Báo cáo thực tập tại Viện nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương

PhÇn I : sù ra ®êi, chøc n¨ng vµ nhiÖm vô chñ yÕu cña viÖn nghiªn cøu qu¶n lý kinh tÕ trung ­¬ng 1. Sù ra ®êi cña viÖn nghiªn cøu qu¶n ký kinh tÕ trung ­¬ng. Sau khi miÒn Nam ®­îc gi¶i phãng, ®Êt n­íc thèng nhÊt c¶ n­íc b­íc vµo x©y dùng XHCN víi kÕ ho¹ch 5 n¨m lÇn hai (1976-1980),ùsong chØ mét thêi gian ng¾n sau ®ã t×nh h×nh kinh tÕ l¹i l©m vµo t×nh thÕ khã kh¨n bÕ t¾c. Do vËy nhiÖm vô nghiªn cøu qu¶n lý kinh tÕ ®· ®­îc ®Æt ra. T¹i ®¹i héi IV ®· ®Ò ra nhiÖm vô : “ Tæ chøc l¹i nÒn s¶n xuÊt x· héi trong ph¹m vi c¶ n­íc, c¶i tiÕn ph­¬ng thøc qu¶n lý kÕ ho¹ch ho¸ lµm chÝnh, kiÖn toµn bé m¸y qu¶n lý kinh tÕ, thùc hiÖn mét sù chuyÓn biÕn s©u s¾c trong tæ chøc vµ qu¶n lý kinh tÕ trong c¶ n­íc”. Thùc hiÖn chñ tr­¬ng cña §¹i héi Trung ­¬ng, §¶ng vµ chÝnh phñ thÊy cÇn thiÕt ph¶i cã mét c¬ quan riªng kh«ng bÞ cuèn hót vµ c«ng viÖc ®iÒu hµnh hµng ngµy, chuyªn nghiªn cøu, nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ kh¸ch quan qu¸ tr×nh nµy vµ kiÕn nghÞ c¸c biÖn ph¸p kh¶ thi, h÷u hiÖu nh»m qu¶n lý ngµy mét tèt h¬n nÒn kinh tÕ. Tõ yªu cÇu ®ã thµnh lËp mét sè nhãm, tæ gåm nh÷ng c¸n bé biÖt ph¸i tõ c¸c Bé, ngµnh vµ sau nµy lµ ban nghiªn cøu c¶i tiÕn qu¶n lý kinh tÕ thuéc ban bÝ th­ vµ ChÝnh phñ. Tr­íc ®ßi hái ngµy cµng bøc xóc cña thùc tiÔn yªu cÇu cÊp b¸ch ph¶i nghiªn cøu cã luËn cø vÒ ph­¬ng thøc qu¶n lý kinh tÕ nªn ®· thóc ®Èy chuyÓn ban nghiªn cøu c¶i tiÕn qu¶n lý kinh tÕ thµnh viÖn. Ngµy14/ 7/ 1977 Bé chÝnh trÞ ban chÊp hµnh trung ­¬ng kho¸ IV ra quyÕt ®Þnh209- NQ- NS/ TW thµnh lËp ViÖn nghiªn cøu qu¶n lý kinh tÕ trung ­¬ng. Ngµy 17/ 4/ 1978 Uû ban th­êng vô Quèc héi ®· ban hµnh nghÞ quyÕt 215- NQ/ QHK6 phª chuÈn viÖc thµnh lËp ViÖn nghiªn cøu qu¶n lý kinh tÕ trung ­¬ng. 2. NhiÖm vô, chøc n¨ng cña ViÖn nghiªn cøu qu¶n lý kinh tÕ trung ­¬ng C¨n cø vµo quyÕt ®Þnh cña Uû ban th­êng vô Quèc héi, Héi ®ång ChÝnh phñ ®· ban hµnh nghÞ ®Þnh 111- CP ngµy 18- 5- 1978 quy ®Þnh nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña ViÖn nghiªn cøu qu¶n lý kinh tÕ trung ­¬ng cã chøc n¨ng, nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n chñ yÕu sau: - Nghiªn cøu hÖ thèng qu¶n lý kinh tÕ XHCN trong c¶ n­íc, nh»m vµo nh÷ng vÊn ®Ò chung vµ quan träng nhÊt lµ: tæ chøc l¹i nÒn s¶n xuÊt x· héi, c¶i tiÕn ph­¬ng thøc qu¶n lý kinh tÕ lÊy kÕ ho¹ch lµm chÝnh, kiÖn toµn bé m¸y qu¶n lý kinh tÕ. Dù th¶o c¸c ®Ò ¸n vÒ qu¶n lý kinh tÕ cã néi dung tæng hîp, liªn quan ®Õn nhiÒu ngµnh, nhiÒu lÜnh vùc ®Ó tr×nh Héi ®ång ChÝnh phñ. - Céng t¸c víi c¸c Bé, Tæng côc vµ Uû ban nh©n d©n c¸c tØnh, thµnh phè theo mét ch­¬ng tr×nh ph©n c«ng vµ phèi hîp chung. Ph¸t biÓu ý kiÕn víi Héi ®ång ChÝnh phñ vÒ ®Ò ¸n qu¶n lý kinh tÕ do c¸c Bé, Tæng côc vµ ®Þa ph­¬ng tr×nh ra Héi ®ång ChÝnh phñ. - Tæng kÕt thùc tiÔn qu¶n lý kinh tÕ ë n­íc ta, nghiªn cøu vËn dông c¸c quy luËt ki nh tÕ vµo c«ng cuéc x©y dùng vµ qu¶n lýkinh tÕ trong qu¸ tr×nh tõ s¶n xuÊt nhá lªn s¶n xuÊt lín XHCN, nghiªn cøu kinh nghiÖm tæ chøc vµ qu¶n lý kinh tÕ cña c¸c n­íc XHCN anh em vµ c¸c n­íc kh¸c, x©y dùng khoa häc vÒ qu¶n lý kinh tÕ XHCN ë n­íc ta. - Tæ chøc viÖc båi d­ìng c¸n bé cao cÊp cña Nhµ n­íc vÒ qu¶n lý kinh tÕ, h­íng dÉn c¸c ViÖn, c¸c tr­êng båi d­ìng c¸n bé vÒ qu¶n lý kinh tÕ cña c¸c Bé, c¸c tØnh vµ c¸c thµnh phè. - Thùc hiÖn hîp t¸c trao ®æi kinh nghiÖm vÒ c«ng t¸c nghiªn cøu qu¶n lý kinh tÕ víi c¸c tæ chøc h÷u quan ë n­íc ngoµi, theo ®óng ®­êng lèi, chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i cña §¶ng vµ nh÷ng quy ®Þnh cña Nhµ n­íc. - H­íng dÉn gióp ®ì vÒ néi dung ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu ®èi víi c¸c tæ chøc nghiªn cøu qu¶n lý kinh tÕ cña c¸c Bé, Tæng côc vµ ®Þa ph­¬ng. - Qu¶n lý tæ chøc c¸n bé, biªn chÕ, kinh phÝ vµ tµi s¶n cña ViÖn theo chÝnh s¸ch vµ chÕ ®é chung cña Nhµ n­íc. §Ó thùc hiÖn chøc n¨ng vµ nhiÖm vô trªn, c¬ cÊu tæ chøc cña ViÖn theo nghÞ ®Þnh sè 111- CP gåm cã: + Ban nghiªn cøu tæng hîp + Ban nghiªn cøu qu¶n lý c«ng nghiÖp (gåm c¶ x©y dùng vµ giao th«ng vËn t¶i) +Ban nghiªn cøu qu¶n lý n«ng nghiÖp (gåm c¶ l©m nghiÖp, ng­ nghiÖp, vµ thuû lîi) +Ban nghiªn cøu qu¶n lý l­u th«nh ph©n phèi +Ban qu¶n lý båi d­ìng c¸n bé cao cÊp + V¨n phßng + Héi ®ång khoa häc qu¶n lý lµm chøc n¨ng t­ vÊn vÒ khoa häc qu¶n lý kinh tÕ cho viÖn tr­ëng. Ngµy 27/ 10/ 1992 Thñ t­íng ChÝnh phñ ban hµnh nghÞ ®Þnh sè 07- CP giao cho Uû ban kÕ ho¹ch Nhµ n­íc (nay lµ Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­) qu¶n lý ViÖn nghiªn cøu qu¶n lý kinh tÕ trung ­¬ng. Ngµy 29/ 11/ 1995 c¨n cø vµo nghÞ ®Þnh sè 75-CP ngµy1/ 11/ 1995 cña ChÝnh phñ vÒ chøc n¨ng, nhiÖm vô, quyÒn h¹n vµ tæ chøc bé m¸y cña Bé kÕ ho¹ch vµ §Çu t­, Bé tr­ëng Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ ®· ban hµnh QuyÕt ®Þnh sè 17/ BKH/ TCCB ngµy 29/ 11/1995 quy ®Þnh chøc n¨ng, nhiÖm vô vµ c¬ cÊu tæ chøc cña ViÖn nghiªn cøu qu¶n lý kinh tÕ trung ­¬ng trong Bé kÕ ho¹ch vµ §Çu t­. C¸c chøc n¨ng, nhiÖm vô cña ViÖn hiÖn nay ®­îc quy ®Þnh lµ: - D­íi sù chØ ®¹o cña Bé tr­ëng Bé kÕ ho¹ch vµ §Çu t­, phèi hîp c¸c ®¬n vÞ trong Bé, c¸c ngµnh, c¸c ®Þa ph­¬ng x©y dùng c¸c ®Ò ¸n chÝnh s¸ch kinh tÕ, c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ vµ kÕ ho¹ch ho¸, c¸c dù ¸n luËt, ph¸p lÖnh vµ v¨n b¶n d­íi luËt thuéc lÜnh vùc qu¶n lý kinh tÕ do Nhµ n­íc giao, trªn c¬ së tæng kÕt thùc tiÔn kinh tÕ vµ qu¶n lý kinh tÕ trong n­íc, nghiªn cøu kinh nghiÖm quèc tÕ vÒ qu¶n lý kinh tÕ ë tÇm vÜ m« vµ vi m«. - Tæ chøc nghiªn cøu ®Ò xuÊt vµ thÝ ®iÓm ¸p dông nh÷ng c¬ chÕ chÝnh s¸ch, m« h×nh tæ chøc qu¶n lý kinh tÕ míi, ®¸p øng yªu cÇu cña thùc tÕ kinh tÕ- x· héi. - Nghiªn cøu lý luËn vµ ph­¬ng ph¸p khoa häc qu¶n lý kinh tÕ, tõng b­íc gãp phÇn x©y dùng ch­¬ng tr×nh c¶i c¸ch kinh tÕ vµ ph¸t triÓn khoa häc qu¶n lý kinh tÕ ë ViÖt Nam. - Hîp t¸c víi c¸c tæ chøc vµ c¬ quan trong n­íc vµ ngoµi n­íc trªn lÜnh vùc qu¶n lý kinh tÕ, thùc hiÖn c«ng t¸c t­ vÊn vÒ qu¶n lý kinh tÕ vµ båi d­ìng, ®µo t¹o c¸n bé (kÓ c¶ trªn ®¹i häc khi cã ®iÒu kiÖn) -Tæ chøc qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng cña C©u l¹c bé Gi¸m ®èc Trung ­¬ng vµ thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô kh¸c theo sù ph©n c«ng cña Bé tr­ëng Bé kÕ ho¹ch vµ §Çu t­. C¬ cÊu tæ chøc cña ViÖn nghiªn cøu qu¶n lý kinh tÕ Trung ­¬ng hiÖn nay gåm: Ban nghiªn cøu chÝnh s¸ch c¬ cÊu Ban nghiªn cøu chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« Ban nghiªn cøu qu¶n lý doanh nghiÖp Ban nghiªn cøu chÝnh s¸ch ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n Ban nghiªn cøu khoa häc qu¶n lý Trung t©m t­ vÊn qu¶n lý vµ båi d­ìng c¸n bé Nhãm ph©n tÝch chÝnh s¸ch vµ dù b¸o kinh tÕ Trung t©m th«ng tin- t­ liÖu C©u l¹c bé Gi¸m ®èc trung ­¬ng V¨n phßng ViÖn `S¬ ®å c¬ cÊu tæ chøc cña ViÖn nghiªn cøu qu¶n lý kinh tÕ trung ­¬ng ViÖn Tr­ëng ViÖn Phã Ban nghiªn cøu chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« Ban nghiªn cøu chÝnh s¸ch c¬ cÊu Ban nghiªn cøu qu¶n lý doanh nghiÖp Ban nghiªn cøu chÝnh s¸ch n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n Ban nghiªn cøu khoa häc qu¶n lý Trung t©m t­ vÊn vµ båi d­ìng c¸n bé Nhãm ph©n tÝch chÝnh s¸ch vµ dù b¸o kinh tÕ Trung t©m th«ng tin th­ viÖn C©u l¹c bé gi¸m ®èc trung ­¬ng V¨n phßng viÖn PhÇn II: qu¸ tr×nh ho¹t ®éng vµ c¸c nghiªn cøu khoa häc cña viÖn nghiªn cøu qu¶n lý trung ­¬ng trong thêi gian gÇn ®©y I. Qu¸ tr×nh ho¹t ®éng 1. Mét sè kÕt qu¶ vÒ nghiªn cøu qu¶n lý tham m­u 1.1. VÒ qu¶n lý kinh tÕ chung Cuèi nh÷ng n¨m 70, tr­íc t×nh h×nh kinh tÕ suy tho¸i ngµy cµng ®Ëm nÐt ®· t¸c ®éng xÊu ®Õn ®êi sèng nh©n d©n, ®Õn trËt tù x· héi vµ t­ t­ëng cña ®«ng ®¶o quÇn chóng, ViÖn ®· chñ ®éng kiÕn nghÞ víi Thñ t­íng ChÝnh phñ vµ Tæng bÝ th­ Trung ­¬ng §¶ng trong héi nghÞ trung ­¬ng lÇn thø 6 kho¸ IV( nguyªn chØ bµn vÒ c«ng nghiÖp ®i¹ ph­¬ng vµ hµng tiªu dïng) ®Ó øng phã víi t×nh h×nh cÊp b¸ch ®ã. §­îc thñ t­íng giao nhiÖm vô, ViÖn ®· phèi hîp c¸c c¬ quan cã liªn quan tËp trung nghiªn cøu x©y dùng b¶n b¸o c¸o vÒ t×nh h×nh kinh tÕ x· héi hiÖn t¹i vµ kiÕn nghÞ c¸c chñ tr­¬ng, biÖn ph¸p xö lý. Néi dung cña b¶n b¸o c¸o lµ tËp trung vµo c¸c vÊn ®Ò sau: khuyÕn khÝch ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ hµng tiªu dïng, gi¶i quyÕt nh÷ng yªu cÇu cÊp b¸ch vÒ ®êi sèng. B¸o c¸o ®· ®­îc héi nghÞ lÇn thø 6 Ban chÊp hµnh Trung ­¬ng kho¸ IV chÊp nhËn vµ th«ng qua mét nghÞ quyÕt” VÒ t×nh h×nh vµ nhiÖm vô cÊp b¸ch” víi chñ tr­¬ng cho s¶n xuÊt “bung ra” chÊp nhËn mét sè yÕu tè thÞ tr­êng, ®· ®­îc ®¸nh gi¸ lµ ®iÓm khëi ®Çu cho qu¸ tr×nh §æi míi kinh tÕ vµ qu¶n lý kinh tÕ ë n­íc ta. Tõ nh÷ng quan ®iÓm §æi míi cña nghÞ quyÕt 6, th¸ng 3 n¨m 1980 ViÖn ®· x©y dùng vµ tr×nh Tæng bÝ th­ Lª DuÈn b¶n b¸o c¸o vÒ “c«ng t¸c ph©n phèi l­u th«ng”. ViÖn ®· tÝch cùc ®ãng gãp vµo qu¸ tr×nh chuÈn bÞ ®¹i héi Vcña §¶ng. TiÕp ®ã th¸ng 7 n¨m 1984 Bé chÝnh trÞ ban chÊp hµnh Trung ­¬ng kho¸ V quyÕt ®Þnh häp héi nghÞ Trung ­¬ng 6 bµn vÒ nhiÖm vô cÊp b¸ch trong c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ vµ giao cho ViÖn lµm ®Çu mèi chuÈn bÞ dù th¶o b¸o c¸o. ViÖn ®· tËp trung lùc l­îng x©y dùng b¶n b¸o c¸o tr×nh héi nghÞ Trung ­¬ng 6 kho¸ V. Néi dung cña b¸o c¸o lµ tËp trung vµo c¸c gi¶i ph¸p th¸o gì nh÷ng c¶n trë tr× trÖ, thóc ®Èy s¶n xuÊt, ph¸t triÓn n«ng- l©m- ng­ nghiÖp, s¶n xuÊt hµng tiªu dïng, tËp trung søc ph¸t triÓn c¸c c¬ së n¨ng l­îng vµ giao th«ng vËn t¶i. Tõ cuèi n¨m 1978 ®Õn 1982 ViÖn ®· x©y dùng vµ bæ sung hoµn thiÖn tíi 32 lÇn dù th¶o b¸o c¸o, néi dung quan träng cña c¸c b¸o c¸o nµy tõng b­íc ®­îc ch¾t läc ®Ó ®­a vµo c¸c v¨n b¶n tr×nh lªn Trung ­¬ng §¶ng, Bé ChÝnh trÞ vµ ChÝnh phñ ®Ó ban hµnh c¸c NghÞ quyÕt. 1.2. VÒ qu¶n lý c¸c lÜnh vùc kinh tÕ träng yÕu - VÒ ph©n phèi l­u th«ng: ViÖn ®­îc giao chñ tr× nghiªn cøu x©y dùng ®Ò ¸n c¶i tiÕn c«ng t¸c ph©n phèi l­u th«ng: gi¸ l­¬ng vµ tµi chÝnh, th¸ng 3 n¨m 1980 b¶n dù th¶o ®Ò ¸n ®· ®­îc chuÈn bÞ xong. - Th¸ng 6 n¨m 1980 Bé chÝnh trÞ ®· xem xÐt ®Ò ¸n vµ ban hµnh NghÞ quyÕt 26/ NQ/ TW, NghÞ quyÕt nµy ®· ®¸p øng ®­îc nh÷ng ®ßi hái cÊp b¸ch cña s¶n xuÊt kinh doanh vµ ®êi sèng lao ®éng vµ ®· thu ®­îc kÕt qu¶ tÝch cùc: s¶n xuÊt t¨ng, t¨ng ng©n s¸ch. Tuy nhiªn do nhiÒu nguyªn nh©n nªn NghÞ quyÕt 26 còng kh«ng thµnh c«ng nh­ng nã còng cã t¸c dông ph¸ vì hÖ t­ t­ëng qu¶n lý cò. - S¶n xuÊt c«ng nghiÖp: ViÖn ®­îc ChÝnh phñ giao chñ tr× nghiªn cøu tæng kÕt t×nh h×nh ®Ó x©y dùng ph­¬ng ¸n xö lý. §Ò ¸n ®­îc chÝnh phñ xem xÐt vµ ban hµnh QuyÕt ®Þnh 25 CP, 26 CP víi néi dung c¶i tiÕn, söa ®æi c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸, h¹ch to¸n kinh tÕ vµ ph©n phèi lîi nhuËn còng nh­ tiªu thô s¶n phÈm. §èi víi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cã chØ thÞ sè 100-CP/ TW ngµy 13/ 11/1981 vÒ c¶i tiÕn c«ng t¸c kho¸n. ViÖc chuÈn bÞ ®Ò ¸n nµy do ban n«ng nghiÖp cña ViÖn chñ tr×. ViÖn còng ®· x©y dùng ®Ò ¸n “ §æi míi qu¶n lý kinh tÕ n«ng nghiÖp” tr×nh Bé chÝnh trÞ xem xÐt quyÕt ®Þnh ban hµnh nghÞ quyÕt 10 NQ/ TW, nghÞ quyÕt chÝnh thøc ban hµnh ngµy 5/4/1988. NghÞ quyÕt 10 cña Bé chÝnh trÞ vÒ “ §æi míi vµ qu¶n lý kinh tÕ n«ng nghiÖp” ®­îc ®¸nh gi¸ lµ b­íc ngoÆt quan träng trong c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ n«ng nghiÖp, nã ®· thùc sù kh¬i dËy vµ ph¸t huy ®­îc ®éng lùc cña hé n«ng d©n VÒ tµi chÝnh tiÒn tÖ: ViÖn ®· cã nhiÒu ®Ò ¸n vµ ®· cã ch­¬ng tr×nh chèng l¹m ph¸t 1.3. X©y dùng ph¸p luËt kinh tÕ Tõ n¨m 1990 trë l¹i ®©y, cïng víi viÖc tæ chøc nghiªn cøu, tham m­u cho §¶ng vµ Nhµ n­íc, ViÖn ®­îc giao nhiÖm vô nghiªn cøu tõng b­íc luËt ph¸p ho¸ c¸c chñ tr­¬ng cña §¶ng ®èi víi c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp. ViÖn ®· x©y dùng vµ hoµn thµnh c¸c dù ¸n luËt ®Ó tr×nh Quèc héi xem xÐt th«ng qua: LuËt C«ng ty vµ luËt doanh nghiÖp t­ nh©n(1990), LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp(1993), LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc(1994), LuËt doanh nghiÖp Nhµ n­íc(1995), LuËt hîp t¸c x· (1996) vµ c¸c nghÞ ®Þnh h­íng dÉn thi hµnh c¸c luËt trªn. 2. Thùc hiÖn nhiÖm vô nghiªn cøu khoa häc Lµ mét viÖn nghiªn cøu khoa häc nªn ViÖn lu«n coi träng c«ng t¸c tæ chøc nghiªn cøu khoa häc g¾n liÒn víi tæng kÕt thùc tiÔn. - Nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn qu¶n lý kinh tÕ, c¸c häc thuyÕt kinh tÕ: Mét sè c¸n bé cña ViÖn ®· ®Ó t©m nghiªn cøu c¸c häc thuyÕt kinh tÕ, c¸c tr­êng ph¸i qu¶n lý, c¸c xu h­íng chuyÓn ®æi kinh tÕ ë c¸c n­íc XHCN. ViÖn tæ chøc nhiÒu cuéc héi th¶o, häp b¸o ®Ó trao ®æi kÕt qu¶ nghiªn cøu, thuyÕt tr×nh lý thuyÕt vÒ khoa häc qu¶n lý, mèi quan hÖ gi÷a qu¶n lý kinh tÕ vµ qu¶n lý x· héi. - Nghiªn cøu so¹n th¶o ®Ò ¸n "thùc hiÖn mét sù chuyÓn biÕn s©u s¾c trong tæ chøc vµ qu¶n lý kinh tÕ". Tõ cuèi n¨m 1978 ®Õn n¨m1982 ViÖn ®· so¹n th¶o 32 dù th¶o kh¸c nhau. - X©y dùng ®Ò ¸n ®æi míi qu¶n lý nÒn kinh tÕ quèc d©n trong ®ã cã c¸c chuyªn ®Ò: §æi míi qu¶n lý n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp. §æi míi qu¶n lý c«ng nghiÖp x©y dùng, ®æi míi qu¶n lý vËn t¶i, qu¶n lý tµi chÝnh tiÒn tÖ, qu¶n lý l­u th«ng, ®æi míi båi d­ìng, ®µo t¹o c¸n bé qu¶n lý kinh tÕ, nh÷ng vÊn ®Ò chñ yÕu trong x©y dùng kinh tÕ, kÕ ho¹ch ®Õn n¨m 1990 ®Ó kh¾c phôc l¹m ph¸t. - Trong giai ®o¹n 1988-1990, ViÖn nghiªn cøu qu¶n lý kinh tÕ Trung ­¬ng chñ tr× nghiªn cøu mét ch­¬ng tr×nh nghiªn cøu träng ®iÓm cÊp nhµ n­íc ®ã lµ: "Nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò chñ yÕu trong hÖ thèng qu¶n lý kinh tÕ ë ViÖt Nam" víi m· sè lµ 98A. Ch­¬ng tr×nh 98A gåm 24 ®Ò tµi kh¸c nhau, ViÖn trùc tiÕp lµm chñ nhiÖm ch­¬ng tr×nhvµ thùc hiÖn nghiªn cøu 8 ®Ò tµi thuéc c¸c lÜnh vùc qu¶n lý tiÒn tÖ vµ tÝn dông, s¾p xÕp l¹i s¶n xuÊt vµ ®æi míi qu¶n lý c«ng – n«ng- l©m- ng­ nghiÖp, x©y dùng c¬ b¶n, giao th«ng vËn t¶i, th­¬ng nghiÖp vµ dÞch vô, ®µo t¹o c¸n bé qu¶n lý, vËn dông ®iÒu khiÓn häc trong nghiªn cøu m« h×nh ho¸ c¬ chÕ kinh tÕ. Ngoµi ch­¬ng tr×nh 98A, ViÖn cßn nghiªn cøu nhiÒu ®Ò tµi cÊp Nhµ n­íc nh­: KX 03-22 sö dung m« h×nh kinh tÕ l­îng trong viÖc ph©n tÝch vµ dù b¸o kinh tÕ vÜ m«; KHXH 02- 66: C¬ së khoa häc ®Ó h×nh thµnh hÖ thèng ®ång bé c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« cña Nhµ n­íc; KX 08-03: C¸c chÝnh s¸ch biÖn ph¸p hç trî vµ khuyÕn khÝch ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng th«n… Trong 20 n¨m(1978-1998) ViÖn ®· tæ chøc triÓn khai nghiªn cøu vµ b¶o vÖ thµnh c«ng mét ch­¬ng tr×nh nghiªn cøu träng ®iÓm cÊp nhµ n­íc, 19 ®Ò tµi cÊp Nhµ n­íc, 93 ®Ò tµi cÊp Bé, gÇn 300 ®Ò tµi, ®Ò ¸n cÊp c¬ së. §i liÒn víi c«ng t¸c nghiªn cøu khoa häc ViÖn th­êng xuyªn tæ chøc c¸c bæi sinh ho¹t khoa häc, thùc hiÖn c«ng t¸c gi¶ng d¹y, t­ vÊn. 3. Båi d­ìng, n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý cho c¸n bé trung cao cÊp vµ c¸c nhµ doanh nghiÖp Th¸ng 4 n¨m 1980 Tr­êng qu¶n lý kinh tÕ Trung ­¬ng ®­îc thµnh lËp do viÖn tr­ëng ViÖn qu¶n lý kinh tÕ trung ­¬ng lµm hiÖu tr­ëng nh»m båi d­ìng, n©ng cao tr×nh ®é cho c¸n bé qu¶n lý kinh tÕ cao cÊp vµ trung cÊp.§Õn n¨m1990, tr­êng ®· më ®­îc19 kho¸ häc cho 10500 c¸n bé cao cÊp vµ trung cÊp. Trong ®ã bao gåm 4 kho¸ häc víi 5 líp n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý cho 551 phã chñ tÞch huyÖn phô tr¸ch kinh tÕ tronh toµn quèc, ®ång thêi ®­a 206 c¸n bé cao cÊp vµ trªn 2540 c¸n bé trung cÊp sang Liªn X« häc tËp n©ng cao tr×nh ®é. Sau khi gi¶i thÓ tr­êng qu¶n lý kinh tÕ trung ­¬ng (1990), víi sù hç trî cña ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn Liªn hîp quèc UNDP th«ng qua dù ¸n VIE/ 86/ 045 ViÖn ®· h×nh thµnh 4 trung t©m båi d­ìng ë Hµ Néi, H¶i Phßng, §µ N½ng, Thµnh phè Hå ChÝ Minh, ViÖn cßn qu¶n lý " C©u l¹c bé Gi¸m ®èc trung ­¬ng" gióp cho Gi¸m ®èc cã thÓ tiÕp cËn nguån th«ng tin, n©ng cao tr×nh ®é, trao ®æi kinh nghiÖm qu¶n lý, ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, c¸c c¬ quan chøc n¨ng gÆp gì víi nhau. 4. Hîp t¸c quèc tÕ Trong ®iÒu kiÖn xu thÕ héi nhËp, khu vùc ho¸ vµ toµn cÇu ho¸ vÒ nÒn kinh tÕ ®ang diÔn ra m¹nh mÏ, ®Êt n­íc muèn ph¸t triÓn th× kh«ng thÓ thiÕu sù nghiªn cøu, trao ®æi, hîp t¸c víi c¸c n­íc ®Ó tiÕp thu kinh nghiÖm cña hä. XuÊt ph¸t tõ thùc tiÔn ®ã ViÖn qu¶n lý kinh tÕ trung ­¬ng ®· sím më réng cöa hîp t¸c víi c¸c n­íc c¸c tæ chøc quèc tÕ ngay tõ khi míi thµnh lËp. Trong nh÷ng n¨m 80 ho¹t ®éng hîp t¸c cña ViÖn chñ yÕu lµ c¸c n­íc XHCN nh­ Liªn X«, Céng hoµ d©n chñ §øc, Bungary, TiÖp Kh¾c…Tõ n¨m1986 ViÖn ®· thiÕt lËp quan hÖ hîp t¸c réng r·i cã hiÖu qu¶ víi mét sè n­íc vµ tæ chøc quèc tÕ nh­: Thuþ §iÓn, §øc, Ph¸p, Anh, óc, Canada, Trung Quèc, Singapo… 5. C¬ së vËt chÊt vµ ®éi ngò c¸n bé cña ViÖn Víi sù gióp ®ì cña Nhµ n­íc vµ c¸c ®¬n vÞ trong vµ ngoµi n­íc ViÖn ®· x©y dùng ®­îc khu lµm viÖc khang trang cïng víi c¸c trang thiÕt bÞ lµm viÖc tiªn tiÕn hiÖn ®¹i. Víi mét trung t©m th«ng tin t­ liÖu víi trªn 10.000 cuèn s¸ch, 90 lo¹i b¸o t¹p chÝ trong vµ ngoµi n­íc. HÖ thèng m¸y tÝnh cña ViÖn ®· hoµ m¹ng Internet ®Ó cËp nhËt tin tøc trªn thÕ giíi phôc vô cho c«ng t¸c nghiªn cøu khoa häc. VÒ ®éi ngò c¸n bé: Lóc míi thµnh lËp chØ cã 22 ng­êi. HiÖn nay ViÖn cã trªn 60 c¸n bé do TiÕn sÜ Lª §¨ng Doanh lµm viÖn tr­ëng vµ hai phã viÖn tr­ëng lµ TtÇn Xu©n LÞch vµ Lª Xu©n B¸. II. C¸c nghiªn cøu khoa häc cña ViÖn trong thêi gian gÇn ®©y 1. Ch­¬ng tr×nh nghiªn cøu khoa häc cÊp Nhµ n­íc §Ò tµi "Nghiªn cøu ng÷ng vÊn ®Ò chñ yÕu trong hÖ thèng qu¶n lý kinh tÕ ViÖt Nam"- m· sè 98A, c¬ quan chñ tr×: ViÖn nghiªn cøu qu¶n lý kinh tÕ trung ­¬ng, hoµn thµnh n¨m 1991. Ch­¬ng tr×nh 98A gåm 24 ®Ò tµi kh¸c nhau, trong ®ã ViÖn thùc hiÖn nghiªn cøu 8 ®Ò tµi thuéc lÜnh vùc qu¶n lý, tiÒn tÖ vµ øng dông, s¾p xÕp l¹i s¶n xuÊt vµ ®æi míi qu¶n lý c«ng- n«ng-l©m- ng­ nghiÖp, x©y dùng c¬ b¶n giao th«ng vËn t¶i, th­¬ng nghiÖp vµ dÞch vô. 2. Dù ¸n x©y dùng thö nghiÖm khung khæ h¹ch to¸n tæng thÓ nÒn kinh tÕ ViÖt Nam vµ m« h×nh kinh tÕ vÜ m« d¹ng cÊu tróc. Dù ¸n nµy do viÖn nghiªn cøu qu¶n lý kinh tÕ trung ­¬ng phèi hîp víi ViÖn nghiªn cøu kinh tÕ §øc (DIW) thùc hiÖn. Môc ®Ých cña dù ¸n nh»m phôc vô cho viÖc ph©n tÝch tæng thÓ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ còng nh­ dù b¸o vµ ph©n tÝch chÝnh s¸ch kinh tÕ(1999). 3. Trong n¨m 2000 ViÖn nghiªn cøu so¹n th¶o c¸c ®Ò ¸n tr×nh ChÝnh phñ, Bé: - §Ò ¸n "C¬ chÕ thÞ tr­êng vµ sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc" phôc vô v¨n kiÖn §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø IX. - §Ò ¸n " §æi míi c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ", phôc vô v¨n kiÖn §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø IX. - Tham gia so¹n th¶o " C¬ chÕ, chÝnh s¸ch vµ c¸c gi¶i ph¸p kÕ ho¹ch n¨m 2001 vµ kÕ ho¹ch 5 n¨m 2001-2005". - Tham gia ý kiÕn vµo c¸c v¨n b¶n do Bé, ngµnh vµ ®Þa ph­¬ng so¹n th¶o nh­: Dù th¶o b¸o c¸o ChÝnh trÞ, LuËt khoa häc c«ng nghÖ… 4. C¸c ®Ò tµi nghiªn cøu khoa häc cÊp Nhµ n­íc n¨m 2000 - §Ò tµi: C¬ së khoa häc h×nh thµnh ®ång bé hÖ thèng chÝnh s¸ch kinh tÕ VÜ m« cña Nhµ n­íc thóc ®Èy C«ng nghiÖp ho¸, HiÖn ®¹i ho¸ ( KHXH 02-06) . Chñ nhiÖm ®Ò tµi TiÕn sÜ Lª §¨ng Doanh - §Ò tµi: C¬ së khoa häc vµ thùc tiÔn cña viÖc ®æi míi c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸ kinh tÕ vÜ m« ë ViÖt Nam trong ®iÒu kiÖn ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. Chñ nhiÖm ®Ò tµi: TiÕn sÜ §Æng §øc §¹m. - §Ò tµi: VÒ lý luËn, chÝnh s¸ch vµ gi¶i ph¸p ®æi míi, ph¸t triÓn kinh tÕ hîp t¸c ( KHXH 03- 03). Chñ nhiÖm ®Ò tµi: PGS- TS NguyÔn V¨n BÝch. - §Ò tµi: C¬ së khoa häc cho viÖc ®Þnh h­íng chÝnh s¸ch vµ c¸c gi¶i ph¸p n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ. Chñ nhiÖm ®Ò tµi: TS Lª Xu©n B¸ 5. C¸c ®Ò tµi ngiªn cøu khoa häc cÊp Bé trong n¨m 2000 - C¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch mèi liªn kÕt kinh tÕ gi÷a c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá víi c¸c doanh nghiÖp lín ë ViÖt Nam trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Chñ nhiÖm ®Ò tµi: TS TrÇn Kim Hµo. - C¸c gi¶i ph¸p hoµn thiÖn khung ph¸p lý vµ m«i tr­êng kinh doanh ph¸t triÓn kinh tÕ t­ nh©n ë ViÖt Nam. Chñ nhiÖm ®Ò tµi: TS NguyÔn §×nh Tµi - C¬ së khoa häc cña viÖc ®iÒu chØnh c¬ cÊu s¶n xuÊt n«ng nghiÖp trong qu¸ tr×nh héi nhËp khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN. Chñ nhiÖm ®Ò tµi: KS.L­u §øc Kh¶i. - Mét sè vÊn ®Ò vÒ m«i tr­êng kinh doanh ë ViÖt Nam vµ gi¶i ph¸p. Chñ nhiÖm ®Ò tµi: ThS NguyÔn §×nh Cung - N¨ng suÊt tæng hîp c¸c yÕu tè (TFP) vµ t¸c ®éng cña nã ®Õn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ cña ViÖt Nam giai ®o¹n 1990-1998. Chñ nhiÖm ®Ò tµi: ThS: TrÇn Kim Chung. - Quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ B¾c Nam, Nam-Nam: nh÷ng kinh nghiÖm vµ bµi häc cho ViÖt Nam. Chñ nhiÖm ®Ò tµi: TS: NguyÔn Minh Tó. - TiÕp tôc hoµn thiÖn m« h×nh kinh tÕ l­îng vÜ m« phôc vô c«ng t¸c ph©n tÝch chÝnh s¸ch vµ dù b¸o kinh tÕ vÜ m« cho ViÖt Nam. Chñ nhiÖm ®Ò tµi: ThS: §inh HiÒn Minh. 6. C¸c ®Ò tµi nghiªn cøu khoa häc cÊp ViÖn( n¨m2000) - C¬ së khoa häc vµ thùc tiÔn ®Ó lùa chän h×nh thøc ph¸p lý cho ho¹t ®éng kinh doanh. Chñ nhiÖm ®Ò tµi: CN: Phan §øc HiÕu. - Doanh nghiÖp võa vµ nhá ViÖt Nam, chÝnh s¸ch vµ ®Þnh h­íng ph¸t triÓn. Chñ nhiÖm ®Ò tµi: CN: TrÞnh §øc ChiÒu. - Kinh nghiÖm vÒ chiÕn l­îc ph¸t triÓn h­íng tíi nÒn kinh tÕ tri thøc cña mét sè n­íc vµ c¸c gîi ý ®èi víi ViÖt Nam. Chñ nhiÖm ®Ò tµi: CN: §inh Träng Th¾ng. - Mét sè gi¶i ph¸p thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ trang tr¹i v¶i huyÖn Lôc Ng¹n – B¾c Giang.Chñ nhiÖm ®Ò tµi: CN: Lª ThÞ Xu©n Quúnh. - Nh÷ng v­íng m¾c trong qu¸ tr×nh triÓn khai thuÕ Gi¸ trÞ gia t¨ng ë ViÖt Nam. Chñ nhiÖm ®Ò tµi: CN: NguyÔn Minh Th¶o. 7. C¸c dù ¸n nghiªn cøu phèi hîp vµ ®­îc tµi trî cña c¸c tæ chøc quèc tÕ n¨m 2000 - Dù ¸n CIEM- GTZ: " Hç trî c¶i c¸ch kinh tÕ ViÖt Nam" - Dù ¸n VIE97- 106 " Hoµn thiÖn m«i tr­êng kinh doanh" - Dù ¸n CIEM- SIDA " N©ng cao n¨ng lùc nghiªn cøu cña ViÖn nghiªn cøu qu¶n lý kinh tÕ trung ­¬ng" - Dù ¸n nghiªn cøu vÒ " C¶i c¸ch doanh nghiÖp Nhµ n­íc; qu¶n lý vÊn ®Ò ph¸p lý ®èi víi doanh nghiÖp Nhµ n­íc vµ tæng C«ng ty" cïng phèi hîp víi JCIA NhËt B¶n thùc hiÖn. - Dù ¸n nghiªn cøu vÒ " C¬ chÕ tµi chÝnh ®èi víi c¸c viÖn nghiªn cøu triÓn khai vµ nghiªn cøu chÝnh s¸ch do Ng©n s¸ch Nhµ n­íc tµi trî cïng phèi hîp víi GTZ, Céng hßa liªn bang §øc thùc hiÖn. - Dù ¸n " Exchange Rate in Viet Nam: Arrangement, Information Content and Policy Options" cïng phèi hîp víi m¹ng l­íi ph¸t triÓn §«ng Nam ¸ ( EADN) thùc hiÖn. - Dù ¸n hoµn thiÖn m« h×nh kinh tÕ l­îng vÜ m« d¹ng cÊu tróc cña ViÖt Nam" cïng phèi hîp víi ViÖn DIW vµ GTZ( Céng hoµ liªn bang §øc) thùc hiÖn. - Dù ¸n hoµn thiÖn khung thÓ chÕ ph¸p lý vÒ thÞ tr­êng lao ®éng ë viÖt Nam" cïng phèi hîp víi SIDA( Thôy §iÓn) thùc hiÖn. - Dù ¸n nghiªn cøu vÒ "Labor Market in Viet Nam" : Growth, Poverty Reduction and Adjustment to Crisis" cïng phèi hîp víi Viªn nghiªn cøu ph¸t triÓn Campuchia( CDRI) thùc hiÖn. - Dù ¸n " Vai trß cña kinh tÕ t­ nh©n trong th­¬ng m¹i" cïng phèi hîp víi IDRC, Canada thùc hiÖn PhÇn III : nh÷ng néi dung cã thÓ nghiªn cøu vµ gi¶i quyÕt liªn quan ®Õn ngµnh häc 1.T¸c ®éng trùc tiÕp tõ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (FDI) ®Õn t¨ng tr­ëng kinh tÕ (GDP) ViÖt Nam giai ®o¹n 1988-2001. 2. Quan hÖ t¨ng tr­ëng vµ l¹m ph¸t trong qu¸ tr×nh ®æi míi kinh tÕ cña ViÖt Nam. 3. ¶nh h­ëng cña tû gi¸ hèi ®o¸i ®Õn ho¹t ®éng th­¬ng m¹i ViÖt Nam. 4. XÐt ¶nh h­ëng cña thuÕ th­¬ng m¹i trong qu¸ tr×nh ViÖt Nam gia nhËp AFTA (1996-2006).