Một hình thức hạn chế mậu dịch

CH ƯƠ NG IV THUẾ QUAN – MỘT HÌNH THỨC HẠN CHẾ MẬU DỊCH I / Những vấn đ ề chung về thuế quan 1) Khái niệm và phân loại TQ a) Khái niệm : Thuế quan (Tariff) là một loại thuế đ ánh vào hàng hóa xuất khẩu hoặc hàng hóa nhập khẩu. b) Phân loại : - đ ối với các n ư ớc phát triển - đ ối với các n ư ớc đ ang phát triển TỶ LỆ THUẾ QUAN TRONG NGÂN SÁCH CHÍNH PHỦ CỦA MỘT SỐ N Ư ỚC Caùc nöôùc ñang phaùt trieån % Caùc nöôùc phaùt trieån % Tunisia Camôrun Salomon Tongo Mali Bangladesh Senegal 75,3 61,2 56,7 50,6 47,2 42,6 41,9 Iceland Thuïy Só UÙc Canada Myõ Nauy Anh 13,5 7,7 4,6 3,8 1,6 0,5 0,1 2) Cách tính thuế quan a) Đánh theo số l ư ợng (Specific Tariff) b) Đánh theo giá trị (Ad - valorem Tariff) c) TQ hỗn hợp (Compound Tariff) 3)Vai trò của thuế quan - Bảo hộ sx trong n ư ớc - Góp phần làm t ă ng ngân sách của Chính phủ ( đ ặc biệt là các n ư ớc đ ang phát triển) - Thực hiện chức n ă ng phân phối lại thu nhập giữa các tầng lớp dân c ư - Là công cụ đ ể phân biệt đ ối xử giữa các bạn hàng MD khác nhau II / Phân tích cân bằng cục bộ sự tác đ ộng của thuế quan 1) Những thay đ ổi ban đ ầu khi CP đ ánh TQ 2) Phân tích tác đ ộng của TQ đ ối với số d ư ng ư ời TD và số d ư ng ư ời SX a) Đối với số d ư ng ư ời TD (Consumer Surplus)  Số d ư ng ư ời tiêu dùng là khoản chênh lệch giữa số tiền mà ng ư ời tiêu dùng sẵn sàng trả so với số tiền mà họ đ ã trả trên thực tế b) Đối với số d ư ng ư ời SX (Producer Surplus)  Lợi nhuận của ng ư ời sản xuất 3) Phân tích tổng hợp lại a) Thiệt hại mất đ i Số d ư ng ư ời TD giảm = S AGHB = a+b+c+d b) Lợi ích thu đư ợc - Số d ư của ng ư ời sx t ă ng = S AGJC = a - Ngân sách CP t ă ng = S JHMN = c c) Cân đ ối lại (a+b+c+d) – (a+c) = b+d  (b+d) là khoản thiệt hại ròng do CP đ ánh TQ (Deadweight Loss)  Kết luận “Thuế quan là một hình thức phân phối lại thu nhập từ ng ư ời tiêu dùng là ng ư ời phải trả giá cao sang ng ư ời sản xuất là ng ư ời đư ợc nhận giá cao” Bài tập 8 : Cho hàm cầu và hàm cung về sp X của 1 QG có dạng sau : Q DX = 140 – 20P X Q SX = 20P X – 20 Trong đ ó : Q DX , Q SX là số l ư ợng sp X tính bằng 1 đơ n vị (ngàn,tr ă m ngàn, triệu) ; P X là giá cả sp X tính bằng USD (GBP, VND). Giả thiết QG này là 1 n ư ớc nhỏ và giá thế giới là P W = P X = $2 a) Hãy phân tích thị tr ư ờng sp X khi có MD tự do (P X , TD, SX, NK) b) Để bảo hộ sx trong n ư ớc, CP đ ánh TQ = 50% lên giá trị sp X nhập khẩu. Hãy phân tích cân bằng cục bộ sự tác đ ộng của TQ này. III / Lý thuyết về c ơ cấu TQ (Tariff Structure Theory) TQ có 2 loại :  Đánh trên SP cuối cùng (TQ danh nghĩa – Nominal Tariff)  Đánh trên nguyên liệu nhập (Tariff on imported inputs) Tỷ lệ bảo hộ thực sự (the Effective Rate of Protection) (ERP) g = t – a i t i / 1 - a i Bài tập 9 : Tính tỷ lệ bảo hộ thực sự của nhà sản xuất sản xuất ra sản phẩm A nếu biết rằng giá trị sản phẩm này là 200 USD, trong đ ó giá trị nguyên liệu nhập là 50 USD, thuế quan danh nghĩa 10%, thuế quan đ ánh trên nguyên liệu nhập 5%. Tỷ lệ bảo hộ thực sự sẽ thay đ ổi thế nào nếu thuế quan đ ánh trên nguyên liệu nhập là 7%? IV / Phân tích cân bằng tổng quát sự tác đ ộng của TQ 1) Đối với n ư ớc nhỏ 2) Đối với n ư ớc lớn V / Thuế quan tối ư u và sự trả đ ũa 1) Thuế quan tối ư u (Optimum Tariff) a) Khái niệm Là mức TQ mà ở đ ó tỷ lệ MD t ă ng nhiều h ơ n so với khối l ư ợng MD giảm đ i b) Biểu thị trên biểu đ ồ c) Công thức tính : 2) Sự trả đ ũa Chuaån bò baøi cho chöông 5 1. So vôùi thueá quan thì hình thuùc haïn cheá phi thueá quan coù nhöõng ñaëc ñieåm gì? 2. Haõy phaân tích caân baèng cuïc boä söï taùc ñoäng cuûa moät quota nhaäp khaåu 3. Vaän duïng ñeå giaûi baøi taäp sau: Cho haøm caàu, haøm cung gioáng nhö baøi thueá quan: a) Gioáng baøi taäp veà thueá quan b) Ñeå haïn cheá nhaäp khaåu, Chính phuû VN ấn đ ịnh một quota nhập khẩu 80 triệu X. Hãy phân tích thị tr ư ờng sản phẩm X ở VN. Nhà nhập khẩu VN sẽ thu lợi bao nhiêu nếu Chính phủ bán giấy phép ở mức giá 10.000 đ / 1 đơ n vị sản phẩm X nhâp khẩu. 4. Bằng cả phân tích đ ịnh l ư ợng lẫn đ ịnh tính hãy giải thích tại sao ng ư ời tiêu dùng thích thuế quan h ơ n, còn ng ư ời sản xuất lại thích quota h ơ n 5. Có những hình thức hạn chế mậu dịch phi thuế quan nào ngoài quota? 6. Haõy phaân tích caùc hình thöùc haïn cheá maäu dòch mang tính chaát haønh chính vaø kyõ thuaät. Lieân heä ñeán thöïc teá hieän nay 7. Baùn phaù giaù laø gì? Coù nhöõng hình thöùc baùn phaù giaù naøo? Lieân heä ñeán caùc vuï kieän baùn phaù giaù cuûa VN trong thôøi gian qua . 8. Theá naøo laø trôï caáp xuaát khaåu. Taïi sao suy cho cuøng ngay caû moät trôï caáp xuaát khaàu cuõng khoâng coù lôïi? Nhöõng cam keát cuûa VN khi gia nhaäp WTO veà vieäc aùp duïng caùc hình thöùc trợ cấp xuất khẩu. 9. Giải một bài tập về trợ cấp xuất khẩu Cho hàm cầu và hàm cung của VN nh ư trong bài thuế quan, nh ư ng khi mở cửa mậu dịch t ư do, giá thế giới P W = 3 USD. a) Hãy phân tích thị tr ư ờng sản phẩm X ở VN khi có mậu dịch tự do b) Đề gia t ă ng xuất khẩu, Chính phủ VN tiến hành trợ cấp 5000 đ / 1 đơ n vị sản phẩm X xuất khẩu. Hãy: + Tính tỷ lệ trợ cấp xuất khaåu + Phaân tích caân baèng cuïc boä söï taùc ñoäng cuûa trôï caáp xuaát khaåu ñoù. + Ai laø ngöôøi coù lôïi nhaát? 10. Haõy phaân tích nhöõng lyù leã bieän minh cho chuû nghóa baûo hoä maäu dòch, ñaâu laø nhöõng lyù leõ toát nhaát loaïi I, ñaâu laø nhöõng lyù leõ toát nhaát loaïi II? 11. Nhöõng nguyeân taéc hoaït ñoäng cuûa WTO? Nhöõng cô hoäi vaø thaùch thöùc khi VN gia nhaäp WTO