Khóa luận Đổi mới hoạt động của công đoàn Việt Nam trong xu thế hội nhập quốc tế

vô ®Ó ®Çu t­ vµo s¶n xuÊt, nh»m thu lîi nhiÒu nhÊt.Trong sè c¸c nguyªn nh©n ®ã còng cã mét phÇn kh«ng nhá tr¸ch nhiÖm thuéc vÒ c«ng ®oµn c¬ së. C«ng ®oµn ®· kh«ng ®«n ®èc, nh¾c nhë, kiÓm tra gi¸m s¸t viÖc ®ãng b¶o hiÓm cña ng­êi sö dông lao ®éng. Khi biÕt chñ doanh nghiÖp cè t×nh kh«ng ®ãng b¶o hiÓm, c«ng ®oµn còng kh«ng b¸o c¸o lªn c«ng ®oµn cÊp trªn. NhiÒu tr­êng hîp x¶y ra tranh chÊp vÒ b¶o hiÓm x· héi, c¸n bé c«ng ®oµn kh«ng biÕt hoÆc cã biÕt nh­ng kh«ng h­íng dÉn cho ng­êi lao ®éng c¸c b­íc gi¶i quyÕt, c¬ quan cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt ®Ó ng­êi lao ®éng ®­îc h­ëng ®óng chÕ ®é. Bªn c¹nh ®ã, kiÕn thøc vÒ ph¸p luËt b¶o hiÓm x· héi cña c¸n bé c«ng ®oµn cßn h¹n chÕ nªn khi ng­êi lao ®éng cã v­íng m¾c vÒ b¶o hiÓm c¸n bé c«ng ®oµn cßn lóng tóng, kh«ng biÕt xö lý ra sao, kh«ng d¸m kiÕn nghÞ ®Ò xuÊt víi ng­êi sö dông lao ®éng. V× vËy, nhiÒu tr­êng hîp ng­êi lao ®éng bÞ mÊt viÖc lµm, tai n¹n lao ®éng, bÖnh nghÒ nghiÖp, bÞ chÕt, b¶n th©n hä còng nh­ gia ®×nh hä kh«ng ®­îc h­ëng c¸c chÝnh s¸ch b¶o hiÓm dÉn ®Õn t×nh tr¹ng kiÖn c¸o kÐo dµi hµng n¨m trêi. 2.5. H¹n chÕ cña c«ng ®oµn trong lÜnh vùc an toµn, vÖ sinh lao ®éng Thêi giê lµm viÖc ®­îc quy ®Þnh: mçi ngµy lµm kh«ng qu¸ 8 tiÕng, tuÇn kh«ng qu¸ 48 giê (®èi víi c¸c c¬ së kinh doanh), tuÇn kh«ng qu¸ 40 giê (®èi víi c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù nghiÖp). ViÖc lµm thªm giê ®èi víi ng­êi lao ®éng ®­îc thùc hiÖn kh«ng qu¸ 200h/n¨m. §èi víi tr­êng hîp ®Æc biÖt do Nhµ n­íc quy ®Þnh sau khi tham kh¶o ý kiÕn cña TL§L§VN, nh­ng kh«ng qu¸ 300h/n¨m. §Ó ®¶m b¶o an toµn vÖ sinh lao ®éng, doanh nghiÖp ®¶m b¶o nh÷ng vÊn ®Ò sau: chÕ ®é trang cÊp ph­¬ng tiÖn b¶o hé lao ®éng cho ng­êi lao ®éng; chÕ ®é båi d­ìng cho ng­êi lao ®éng lµm c¸c c«ng viÖc nÆng nhäc, ®éc h¹i; kh¸m søc kháe ®Þnh kú cho ng­êi lao ®éng. §ång thêi, doanh nghiÖp ph¶i ¸p dông c¸c tiªu chuÈn an toµn vÖ sinh ®èi víi m¸y mãc, thiÕt bÞ, thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m, an toµn vÖ sinh lao ®éng kh¸c cho ng­êi lao ®éng. Trong lÜnh vùc nµy c«ng ®oµn cã vai trß rÊt quan träng gåm c¸c nhiÖm vô cô thÓ sau: - X©y dùng vµ ký tho¶ ­íc tËp thÕ cã néi dung an toµn vÖ sinh lao ®éng. - Tuyªn truyÒn gi¸o dôc, phæ biÕn chÝnh s¸ch, huÊn luyÖn an toµn vÖ sinh lao ®éng cho ng­êi lao ®éng. - C«ng ®oµn c¬ së phèi hîp víi ng­êi sö dông lao ®éng ®Ó tæ chøc huÊn luyÖn c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa tai n¹n lao ®éng. - Tham gia x©y dùng kÕ ho¹ch an toµn lao ®éng ph¶i ®¶m b¶o c¸c néi dung sau: Cã c¸c biÖn ph¸p vÒ kü thuËt an toµn phßng chèng ch¸y næ; vÖ sinh lao ®éng, c¶i thiÖn viÖc lµm; trang bÞ ph­¬ng tiÖn b¶o vÖ c¸ nh©n; ch¨m sãc søc khoÎ, phßng ngõa bÖnh nghÒ nghiÖp, - C«ng ®oµn c¬ së cÇn chñ ®éng kiÓm tra gi¸m s¸t c«ng t¸c an toµn vÖ sinh lao ®éng t¹i c¬ së theo ®Þnh kú 03 th¸ng/lÇn ë cÊp doanh nghiÖp vµ 01 th¸ng/lÇn ë cÊp ph©n x­ëng. - Tham gia ®iÒu tra xö lý c¸c vô tai n¹n lao ®éng, khi cã tai n¹n lao ®éng x¶y ra ë doanh nghiÖp c«ng ®oµn c¬ së ph¶i thÓ hiÖn ®­îc vai trß lµ chç dùa cho ng­êi lao ®éng. Tæ chøc phong trµo quÇn chóng lµm c«ng t¸c an toµn, vÖ sinh lao ®éng Trªn thùc tÕ, vai trß cña c«ng ®oµn trong lÜnh vùc an toµn vÖ sinh lao ®éng ch­a ®­îc thùc hiÖn ®ång bé, triÖt ®Ó. Theo sè liÖu thèng kª cña ViÖn c«ng nh©n vµ c«ng ®oµn cã 22% c«ng nh©n lµm thªm 1-2h; 19,92% c«ng nh©n lµm thªm 3-4h vµ 3,4% c«ng nh©n lµm thªm 5-7h/tuÇn. T¹i c¸c doanh nghiÖp liªn doanh, th­êng lµm viÖc tõ 500-600h/n¨m{23}. §iÒu khã kh¨n lµ c¸c doanh nghiÖp th­êng ®­a ra ®Þnh møc rÊt cao buéc ng­êi lao ®éng ph¶i t¨ng c­êng møc ®é c«ng viÖc vµ tù nguyÖn lµm thªm giê. VÒ ®iÒu kiÖn lµm viÖc: t¹i ®a sè c¸c doanh nghiÖp ng­êi lao ®éng ph¶i lµm viÖc trong ®iÒu kiÖn ch­a ®¶m b¶o an toµn vÖ sinh, thiÕu ¸nh s¸ng vµ tiÕng ån lín. Th«ng qua mét sè cuéc kh¶o s¸t cho thÊy 78% c¸c doanh nghiÖp cã m«i tr­êng « nhiÔm trong ®ã 28% « nhiÔm bôi; 24% « nhiÔm h¬i, khÝ; 18% « nhiÔm tiÕng ån. NhiÒu n¬i nh­ miÒn Trung vµ T©y nguyªn møc ®é « nhiÔm v­ît møc cho phÐp 3,2 lÇn. ChÝnh ®iÒu kiÖn lµm viÖc kh«ng ®¶m b¶o ®· dÉn tíi ng­êi lao ®éng m¾c bÖnh nghÒ nghiÖp t­¬ng ®èi cao. Khi tæ chøc kh¸m søc khoÎ cho c«ng nh©n ë thµnh phè Hå ChÝ Minh víi sè l­îng 1.400 ng­êi th× cã 1.199 ng­êi m¾c bÖnh nghÒ nghiÖp; 40% cã søc khoÎ d­íi møc trung b×nh{24}. Tai n¹n lao ®éng trong c«ng nh©n ngµy cµng cã chiÒu h­íng gia t¨ng, mçi n¨m cã kho¶ng 500 ng­êi chÕt. TÝnh tõ n¨m 1995-2004 cã 24.217 vô tai n¹n lao ®éng. N¨m 2006 tÝnh ®Õn ngµy 10/11 theo thèng kª ch­a ®Çy ®ñ x¶y ra 412 vô tai n¹n lao ®éng chÕt ng­êi lµm chÕt 467 ng­êi, t¨ng 35,52 sè vô vµ 38,57% sè ng­êi chÕt so víi cïng kú n¨m 2005.{6, tr32} Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng thiÕu an toµn vÖ sinh lao ®éng lµ do ho¹t ®éng c«ng ®oµn trong lÜnh vùc nµy cßn nhiÒu yÕu kÐm, ch­a ®­îc quan t©m mét c¸ch thÝch ®¸ng. C¸n bé c«ng ®oµn kh«ng cã kh¶ n¨ng thuyÕt phôc ng­êi sö dông lao ®éng ¸p dông c¸c biÖn ph¸p ®¶m b¶o an toµn, vÖ sinh lao ®éng. Trong khi ®ã, kinh phÝ ®¶m b¶o an toµn vÖ sinh lao ®éng ®­îc h¹ch to¸n vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm hoÆc phÝ l­u th«ng cho nªn doanh nghiÖp kh«ng muèn mÊt thªm mét kho¶n tiÒn mµ kh«ng thu l¹i lîi Ých g×. C«ng ®oµn ë phÇn lín doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, doanh nghiÖp liªn doanh kh«ng tæ chøc ®­îc c¸c ®ît huÊn luyÖn vÒ an toµn lao ®éng do kh«ng cã kinh phÝ vµ kh«ng hiÓu tÇm quan träng cña c«ng viÖc nµy. MÆt kh¸c, theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt hiÖn hµnh c«ng ®oµn kh«ng ®­îc phÐp tham gia thanh tra trong lÜnh vùc an toµn vÖ sinh lao ®éng v× vËy ho¹t ®éng kiÓm tra cña c«ng ®oµn t¹i c¸c c¬ së chØ mang tÝnh chÊt h×nh thøc, kh«ng ®­îc thùc hiÖn th­êng xuyªn. Nhµ n­íc ch­a cã quy ®Þnh vÒ viÖc th­ëng cho c¸c ®¬n vÞ hoÆc c¸ nh©n c¸n bé c«ng ®oµn ho¹t ®éng tèt trong lÜnh vùc ®¶m b¶o an toµn vÖ sinh lao ®éng nªn ch­a khuyÕn khÝch ®­îc c«ng ®oµn thùc hiÖn tèt c«ng viÖc nµy. 2.6. H¹n chÕ cña c«ng ®oµn trong viÖc tham gia gi¶i quyÕt tranh chÊp lao ®éng vµ ®×nh c«ng Vai trß cña c«ng ®oµn trong viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp lao ®éng vµ ®×nh c«ng ®­îc ghi nhËn t¹i Ch­¬ng XIV Bé luËt lao ®éng ®­îc söa ®æi, bæ sung n¨m 2006. ViÖc l·nh ®¹o ®×nh c«ng sÏ do Ban chÊp hµnh c«ng ®oµn c¬ së thùc hiÖn; hoÆc ®¹i diÖn ®­îc tËp thÓ lao ®éng cö ra ®èi víi doanh nghiÖp ch­a cã Ban chÊp hµnh c¬ së (viÖc nµy ph¶i ®­îc th«ng b¸o víi c«ng ®oµn cÊp quËn, huyÖn). Ban chÊp hµnh c«ng ®oµn c¬ së cã vai trß quan träng trong viÖc tæ chøc ®×nh c«ng: i) Ban chÊp hµnh c«ng ®oµn c¬ së tiÕn hµnh lÊy ý kiÕn ng­êi lao ®éng d­íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau. Thêi gian, h×nh thøc lÊy ý kiÕn do Ban chÊp hµnh c«ng ®oµn quyÕt ®Þnh vµ ph¶i th«ng b¸o cho ng­êi sö dông lao ®éng biÕt tr­íc Ýt nhÊt 01 ngµy; i) Ban chÊp hµnh c«ng ®oµn c¬ së ra quyÕt ®Þnh ®×nh c«ng b»ng v¨n b¶n vµ lËp v¨n b¶n yªu cÇu khi cã ý kiÕn cña 50% tæng sè ng­êi lao ®éng ®èi víi doanh nghiÖp. Bé phËn doanh nghiÖp cã d­íi 300 lao ®éng vµ 75% tæng sè ng­êi lao ®éng ®èi víi nh÷ng ®¬n vÞ cã tõ 300 lao ®éng trë lªn; iii) Ban chÊp hµnh c«ng ®oµn c¬ së ph¶i cö ®¹i diÖn trao quyÕt ®Þnh ®×nh c«ng vµ b¶n yªu cÇu cho ng­êi sö dông lao ®éng, c¬ quan lao ®éng cÊp tØnh vµ liªn ®oµn lao ®éng cÊp tØnh; iv) §Õn thêi ®iÓm b¾t ®Çu ®×nh c«ng ®· ®­îc b¸o tr­íc nÕu ng­êi sö dông lao ®éng kh«ng chÊp nhËn gi¶i quyÕt yªu cÇu th× Ban chÊp hµnh c«ng ®oµn c¬ së tæ chøc vµ l·nh ®¹o ®×nh c«ng. Khi tham gia ®×nh c«ng hîp ph¸p, c¸n bé c«ng ®oµn ®­îc ®¶m b¶o quyÒn lîi cña m×nh. Ngoµi thêi gian ®­îc sö dông theo quy ®Þnh ®Ó lµm c«ng t¸c c«ng ®oµn, c¸n bé c«ng ®oµn cßn ®­îc nghØ Ýt nhÊt 03 ngµy h­ëng nguyªn l­¬ng ®Ó tham gia gi¶i quyÕt tranh chÊp lao ®éng tËp thÓ t¹i doanh nghiÖp. Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ ho¹t ®éng c«ng ®oµn trong lÜnh vùc nµy cßn yÕu kÐm. Theo thèng kª chung mçi n¨m n­íc ta trung b×nh x¶y ra 500 cuéc ®×nh c«ng, 100% c¸c cuéc ®×nh c«ng bÊt hîp ph¸p {6, tr27}. Mµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµ do kh«ng cã c«ng ®oµn tham gia. Theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt lao ®éng ®Ó mét cuéc ®×nh c«ng hîp ph¸p ph¶i do c«ng ®oµn l·nh ®¹o. Nh­ng cho ®Õn nay, hÇu hÕt c¸c cuéc ®×nh c«ng ®Òu kh«ng do c«ng ®oµn l·nh ®¹o. Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng nµy lµ ho¹t ®éng cña c«ng ®oµn c¬ së cßn kÐm, c«ng ®oµn t¹i c¸c doanh nghiÖp ch­a kÞp thêi ph¶n ¸nh t©m t­, nguyÖn väng, kiÕn nghÞ cña ng­êi lao ®éng ®Õn ng­êi sö dông lao ®éng vµ c¸c cÊp, ngµnh cã liªn quan. T¹i nhiÒu doanh nghiÖp, c«ng ®oµn kh«ng n¾m b¾t kÞp thêi t×nh h×nh ë ®¬n vÞ m×nh, khi x¶y ra ®×nh c«ng c«ng ®oµn míi biÕt. MÆt kh¸c, do thiÕu b¶n lÜnh, kh«ng ®­îc trang bÞ ®Çy ®ñ kiÕn thøc ph¸p luËt nªn c¸n bé c«ng ®oµn kh«ng d¸m ®Êu tranh b¶o vÖ quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña ng­êi lao ®éng. Mét sè c«ng ®oµn, bÞ chñ sö dông l«i kÐo ®øng vÒ phÝa hä lµm mÊt ®oµn kÕt trong doanh nghiÖp, g©y nªn ph¶n øng tËp thÓ cña ng­êi lao ®éng. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, c«ng ®oµn kh«ng tuyªn truyÒn phæ biÕn kiÕn thøc ph¸p luËt cho ng­êi lao ®éng nªn nhËn thøc vÒ ph¸p luËt cña ng­êi lao ®éng cßn h¹n chÕ ®· lµm tØ lÖ ®×nh c«ng gia t¨ng vµ g©y thiÖt h¹i kh«ng nhá cho doanh nghiÖp, còng nh­ kinh tÕ x· héi. 3. Mét sè nguyªn nh©n c¬ b¶n dÉn ®Õn h¹n chÕ trong ho¹t ®éng c«ng ®oµn Thêi gian qua, trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng vµ thùc hiÖn nhiÖm vô, quyÒn h¹n c«ng ®oµn ®· béc lé nh÷ng h¹n chÕ nªu trªn, lµm gi¶m sót lßng tin cña ng­êi lao ®éng vµo tæ chøc c«ng ®oµn ViÖt Nam. V× vËy, ®æi míi ho¹t ®éng cho phï hîp víi yªu cÇu cña thêi ®¹i lµ vÊn ®Ò cÊp b¸ch ®Æt ra ®èi víi mäi cÊp c«ng ®oµn. §Ó ®æi míi ho¹t ®éng c«ng ®oµn, chóng ta cÇn cã c¸i nh×n kh¸ch quan ®óng ®¾n vÒ nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn yÕu kÐm trong ho¹t ®éng c«ng ®oµn. Mét sè nguyªn nh©n c¬ b¶n lµ: 3.1. Do h¹n chÕ cña ph¸p luËt lao ®éng khi quy ®Þnh vÒ vai trß cña c«ng ®oµn trong mét sè lÜnh vùc cô thÓ Nh×n chung, hÖ thèng c¸c quy ®Þnh vÒ quyÒn kiÓm tra, gi¸m s¸t, quyÒn b¶o vÖ ng­êi lao ®éng, quyÒn xö lý c¸c vi ph¹m cña c«ng ®oµn t­¬ng ®èi nhiÒu. Nh­ng mét sè v¨n b¶n ®ã ®· cã phÇn l¹c hËu, kh«ng phï hîp víi nhu cÇu vµ xu thÕ ph¸t triÓn cña thêi ®¹i cô thÓ lµ: i) Mét sè quy ®Þnh kh«ng cßn phï hîp víi c¸c quan hÖ kinh tÕ x· héi trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. ThÓ hiÖn râ nhÊt lµ nh÷ng quy ®Þnh vÒ h×nh thøc kiÓm tra, gi¸m s¸t, vÒ viÖc thùc hiÖn ph¸p luËt lao ®éng cña c«ng ®oµn ë khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ khu vùc ngoµi quèc doanh. VÝ dô, kho¶n 1, 2 §iÒu 6 LuËt C«ng ®oµn quy ®Þnh “C«ng ®oµn phèi hîp víi c¬ quan Nhµ n­íc nghiªn cøu øng dông khoa häc kü thuËt b¶o hé lao ®éng, x©y dùng c¸c tiªu chuÈn quy ph¹m an toµn lao ®éng vµ vÖ sinh c«ng nghiÖp. C«ng ®oµn cã tr¸ch nhiÖm gi¸o dôc, vËn ®éng ng­êi lao ®éng chÊp hµnh nghiªm chØnh c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o hé lao ®éng vµ b¶o vÖ m«i tr­êng”.{10, tr4} ii) Mét sè v¨n b¶n g©y khã kh¨n cho c«ng t¸c c«ng ®oµn t¹i c¸c doanh nghiÖp. VÝ dô, LuËt c«ng ®oµn chØ quy ®Þnh vÒ ho¹t ®éng c«ng ®oµn ë c¸c quan hÖ lao ®éng ph¸t sinh ë c¸c ®¬n vÞ Nhµ n­íc, ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù nghiÖp mµ kh«ng cã nh÷ng quy ®Þnh vÒ vai trß cña c«ng ®oµn trong c¸c quan hÖ lao ®éng diÔn ra ë c¸c doanh nghiÖp. Mét sè v¨n b¶n d­íi luËt nh­ NghÞ ®Þnh 06/N§-CP ban hµnh 20/01/1995 quy ®Þnh chi tiÕt vÒ an toµn vÖ sinh lao ®éng quy ®Þnh c«ng ®oµn kh«ng ®­îc quyÒn thanh tra vµ xö ph¹t c¸c vi ph¹m an toµn lao ®éng nªn kh«ng cã c¬ së ph¸p lý buéc chñ sö dông thùc hiÖn ®óng ®iÒu kiÖn an toµn vÖ sinh lao ®éng. iii) MÆc dï ®· cã nh÷ng quy ®Þnh vÒ vai trß ho¹t ®éng cña c«ng ®oµn, song nhiÒu quy ®Þnh chØ mang tÝnh h×nh thøc. VÝ dô, nh­ quyÒn tham gia x©y dùng néi quy lao ®éng, quyÒn tham gia phiªn häp xö lý kû luËt ®èi víi ng­êi lao ®éng. iv) V¨n b¶n quy ®Þnh vÒ thÈm quyÒn cña c«ng ®oµn th× nhiÒu nh­ng thiÕu tÝnh hÖ thèng, n»m r¶i r¸c ë c¸c v¨n b¶n kh¸c nhau, nhiÒu quy ®Þnh cßn chung chung kh«ng x¸c ®Þnh râ nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña c«ng ®oµn trong tõng lÜnh vùc cô thÓ. v) Mét sè quy ®Þnh vÒ quyÒn cña c«ng ®oµn chØ cã tÝnh chÊt lµ mét quyÒn chÝnh trÞ h¬n lµ mét quyÒn ph¸p lý. Cô thÓ, trong quyÒn kiÓm tra gi¸m s¸t cña c«ng ®oµn chØ quy ®Þnh vÒ quyÒn tæ chøc kiÓm tra, gi¸m s¸t mµ ch­a quy ®Þnh vÒ tr×nh tù, thñ tôc thùc hiÖn quyÒn ®ã còng nh­ quy chÕ ph¸p lý t¹o ®iÒu kiÖn cho c«ng ®oµn cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn quyÒn ®ã. Trªn thùc tÕ, quyÒn kiÓm tra gi¸m s¸t cña c«ng ®oµn lµ mét quyÒn quan träng nh­ng ®Õn nay ch­a cã v¨n b¶n nµo quy ®Þnh cô thÓ vÒ quyÒn nµy. Nh÷ng h¹n chÕ cña ph¸p luËt lao ®éng lµ nguyªn nh©n quan träng nhÊt dÉn ®Õn h¹n chÕ trong ho¹t ®éng c«ng ®oµn bëi dï c«ng ®oµn cã cè g¾ng ®Õn ®©u nh­ng nÕu kh«ng cã mét quy chÕ ph¸p lý râ rµng v÷ng th× c«ng ®oµn ViÖt Nam kh«ng thÓ ho¹t ®éng tèt ®­îc. Hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt lao ®éng khi quy ®Þnh vÒ thÈm quyÒn cña c«ng ®oµn chÝnh lµ tiÒn ®Ò ph¸p lý quan träng cho c«ng ®oµn hoµn thµnh nhiÖm vô cña m×nh trong giai ®o¹n héi nhËp hiÖn nay. 3.2. Nh÷ng h¹n chÕ vÒ c«ng t¸c c¸n bé cña tæ chøc c«ng ®oµn N¨ng lùc ho¹t ®éng cña tæ chøc c«ng ®oµn chÝnh lµ n¨ng lùc ho¹t ®éng cña c¸c c¸n bé c«ng ®oµn. Khi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, ®éi ngò ng­êi lao ®éng cã sù thay ®æi nhanh chãng, ®a d¹ng vÒ c¬ cÊu, ®iÒu kiÖn sèng, lµm viÖc cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n, nhËn thøc x· héi, tr×nh ®é tiÕp thu v¨n ho¸ x· héi ch­a cao. Trong khi ®ã, c¸n bé c«ng ®oµn võa thiÕu, võa yÕu, ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu vµ sù chuyÓn biÕn nhanh chãng, ®a d¹ng cña t×nh h×nh míi. NhiÒu c¸n bé c«ng ®oµn cßn yÕu vÒ nghiÖp vô, tr×nh ®é nhËn thøc kÐm, kh«ng tù gi¸c häc hái, n©ng cao tr×nh ®é, kiÕn thøc ph¸p luËt. C¸n bé c«ng ®oµn ë mét sè n¬i cßn xem nhÑ viÖc b¶o vÖ quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña ng­êi lao ®éng. NhiÒu c¸n bé c«ng ®oµn cÊp trªn ho¹t ®éng thuÇn tuý nh­ c¸n bé c«ng chøc, kh«ng coi träng c«ng t¸c båi d­ìng, ph¸t huy n¨ng lùc cña ®oµn viªn c«ng ®oµn. Ho¹t ®éng cña ng­êi c¸n bé cã n¬i, cã lóc cßn biÓu hiÖn quan liªu, chËm ®æi míi vÒ ph­¬ng ph¸p . Néi dung ho¹t ®éng cña c¸n bé c«ng ®oµn ch­a ®¸p øng kÞp thêi víi ®ßi hái cña phong trµo c«ng nh©n trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. §¹i bé phËn c¸n bé c«ng ®oµn c¬ së (®Æc biÖt ë khu vùc kinh tÕ cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi) lµ kiªm nhiÖm, ph¶i trùc tiÕp lao ®éng, s¶n xuÊt, ph¶i trùc tiÕp lao ®éng, s¶n xuÊt phô thuéc vµo doanh nghiÖp, kh«ng cã ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng, Ýt cã thêi gian nghiªn cøu c¸c v¨n b¶n - chñ tr­¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng, ph¸p luËt cña Nhµ n­íc, NghÞ quyÕt cña c«ng ®oµn cÊp trªn. ThËm chÝ v× miÕng c¬m, manh ¸o sî mÊt viÖc lµm mµ hä thiÕu b¶n lÜnh trong ®Êu tranh, b¶o vÖ ®oµn viªn c«ng ®oµn, ng­êi lao ®éng t¹i doanh nghiÖp. MÆt kh¸c, nhiÖm kú cña c«ng ®oµn c¬ së ng¾n, c¸n bé c«ng ®oµn th­êng xuyªn biÕn ®éng nªn nhiÒu ng­êi cã t©m lý e ng¹i kh«ng muèn lµm c«ng t¸c c«ng ®oµn. Sù phèi hîp cña c«ng ®oµn c¸c cÊp víi c¬ quan qu¶n lý vÒ lao ®éng, víi nh÷ng hiÖp héi, tæ chøc ®¹i diÖn ng­êi lao ®éng, víi c¬ quan b¸o chÝ vµ tæ chøc h÷u quan trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt nh÷ng bøc xóc cña ng­êi lao ®éng ch­a nhiÒu.Trong viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp lao ®éng, ho¹t ®éng cña c¸n bé c«ng ®oµn cßn yÕu kÐm, láng lÎo. NhiÒu cuéc ®×nh c«ng x¶y ra råi c¸n bé c«ng ®oµn c¬ së míi biÕt. Trong viÖc th­¬ng l­îng víi chñ doanh nghiÖp ®Ó x©y dùng tho¶ ­íc lao ®éng, n¨ng lùc cña c¸n bé c«ng ®oµn cßn kÐm, ho¹t ®éng cßn mê nh¹t, kh«ng thËt sù ®¸p øng ®­îc t©m t­, nguyÖn väng cña ng­êi lao ®éng. 3.3. Nh÷ng h¹n chÕ vÒ ph­¬ng thøc ho¹t ®éng cña tæ chøc c«ng ®oµn Ho¹t ®éng cña tæ chøc c«ng ®oµn hiÖn nay nÆng vÒ vËn ®éng, gi¸o dôc vµ thuyÕt phôc mµ kh«ng cã c¸c biÖn ph¸p ®Êu tranh trùc tiÕp. Chøc n¨ng chÝnh cña c«ng ®oµn lµ b¶o vÖ lîi Ých hîp ph¸p cña ng­êi lao ®éng. Tuy nhiªn, víi ph­¬ng thøc ho¹t ®éng nh­ hiÖn nay, c«ng ®oµn khã cã thÓ ®¶m nhiÖm ®­îc vai trß cña m×nh, nhÊt lµ trong bèi c¶nh mèi quan hÖ chñ - thî ngµy mét phøc t¹p vµ gay g¾t. ViÖc b¶o vÖ quyÒn lîi cña ng­êi lao ®éng kh«ng chØ b»ng lêi nãi mµ ph¶i b»ng c¸c biÖn ph¸p cô thÓ, ®Êu tranh trùc tiÕp b»ng c¸c c«ng cô ph¸p luËt, b»ng toµ ¸n. Ho¹t ®éng c«ng ®oµn cßn mang nÆng t­ duy, lèi mßn thêi bao cÊp. Bé m¸y tæ chøc ch­a hoµn thiÖn, néi dung ho¹t ®éng cßn dµn tr¶i, ph­¬ng ph¸p ho¹t ®éng cßn quan liªu, hµnh chÝnh, m¸y mãc rËp khu«n. ë mét sè doanh nghiÖp cã tæ chøc c«ng ®oµn, nh­ng néi dung, ph­¬ng ph¸p ho¹t ®éng ch­a ®­îc râ rµng. HiÖn nay, cã kho¶ng 40% doanh nghiÖp d©n doanh ch­a cã ho¹t ®éng c«ng ®oµn, trong sè ®¬n vÞ cã ho¹t ®éng c«ng ®oµn chØ cã 30% ho¹t ®éng hiÖu qu¶. [29] MÆt kh¸c, ho¹t ®éng c«ng ®oµn ch­a thËt sù d©n chñ. Sù chØ ®¹o cña cÊp trªn víi cÊp d­íi ®­îc thùc hiÖn nh­ mét mÖnh lÖnh hµnh chÝnh, thô ®éng, m¸y mãc, kh«ng cã ®iÒu kiÖn trao ®æi, th¶o luËn. VÒ h×nh thøc ho¹t ®éng thiÕu sù g¾n kÕt, v¨n b¶n nhiÒu nh­ng chÊt l­îng v¨n b¶n kh«ng cao. Héi nghÞ tæng kÕt 5 n¨m, 10 n¨m hiÕm khi ®Ò ra ph­¬ng ph¸p ho¹t ®éng míi. C«ng t¸c tæ chøc chØ ®¹o cña c¸c cÊp c«ng ®oµn chñ yÕu trªn giÊy tê kh«ng cã nhiÒu ho¹t ®éng xuèng c¬ së n¾m b¾t t×nh h×nh, ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña ng­êi lao ®éng. 3.4. Nh÷ng h¹n chÕ vÒ yÕu tè ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng cña c«ng ®oµn YÕu tè ®¶m b¶o ho¹t ®éng ë c¸c ®¬n vÞ nhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, doanh nghiÖp t­ nh©n cßn kÐm ch­a ®­îc quan t©m thÝch ®¸ng. Theo ®iÒu 18 NghÞ ®Þnh 133/H§BT-1991 quy ®Þnh: Chñ tÞch c«ng ®oµn ®­îc dµnh mçi th¸ng tõ 3-6 ngµy ho¹t ®éng c«ng ®oµn tuú theo sè l­îng lao ®éng vµ ®­îc h­ëng nguyªn l­¬ng. Thêi gian ho¹t ®éng cña c¸n bé c«ng ®oµn kh«ng chuyªn tr¸ch, thñ tr­ëng c¬ quan, ®¬n vÞ, tæ chøc vµ Ban chÊp hµnh c«ng ®oµn quy ®Þnh {11}. Trªn thùc tÕ, viÖc thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh nµy cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n. C¸n bé c«ng ®oµn c¬ së th­êng lµ c¸n bé kiªm nhiÖm, ng­êi sö dông lao ®éng sî c¸n bé c«ng ®oµn nghØ viÖc sÏ ¶nh h­ëng ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng nªn kh«ng t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸n bé c«ng ®oµn ho¹t ®éng c«ng ®oµn, nÕu cã th× thêi gian ho¹t ®éng rÊt Ýt hoÆc c¸n bé c«ng ®oµn ph¶i lµm thªm giê ®Ó bï vµo thêi gian ®· nghØ. HiÖn nay, vÉn kh«ng cã mét c¬ chÕ ®¶m b¶o quyÒn lîi cho c¸n bé c«ng ®oµn khi tham gia c«ng t¸c b¶o vÖ quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña ng­êi lao ®éng. Khi tham gia ho¹t ®éng c«ng ®oµn c¸n bé c«ng ®oµn kh«ng chuyªn tr¸ch ngoµi l­¬ng do doanh nghiÖp tr¶, hä kh«ng ®­îc h­ëng thªm mét chÝnh s¸ch nµo. Bªn c¹nh ®ã, chÝnh s¸ch ®éng viªn, khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng tham gia c«ng ®oµn ch­a cao, ch­a hÊp dÉn. C¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh, chñ doanh nghiÖp kh«ng t¹o ®iÒu kiÖn cho thµnh lËp c«ng ®oµn. Mét sè chñ tÞch c«ng ®oµn tån t¹i trªn danh nghÜa, mäi ho¹t ®éng ph¶i th«ng qua ban gi¸m ®èc ®iÒu hµnh. VÝ dô, c«ng ty Hoa H­ng, c«ng ty Handicraft ë Kh¸nh Hoµ nhiÒu lÇn giÊy mêi häp cña c«ng ®oµn cÊp trªn göi xuèng ®Òu bÞ chñ doanh nghiÖp xem tr­íc råi quyÕt ®Þnh c«ng ®oµn cã ®­îc cö ng­êi ®i häp hay kh«ng.{17} MÆt kh¸c, kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña tæ chøc c«ng ®oµn ch­a v÷ng ch¾c. HiÖn nay, nguån thu chÝnh cña c«ng ®oµn gåm kinh phÝ c«ng ®oµn, ®oµn phÝ c«ng ®oµn vµ c¸c kho¶n thu kh¸c. Nguån thu chñ yÕu lµ ®oµn phÝ thu b»ng 1% møc l­¬ng ng­êi lao ®éng vµ kinh phÝ c«ng ®oµn thu b»ng 2% quü l­¬ng do chñ doanh nghiÖp ®ãng (trong ®ã trÝch 1% kinh phÝ c«ng ®oµn nép lªn c«ng ®oµn cÊp trªn).V× vËy, kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña c«ng ®oµn rÊt yÕu, nhÊt lµ ë nh÷ng c¬ së cã Ýt ®oµn viªn. Quü c«ng ®oµn eo hÑp nªn ho¹t ®éng c«ng ®oµn ch­a s«i næi, ch­a thu hót ®­îc sù tham gia cña ®oµn viªn. NhiÒu n¬i ®oµn viªn sau khi gia nhËp tæ chøc c«ng ®oµn kh«ng ®ãng ®oµn phÝ hoÆc ®ãng kh«ng ®Çy ®ñ lµm cho quü c«ng ®oµn ®· eo hÑp l¹i cµng trë nªn eo hÑp h¬n. Tõ ®ã, t¹o t©m lý cho ng­êi lao ®éng kh«ng tin t­ëng vµo ho¹t ®éng c«ng ®oµn bëi ho¹t ®éng c«ng ®oµn nghÌo nµn vÒ h×nh thøc lÉn néi dung. Muèn ho¹t ®éng c«ng ®oµn thu hót ®­îc ®«ng ®¶o ng­êi lao ®éng, bªn c¹nh viÖc tuyªn truyÒn, vËn ®éng ng­êi lao ®éng ph¶i ®¶m b¶o kinh phÝ cho ho¹t ®éng. §©y còng lµ ®iÒu kiÖn cèt lâi ®Ó c«ng ®oµn c¬ së thùc hiÖn tèt nhiÖm vô ®­îc giao. Ch­¬ng iii Hoµn thiÖn ph¸p luËt vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c«ng ®oµn ViÖt Nam trong bèi c¶nh héi nhËp quèc tÕ hiÖn nay 1. Sù cÇn thiÕt ph¶i ®æi míi ho¹t ®éng cña tæ chøc c«ng ®oµn trong bèi c¶nh héi nhËp quèc tÕ hiÖn nay Trong nh÷ng n¨m qua, dï ®· cã nhiÒu tiÕn bé song ho¹t ®éng cña c«ng ®oµn vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ, thiÕu sãt. C«ng ®oµn ch­a thùc sù b¶o vÖ quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña ng­êi lao ®éng vµ ch­a thùc sù cã b­íc chuyÓn m×nh cho phï hîp víi bèi c¶nh trong n­íc vµ quèc tÕ. V× vËy, ®æi míi ho¹t ®éng c«ng ®oµn lµ vÊn ®Ò cÊp b¸ch hiÖn nay. 1.1. Sù cÇn thiÕt ph¶i ®æi míi ho¹t ®éng cña c«ng ®oµn xuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®ßi hái cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®· t¹o ra hµng lo¹t sù thay ®æi lín cho ®Êt n­íc. Bªn c¹nh nh÷ng thêi c¬ thuËn lîi, c¬ chÕ kinh tÕ ®ã còng ®em l¹i kh«ng Ýt khã kh¨n, thö th¸ch. Cïng víi sù gia t¨ng lùc l­îng lao ®éng, ®oµn viªn c«ng ®oµn trong c¸c thµnh phÇn kinh tÕ lµ sù dÞch chuyÓn lao ®éng gi÷a c¸c khu vùc, c¸c vïng miÒn ®Æc biÖt lµ sù gia t¨ng nhanh chãng sè l­îng lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n, doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Quan hÖ lao ®éng ngµy cµng trë nªn phøc t¹p. Bèi c¶nh kinh tÕ thÞ tr­êng c¹nh tranh gay g¾t, m©u thuÉn chñ-thî, ®×nh c«ng gia t¨ng. T×nh tr¹ng chñ sö dông lao ®éng tËn dông tèi ®a søc lao ®éng cña ng­êi lµm thuª ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng ®· g©y nªn t×nh tr¹ng bãc lét ngµy cµng gia t¨ng c¶ vÒ sè l­îng lÉn quy m«, tÝnh chÊt dÉn ®Õn ph¶n øng tËp thÓ vµ ®×nh c«ng. Trong giao kÕt thùc hiÖn hîp ®ång, nhiÒu chñ doanh nghiÖp cè ý kÐo dµi thêi gian thö viÖc, kh«ng ký hîp ®ång lao ®éng ®Ó trèn tr¸nh mét sè nghÜa vô theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt (®Æc biÖt lµ nghÜa vô ®ãng b¶o hiÓm x· héi cho ng­êi lao ®éng) nh»m ®em l¹i lîi nhuËn cao nhÊt. Trong khi ®ã, ho¹t ®éng c«ng ®oµn c¸c cÊp cßn cã nhiÒu h¹n chÕ. NÕu c«ng ®oµn kh«ng thùc hiÖn ®Çy ®ñ vai trß cña m×nh sÏ lµm gi¶m sót lßng tin cña ng­êi lao ®éng, hËu qu¶ xÊu cã thÓ x¶y ra lµ c«ng ®oµn kh«ng cã chç ®øng trong tËp thÓ ng­êi lao ®éng. 1.2. Bèi c¶nh héi nhËp kinh tÕ víi lµn sãng ®Çu t­ n­íc ngoµi, sù ¶nh h­ëng c¸c trµo l­u quèc tÕ còng lµm n¶y sinh yªu cÇu ph¶i ®æi míi ho¹t ®éng cña c«ng ®oµn trong bèi c¶nh hiÖn nay Xu thÕ toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, khu vùc diÔn ra nhanh chãng võa thóc ®Èy sù hîp t¸c võa t¨ng søc Ðp c¹nh tranh. Sù gia t¨ng å ¹t cña c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®· t¹o ra sù ph¸t triÓn rÊt nhanh cña khoa häc c«ng nghÖ. §ång thêi, héi nhËp kinh tÕ còng t¹o ra qu¸ tr×nh ®æi míi doanh nghiÖp nhµ n­íc nh­ cæ phÇn ho¸, viÖc thµnh lËp c¸c c«ng ty mÑ - con. §iÒu ®ã ®Æt ra yªu cÇu ph¶i ®æi míi m« h×nh tæ chøc, ph­¬ng thøc ho¹t ®éng, ®Èy m¹nh sù ph¸t triÓn c«ng ®oµn ë tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. MÆt kh¸c, qu¸ tr×nh héi nhËp lµm cho sù ph©n ho¸ giµu nghÌo gia t¨ng, t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn t©m lý, t­ t­ëng ng­êi lao ®éng. Khi bÞ chñ doanh nghiÖp bãc lét nÆng nÒ, chÕ ®é chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng kh«ng tho¶ ®¸ng, ng­êi lao ®éng muèn dùa vµo mét tæ chøc nµo ®ã cã kh¶ n¨ng b¶o vÖ quyÒn cña hä.Trong khi ®ã, t¹i c¸c doanh nghiÖp (nhÊt lµ doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi) ch­a thµnh lËp ®­îc tæ chøc c«ng ®oµn c¬ së hoÆc ®· thµnh lËp råi nh­ng ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶. §ã lµ c¬ héi ®Ó c¸c tæ chøc kh¸c tËp hîp ng­êi lao ®éng c¹nh tranh víi TL§L§VN. HiÖn nay xu h­íng lËp héi diÔn ra phæ biÕn ë c¸c n­íc ph¸t triÓn. Trong nh÷ng n¨m tíi, cã kh¶ n¨ng Quèc Héi sÏ ban hµnh luËt cho phÐp thµnh lËp c¸c tæ chøc míi c¹nh tranh víi c«ng ®oµn{27}. §©y chÝnh lµ lý do ph¶i ®æi míi ho¹t ®éng cña c«ng ®oµn cho phï hîp víi xu h­íng ph¸t triÓn chung cña ®Êt n­íc. Trong ®iÒu kiÖn héi nhËp, ng­êi lao ®éng n­íc ta cã nhiÒu c¬ héi tiÕp xóc, giao l­u víi c¸c nÒn kinh tÕ, v¨n ho¸. §ång thêi, còng rÊt dÔ chÞu ¶nh h­ëng cña c¸c luång th«ng tin, t­ t­ëng lÖch l¹c nh­ ®a nguyªn c«ng ®oµn, ®Êu tranh kinh tÕ ®¬n thuÇn. ViÖc qu¶n lý láng lÎo còng dÔ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng c¸c tæ chøc ph¶n ®éng ®­a ng­êi vµo tæ chøc c«ng ®oµn ®Ó chèng ph¸ c«ng ®oµn còng nh­ nhµ n­íc ViÖt Nam. Héi nhËp quèc tÕ còng t¹o ®iÒu kiÖn cho c«ng ®oµn ViÖt Nam më réng quan hÖ hîp t¸c víi c¸c n­íc, c¸c tæ chøc quèc tÕ, c«ng ®oµn n­íc ngoµi ®Ó chia sÎ häc hái kinh nghiÖm. Tõ ®ã, t¹o thuËn lîi cho c¸n bé c«ng ®oµn n­íc ta n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô, kü n¨ng tuyªn truyÒn vËn ®éng, th­¬ng l­îng, tæ chøc quÇn chóng, kü n¨ng gi¶i quyÕt tranh chÊp lao ®éng vµ n©ng cao b¶n lÜnh ®Ó b¶o vÖ ng­êi lao ®éng tèt h¬n. 1.3. ®æi míi ph­¬ng thøc ho¹t ®éng nh»m b¾t kÞp c¸c n­íc tiªn tiÕn trªn thÕ giíi Trong ®iÒu kiÖn toµn cÇu ho¸ hiÖn nay, sù giao l­u héi nhËp trong ph¹m vi toµn cÇu kh«ng chØ dõng ë lÜnh vùc kinh tÕ mµ cßn t¸c ®éng c¶ vÒ mÆt x· héi, trong ®ã cã ho¹t ®éng c«ng ®oµn. V× vËy, ®æi míi ®Ó b¾t kÞp c¸c n­íc lµ yªu cÇu c¬ b¶n ®Æt ra. Së dÜ nh­ vËy v×, hiÖn nay ho¹t ®éng c«ng ®oµn cÊp khu vùc vµ quèc tÕ cã nhiÒu diÔn biÕn phøc t¹p. Mét sè tæ chøc c«ng ®oµn cã xu thÕ tho¸i trµo. Mét sè tæ chøc c«ng ®oµn bÞ chi phèi bëi nhiÒu yÕu tè phi lao ®éng kh¸c. NhiÒu tæ chøc c«ng ®oµn quèc tÕ vµ c«ng ®oµn ë mét sè quèc gia mÆc dï cã cïng môc tiªu b¶o vÖ ng­êi lao ®éng, song cßn nhiÒu m©u thuÉn trong tæ chøc vµ ho¹t ®éng c«ng ®oµn{18, tr35}. HiÖn nay, cã mét sè tæ chøc thµnh lËp bÊt hîp ph¸p ë trong n­íc vµ n­íc ngoµi, m¹o danh b¶o vÖ ng­êi lao ®éng, tiÕn hµnh ho¹t ®éng tr¸i ph¸p luËt, lµm ¶nh h­ëng uy tÝn cña c«ng ®oµn ViÖt Nam. C¸c tæ chøc nµy ®ßi thùc hiÖn ®a nguyªn c«ng ®oµn, muèn thµnh lËp tæ chøc c«ng ®oµn ®éc lËp, t×m c¸ch h¹ thÊp uy tÝn cña TL§L§VN nh­ tr­êng hîp cña Lª V¨n §µi vµ Lª ThÞ C«ng Nh©n. VÒ mÆt b¶n chÊt, ®ã chÝnh lµ ©m m­u sö dông chiªu bµi “diÔn biÕn hoµ b×nh” trong lÜnh vùc lao ®éng x· héi. Chóng t×m c¸ch kÝch ®éng ng­êi lao ®éng, t¹o d­ luËn ®Ó ñng hé ®a nguyªn c«ng ®oµn. §ång thêi, t×m mäi c¸ch tham gia c¸c héi nghÞ, diÔn ®µn cña c¸c tæ chøc c«ng ®oµn quèc tÕ ®Ó qu¶ng c¸o cho ho¹t ®éng cña chóng. ThËt ra, c¸c tæ chøc nµy chØ lõa bÞp ng­êi lao ®éng, thµnh lËp ra kh«ng v× môc tiªu b¶o vÖ quyÒn lîi cña ng­êi lao ®éng mµ nh»m ph¸ ho¹i tæ chøc c«ng ®oµn ViÖt Nam. V× vËy, c«ng ®oµn ViÖt Nam ph¶i nhanh chãng ®æi míi ®Ó ph¸t triÓn phï hîp víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi ®ång thêi më réng giao l­u hîp t¸c, trao ®æi kinh nghiÖm víi c«ng ®oµn c¸c n­íc nh»m t¨ng c­êng mèi quan hÖ, thóc ®Èy v× sù ph¸t triÓn chung cña c«ng ®oµn thÕ giíi. 1.4. Sù lín m¹nh cña tæ chøc ®¹i diÖn ng­êi sö dông lao ®éng còng lµ mét nh©n tè cho thÊy sù cÇn thiÕt ph¶i ®æi míi ho¹t ®éng cña c«ng ®oµn Khi tham gia héi nhËp quèc tÕ, lµn sãng ®Çu t­ sÏ ph¸t triÓn m¹nh mÏ kÐo theo viÖc h×nh thµnh c¸c c«ng ty ®a quèc gia, còng nh­ c¸c tËp ®oµn, c¸c c«ng ty cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Theo ®ã, sù liªn kÕt cña ng­êi sö dông lao ®éng nh»m t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, t×m kiÕm lîi nhuËn cao nhÊt sÏ gia t¨ng. HÖ qu¶ cña viÖc ®ã kh«ng chØ ë lîi nhuËn mµ cßn lµ sù lín m¹nh cña tæ chøc ®¹i diÖn ng­êi sö dông lao ®éng. §ã lµ mét th¸ch thøc kh«ng nhá ®èi víi ho¹t ®éng c«ng ®oµn. Tæ chøc cña ng­êi sö dông lao ®éng cµng lín m¹nh th× yªu cÇu cña giíi chñ ®èi víi ng­êi lao ®éng cµng kh¾t khe, tiÕng nãi cña giíi chñ trong x· héi cµng cã träng l­îng h¬n. Trªn thÕ giíi, ¶nh h­ëng cña c¸c c«ng ty ®a quèc gia kh«ng chØ chi phèi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn mµ c¶ ë c¸c n­íc ph¸t triÓn. §iÒu tra nghiªn cøu n¨m 1996 cña Uû ban t­ vÊn c«ng ®oµn (TUAC) phèi hîp víi tæ chøc Hîp t¸c ph¸t triÓn kinh tÕ (OECD) cho thÊy c¸c c«ng ty ®a quèc gia kh«ng ngõng ®e do¹ s¾p xÕp l¹i c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh cña hä hoÆc ®e do¹ rót vèn ®Ó Ðp c¸c c«ng ®oµn tho¶ hiÖp. §iÒu ®ã lµm ¶nh h­ëng ®Õn kÕt qu¶ ®µm ph¸n vµ th­¬ng l­îng tËp thÓ. Mét sè c«ng ®oµn còng b¸o c¸o vÒ nh÷ng nç lùc cña c¸c c«ng ty ®a quèc gia nh»m môc ®Ých ngÇm ph¸ ho¹i qu¸ tr×nh ®µm ph¸n b»ng c¸ch k×m gi÷ th«ng tin vµ trong tr­êng hîp qu¸ khÝch lµ xo¸ bá c«ng ®oµn{18, tr50}. Sù lín m¹nh cña tæ chøc ®¹i diÖn ng­êi sö dông lao ®éng cßn thÓ hiÖn trong viÖc ®Êu tranh víi nhµ n­íc ®Ó ®ßi quyÒn lîi cho m×nh. §¬n cö nh­ Bé luËt lao ®éng cò quy ®Þnh ë nh÷ng c«ng viÖc ®Æc thï thêi gian lao ®éng trong mét n¨m kh«ng qu¸ 200 giê. Tuy nhiªn, trong qu¸ tr×nh th¶o luËn Bé luËt lao ®éng míi, do giíi chñ kiÕn nghÞ g©y søc Ðp, TL§L§VN ph¶i vËn ®éng thuyÕt phôc vµ cuèi cïng Quèc Héi ®· quy ®Þnh lµ 300 giê/n¨m{25}. Nh­ vËy, ®æi míi ho¹t ®éng cña tæ chøc c«ng ®oµn lµ mét vÊn ®Ò cÊp b¸ch vµ cÇn thiÕt phï hîp víi thêi ®¹i còng nh­ ®Þnh mÖnh cña ®Êt n­íc. 2. Nh÷ng yªu cÇu ®Æt ra víi c«ng ®oµn ViÖt Nam trong bèi c¶nh héi nhËp quèc tÕ C«ng ®oµn ViÖt Nam lµ tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi cña giai cÊp c«ng nh©n, viªn chøc lao ®éng. V× vËy, khi gia nhËp WTO thêi c¬ vµ thö th¸ch ®ang ®Æt ra nhiÒu vÊn ®Ò ®èi víi c«ng ®oµn. Trong ®ã cã nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n sau: 2.1. C«ng ®oµn ph¶i thùc sù thùc hiÖn tèt chøc n¨ng b¶o vÖ ng­êi lao ®éng HiÖn nay, quan hÖ lao ®éng bÞ chi phèi vµ ®iÒu tiÕt chñ yÕu bëi quy luËt cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng nh­ quy luËt gi¸ trÞ, quy luËt gi¸ c¶ vµ quy luËt cung cÇu. Chñ thÓ trong quan hÖ nµy lµ ng­êi cã nhu cÇu sö dông søc lao ®éng vµ ng­êi cã nhu cÇu b¸n søc lao ®éng. Qu¸ tr×nh mua b¸n hµng ho¸ søc lao ®éng ®· h×nh thµnh nªn mèi quan hÖ phøc t¹p ®ã lµ gi÷a quan hÖ chñ vµ thî. NÒn kinh tÕ cµng ph¸t triÓn th× m©u thuÉn lîi Ých gi÷a chñ vµ thî cµng gay g¾t. Lµm sao ®Ó dung hoµ ®­îc mèi quan hÖ chñ-thî lµ yªu cÇu ®Æt ra ®èi víi mçi cÊp, mçi c¸n bé c«ng ®oµn. §ång thêi, còng ph¶i ®¶m b¶o c¸c quy luËt kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, gióp cho c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn ®óng h­íng, ®¹t hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Trong giai ®o¹n hiÖn nay, c«ng ®oµn ph¶i tËp trung vµo chøc n¨ng chÝnh lµ b¶o vÖ quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña ng­êi lao ®éng. NÕu lµm tèt chøc n¨ng, nhiÖm vô nµy sÏ thay ®æi th¸i ®é cña ng­êi lao ®éng víi tæ chøc c«ng ®oµn. C«ng ®oµn víi t­ c¸ch lµ träng tµi, lµ ng­êi trùc tiÕp gi¸m s¸t, th«ng qua c¸c ho¹t ®éng, gãp phÇn t¹o dùng mèi quan hÖ lao ®éng trë nªn hµi hoµ, ®óng luËt. C«ng ®oµn ph¶i lÊy viÖc b¶o vÖ lîi Ých cña ng­êi lao ®éng lµ xuÊt ph¸t ®iÓm vµ träng t©m cña viÖc ®æi míi ho¹t ®éng c«ng ®oµn. B¶o vÖ quyÒn lîi cho ng­êi lao ®éng lµ b¶o vÖ quyÒn c¬ b¶n nhÊt cña ng­êi lao ®éng, lµ c¬ së ®Ó thùc hiÖn mäi quyÒn lîi x· héi kh¸c. ViÖc b¶o vÖ cña c«ng ®oµn chñ yÕu b»ng ph¸p luËt nh»m môc tiªu ®­a ®­êng lèi, chÝnh s¸ch cña §¶ng, Bé luËt lao ®éng, LuËt c«ng ®oµn ®Õn mäi doanh nghiÖp, mäi thµnh phÇn kinh tÕ. 2.2. C«ng ®oµn ph¶i lµm tèt vai trß b¶o vÖ ng­êi lao ®éng nh­ng kh«ng c¶n trë doanh nghiÖp trong bèi c¶nh ViÖt Nam ®· trë thµnh thµnh viªn cña WTO §èi víi ViÖt Nam, sù kiÖn gia nhËp tæ chøc th­¬ng m¹i quèc tÕ WTO lµ qu¸ tr×nh phÊn ®Êu bÒn bØ. §Ó ViÖt Nam trë thµnh thµnh viªn cña WTO, ViÖt Nam ph¶i chÊp nhËn c¸c quy ®Þnh chung cña quèc tÕ, trong ®ã cã viÖc t¹o m«i tr­êng ®Çu t­ lµnh m¹nh. C¸c nhµ ®Çu t­ khi ®Õn ViÖt Nam lËp nghiÖp ®Òu nh»m môc tiªu lîi nhuËn. N¬i nµo, lÜnh vùc nµo cã lîi nhuËn cao th× n¬i ®ã, lÜnh vùc ®ã sÏ thu hót ®­îc nhiÒu nguån vèn ®Çu t­. NÕu v× b¶o vÖ lîi Ých cho ng­êi lao ®éng mµ lµm thiÖt h¹i cho nhµ ®Çu t­ sÏ t¸c ®éng xÊu lµm gi¶m c¹nh tranh thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Do ®ã, trong viÖc b¶o vÖ lîi Ých cña ng­êi lao ®éng, c«ng ®oµn ph¶i c©n ®èi víi lîi Ých cña nhµ ®Çu t­. C«ng ®oµn cÇn l­u ý mèi quan hÖ gi÷a lîi Ých cña ng­êi lao ®éng vµ lîi Ých cña ng­êi sö dông lao ®éng trong doanh nghiÖp. ViÖc b¶o vÖ lîi Ých cu¶ ng­êi lao ®éng ph¶i ®i ®«i víi viÖc b¶o ®¶m lîi Ých cho ng­êi sö dông lao ®éng. Trªn c¬ së, c«ng ®oµn ®ã ®­a ra nh÷ng ®¸nh gi¸ kh¸ch quan, c«ng b»ng vµ nh÷ng yªu s¸ch hîp lý, phï hîp víi thùc tÕ, b¶o ®¶m lîi Ých cña c¸c bªn trong quan hÖ lao ®éng. 2.3. C«ng ®oµn ph¶i ®ñ m¹nh ®Ó tham gia quan hÖ víi c«ng ®oµn quèc tÕ Môc tiªu chung cña c«ng ®oµn thÕ giíi nãi chung vµ c«ng ®oµn ViÖt Nam nãi riªng khi tham gia c«ng ®oµn thÕ giíi lµ nh»m môc tiªu chung cña nh©n lo¹i, v× hoµ b×nh ®éc lËp d©n téc, v× môc tiªu sèng lµnh m¹nh, ph¸t triÓn vµ tiÕn bé x· héi. Khi tham gia vµo phong trµo c«ng ®oµn thÕ giíi, c«ng ®oµn ViÖt Nam tranh thñ häc hái ®­îc kinh nghiÖm lý luËn còng nh­ thùc tiÔn cña c¸c c«ng ®oµn thÕ giíi, hîp t¸c h÷u nghÞ gi÷a lao ®éng vµ c«ng ®oµn c¸c n­íc. §Ó x©y dùng ®­îc mèi quan hÖ víi c«ng ®oµn c«ng ®oµn quèc tÕ, c«ng ®oµn ViÖt Nam cÇn më réng quyÒn chñ ®éng cña c«ng ®oµn c¸c cÊp trong ho¹t ®éng ®èi ngo¹i, t¨ng c­êng sù thèng nhÊt c«ng t¸c ®èi ngo¹i trong toµn hÖ thèng c«ng ®oµn. C«ng ®oµn ph¶i chó träng ®µo t¹o, båi d­ìng n©ng cao tr×nh ®é vÒ mäi mÆt nhÊt lµ tr×nh ®é ngo¹i ng÷, kiÕn thøc ngo¹i giao cho ®éi ngò c«ng ®oµn lµm c«ng t¸c ®èi ngo¹i. Bªn c¹nh ®ã, c«ng ®oµn ph¶i quan t©m ®Çu t­ kinh phÝ, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông kinh phÝ cho c«ng t¸c ®èi ngo¹i cña c«ng ®oµn theo ph­¬ng ch©m tiÕt kiÖm thiÕt thùc vµ hiÖu qu¶. Hoµn thiÖn vµ thèng nhÊt ¸p dông c¸c quy chÕ qu¶n lý ho¹t ®éng ®èi ngo¹i trong hÖ thèng c«ng ®oµn nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c«ng ®oµn c¬ së vµ c¸n bé c«ng ®oµn tham gia ho¹t ®éng ®èi ngo¹i trªn c¬ së ®¶m b¶o sù l·nh ®¹o cña §CSVN, sù chØ ®¹o ®óng h­íng cña TL§L§VN. C«ng ®oµn cÇn nghiªn cøu x©y dùng chiÕn l­îc ®èi ngo¹i cña c«ng ®oµn phï hîp víi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vµ héi nhËp quèc tÕ gãp phÇn tranh thñ sù hç trî vÒ chuyªn m«n kü thuËt, tµi chÝnh trong viÖc trao ®æi kinh nghiÖm ho¹t ®éng, ®µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é c¸n bé c«ng ®oµn nhÊt lµ vÒ ph­¬ng thøc ho¹t ®éng, kinh nghiÖm gi¶i quyÕt xung ®ét lao ®éng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Trong nh÷ng n¨m qua, c«ng ®oµn ViÖt Nam ®· kh«ng ngõng më réng quan hÖ quèc tÕ, t¨ng c­êng t×nh ®oµn kÕt víi phong trµo c«ng nh©n vµ c«ng ®oµn thÕ giíi. §Õn nay, c«ng ®oµn ViÖt Nam ®· cã quan hÖ víi 30 tæ chøc lao ®éng vµ c«ng ®oµn quèc tÕ, ®Æc biÖt lµ tæ chøc lao ®éng quèc tÕ(ILO), h¬n 100 tæ chøc c«ng ®oµn cña c¸c quèc gia trªn thÕ giíi. C¸c h×nh thøc hîp t¸c quèc tÕ cña c«ng ®oµn ViÖt Nam ngµy cµng phong phó, ®a d¹ng tõ trao ®æi ®oµn nghiªn cøu, häc tËp ®Õn phèi hîp tæ chøc héi nghÞ, héi th¶o quèc tÕ, lËp vµ triÓn khai c¸c dù ¸n, tËp huÊn c¸n bé c«ng ®oµn{26}. Trong giai ®o¹n míi c«ng ®oµn ViÖt Nam ph¶i më réng h¬n n÷a ho¹t ®éng quèc tÕ ®Ó gãp phÇn thùc hiÖn ®­êng lèi ®èi ngo¹i cña ®Êt n­íc. 2.4. T¨ng c­êng ho¹t ®éng cña c«ng ®oµn ë khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi Qu¸ tr×nh héi nhËp sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c nhµ ®Çu t­ ®Çu t­ vµo ViÖt Nam t×m kiÕm lîi nhuËn, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng ViÖt Nam. ChÝnh v× vËy, t¨ng c­êng ho¹t ®éng cña c«ng ®oµn ë khu vùc cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi còng lµ mét yªu cÇu cÊp thiÕt ®Æt ra trong bèi c¶nh hiÖn nay. §èi víi khu vùc kinh tÕ cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, c«ng ®oµn ph¶i ®Èy m¹nh c«ng t¸c tuyªn truyÒn vµ vËn ®éng thµnh lËp tæ chøc c«ng ®oµn c¬ së, ph¸t triÓn ®oµn viªn, gãp phÇn lµm chuyÓn biÕn nhËn thøc cña ng­êi lao ®éng còng nh­ ng­êi sö dông lao ®éng, thóc ®Èy d­ luËn x· héi cæ vò ñng hé viÖc thµnh lËp tæ chøc c«ng ®oµn. Tuyªn truyÒn ®Ó ng­êi lao ®éng hiÓu ®­îc nh÷ng lîi Ých thiÕt th©n khi hä tham gia tæ chøc c«ng ®oµn, gióp hä hiÓu râ ®­îc c«ng ®oµn lµ ®¹i diÖn duy nhÊt hîp ph¸p cho quyÒn vµ lîi Ých cña hä. Gia nhËp tæ chøc c«ng ®oµn tham gia ho¹t ®éng c«ng ®oµn sÏ ®em l¹i lîi Ých cho chÝnh b¶n th©n hä, cho gia ®×nh, cho doanh nghiÖp vµ cho toµn x· héi. Ho¹t ®éng c«ng ®oµn sÏ ®¶m b¶o lîi Ých c¸ nh©n víi lîi Ých tËp thÓ, lîi Ých x· héi, gi÷a lîi Ých tr­íc m¾t vµ lîi Ých l©u dµi. §èi víi ng­êi sö dông lao ®éng, c«ng ®oµn ph¶i tuyªn truyÒn cho hä thÊy ®­îc quyÒn, lîi Ých c¬ b¶n l©u dµi cña doanh nghiÖp khi thµnh lËp tæ chøc c«ng ®oµn. §ång thêi, gióp cho ng­êi sö dông lao ®éng cã ®ñ kh¶ n¨ng thùc hiÖn tr¸ch nhiÖm cña m×nh ®èi víi ng­êi lao ®éng. C«ng ®oµn ph¶i lµm sao ®Ó hai chñ thÓ nµy t×m thÊy ®­îc tiÕng nãi chung. Nh­ vËy, nh÷ng yªu cÇu ®ã trªn ®èi víi c«ng ®oµn lµ c¬ së ®Ó c«ng ®oµn cã nh÷ng biÖn ph¸p thÝch hîp nh»m thùc hiÖn tèt chøc n¨ng nhiÖm vô cña m×nh v× sù ph¸t triÓn chung cña c«ng ®oµn cña ®Êt n­íc v× môc tiªu chung “d©n giµu, n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh”. 3. Hoµn thiÖn ph¸p luËt vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c«ng ®oµn Héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi ®· t¹o ra nh÷ng thay ®æi nhÊt ®Þnh vÒ ®iÒu kiÖn vµ m«i tr­êng ho¹t ®éng c«ng ®oµn, vÒ sù biÕn ®éng cña ®éi ngò c«ng nh©n lao ®éng vµ c¸n bé ®oµn viªn c«ng ®oµn, vÒ c¸c chÝnh s¸ch ph¸p luËt liªn quan ®Õn tæ chøc vµ ho¹t ®éng c«ng ®oµn. §Ó khai th¸c tèi ®a nh÷ng thuËn lîi vµ gi¶m thiÓu ®Õn møc thÊp nhÊt nh÷ng t¸c ®éng cña qu¸ tr×nh héi nhËp víi c«ng ®oµn ViÖt Nam, t«i xin ®­a ra mét sè kiÕn nghÞ nh­ sau: 3.1. Ban hµnh luËt C«ng ®oµn míi cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi Ban hµnh luËt c«ng ®oµn míi cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi trong t×nh h×nh hiÖn nay bëi LuËt C«ng ®oµn n¨m 1990 ra ®êi khi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ch­a ®a d¹ng, mèi quan hÖ chñ – thî kh«ng phøc t¹p nh­ giai ®o¹n hiÖn nay.V× vËy, khi x©y dùng LuËt C«ng ®oµn míi cÇn chó träng vai trß cña c«ng ®oµn trong c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. §ång thêi, x©y dùng tèt c¬ chÕ ba bªn gi÷a nhµ n­íc - c«ng ®oµn - chñ sö dông lao ®éng. Ban hµnh c¸c chÕ tµi ®èi víi hµnh vi c¶n trë thµnh lËp c«ng ®oµn vµ hµnh vi cÊm ng­êi lao ®éng tham gia thµnh lËp c«ng ®oµn. 3.2. Më réng quyÒn vµ tr¸ch nhiÖm Më réng quyÒn vµ tr¸ch nhiÖm cña c«ng ®oµn trong lÜnh vùc viÖc lµm vµ häc nghÒ, ph¶i quy ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm cña c«ng ®oµn trong c¸c cÊp häc, ngµnh nghÒ. CÇn ban hµnh mét ch­¬ng tr×nh ho¹t ®éng cô thÓ cho c¸c cÊp c«ng ®oµn trong viÖc ®µo t¹o, n©ng cao tay nghÒ cña ng­êi lao ®éng. Cã chÝnh s¸ch hç trî kinh phÝ cho c«ng ®oµn ®Ó c«ng ®oµn ho¹t ®éng hoÆc thµnh lËp quü häc nghÒ, viÖc lµm tõ c«ng ®oµn cÊp huyÖn trë lªn. §èi víi lÜnh vùc b¶o hé lao ®éng, thµnh lËp thanh tra c«ng ®oµn ngµnh, thanh tra c«ng ®oµn cÊp tØnh. Cho phÐp c«ng ®oµn cÊp huyÖn ®­îc thùc hiÖn c«ng t¸c thanh tra t¹i c¸c doanh nghiÖp thuéc sù chØ ®¹o cña m×nh. Më réng quyÒn kiÓm tra, gi¸m s¸t cña c«ng ®oµn c¬ së. 3.3. §èi víi tho¶ ­íc lao ®éng tËp thÓ C«ng ®oµn cÇn tËp trung ký kÕt tho¶ ­íc trong tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp, tr­êng hîp doanh nghiÖp kh«ng x©y dùng tho¶ ­íc sÏ bÞ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p xö ph¹t tuú theo møc ®é vi ph¹m. Sau khi thùc hiÖn tèt c«ng viÖc trªn, c«ng ®oµn sÏ tiÕn hµnh ký kÕt tho¶ ­íc theo ngµnh ®Æc biÖt víi c¸c ngµnh dÖt may, da giµy, x©y dùng, chÕ biÕn thuû s¶n trong ®ã ph¶i hµi hoµ ®­îc lîi Ých cña ng­êi lao ®éng víi lîi Ých cña doanh nghiÖp. Trong viÖc ký kÕt tho¶ ­íc lao ®éng tËp thÓ ngµnh, c«ng ®oµn c¸c cÊp ph¶i phèi hîp chÆt chÏ víi nhau, lªn kÕ ho¹ch ph­¬ng ¸n cô thÓ. X©y dùng tho¶ ­íc tËp thÓ ngµnh lµ mét c«ng viÖc khã ®ßi hái tr×nh ®é, sù cè g¾ng cña mçi c¸c bé c«ng ®oµn, mçi cÊp c«ng ®oµn. V× vËy, tr­íc khi tiÕn hµnh ký kÕt cÇn lùa chän nh÷ng c¸n bé c«ng ®oµn cã tr×nh ®é ph¸p luËt, cã kü n¨ng th­¬ng l­îng. Sau ®ã, thèng nhÊt ý kiÕn gi÷a c¸n bé c«ng ®oµn ngµnh ®Ó cã nh÷ng yªu cÇu cã lîi nhÊt cho ng­êi lao ®éng. X©y dùng tèt tho¶ ­íc ngµnh sÏ ®¶m b¶o thùc hiÖn ®Çy ®ñ nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt, h¹n chÕ møc thÊp nhÊt tranh chÊp lao ®éng, ®×nh c«ng. 3.4. VÊn ®Ò b¶o hé lao ®éng Nªn ban hµnh LuËt b¶o hé lao ®éng trong ®ã quy ®Þnh râ rµng, chi tiÕt c¸c vÊn ®Ò an toµn vÖ sinh lao ®éng, thêi giê lµm viÖc, thêi giê nghØ ng¬i, ®iÒu kiÖn lµm viÖc... LuËt b¶o hé lao ®éng ph¶i quy ®Þnh râ quyÒn kiÓm tra, gi¸m s¸t cña c«ng ®oµn, h×nh thøc kiÓm tra, biÖn ph¸p xö ph¹t mµ c«ng ®oµn ®­îc quyÒn ¸p dông khi doanh nghiÖp vi ph¹m c«ng t¸c an toµn vÖ sinh, lao ®éng. MÆt kh¸c, cho phÐp c«ng ®oµn thµnh lËp héi ®ång b¶o hé lao ®éng ë c¸c tØnh, thµnh phè víi nhiÖm vô kiÓm tra, gi¸m s¸t c«ng t¸c b¶o hé lao ®éng ë c¸c doanh nghiÖp vµ hç trî cho thanh tra c«ng ®oµn. 3.5. Ban hµnh v¨n b¶n h­íng dÉn thi hµnh LuËt sö ®æi bæ sung mét sè ®iÒu cña Bé luËt lao ®éng vÒ tranh chÊp lao ®éng vµ ®×nh c«ng n¨m 2006 HiÖn nay ch­¬ng XIV Bé luËt lao ®éng ®­îc söa ®æi n¨m 2006 vµ cã hiÖu lùc thi hµnh ngµy 1/7/2007 ch­a cã v¨n b¶n h­íng dÉn. V× vËy, ChÝnh phñ vµ c¸c Bé, ban, ngµnh cã liªn quan cÇn sím ban hµnh v¨n b¶n quy ®Þnh chi tiÕt ®Ó ®­a ph¸p luËt t¸c ®éng tíi quan hÖ lao ®éng cã hiÖu qu¶ nhÊt. V¨n b¶n h­íng dÉn nªn quy ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm cña c«ng ®oµn trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp. Quy ®inh cô thÓ, chi tiÕt tr×nh tù cña c«ng t¸c lÊy ý kiÕn ng­êi lao ®éng, ra quyÕt ®Þnh ®×nh c«ng, c«ng ®oµn ®­îc lµm nh÷ng g× vµ nh÷ng tranh chÊp nµo c«ng ®oµn ®­îc quyÒn ®øng ra tæ chøc. BiÖn ph¸p xö lý ®èi víi c¸c c«ng ®oµn l¹m dông quyÒn h¹n, chøc vô cña m×nh tiÕn hµnh ®×nh c«ng g©y khã, dÔ cho ng­êi lao ®éng. Quy ®Þnh c¸c biÖn ph¸p xö ph¹t ®èi víi nh÷ng ng­êi cã hµnh vi c¶n trë c«ng ®oµn tæ chøc ®×nh c«ng. 3.6. Söa ®æi c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c«ng ®oµn c¬ së KÕt qu¶ ho¹t ®éng cña c«ng ®oµn c¬ së cã ý nghÜa hÕt søc quan träng ®èi víi tæ chøc c«ng ®oµn. HiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c«ng ®oµn c¬ së tèt sÏ n©ng cao uy tÝn cña c«ng ®oµn cÊp trªn. Ng­îc l¹i, ho¹t ®éng cña c«ng ®oµn cÊp trªn tèt sÏ t¹o ®iÒu kiÖn, hç trî, gióp ®ì cho c«ng ®oµn c¬ së ho¹t ®éng hiÖu qu¶ h¬n.V× vËy, n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c«ng ®oµn c¬ së lu«n lµ mèi quan t©m hµng ®Çu trong giai ®o¹n hiÖn nay. Cô thÓ ho¸ c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt nh»m t¨ng thªm nhiÖm vô cho c«ng ®oµn c¬ së, còng nh­ c«ng ®oµn cÊp trªn trong viÖc tiÕn hµnh x©y dùng tho¶ ­íc lao ®éng tËp thÓ ë c¸c tæng c«ng ty, cÊp ngµnh. T¨ng c­êng sù gióp ®ì, t¹o ®iÒu kiÖn cña c«ng ®oµn cÊp trªn víi c«ng ®oµn c¬ së vµ thùc hiÖn kiÓm tra, gi¸m s¸t c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch ®èi víi ng­êi lao ®éng. 3.7. §æi míi ph­¬ng thøc ho¹t ®éng cña c«ng ®oµn §æi míi ph­¬ng thøc ho¹t ®éng cu¶ c«ng ®oµn lµ mét vÊn ®Ò quan träng. Cã ®æi míi th× míi thu hót ®­îc ®«ng ®¶o ng­êi lao ®éng tham gia vµo tæ chøc c«ng ®oµn. V× vËy, néi dung vµ ph­¬ng ph¸p ho¹t ®éng cña c«ng ®oµn ph¶i phong phó, ®a d¹ng phï hîp víi tõng lo¹i h×nh kinh tÕ, kh«ng rËp khu«n m¸y mãc, cøng nh¾c mµ ph¶i thËt linh ho¹t, mÒm dÎo, ®a d¹ng ho¸ ®Ó thùc hiÖn ®óng chøc n¨ng chñ yÕu cña c«ng ®oµn lµ b¶o vÖ quyÒn lîi Ých hîp ph¸p cña ng­êi lao ®éng. B»ng ph­¬ng ph¸p ho¹t ®éng chñ yÕu lµ tuyªn truyÒn, vËn ®éng, thuyÕt phôc c«ng ®oµn ph¶i tuyªn truyÒn cho mäi ®èi t­îng vÒ thêi c¬ vµ th¸ch thøc khi n­íc ta gia nhËp WTO, gi¸o dôc nhËn thøc vÒ WTO ®ång thêi ph¶i g¾n liÒn víi viÖc båi d­ìng, rÌn luyÖn ®¹o ®øc lèi sèng cho ng­êi lao ®éng trong m«i tr­êng lao ®éng vµ tËp thÓ. §æi míi néi dung ph­¬ng ph¸p ho¹t ®éng kh«ng chØ dõng ë lý thuyÕt mµ ph¶i b»ng nghÖ thuËt tuyªn truyÒn cæ ®éng víi nhiÒu h×nh thøc phong phó, hÊp dÉn, sinh ®éng vµ biÓu c¶m. Ph¶i ®a d¹ng ho¸, linh ho¹t mÒm dÎo khi ¸p dông c¸c h×nh thøc, ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc tuyªn truyÒn. C¸n bé c«ng ®oµn cÇn ph¶i t×m tßi, lùa chän nh÷ng h×nh thøc tuyªn truyÒn phæ biÕn cho phï hîp víi tõng ®èi t­îng trong thùc tiÔn nh­: tæ chøc c¸c ®ît häc tËp, nghiªn cøu vÒ thêi c¬ vµ th¸ch thøc khi n­íc ta héi nhËp quèc tÕ, tæ chøc täa ®µm, trao ®æi héi th¶o khoa häc, tæ chøc tiÕp xóc ®èi tho¹i víi ng­êi lao ®éng, giao l­u víi ng­êi lao ®éng t¹i c¸c doanh nghiÖp, c¬ quan, ®oµn thÓ. §Æc biÖt, c¸n bé c«ng ®oµn cÇn so¹n th¶o vµ ph¸t hµnh sè l­îng lín c¸c tê r¬i víi néi dung thËt thiÕt thùc vµ chuyÓn ®Õn ng­êi lao ®éng ®Ó hä hiÓu ®­îc vai trß cña tæ chøc c«ng ®oµn, sù cÇn thiÕt khi gia nhËp tæ chøc c«ng ®oµn. §æi míi ph­¬ng thøc ho¹t ®éng lµ ph¶i bÒn bØ th­êng xuyªn ë tõng cÊp, tõng ngµnh, tõng c«ng ®oµn c¬ së. MÆt kh¸c, ®æi míi ph­¬ng thøc ho¹t ®éng cña c«ng ®oµn lµ ph¶i ph¸t huy d©n chñ trong ho¹t ®éng c«ng ®oµn. X©y dùng ch­¬ng tr×nh hîp t¸c ®¸p øng nhu cÇu bøc thiÕt cña ®oµn viªn cña ng­êi lao ®éng tr¸nh duy ý chÝ, ¸p ®Æt ý chÝ cña cÊp trªn cho cÊp d­íi. C«ng ®oµn ph¶i l¾ng nghe vµ t«n träng ý kiÕn ch©n thµnh cña ng­êi lao ®éng. Trong tæ chøc vµ ho¹t ®éng c«ng ®oµn cÇn kh¾c phôc bÖnh quan liªu, hµnh chÝnh. T¨ng c­êng c¸n bé c«ng ®oµn xuèng c¬ së ®Ó n¾m b¾t t©m t­ nguyÖn väng cña ng­êi lao ®éng, kiÓm tra gi¸m s¸t ®èi tho¹i víi ng­êi lao ®éng. §ång thêi, t¨ng c­êng trao ®æi, giao l­u kinh nghiÖm, th«ng tin kÞp thêi, cËp nhËt kiÕn thøc phæ biÕn kinh nghiÖm gi÷a c¸c cÊp c«ng ®oµn, c¸c c«ng ®oµn ngµnh víi nhau nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng. Ngoµi ra, cÇn ®æi míi trong chÝnh c¬ quan cña c¸c cÊp c«ng ®oµn, rµ so¸t l¹i c¸c ban chuyªn ®Ò vÒ chøc n¨ng, nhiÖm vô, vÒ c¸n bé, vÒ ph­¬ng ph¸p c«ng t¸c, tr¸nh hiÖn t­îng qu¸ nhiÒu ban, c¸n bé ®«ng nh­ng kh«ng m¹nh, ho¹t ®éng kh«ng cã hiÖu qu¶. Ph¶i ®¶m b¶o c«ng ®oµn cÊp trªn cã ®ñ tÇm chØ ®¹o, h­íng dÉn c«ng c«ng t¸c cho c«ng ®oµn cÊp d­íi. CÇn cã nh÷ng quy ®Þnh ®Ó gi¶m bít g¸nh nÆng vÒ néi dung cho c«ng ®oµn c¬ së tõ ®ã n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c«ng ®oµn víi ng­êi lao ®éng còng nh­ ng­êi sö dông lao ®éng trong viÖc thùc hiÖn tèt ph¸p luËt. Bªn c¹nh ®ã, ph¶i n©ng cao tÝnh ®éc lËp t­¬ng ®èi vÒ mÆt tæ chøc trong ho¹t ®éng c«ng ®oµn víi §¶ng. CÇn kh¾c phôc t×nh tr¹ng ho¹t ®éng c«ng ®oµn kh«ng râ nÐt, thiÕu chñ ®éng, û l¹i vµo sù l·nh ®¹o cña §¶ng. §iÒu quan träng trong ®æi míi ph­¬ng thøc ho¹t ®éng cña c«ng ®oµn lµ ph¶i tæng kÕt vµ x©y dùng m« h×nh tæ chøc cña c«ng ®oµn c¸c cÊp. HÖ thèng tæ chøc c«ng ®oµn hiÖn nay ®ang vËn ®éng theo sù biÕn ®æi vÒ c¬ cÊu cña nÒn kinh tÕ, m« h×nh tæ chøc cò cã nhiÒu bÊt cËp cÇn ®­îc hoµn thiÖn. CÇn ph¶i x©y dùng m« h×nh míi n¨ng ®éng, ®a d¹ng, phong phó h¬n. 3.8. C«ng t¸c c¸n bé Ho¹t ®éng c«ng ®oµn muèn ph¸t huy ®­îc hiÖu qu¶ th× x©y dùng ®éi ngò c¸n bé lµ vÊn ®Ò cèt lâi bëi chÝnh hä lµ nh÷ng ng­êi n¾m b¾t ®­îc t©m t­ nguyÖn väng cña ng­êi lao ®éng ®Ó cã nh÷ng kiÕn nghÞ cho phï hîp víi nhu cÇu cña ng­êi lao ®éng còng nh­ x· héi. V× vËy, c«ng t¸c c¸n bé cÇn ph¶i hoµn thiÖn ë nh÷ng ®iÓm sau: - CÇn rµ so¸t l¹i ®éi ngò c¸n bé c«ng ®oµn. TÝch cùc ®µo t¹o, båi d­ìng, n©ng cao chÊt l­îng ®éi ngò c¸n bé. §©y lµ nhiÖm vô mang tÝnh cÊp b¸ch, chiÕn l­îc cña tæ chøc c«ng ®oµn, bè trÝ c¸n bé c«ng ®oµn vÒ tõng ®¬n vÞ. §µo t¹o, båi d­ìng nh÷ng kiÕn thøc vÒ lý luËn vµ nghiÖp vô cho ®éi ngò c¸n bé ®ång thêi trang bÞ c¶ kiÕn thøc ph¸p luËt, t©m lý cho hä. - §Çu t­ kinh phÝ tho¶ ®¸ng cho viÖc ®µo t¹o båi d­ìng c¸n bé c«ng ®oµn. Rµ so¸t l¹i môc tiªu, néi dung, ch­¬ng tr×nh, ph­¬ng ph¸p ®µo t¹o, kü n¨ng cho c¸n bé c«ng ®oµn. H¹n chÕ thÊp nhÊt vµ ®i ®Õn chÊm døt t×nh tr¹ng c¸n bé l·nh ®¹o chuyªn m«n kiªm chñ tÞch c«ng ®oµn. - MÆt kh¸c, b¶n th©n c¸n bé c«ng ®oµn cÇn rÌn luyÖn, n©ng cao b¶n lÜnh vµ ph¶i nhËn thøc ®óng, lµm ®óng, nãi ®óng, d¸m ®Êu tranh b¶o vÖ quyÒn lîi Ých hîp ph¸p cña ng­êi lao ®éng. Mçi c¸n bé c«ng ®oµn ph¶i tù ®µo t¹o, tù båi d­ìng n©ng cao tr×nh ®é vÒ mäi mÆt. C¸n bé c«ng ®oµn cÇn kÞp thêi n¾m b¾t nh÷ng thµnh tùu míi trong khoa häc c«ng nghÖ, hiÓu ®­îc t¸c ®éng cña nã ®èi víi ®êi sèng kinh tÕ - x· héi, chèng l¹i nh÷ng tiªu cùc do sù l¹m dông tiÕn bé khoa häc v× lîi Ých riªng. - TËp trung h­íng dÉn c¸n bé c«ng ®oµn c¬ së míi tham gia lÇn ®Çu n¾m ®­îc c¸c ho¹t ®éng, tiÕn tíi ®µo t¹o chuyªn m«n nghiÖp vô c«ng t¸c c«ng ®oµn cho hä. - C¸n bé c«ng ®oµn cÊp trªn chó träng, gióp ®ì c¸n bé c«ng ®oµn cÊp d­íi, cñng cè l¹i c¸c c«ng ®oµn yÕu kÐm. - C¸n bé c«ng ®oµn ph¶i lÊy ng­êi lao ®éng vµ ®oµn viªn c«ng ®oµn lµ môc tiªu, lµ ®éng lùc chø kh«ng ph¶i ph­¬ng tiÖn ho¹t ®éng. V× vËy, c«ng ®oµn c¸c cÊp ph¶i ch¨m lo vµ quan t©m ®Õn t©m t­, nguyÖn väng, ®Õn viÖc lµm, ®êi sèng vµ ph¶i b¶o vÖ quyÒn lîi cho ng­êi lao ®éng ngay tõ khi hä míi ®i lµm. Cã nh­ thÕ, c¸n bé c«ng ®oµn míi lµ ng­êi b¹n, lµ chç dùa v÷ng ch¾c cho ng­êi lao ®éng. kÕt luËn Chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ chñ tr­¬ng lín cña n­íc ta, lµ b­íc ®i quan träng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc nh»m môc tiªu: “d©n giµu, n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh”. Víi vÞ trÝ, vai trß, chøc n¨ng cña m×nh trong giai ®o¹n hiÖn nay c«ng ®oµn ViÖt Nam cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p gãp phÇn cïng nhµ n­íc, doanh nghiÖp vµ toµn x· héi thùc hiÖn th¾ng lîi môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc: n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, t¨ng søc c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp trong n­íc. §Æc biÖt, tr­íc nh÷ng t¸c ®éng tíi con ng­êi trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam lµ thµnh viªn cña WTO, c«ng ®oµn ViÖt Nam cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p gãp phÇn n©ng cao tr×nh ®é vÒ mäi mÆt, ch¨m lo, c¶i thiÖn ®êi sèng, b¶o ®¶m viÖc lµm, b¶o vÖ quyÒn lîi Ých hîp ph¸p, chÝnh ®¸ng cña ng­êi lao ®éng trong ®iÒu kiÖn vµ t×nh h×nh míi. Muèn vËy, c«ng ®oµn cÇn ®Èy m¹nh h¬n n÷a c«ng t¸c tuyªn truyÒn, gi¸o dôc ng­êi lao ®éng, trong ®ã chó träng c¸c néi dung nh»m gãp phÇn n©ng cao nhËn thøc vÒ c¬ héi vµ nh÷ng th¸ch thøc, khã kh¨n ®èi víi ng­êi lao ®éng khi ViÖt Nam héi nhËp quèc tÕ. C«ng ®oµn ph¶i chñ ®éng vµ phèi hîp cïng ChÝnh phñ, c¸c ngµnh ®Þa ph­¬ng, ng­êi sö dông lao ®éng vµ c¸c doanh nghiÖp trong gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò lao ®éng, tiÕp tôc ®æi míi néi dung, ph­¬ng ph¸p ho¹t ®éng theo h­íng “ng­êi lao ®éng, ®oµn viªn c«ng ®oµn lµ trung t©m ho¹t ®éng c«ng ®oµn.” MÆt kh¸c, më réng vµ t¨ng c­êng ho¹t ®éng ®èi ngo¹i cña tæ chøc c«ng ®oµn theo sù chØ ®¹o cña nhµ n­íc “®Èy m¹nh h¬n n÷a ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i, héi nhËp s©u h¬n vµ ®Çy ®ñ h¬n víi c¸c thÓ chÕ kinh tÕ toµn cÇu, khu vùc vµ song ph­¬ng,lÊy phôc vô lîi Ých nhµ n­íc lµm môc tiªu cao nhÊt”. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 1. Lªnin, Lª nin toµn tËp, tËp 38, NxbTiÕn Bé, n¨m 1987. 2. Lªnin, Lª nin toµn tËp, tËp 42, Nxb TiÕn Bé, n¨m 1987. 3. V¨n kiÖn ®¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø X, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia n¨m 2002. 4. V¨n kiÖn ®¹i héi c«ng ®oµn lÇn thø IX, Nxb ChÝnh trÞ quèc gia n¨m 2003. 5. V¨n kiÖn héi nghÞ lÇn thø 4 ban chÊp hµnh Tæng liªn ®oµn lao ®éng ViÖt Nam lÇn thø IX, Nxb Lao ®éng, n¨m 2004. 6. V¨n kiÖn héi nghÞ lÇn thø 8 ban chÊp hµnh Tæng liªn ®oµn lao ®éng ViÖt Nam lÇn thø IX, Nxb Lao ®éng, n¨m 2006. 7. TL§L§VN, §iÒu lÖ c«ng ®oµn, Nxb Lao ®éng, n¨m 2003. 8. HiÕn ph¸p n­íc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam n¨m 1992- Nxb ChÝnh trÞ quèc gia n¨m 2002. 9. Bé luËt lao ®éng n¨m 1995- Nxb Lao ®éng n¨m 2004. 10. LuËt c«ng ®oµn n¨m 1990- Nxb Lao ®éng n¨m 1995 11. NghÞ ®Þnh 133/N§-H§BT/ ban hµnh 20-4-1991 h­íng dÉn chi tiÕt LuËt c«ng ®oµn. 12. NghÞ ®Þnh 06/N§-CP ban hµnh ngµy 20/1/1995 quy ®Þnh chi tiÕt an toµn vÖ sinh lao ®éng. 13. NghÞ ®Þnh 39/N§-CP ban hµnh ngµy 18/4/2003 h­íng dÉn thi hµnh mét sè ®iÒu cña Bé luËt lao ®éng. 14. Tr­êng ®¹i häc LuËt Hµ Néi, Gi¸o tr×nh luËt lao ®éng –Nxb C«ng an nh©n d©n n¨m 2005. 15. Tr­êng ®¹i häc C«ng ®oµn, Gi¸o tr×nh lý luËn vµ nghiÖp vô c«ng ®oµn-Nxb Lao ®éng n¨m 1999. 16. TL§L§VN, Tµi liÖu båi d­ìng c¸n bé c«ng ®oµn c¬ së –Nxb Lao ®éng n¨m 2005. 17. Ph¹m Quang §ång. LuËn v¨n: C«ng ®oµn tæ chøc ®¹i diÖn tËp thÓ ng­êi lao ®éng lý luËn vµ thùc tiÔn, n¨m 2004. 18. Ban ®èi ngo¹i TL§L§VN, Toµn cÇu hãa vµ phong trµo c«ng ®oµn thÕ giíi, Nxb Lao ®éng n¨m 2000. 19. B¸o lao ®éng sè 39+40 ngµy 15/2/2007. 20. T¹p chÝ lao ®éng vµ c«ng ®oµn sè 354 n¨m 2006. 21. T¹p chÝ lao ®éng vµ c«ng ®oµn sè 360 n¨m 2006. 22. T¹p chÝ lao ®éng vµ c«ng ®oµn sè 368 n¨m 2006. 23. T¹p chÝ lao ®éng vµ c«ng ®oµn sè 369 n¨m 2006. 24. T¹p chÝ lao ®éng vµ c«ng ®oµn sè 370 n¨m 2007. 25. T¹p chÝ lao ®éng vµ c«ng ®oµn sè 371 n¨m 2007. 26. T¹p chÝ lao ®éng vµ c«ng ®oµn sè 372 n¨m 2007. 27. T¹p chÝ lao ®éng vµ c«ng ®oµn sè 373 n¨m 2007. 28. Trang Web Lao ®éng c«ng ®oµn.com.vn. 29. Trang Web VnExpress.com.vn. Danh Môc Tõ viÕt t¾t 1. Céng hßa x· héi chñ nghÜa : CHXHCN 2. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam : §CSVN 3. Tæng Liªn ®oµn Lao ®éng ViÖt Nam : TL§L§VN Môc lôc