Hàng hoá Việt Nam thâm nhập được vào thị trường Nhật Bản

LêI NãI §ÇU Trong xu thÕ toµn cÇu ho¸, kinh tÕ thÕ giíi b­íc vµo thÕ kØ 21, chñ ®éng tham gia héi nhËp cã kÕt qu¶ vµ nhanh chãng n©ng cao søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ lµ vÊn ®Ò ®ang ®­îc §¶ng vµ Nhµ n­íc hÕt søc quan t©m ; trong dù th¶o b¸o c¸o chÝnh trÞ §¹i Héi IX cña §¶ng ®· chØ râ : “ chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ khu vùc theo tinh thÇn ph¸t huy tèi ®a néi lùc, n©ng cao hiÖu qu¶ hîp t¸c quèc tÕ vµ n©ng cao râ rÖt ch©t l­îng søc c¹nh tranh vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ ”. Víi ®Þnh h­íng mµ §¶ng ®· ®Ò ra, ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ cña héi nhËp vµ “ chÊt l­îng søc c¹nh tranh” ViÖt Nam cÇn thùc hiÖn nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu nh»m ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, ®Æc biÖt thùc hiÖn nh÷ng gi¶i ph¸p më réng thÞ tr­êng ngoµi n­íc nh»m t¨ng c­êng xuÊt khÈu, gãp phÇn thùc hiÖn nhiÖm vô ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¶ n­íc . Víi môc tiªu quan träng trªn vµ ®Ó nghiªn cøu râ vÒ thÞ tr­êng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam, em ®· chän ®Ò tµi : “ThÞ tr­êng xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam – Nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra vµ gi¶i ph¸p ph¸t triÓn”. Do ®iÒu kiÖn thêi gian vµ tr×nh ®é cßn h¹n chÕ còng nh­ nh÷ng kinh nghiÖm thùc tÕ cßn Ýt nªn bµi viÕt cña em kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu xãt nhÊt ®Þnh . Qua ®©y em rÊt mong nhËn ®­îc sù gãp ý, chØ b¶o cña thÇy c« gi¸o ®Ó bµi viÕt cña em ®­îc hoµn thiÖn h¬n . Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n ! néi dung i . kh¸i qu¸t chung vÒ thÞ tr­êng xuÊt khÈu hµng ho¸ cña viÖt nam – nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra : 1.Tæng quan vÒ xuÊt khÈu hµng ho¸ . 1.1Kh¸i niÖm : XuÊt khÈu hµng ho¸ lµ nh÷ng viÖc mua b¸n trao ®æi hµng ho¸, dÞch vô cña mét n­íc nµy víi mét n­íc kh¸c vµ dïng ngoai tÖ lµm ph­¬ng tiÖn trao ®æi . Ho¹t ®éng xuÊt khÈu diÔn ra trong nÒn kinh tÕ cã th­¬ng m¹i quèc tÕ më réng bao gåm c¶ viÖc b¸n s¶n phÈm hµng ho¸ ra n­íc ngoµi vµ nhËp s¶n phÈm tõ n­íc kh¸c . Kinh doanh xuÊt khÈu hµng ho¸ lµ ho¹t ®éng kinh doanh bu«n b¸n thuéc ph¹m vi quèc tÕ vµ lµ ho¹t ®éng kinh tÕ th­¬ng m¹i rÊt phøc t¹p . Do ®ã nã kh«ng chØ lµ mét hµnh vi b¸n riªng lÎ mµ lµ c¶ mét qu¸ tr×nh kinh doanh phøc t¹p bao gåm nhiÒu kh©u kh¸c nhau . 1.2Vai trß cña xuÊt khÈu trong nÒn kinh tÕ quèc d©n : Trong thêi ®¹i ngµy nay, thêi ®¹i cïng tån t¹i hoµ b×nh, cïng v­¬n tíi Êm no h¹nh phóc vµ còng lµ thêi ®¹i cña sù v­¬n tíi më cöa vµ më réng giao l­u kinh tÕ . Do ®ã xu h­íng ph¸t triÓn cña nhiÒu n­íc trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y lµ thay ®æi chiÕn l­îc kinh tÕ tõ “®ãng c­¶” sang “më cöa” vµ tõ “thay thÕ nhËp khÈu” sang “h­íng vµo xuÊt khÈu” . Cã thÓ nãi ®©y lµ con ®­êng ®óng ®¾n cho sù ph¸t triÓn v­ît bËc gióp cho nÒn kinh tÕ cña mçi quèc gia ngµy cµng ph¸t triÓn. Trªn thùc tÕ ta thÊy bÊt cø mét ngµnh s¶n xuÊt hay kinh doanh nµo muèn thu hót ®­îc kÕt qu¶ cao ®Òu ph¶i biÕt khai th¸c vµ ph¸t huy triÖt ®Ó nh÷ng lîi thÕ s½n cã ë bªn trong còng nh­ bªn ngoµi mét c¸ch ®óng ®¾n vµ hîp lý . §èi víi ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam cÇn ph¶i tËn dông c¸c nguån tiÒm n¨ng ®Ó mang l¹i hiÖu qu¶ ngµy cµng cao . NhËn thøc râ ®­îc nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi vµ khã kh¨n cña n­íc nhµ, §¶ng vµ nhµ n­íc ta ®· ®Ò ra ph­¬ng h­íng chiÕn l­îc ph¸t huy lîi thÕ t­¬ng ®èi, kh«ng ngõng n©ng cao søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ . §¸p øng tèt nhu cÇu cña s¶n xuÊt vµ ®êi sèng,h­íng m¹nh vµo xuÊt khÈu, thay thÕ nhËp khÈu nh÷ng mÆt hµng trong n­íc s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ . Më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi víi c¸c n­íc, c¸c tæ chøc quèc tÕ, c¸c c«ng ty vµ c¸c t­ nh©n n­íc ngoµi, trªn nguyªn t¾c gi÷ v÷ng ®éc lËp chñ quyÒn b×nh ®¼ng vµ cïng cã lîi, phï hîp víi c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lÝ cña nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa . VËy ®Èy m¹nh xuÊt khÈu cã vai trß quan träng trong ®æi míi c¬ cÊu kinh tÕ, thùc hiÖn thµnh c«ng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc .Vai trß cña xuÊt khÈu ®­îc thÓ hiÖn ë c¸c mÆt sau : 1.2.1 XuÊt khÈu t¹o nguån vèn chñ yÕu cho nhËp khÈu phôc vô c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ . ë n­íc ta, ®Ó thùc hiÖn thµnh c«ng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc trong thêi gian ng¾n, ®ßi hái chóng ta ph¶i cã nguån vèn lín ®Ó nhËp khÈu m¸y,mãc thiÕt bÞ kÜ thuËt vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn . Nguån vèn ®Ó nhËp khÈu cã thÓ d­îc h×nh thµnh tõ c¸c nguån sau :®Çu t­ n­íc ngoµi, vay nî hoÆc viÖn trî, ngo¹i tÖ thu ®­îc tõ c¸c nguån kh¸c . Trong c¸c nguån trªn th× c¸c nguån nh­ vay nî ®Çu t­ n­íc ngoµi tuy quan träng nh­ng còng ph¶i tr¶ sau nµy . Vµ viÖc sö dông chóng mét c¸ch th¸i qu¸ sÏ g©y hËu qu¶ cho viÖc tr¶ nî vÒ sau . V× vËy, nguån tõ xuÊt khÈu lµ nguån thu ngo¹i tÖ quan träng phôc vô cho qu¸ tr×nh nhËp khÈu, c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ . 1.2.2 XuÊt khÈu ®ãng gãp vµo viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vµ thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn . C¬ cÊu s¶n xuÊt vµ tiªu dïng trªn thÕ giíi ®· vµ ®ang thay ®æi m¹nh mÏ .§ã lµ thµnh qu¶ cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kÜ thuËt . Sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ phï hîp víi xu h­íng ph¸t triÓn cña kinh tÕ thÕ giíi lµ tÊt yÕu ®èi víi n­íc ta . Cã hai c¸ch nh×n nhËn vÒ t¸c ®éng cña xuÊt khÈu ®èi víi s¶n xuÊt vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ . Mét lµ, xuÊt khÈu chØ lµ viÖc tiªu thô nh÷ng s¶n phÈm thõa do s¶n xuÊt v­ît qu¸ nhu cÇu néi ®Þa . Trong tr­êng hîp nÒn kinh tÕ cßn l¹c hËu vµ chËm ph¸t triÓn nh­ n­íc ta, s¶n xuÊt vÒ c¬ b¶n lµ ch­a ®ñ cho nhu cÇu tiªu dïng nÕu chØ thô ®éng chê sù “thõa ra” cña s¶n xuÊt th× xuÊt khÈu sÏ vÉn cø nhá bÐ vµ t¨ng tr­ëng chËm ch¹p Hai lµ, coi thÞ tr­êng ®Æc biÖt lµ thÞ tr­êng thÕ giíi, lµ h­íng quan träng ®Ó tæ chøc s¶n xuÊt . Quan ®iÓm thø hai chÝnh lµ xuÊt ph¸t tõ thÞ tr­êng thÕ giíi ®Ó tæ chøc s¶n xuÊt,tõ ®ã t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ngµnh cã c¬ héi ph¸t triÓn thuËn lîi, t¹o kh¶ n¨ng më réng thÞ tr­êng tiªu thô . 1.2.3XuÊt khÈu cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn viÖc gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm vµ c¶i thiÖn ®êi sèng cña ng­êi d©n . - Tr­íc hÕt s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu lµ n¬i tiªu thô thu hót hµng triÖu lao ®éng vµo lµm viÖc víi thu nhËp kh«ng nhá . H¬n n÷a, xuÊt khÈu cßn t¹o ra nguån vèn ®Ó nhËp khÈu c¸c vËt phÈm tiªu dïng thiÕt yÕu phôc vô ®êi sèng vµ ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao cña ng­êi d©n hiÖn nay . 1.2.4 XuÊt khÈu lµ c¬ së ®Ó më réng vµ thóc ®Èy c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i cña ®Êt n­íc . Chóng ta thÊy râ xuÊt khÈu vµ c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i cã t¸c ®éng qua l¹i phô thuéc lÉn nhau . XuÊt khÈu lµ ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i, khi xuÊt khÈu ph¸t triÓn nã còng thóc ®Èy c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i kh¸c ph¸t triÓn theo nh­ quan hÖ vÒ chÝnh trÞ vµ ngo¹i giao .... 1.3 C¸c h×nh thøc xuÊt khÈu : 1.3.1 XuÊt khÈu trùc tiÕp : Lµ viÖc xuÊt khÈu hµng ho¸ vµ dÞch vô do chÝnh doanh nghiÖp ®ã s¶n xuÊt ra hoÆc mua tõ c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt trong n­íc tíi kh¸ch hµng th«ng qua c¸c tæ chøc cña m×nh . XuÊt khÈu trùc tiÕp cã thÓ lµm t¨ng rñi ro trong kinh doanh song l¹i cã ­u ®iÓm lµ gi¶m bít chi phÝ trung gian vµ tõ ®ã t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp . §ång thêi ph­¬ng thøc nµy còng khiÕn doanh nghiÖp cã sù liªn hÖ trùc tiÕp víi thÞ tr­êng vµ kh¸ch hµng n­íc ngoµi, g¾n doanh nghiÖp víi nhu cÇu cña thÞ tr­êng ®Ó cã thÓ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu hµng ho¸ theo ®óng yªu cÇu cña kh¸ch hµng . 1.3.2 XuÊt khÈu uû th¸c : Lµ h×nh thøc kinh doanh trong ®ã ®¬n vÞ ngo¹i th­¬ng ®ãng vai trß lµ ng­êi trung gian thay cho ®¬n vÞ s¶n xuÊt tiÕn hµnh kÝ kÕt hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th­¬ng, tiÕn hµnh c¸c thñ tôc cÇn thiÕt ®Ó xuÊt khÈu hµng ho¸ cña nhµ s¶n xuÊt vµ qua ®ã thu mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh ( th­êng lµ tØ lÖ % cña l« hµng xuÊt khÈu ). ¦u ®iÓm cña ph­¬ng thøc nµy lµ møc ®é rñi ro thÊp, kh«ng cµn bá vèn vµo kinh doanh mµ cã thÓ thu vÒ mét kho¶n lîi nhuËn ®¸ng kÓ . Ngoµi ra trong viÖc tranh chÊp vµ khiÕu n¹i thuéc vÒ ng­êi s¶n xuÊt . 1.3.3 T¸i xuÊt khÈu : Lµ xuÊt khÈu nh÷ng hµng ho¸ mµ tr­íc ®©y ®· nhËp khÈu vµ xuÊt khÈu víi môc ®Ých thu vÒ mét kho¶n ngo¹i tÖ lín h¬n vèn bá ra ban ®Çu .Giao dÞch nµy lu«n lu«n thu hót ba n­íc :n­íc xuÊt khÈu, n­íc t¸i xuÊt vµ n­íc nhËp khÈu .Do ®ã giao dÞch t¸i xuÊt cßn ®­îc gäi lµ giao dÞch ba bªn hay giao dÞch tam gi¸c . 2.Thùc tr¹ng – vÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam : 2.1 Thùc tr¹ng : VÒ tèc ®é t¨ng tr­ëng : Nh×n chung trong thêi k× ®æi míi, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam t¨ng nhanh . N¨m 1988, mét n¨m sau khi thùc hiÖn c¬ chÕ chuyÓn sang kinh tÕ thÞ tr­êng, khèi l­îng xuÊt khÈu t¨ng 80% so víi n¨m 1987. B¾t ®Çu tõ ®ã, ViÖt Nam duy tr× møc t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu b×nh qu©n h¬n 20% mét n¨m . Ho¹t ®éng nhËp khÈu trong trong 10 n¨m qua (1989-1999) còng ®i theo mét xu h­íng t­¬ng tù : gia t¨ng ®Òu ®Æn nh­ng tèc ®é chËm h¬n t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu . Tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu thêi k× 1994-1998 ®¹t 39,14 tØ USD, t¨ng 2,31 lÇn so víi thêi k× 1986-1990, trong ®ã xuÊt khÈu lµ 17,01 tØ USD, nhËp khÈu lµ 22,13 tØ USD. XuÊt khÈu ®· t¨ng víi tèc ®é b×nh qu©n 26% mét n¨m, gÊp h¬n 3 lÇn møc t¨ng b×nh qu©n cña GDP vµ lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng gãp phÇn duy tr× tèc ®é t¨ng tr­ëng cao cña GDP . Tuy nhiªn møc t¨ng nµy ch­a ®ñ ®Ó bï ®¾p møc t¨ng nhËp khÈu b×nh qu©n 34 % / n¨m . N¨m 1999, tæng kim ng¹ch XNK ®¹t 18,399 tû USD, b»ng 46,4% tæng kim ng¹ch cña c¶ thêi k× 1994-1998. XuÊt khÈu ®¶ ®¹t 7,255 tû t¨ng 33,2% so víi n¨m 1998 vµ chiÕm xÊp xØ 30% GDP nh­ng tèc ®é t¨ng tr­ëng vÉn thÊp h¬n møc ®é t¨ng nhËp khÈu (36,6%). Kim ng¹ch xuÊt khÈu tÝnh theo ®Çu ng­êi ®· ®¹t møc trªn d­íi 95 USD vµo n¨m 1999, gÊp h¬n 3 lÇn so víi n¨m 1997(30 USD)vµ gÇn 9 lÇn so víi n¨m 1986 ( 11USD ). Tuy nhiªn, con sè nµy cßn kh¸ khiªm tèn so víi møc 170 USD ®­îc thÕ giíi thõa nhËn lµ møc cña mét n­íc cã nÒn ngo¹i th­¬ng t­¬ng ®èi ph¸t triÓn . VÒ c¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu : Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y,c¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu ®· cã nh÷ng b­íc thay ®æi tÝch cùc . Nhãm hµng xuÊt khÈu nguyªn liÖu th« ®· gi¶m tõ 91% trong tæng sè kim ng¹ch xuÊt khÈu vµo n¨m 1994 xuèng cßn 72% vµo n¨m 1998. Râ nÐt nhÊt lµ nhãm hµng chñ lùc nh­ : dÇu th«, than, cao su,thuû s¶n,g¹o, cµ phª, h¹t ®iÒu,chÌ ®¹t tèc ®é t¨ng b×nh qu©n 18%/n¨m, c¸c mÆt hµng kh¸c cã møc chÕ biÕn cao ®¹t møc t¨ng b×nh qu©n 41%/n¨m, nhê ®ã t¹o ra møc t¨ng tr­ëng b×nh qu©n c¸c mÆt hµng lµ :26%.T¨ng tréi h¬n c¶ trong c¸c mÆt hµng chÕ biÕn lµ c¸c mÆt hµng giÇy dÐp vµ may mÆc t¨ng tíi 100%/n¨m vµ 50%/trong n¨m 1998.Tû träng c¸c mÆt hµng chÕ biÕn s©u (trong ®ã cã hµng chÕ t¹o) n¨m 1994 chØ chiÕm 8,5%n¨m 1997 ®· lªn ®Õn 25%, n¨m 1999 ®· t¨ng lªn thµnh 30%. N¨m 2001, c¬ cÊu xuÊt khÈu t¨ng tuy chËm nh­ng vÉn tiÕp tôc chuyÓn dÞch theo h­íng t¨ng dÇn tû träng hµng ®· qua chÕ biÕn, nhÊt lµ chÕ biÕn s©u . Tû träng cña 4 nhãm hµng dÖt may, giµy dÐp, s¶n phÈm gç tinh chÕ vµ ®iÖn tö trong kim ng¹ch xuÊt khÈu ®· t¨ng tõ 27,8% lªn 31,5%, mÆc dï c¸c nhãm nµy ®Òu gÆp khã kh¨n gay g¾t trong n¨m 2001 . Nhãm nguyªn liÖu th« vµ mÆt hµng s¬ chÕ chñ lùc (dÇu th«, g¹o, h¶i s¶n, cµ phª, cao su, ®iÒu nh©n )chØ cßn chiÕm 45% kim ng¹ch xuÊt khÈu (n¨m 2000 chiÕm 50%). NÕu ph©n theo ngµnh kinh tÕ th× nhãm n«ng, thuû s¶n chØ cßn chiÕm 37% kim ng¹ch xuÊt khÈu, nhãm s¶n phÈm c«ng nghiÖp ( kÓ c¶ cña c«ng nghiÖp khai kho¸ng )®· chiÕm tíi 63%. §©y lµ mét b­íc chuyÓn tÝch cùc trong c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam .  2.2 VÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi hµng ho¸ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam : 2.2.1 ChÊt l­îng cña hµng ho¸ xuÊt khÈu : Ngµy nay trªn thÕ giíi, mét s¶n phÈm chØ cã thÓ chiÕm lÜnh ®­îc thÞ tr­êng khi héi ®ñ c¸c yÕu tè c¬ b¶n, bao gåm sù c«ng nhËn cña ng­êi tiªu dïng, sù tù chøng nhËn cña nhµ s¶n xuÊt vµ møc ®é tiªu thô ®¹t ®­îc, mµ mét yÕu tè v« cïng quan träng quyÕt ®Þnh sù c«ng nhËn ®ã chÝnh lµ chÊt l­îng s¶n phÈm .VËy liÖu hµng ho¸ cña ViÖt Nam cã th©m nhËp ®­îc vµo thÞ tr­êng n­íc ngoµi hay kh«ng ? HiÖn nay nh×n chung c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cßn m¾c ph¶i nh÷ng h¹n chÕ nh­ thiÕu th«ng tin, t­ t­ëng thô ®éng, tõ ®ã dÉn ®Õn chÊt l­îng hµng ho¸ kh«ng ®ång ®Òu, chÝnh v× vËy khèi l­îng thµnh phÈm hoµn chØnh cña ViÖt Nam xuÊt khÈu ra n­íc ngoµi ch­a cao, chñ yÕu vÉn lµ xuÊt khÈu nguyªn liÖu th«( chiÕm70% kim ng¹ch xuÊt khÈu). 2.2.2Kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi : Trong xu thÕ héi nhËp, ngµy cµng cã nhiÒu quèc gia còng lùa chän m« h×nh h­íng vµo xuÊt khÈu, do ®ã cuéc c¹nh tranh giµnh giËt thÞ tr­êng gi÷a c¸c quèc gia t­¬ng ®ång vÒ tr×nh ®é, c¬ cÊu s¶n xuÊt sÏ quyÕt liÖt h¬n . NÕu søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ kh«ng cao th× c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam sÏ gÆp khã kh¨n khi thÞ tr­êng dÇn bÞ thu hÑp . Vµ métt khi tiÕn tr×nh héi nhËp cña ViÖt Nam ®i vµo thùc tÕ, ViÖt Nam xuÊt khÈu nhiÒu hµng ho¸ h¬n, vµo nhiÒu thÞ tr­êng h¬n vµ hµng ho¸ cña ViÖt Nam cã søc c¹nh tranh cao h¬n ®e do¹ sù tån t¹i cña hµng ho¸ c¸c n­íc th× hÖ qu¶ tÊt yÕu cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i ®­¬ng ®µu vµ chèng ®ì rÊt khã kh¨n ®èi víi nhiÒu rµo c¶n th­¬ng m¹i cña c¸c n­íc, vÝ dô nh­ viÖc Hoa Kú ¸p dông hoÆc ®e do¹ ¸p dông thóe b¸n ph¸ gi¸ víi c¸ tra, c¸ basa vµ t«m ; EU¸p dông víi bËt löa ga vµ ocid kÏm, vµ Canada ¸p dông víi giµy cã ®Õ chèng thÊm .v.v.. II .LµM THÕ NµO §Ó HµNG HO¸ VIÖT NAM TH¢M NHËP §¦îC VµO THÞ TR¦êNG NHËT B¶N ? 1.nh÷ng vÊn ®Ò chung cÇn chó ý khi xuÊt khÈu hµng ho¸ vµo NhËt B¶n: 1.1Nghiªn cøu thÞ tr­êng : “ NhËp gia tuú tôc”lµ mét nguyªn t¾c kh«ng thÓ thiÕu khi tiÕp cËn bÊt cø mét thÞ tr­êng nµo . ThÞ tr­êng NhËt B¶n rÊt ®a d¹ng vµ n¨ng ®éng, v× vËy c¸c doanh nghiÖp khi th©m nhËp vµo thÞ tr­êng NhËt nªn cã sù nghiªn cøu, xem xÐt phong tôc,tËp qu¸n , v¨n ho¸ tiªu dïng, së thÝch niÒm tin vµ møc ®é chi tr¶ ®Ó ®­a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh nh¹y c¶m vÒ hµng ho¸ xuÊt khÈu hay dÞch vô cã thÓ phï hîp nhanh chãng ®­îc víi xu h­íng cñ ng­êi tiªu dïng . 1.2N¾m ch¾c th«ng tin thÞ tr­êng : N¾m b¾t th«ng tin mét c¸ch th­êng xuyªn, tranh thñ nguån th«ng tin tõ c¸c tæ chøc xóc tiÕn th­¬ng m¹i, ®Æc biÖt lµ Phßng Th­¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt Nam (VCCI), tæ chøc xóc tiÕn th­¬ng m¹i NhËt B¶n ( JETRO) . 1.3T¨ng c­êng giíi thiÖu, qu¶ng b¸ s¶n phÈm t¹i c¸c héi chî, triÓn l·m, qua m¹ng Internet vµ c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin kh¸c : Tõ sù kh¸c biÖt vÒ m«i tr­êng v¨n ho¸ vµ c«ng nghiÖp nªn cã mét sè mÆt hµng cã thÓ ch­a xuÊt hiÖn t¹i thÞ tr­êng NhËt B¶n . V× thÕ viÖc cung cÊp th«ng tin vÒ c«ng dông cña s¶n phÈm, c¸ch sö dông, ®Æc tr­ng, chÊt l­îng cña s¶n phÈm trë nªn rÊt quan träng . T¹i NhËt B¶n, nh×n chung th«ng ®iÖp b»ng ng«n ng÷ hay qu¶ng c¸o b»ng h×nh ¶nh trªn c¸c hÖ thèng ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng nh­:b¸o ¶nh, tuÇn b¸o, ®Æc san, hÖ thèng c¸c kªnh truyÒn h×nh cable... ®­îc ®¸nh gi¸ lµ cã hiÖu qu¶ v× cã thÓ nh»m vµo ®óng ®èi t­îng kh¸ch hµng . 2.C¸c nguyªn t¾c th©m nhËp thÞ tr­êng NhËt B¶n : 2.1N¾m b¾t ®­îc thÞ hiÕu TÝnh ®a d¹ng cña thÞ tr­êng (4 mïa, løa tuæi, khu vùc v..v) S¶n xuÊt cµng gÇn víi thÞ tr­êng cµng tèt (Market-in).§iÒu quan träng lµ ph¶i cã ph¶n øng nhanh nh¹y víi khuynh h­íng cña ng­êi tiªu dïng . Kh«ng ph¶i lµ “cã cÇu míi cã cung” mµ ph¶i chuyÓn sang c¸ch nghÜ “cung t¹o ra cÇu”. ChuÈn bÞ nhiÒu chñng lo¹i sao cho phong phó cho dï chØ mét mÆt hµng . Ng­êi tiªu dïng muèn lùa chän ( VÝ dô :to nhá,nhiÒu chøc n¨ng,h×nh th¸i,.v.v.). 2.2§Þnh gi¸ thµnh s¶n phÈm : ThÞ tr­êng quyÕt ®Þnh gi¸ c¶ . Ng­êi tiªu dïng NhËt B¶n cã ®Æc ®iÓm nÕu hä thÊy cÇn thiÕt th× dï ®¾t còng mua . Ng­îc l¹i nh÷ng thø mµ thÞ tr­êng kh«ng ­a th× gi¸ dï rÎ còng kh«ng thÓ b¸n ®­îc . Tuy nhiªn, dï gi¸ s¶n phÈm tai ViÖt Nam cã rÎ ®i ch¨ng n÷a, song nÕu gi¸ vËn chuyÓn vµ thuÕ cao sÏ lµm cho gi¸ s¶n phÈm t¨ng lªn vµ cã thÓ cao h¬n so víi hµng ho¸ cïng lo¹i cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh . V× vËy viÖc ®Þnh gi¸ chµo hµng kh«ng nªn dùa vµo gi¸ b¸n lÎ t¹i thÞ tr­êng NhËt B¶n . 2.3B¶o ®¶m thêi gian giao hµng §iÒu tèi quan träng lµ ph¶i ®¶m b¶o thêi h¹n mµ bªn mua yªu cÇu . NÕu giao hµng chËm, kh«ng ®¶m b¶o ®­îc thêi h¹n giao hµng sÏ lµm mÊt ®i c¬ héi b¸n hµng . NÕu mÊt uy tÝn, bªn mua sÏ kh«ng ®Æt hµng ®Õn lÇn thø hai. 2.4Duy tr× chÊt l­îng s¶n phÈm : -Kh«ng nhÊt thiÕt mäi chñng lo¹i hµng ho¸ ®Òu ph¶i cã chÊt l­îng cao, mµ ®iÒu quan träng lµ chÊt l­îng hµng ho¸ æn ®Þnh . -Kh«ng nªn ®­a ra nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt l­îng v­ît qu¸ yªu cÇu sö dông cÇn thiÕt . V× nÕu cè ®Çu t­ ®Ó cã chÊt l­îng cao sÏ lµm t¨ng gi¸ thµnh s¶n phÈm mµ ng­êi tiªu dïng sÏ kh«ng muèn mua n÷a . 3.§¸nh gi¸ vÒ mét sè mÆt hµng ViÖt Nam cã thÕ m¹nh t¹i thÞ tr­êng NhËt B¶n : 3.1 Nhãm hµng thuû s¶n /t«m : NhËt B¶n lµ thÞ tr­êng lín nhËp khÈu c¸c lo¹i h¶i s¶n cña ViÖt Nam, trong ®ã t«m lµ mÆt hµng ®Çu tiªn cña ViÖt Nam ®øng hµng thø t­ trong sè c¸c n­íc xuÊt khÈu t«m vµo thÞ tr­êng nµy . ThÞ tr­êng NhËt tiªu thô 300.000-400.000 tÊn t«m só vµ t«m hïm mét n¨m kÓ c¶ hµng trong n­íc vµ nhËp khÈu .Trong ®ã t«m hïm chiÕm 90%thÞ tr­êng t«m NhËt B¶n . Sè l­îng ®¸nh b¾t trong n­íc cña NhËt chØ ®¹t kho¶ng 7.000 tÊn / n¨m ®èi víi tÊt c¶ c¸c lo¹i t«m. T«m nhËp khÈu ®¹t tíi 259.062 tÊn(t¨ng 3,2%)n¨m 1998 nh­ng vÒ gi¸ trÞ l¹i gi¶m so víi n¨m tr­íc . Nh×n chung nhËp khÈu t«m gi¶m tõ n¨m 1995. Lý do chÝnh lµ gi¸ t«m ®«ng l¹nh t¨ng lªn ë c¸c n­íc xuÊt khÈu .T«m só chiÕm tû lÖ lín trong tæng l­îng t«m nhËp khÈu . MÆc dï thuû s¶n ®­îc coi lµ mét trong c¸c ngµnh mòi nhän vµ lµ mét trong n¨m mÆt hµng xuÊt khÈu cã gi¸ trÞ cao nhÊt vµ lµ mét trong 3 mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc cña ViÖt Nam víi tèc ®é t¨ng tr­ëng trong 12 n¨m qua lµ 20% n¨m .Nh­ng khèi l­îng thuû s¶n cña ViÖt Nam xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng NhËt con kh¸ khiªm tèn . 3.2Mét sè mÆt hµng kh¸c : M­êi mÆt hµng ViÖt Nam xuÊt khÈu sang NhËt B¶n chiÕm tû träng lín n¨m 2001 vµ 2002 lµ : h¶i s¶n, hµng dÖt may, dÇu th«, d©y ®iÖn vµ c¸p ®iÖn, s¶n phÈm gç,linh kiÖn m¸y vi tÝnh, giµy dÐp,than ®¸, thñ c«ng mü nghÖ vµ s¶n phÈm nhùa . Trong ®ã chØ riªng 3 mÆt hµng lµ dÇu th«, h¶i s¶n vµ dÖt may ®· chiÕm tíi 10-91%kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang NhËt B¶n, nh­ng chóng chØ míi ®¸p øng mét tû lÖ rÊt nhá nhu cÇu cña thÞ tr­êng NhËt ®èi víi c¸c mÆt hµng nµy . VÝ dô : dÇu th« cña ViÖt Nam chØ chiÕm 1,8-2%; h¶i s¶n chiÕm kho¶ng2,8-3% vµ may mÆc chiÕm kho¶ng 2,9%kim ngach xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng t­¬ng tù cña NhËt B¶n . Nh­ vËy cã thÓ thÊy NhËt B¶n lµ thÞ tr­êng ®Çy tiÒm n¨ng cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng chñ lùc ®ã . III.GI¶I PH¸P PH¸T TRIÓN THÞ TR¦êNG XUÊT KHÈU HµNG HO¸ CñA VIÖT NAM : 1.Kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng hµng ho¸ : Trong xu thÕ toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ thÕ giíi còng nh­ trong c«ng cuéc x©y dùng nÒn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë n­íc ta, viÖc ¸p dông thùc hiÖn vµ ®­îc chøng nhËn ®¹t hoÆc phï hîp qu¶n lÝ chÊt l­îng ISO 9000 lµ vÊn ®Ò hÕt søc cÇn thiÕt . ISO 9000®­îc coi lµ mét trong nh÷ng c«ng cô qu¶n lÝ chÊt l­îng tèt nhÊt, nãcã tac dông t¹o ®µ cho c¸c doanh nghiÖp n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm dÞch vô, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng trong n­íc vµ quèc tÕ . §èi víi nh÷ng s¶n phÈm hµng ho¸ ë thÞ tr­êng nhÊt ®Þnh viÖc chøng nhËn ISO 9000 kh«ng ph¶i lµ muèn hay kh«ng mµ nã cßn ®­îc coi lµ yªu cÇu b¾t buéc ®Ó lµm c«ng t¸c xuÊt nhËp khÈu, më réng hîp t¸c liªn doanh trªn th­¬ng tr­êng quèc tÕ .ThÊy râ ®­îc Ých lîi cña vµ t¸c dông cña viÖc thùc hiÖn thùc hiÖn qu¶n lÝ chÊt l­îng, tõ nay ®Õn n¨m 2004 n­íc ta phÊn ®Êu cã hµng tr¨m doanh nghiÖp sÏ thùc hiÖn qu¶n lÝ chÊt l­îng theo ISO 9000 ®Ó hµng ho¸ cña hä th©m nhËp vµo thÞ tr­êng víi tèc ®é nhanh chãng h¬n . 2. Xóc tiÕn th­¬ng m¹i – t¨ng c­êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi: Mét kinh nghiÖm quan träng trong viÖc thóc ®Èy xu¸t khÈu lµ thµnh lËp c¸c trung t©m xóc tiÕn th­¬ng m¹i . §©y lµ tæ chøc phi lîi nhuËn cã chøc n¨ng cung cÊp th«ng tin vµ tæ chøc xóc tiÕn c¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i, tiÕn hµnh nghiªn cøu thÞ tr­êng vµ tæ chøc ®­a hµng ho¸ ViÖt Nam ra thÞ tr­êng thÕ giíi trong ®ã quan träng nhÊt lµ gióp c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam tham gia vµo hÖ thèng ph©n phèi hµng ho¸ ë c¸c n­íc .Trung t©m nµy sÏ cã mét ng©n hµng d÷ liÖu vÒ c¸c thÞ tr­ên c¸c n­íc, vÒ nh÷ng nhµ cung øng vµ ng­êi mua hµng trong vµ ngoµi n­íc,gióp cho c¸c doanh nghiÖp cña ViÖt Nam tiÕp cËn nhanh h¬n víi thÞ tr­êng xuÊt khÈu hµng ho¸ trªn thÕ giíi KÕT LUËN Xu thÕ khu vùc ho¸, toµn cÇu ho¸ ®ang diÔn ra m¹nh mÏ trªn thÕ giíi, xuÊt khÈu cµng ®ãng vai trß quan träng h¬n ®èi víi mét nÒn kinh tÕ, nhÊt lµ ®èi víi nÒn kinh tÕ cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn . ViÖt Nam lµ mét n­íc ®ang trªn con ®­êng tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ hoµ nhËp vµo khu vùc vµ thÕ giíi . V× vËy xuÊt khÈu ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng c«ng cô quan träng nhÊt ®Ó thùc hiÖn thµnh c«ng c¸c môc tiªu trªn . Tuy nhiªn, ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vÉn cßn gÆp nhiÒu trë ng¹i do c¸c yÕu tè kh¸ch quan vµ chñ quan g©y nªn . V× vËy ®Ó gióp ho¹t ®éng xuÊt khÈu v­ît qua nh÷ng khã kh¨n th¸ch thøc ®ßi hái chóng ta thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch xuÊt khÈu cña nhµ n­íc ph¶i ®­îc ®i kÌm víi c¸c nç lùc cña c¸c doanh nghiÖp trong viÖc chiÕm lÜnh thÞ tr­êng xuÊt khÈu . Vµ cÇn thÊy mét ®iÒu quan träng lµ c¸c chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p thóc ®Èy xuÊt khÈu cña nhµ n­íc muèn thùc sù ph¸t huy t¸c dông th× ph¶i ®­îc thùc hiÖn nghiªm tóc trong thùc tÕ chø kh«ng ph¶i chØ dõng l¹i ë giÊy tê . Hy väng nh÷ng tiÒm lùc cña ViÖt Nam cïng víi hÖ thèng chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p thóc ®Èy xuÊt khÈu ®óng ®¾n cña nhµ n­íc ta sÏ lµ nh÷ng nh©n tè thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt kh¶u cña ViÖt Nam ngµy mét ph¸t triÓn, x©y dùng ®Êt n­íc ngµy mét phån vinh . môc lôc lêi nãi ®Çu 1 néi dung 2 i.kh¸i qu¸t chung vÒ thÞ tr­êng xuÊt khÈu hµng ho¸ cña viÖt nam –nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra 2 1.Tæng quan vÒ xuÊt khÈu hµng ho¸ 2 1.1Kh¸i niÖm 2 1.2Vai trß cña xuÊt khÈu trong nÒn kinh tÕ quèc d©n 2 1.3C¸c h×nh thøc xuÊt khÈu 4 2.Thùc tr¹ng –vÊn ®Ò ®Æt ra®èi víi xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam 5 2.1Thùc tr¹ng 5 2.2VÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi hµng ho¸ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam 7 ii.lµm thÕ nµo ®Ó hµng ho¸ viÖt nam th©m nhËp ®­îc vµo thÞ tr­êng nhËt b¶n ? 8 1.Nh÷ng vÊn ®Ò chung cÇn nghiªn cøu khi xuÊt khÈu hµng ho¸ vµo NhËt B¶n 8 1.1Nghiªn cøu thÞ tr­êng 8 1.2N¾m ch¾c th«ng tin thÞ tr­êng 8 1.3T¨ng c­êng giíi thiÖu qu¶ng b¸ s¶n phÈm 8 2.C¸c nguyªn t¾c th©m nhËp thÞ tr­êng NhËt B¶n 8 2.1N¾m b¾t ®­îc thÞ hiÕu 8 2.2§Þnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 9 2.3B¶o ®¶m thêi gian giao hµng 9 2.4Duy tr× chÊt l­îng s¶n phÈm 9 3.§¸nh gi¸ vÒ mét sè mÆt hµng ViÖt Nam cã thÕ m¹nh t¹i thÞ tr­êng NhËt B¶n 9 3.1Nhãm hµng thuû s¶n /t«m 9 3.2Mét sè mÆt hµng kh¸c 10 iii.gi¶i ph¸p ph¸t triÓn thÞ tr­êng xuÊt khÈu hµng ho¸ cña viÖt nam 10 1.Kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng 10 2Xóc tiÕn th­¬ng m¹i ...... 11 kÕt luËn 12 _________________________________ tµi liÖu tham kh¶o T¹p chÝ Ngo¹i Th­¬ng 11-20/5/2003 Dù th¶o b¸o c¸o chÝnh trÞ §¹i héi XI cña §¶ng XuÊt khÈu sang thi tr­êng NhËt B¶n –Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia .