Khóa luận Nâng cao hiệu qủa hoạt động của Uỷ ban nhân dân cấp xã ở nước ta trong giai đoạn hiện nay

cho quá trình này diễn ra một cách nhanh chóng hay chậm chạp. Chính vì thế, kết quả của hoạt động này nhiều khi được đánh giá chủ yếu mang tính chất định tính chứ không phải định lượng. Bên cạnh đó, còn có nhiều yếu tố không thể định lượng một cách cụ thể, chính xác; chẳng hạn như năng lực, uy tín, trình độ, kỹ năng, kinh nghiệm và sự am hiểu về các lĩnh vực xã hội cơ bản của chủ thể tiến hành hoạt động quản lý nhà nước. Những yếu tố này có vai trò, tác dụng rất lớn đối với hoạt động quản lý nhà nước nhưng không thể lượng hoá như các chỉ số khác. Là cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương, UBND cấp xã tiến hành quản lý mọi mặt của đời sống xã hội và dân cư trên địa bàn, nhằm hướng đến mục đích: làm cho xã hội ổn định và phát triển, đời sống nhân dân được nâng cao . Do vậy: Hiệu quả hoạt động của UBND cấp xã là kết quả đạt được khi UBND cấp xã thực hiện quản lý nhà nước trên các lĩnh vực thuộc thẩm quyền của UBND cấp xã. 1. Quan điểm chỉ đạo của Đảng về nâng cao hiệu quả hoạt động của UBND cấp xã Ngay từ khi thực hiện công cuộc đổi mới, Nghị quyết đại hội Đảng VI ban chấp hành Trung ương Đảng đã đề ra phương hướng cải cách bộ máy nhà nước, xây dựng một bộ máy trong sạch, vững mạnh, có đủ năng lực để thực hiện nhiệm vụ chủ yếu “…thực hiện một quy chế làm việc khoa học, có hiệu quả; xây dựng bộ máy gọn nhẹ, có chất lượng cao với đội ngũ cán bộ có phẩm chất chính trị và năng lực quản ký Nhà nước, quản lý kinh tế, quản lý xã hội”. [4, tr.118- 119] Nghị quyết xác định: “UBND các cấp cần nâng cao năng lực chỉ đạo, điều hành để tổ chức, thực hiện có hiệu quả các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước”. Đại hội Đảng lần VI là bước đột phá trong tiến trình hoàn thiện bộ máy nhà nước, cải cách hệ thống chính trị, cải cách kinh tế, mở rộng quyền tự do dân chủ của nhân dân. Sau 5 năm thực hiện công cuộc đổi mới, Đại hội Đảng toàn quốc lần VII tiếp tục đưa ra phương hướng cải cách bộ máy nhà nước theo hướng “Nhà nước của dân, do dân, vì dân”. Đối với chính quyền cơ sở cần “xác định lại chức năng, nhiệm vụ của cả ba cấp chính quyền để sắp xếp lại tổ chức, đề cao quyền chủ động và trách nhiệm của địa phương, đông thời đảm bảo sự chỉ đạo thống nhất từ Trung ương… xây dựng chính quyền xã, phường vững mạnh” [5, tr.92]. Tiếp tục công cuộc đổi mới, Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VIII đã đề ra phương hướng chủ yếu trong việc cải cách bộ máy nhà nước nhằm xây dựng, hoàn thiện nền dân chủ xã hội chủ nghĩa. Nghị quyết nhấn mạnh việc thực hiện từng bước chế độ dân chủ trực tiếp ở cơ sở phải gắn liền với đổi mới tổ chức và hoạt động của chính quyền cơ sở: “kiện toàn đội ngũ cán bộ chính quyền cấp xã, có quy định cụ thể về chức danh, nhiệm vụ, quyền hạn, chính sách đãi ngộ; kiện toàn tổ chức, hoạt động của UBND cấp xã theo hướng tinh gọn, quy định rõ trách nhiệm, thẩm quyền của UBND và Chủ tịch UBND”. Nghiên cứu, tìm hiểu sự khác nhau giữa tổ chức và hoạt động cuả UBND cấp xã ở đô thị và nông thôn để từng bước điều cỉnh, bổ sung tổ chức và hoạt động của UBND phù hợp với từng địa bàn. Tại Nghị quyết đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX, trong chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2001- 2010. Đảng và Nhà nước đã giao cho Chính phủ chỉ đạo công tác xây dựng chính quyền địa phương nói chung trong đó có UBND cấp xã. Nghị quyết đề ra phương hướng: “phân công, phân cấp nâng cao tính chủ động của chính quyền địa phương, kết hợp chặt chẽ quản lý ngành và quản lý theo lãnh thổ, thực hiện đúng nguyên tắc tập trung dân chủ, tổ chức hợp lý HĐND, kiện toàn các cơ quan chuyên môn của UBND và bộ máy chính quyền cấp xã, phường, thị trấn” [6, tr.113]. Tiếp theo đó, ngày 18/03/2002, Ban chấp hành Trung ương Đảng cộng sản Việt Nam đã ban hành Nghị quyết Trung ương 5 khoá IX về đổi mới và nâng cao chất lượng hệ thống chính trị cơ sở ở xã, phường, thị trấn. Nghị quyết chỉ đạo: “Cần nâng cao hiệu lực của cơ quan hành chính theo hướng đề cao trách nhiệm và thẩm quyền của cơ quan hành chính cấp xã. Đối với những nhiệm vụ kinh tế- xã hội, an ninh quốc phòng, những công việc được phân cấp và những công việc tự quản ở cộng đồng dân cư, Chủ tịch UBND cấp xã đưa ra HĐND cấp xã bàn, quyết định chủ trương sau đó tổ chức thực hiện. Đối với những việc cấp trên uỷ quyền, UBND cấp xã thực hiện theo đúng quy định của cấp trên. Đối với công việc của thôn và các tổ chức tự quản khác, UBND cấp xã tổ chức hướng dẫn, hỗ trợ, giám sát việc tuân thủ pháp luật. Đối với các khiếu kiện của dân phải đề cao trách nhiệm giải quyết theo đúng thẩm quyền, không để dây dưa kéo dài” [7]. Gần đây, tại hội nghị lần thứ năm Ban chấp hành Trung ương khoá X đã ban hành NQ số 17- NQ/TW ngày 01/08/2007 về đẩy mạnh cải cách hành chính, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của bộ máy nhà nước trong đó có UBND cấp xã. Trên cơ sở đó Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 53/2007/NQ-CP ngày 07/11/2007 về chương trình hành động của Chính phủ thực hiện NQ hội nghị lần thứ 05 Ban chấp hành Trung ương Đảng khoá X. Những quan điểm và tư tưởng chỉ đạo nêu trên sẽ là căn cứ để UBND cấp xã tổ chức, thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của mình, nâng cao hiệu quả hoạt động, đáp ứng yêu cầu của xã hội trong thời kỳ hội nhập hiện nay. 2. Sự cần thiết phải nâng cao hiệu quả hoạt động của UBND cấp xã 2.1. Do yêu cầu phát huy nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, đòi hỏi sự đổi mới tương ứng trong toàn bộ hệ thông chính trị. Hoạt động của UBND cấp xã có hiệu quả thì quyền dân chủ của nhân dân mới được đảm bảo và dược thực hiện một cách nghiêm túc UBND cấp xã là cấp gần dân nhất và được giao trọng trách quản lý một số lượng khá đông dân cư trên địa bàn cả nước. Vì vậy, hoàn thiện dân chủ là một vấn đề vô cùng quan trọng trong giai đoạn hiện nay. Khi người dân làm chủ thì sức sản xuất được giải phóng, khai thác và huy động tối đa mọi nguồn lực nhằm phát triển kinh tế, tạo ra của cải vật chất cho xã hội, từ đó người dân có điều kiện tăng thu nhập và cải thiện đời sống, nhân dân sẽ trực tiếp tham gia giám sát hoạt động quản lý hành chính nhà nước của UBND cấp xã. Đứng trước tình hình đó, một yêu cầu đặt ra cho UBND cấp xã là phải xây dựng và kiện toàn lại bộ máy thực sự trong sạch, vững mạnh, hoạt động có hiệu quả để hoàn thành nhiệm vụ thay mặt Nhà nước quản lý tất cả các lĩnh vực của đời sống, xã hội và dân cư trên địa bàn. 2.2. Do yêu cầu cải cách nền hành chính quốc gia nhằm xây dựng một nền hành chính dân chủ, trong sạch, vững mạnh, từng bước hiện đại. Nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước trong đó có UBND cấp xã là một yêu cầu bức thiết trong giai đoạn hiện nay Thực hiện đường lối đổi mới, Đảng ta đã có nhiều chủ trương về cải cách hành chính và luôn xác định cải cách hành chính là một khâu quan trọng trong sự nghiệp đổi mới để phát triển đất nước. Để thực hiện tốt được nhiệm vụ, các cấp, các ngành cần phải hành động một cách cụ thể, thống nhất và đồng bộ trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. UBND cấp xã, với tư cách là cơ quan hành chính nhà nước ở xã, phường, thị trấn, thường xưyên tiếp xúc trực tiếp với nhân dân, lắng nghe những tâm tư, nguyện vọng của nhân dân nên cần phải không ngừng đổi mới và nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động bằng chính chất lượng công việc và cách thức làm việc của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã hiện nay, đảm bảo cung cấp cho nhân dân một dịch vụ hành chính công tốt nhất, đáp ứng nhu cầu của một nền hành chính hiện đại trong giai đoạn hiện nay. 3.2.3. Trước sự tác động của nền kinh tế thị trường và xu thế toàn cầu hoá cần phải đổi mới tổ chức, hoạt động, cơ chế quản lý của các cấp chính quyền trong đó có UBND cấp xã để hạn chế những mặt trái của nền kinh tế thị trường Từ khi Việt Nam đã trở thành thành viên của tổ chức thương mại thế giới WTO, nền kinh tế nước ta đã có sự thay đổi đáng kể cả về lượng và chất. Đó là nhờ có sự tác động lớn từ phía Nhà nước với những chính sách đầu tư, ưu đãi thích hợp trong từng giai đoạn tạo điều kiện cho các tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân phát huy tiềm năng vốn có của mình. Nền kinh tế của chúng ta không còn bó hẹp trong phạm vi quốc gia mà đã từng bước hội nhập với nền kinh tế thế giới. Tuy nhiên nền kinh tế thị trường với những mặt trái của nó như các tệ nạn xã hội, chủ nghĩa cá nhân, vị kỷ, lối sống thực dụng đã và đang tác động mạnh tới đời sống nhân dân. Nếu không có sự ngăn chặn kịp thời nó có thể sẽ làm băng hoại dần truyền thống đoàn kết, tương thân tương ái ở mỗi làng quê, phố xóm ở Việt Nam. Quá trình đô thị hoá cũng đẩy một lực lượng lao động chủ yếu từ nông thôn ra thành thị mong tìm được việc làm, khiến cho lực lượng lao động ở nông thôn giảm dần và gây nên tình trạng lộn xộn, mất ổn định về an ninh trật tự ở khu vực thành thị. Đứng trước tình hình đó, UBND xã, phường, thị trấn cần phải có sự phối hợp với các các cấp, các ngành, các tổ chức đoàn thể liên quan để làm tốt công tác quản lý mọi lĩnh vực của đời sống xã hội trên địa bàn, ngăn chặn hoặc giải quyết kịp thời những mâu thuẫn có thể phát sinh. 2.4. Do sự phát triển của khoa học, công nghệ đã tác động mạnh mẽ tới tất cả lĩnh vực của đời sống xã hội đặc biệt trong lĩnh vực quản lý Khi các phương pháp và phương tiện quản lý truyền thống đã tỏ ra lạc hậu, không còn phù hợp với tình hình mới thì việc nắm bắt kịp thời các thông tin là nhiệm vụ quan trọng của tất cả các cơ quan nhà nước trong giai đoạn hiện nay. Vì thông tin là căn cứ để quyết định và tổ chức thực hiện quyết định có hiệu quả. Điều này đòi hỏi bản thân bộ máy quản lý hành chính phải được tổ chức một cách tinh gọn. Nếu bộ máy cồng kềnh, nhiều nấc trung gian thì lượng thông tin sẽ không được xử lý kịp thời. Mặt khác, sự tiến bộ của khoa học, kỹ thuật và công nghệ đã cho ra đời hàng loạt các phương tiện quản lý hiện đại thay thế cho các phương tiện quản lý thủ công, tiết kiệm thời gian và công sức của người quản lý. Song cũng đòi hỏi người vận hành nó phải có trình độ, được đào tạo chuyên sâu thì mới có thể sử dụng và phát huy được những ưu việt của nó trong quá trình tiến hành quản lý. Cách duy nhất là tự đổi mới mình của chính bộ máy hành chính nhà nước dưới các góc độ: bộ máy tổ chức, con người, cơ sở vất chất… nhằm đạt được hiệu quả cao trong hoạt động quản lý hành chính nhà nước. Đó cũng chính là đòi hỏi khách quan, vừa cấp thiết, vừa cơ bản không thể trì hoãn đối với UBND cấp xã trong giai đoạn hiện nay. 3. Một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của UBND cấp xã ở nước ta trong giai đoạn hiện nay 3.1. Phương hướng chung Xuất phát từ thực trạng tổ chức, hoạt động và chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức của UBND cấp xã nước ta trong giai đoạn hiện nay, phương hướng đề ra để nâng cao hiệu quả hoạt động của UBND cấp xã trong việc tổ chức, quản lý mọi mặt của đời sống xã hội và dân cư trên địa bàn đó là: 3.1.1. Thứ nhất, đổi mới tổ chức và hoạt động của UBND cấp xã Xác định lại chức năng, nhiệm vụ, xem xét lại toàn bộ cơ cấu, nguyên tắc, phương thức hoạt động của UBND cấp xã cùng chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức làm cho bộ máy tinh gọn, hoạt động có hiệu quả. Trước hết, việc tuyển chọn cán bộ, công chức phải được tiến hành một cách công khai, dân chủ để dân có thể kiểm soát, tham gia đóng góp, xây dựng bộ máy đó ngày càng hoàn thiện. Đổi mới tổ chức của UBND cấp xã nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của UBND cấp xã, cải cách một bước nền hành chính quốc gia. Để làm được điều đó thì mục tiêu đề ra là phải xây dựng UBND cấp xã thật vững mạnh, trong sạch, có phương pháp quản lý khoa học nhằm đáp ứng tốt nhất yêu cầu của xã hội. Cụ thể: - UBND cấp xã phải thể hiện đầy đủ quyền lực hành pháp trong mối quan hệ thống nhất với quyền lập pháp. Quyền lực chính trị là thống nhất, không phân chia; hoạt động của UBND cấp xã phải phụ thuộc và phục vụ cho quyền lực chính trị. - Bộ máy của UBND cấp xã được tổ chức một cách khoa học, biết tiếp thu và vận dụng một cách sáng tạo tất cả những thành tựu về khoa học tổ chức và quản lý hành chính nhà nước của thời đại, một bộ máy được sắp xếp tinh gọn, ít đầu mối và hoạt động thực sự có hiệu quả. - Một bộ máy tổ chức theo quy định của pháp luật, phân định rõ chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn đồng thời phải được đảm bảo những điều kiện vật chất nhất định để phục vụ cho hoạt động thi hành nhiệm vụ. - Một bộ máy hoạt động theo quy chế và nề nếp chính quy, thủ tục hành chính đơn giản, tiếp cận và xử lý công việc một cách nhanh chóng, không cửa quyền, trì trệ, gây phiền hà cho nhân dân và đặc biệt là phải phát huy được tính chủ động, sáng tạo trong quản lý và điều hành mọi lĩnh vực của đời sống xã hội ở cơ sở. 3.1.2. Thứ hai, là phải xây dựng và tuyển chọn một đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã toàn tâm, toàn ý phục vụ nhân dân Đây là vấn đề vô cùng phức tạp, đòi hỏi phải có sự quan tâm, đầu tư rất nhiều từ phía Nhà nước, các ban, ngành, đoàn thể vì thực trạng bộ máy và đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã ở nước ta trong giai đoạn hiện nay đang bộc lộ khá nhiều khiếm khuyết không còn phù hợp và thích ứng với điều kiện và tình hình mới. Yêu cầu đặt ra là phải kiện toàn đội ngũ cán bộ, công chức của UBND cấp xã hiện đang tỏ ra “bất cập” với những quan hệ xã hội mới đang phát sinh. Cần phải có chiến lược, phương pháp tiến hành đào tạo và đào tạo lại đối với đội ngũ cán bộ chưa đáp ứng yêu cầu của công việc. Đẩy mạnh việc tuyển chọn đội ngũ cán bộ,công chức cấp xã có năng lực, trình độ, được đào tạo một cách bài bản và thành thạo công việc, tận tuỵ, biết tôn trọng kỷ luật, có trách nhiệm với công việc, với nhân dân. Nhưng song hành với điều đó họ cũng phải được hưởng một chế độ lương, thưởng, phụ cấp, trợ cấp phù hợp, tương xứng với trọng trách được giao. 3.1.3. Thứ ba, nâng cao hiệu quả hoạt động của tập thể UBND cấp xã, Chủ tịch UBND, các thành viên của UBND và các cán bộ, công chức chuyên môn của UBND cấp xã Nâng cao hiệu quả hoạt động của tập thể UBND cấp xã thông qua việc nâng cao chất lượng phiên họp của UBND. Đây là hình thức hoạt động chủ yếu và quan trọng nhất của UBND cấp xã. Tại các phiên họp của UBND cấp xã tập trung đầy đủ các thành viên của UBND, thể hiện được sự đóng góp trí tuệ tập thể, thảo luận tập thể và quyết định theo đa số những nội dung thuộc chương trình phiên họp. Trên thực tế chất lượng phiên họp của UBND cấp xã chưa cao, còn mang tính hình thức, chưa nhận được sự đóng góp tâm huyết của các thành viên UBND. Vai trò của Chủ tịch UBND cấp xã vẫn chưa thực sự nổi bật và phát huy được hết chức năng, nhiệm vụ của mình. Vì vậy cần phải quy định rõ các tiêu chuẩn về chính trị, đạo đức, năng lực, nghiệp vụ chuyên môn, đồng thời có kế hoạch bồi dưỡng kiến thức pháp luật, kiến thức quản lý Nhà nước, quản lý kinh tế cho các thành viên của UBND cấp xã trong đó nhấn mạnh các tiêu chuẩn đối với Chủ tịch UBND cấp xã. Để nâng cao hiệu quả hoạt động của các thành viên của UBND cấp xã, trước hết cần phân công rõ nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể cho từng thành viên, trên cơ sở đó quy định trách nhiệm cho mỗi thành viên đối với việc thực hiện công việc trên thực tế. Để nâng cao hiệu quả hoạt động của các cán bộ, công chức chuyên môn của UBND cấp xã cần tăng cường công tác tuyển chọn, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ nguồn phục vụ cho UBND cấp xã; có chế độ đãi ngộ nhằm thu hút những người có năng lực, trình độ chuyên môn nghiệp vụ về công tác tại địa phương và có chính sách khen thưởng kịp thời với những cán bộ, công chức hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Đầu tư các phương tiện làm việc thiết yếu cho các cán bộ, công chức thực hiện nhiệm vụ, đáp ứng yêu cầu của công việc. Đồng thời, tăng cường các biện pháp giáo dục tư tưởng và lối sống lành mạnh, cống hiến hết mình cho sự nghiệp phát triển đất nước, thực sự là người đầy tớ của nhân dân. 3.2. Các biện pháp cụ thể nâng cao hiệu quả hoạt động của UBND cấp xã ở nước ta trong giai đoạn hiện nay 3.2.1. Hoàn thiện các quy định của pháp luật về UBND các cấp trong đó có những quy định chi tiết, cụ thể đối với UBND cấp xã UBND cấp xã có chức năng, nhiệm vụ tổ chức thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, các mục tiêu kinh tế, văn hoá, xã hội, an ninh quốc phòng ở cơ sở; thực hiện việc quản lý hành chính nhà nước trên địa bàn theo thẩm quyền được giao, chỉ đạo và hướng dẫn hoạt động tự quản của dân, tạo thuận lợi cho nhân dân phát triển kinh tế. Nhưng hiện nay, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của UBND cấp xã cũng như các thành viên của UBND vẫn chưa được quy định thống nhất, rõ ràng, cụ thể trong một văn bản pháp luật mà lại nằm rải rác ở các văn bản pháp luật chuyên ngành như: Luật Đất đai năm 2003, Luật Ngân sách Nhà nước năm 2002…. Ví dụ: Đ127 Luật tổ chức HĐND và UBND năm 2003 quy định nhiệm vụ, quyền hạn của Chủ tịch UBND nói chung mà không quy định rõ cho từng cấp. Thứ nhất, cần phân cấp và quy định rõ nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể cũng như trách nhiệm của UBND trong việc thực hiện hoạt động quản lý hành chính nhà nước ở địa phương thông qua việc xây dựng một Nghị định hướng dẫn chi tiết Luật tổ chức HĐND và UBND năm 2003, trong đó cụ thể hoá chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu, tổ chức, hoạt động của UBND cấp xã để thuận tiện trong việc tổ chức thực hiện. Thứ hai, không nên phân biệt ngạch công chức cấp xã và công chức cấp huyện trở lên như Pháp lệnh cán bộ, công chức (sửa đổi) năm 2003, đặc biệt là các công chức chuyên môn của UBND cấp xã, để tạo thuận lợi trong việc luân chuyển cán bộ, công chức từ cấp xã lên cấp huyện và ngược lại (trừ các chức danh bầu), bởi đã là công chức, thực hiện công việc như nhau thì chế độ cũng hưởng giống nhau. Thứ ba, cần tăng biên chế cho các chức danh chuyên môn của UBND cấp xã trên cơ sở xác định cụ thể các chức danh công chức xã theo hướng ổn định và chuyên sâu về nghiệp vụ. Trên thực tế, số lượng công chức chuyên môn còn quá ít ỏi so với khối lượng công việc được giao phó. Ví dụ ở các xã, phường, thị trấn mới chỉ được biên chế một công chức Địa chính, một công chức Tư pháp…dẫn tới tình trạng không thể giải quyết triệt để các yêu cầu của nhân dân, không thực hiện được mục tiêu cải cách thủ tục hành chính. Vì vậy, khi giao thêm nhiệm vụ, quyền hạn cho UBND cấp xã thì cần phải tăng cường biên chế cho UBND cấp xã. Có như vậy mới đảm bảo cho việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của UBND cấp xã có hiệu quả. 3.2.2. Nâng cao chất lượng hoạt động của UBND cấp xã Hoạt động của UBND cấp xã được cụ thể thông qua các nhiệm vụ, quyền hạn của UBND cấp xã mà em đã nêu ở chương I mục 1.2 (từ trang 5 đến trang 10). Trên thực tế, UBND cấp xã đã thực hiện tương đối tốt các nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, trong một số lĩnh vực hoạt động của UBND cấp xã vẫn bộc lộ những tồn tại, hạn chế nhất định. Trong phạm vi của khoá luận tốt nghiệp đại học, em xin đề xuất các biện pháp khắc phục những tồn tại, hạn chế trong một số hoạt động sau đây của UBND cấp xã: Thứ nhất, trong hoạt động tài chính và ngân sách Theo quy định của Luật Ngân sách Nhà nước năm 2002: Nguồn thu và nhiệm vụ chi của ngân sách cấp xã do HĐND tỉnh quyết định. Trên cơ sở các nguồn thu được phân cấp, UBND cấp xã phải đảm bảo các nhiệm vụ chi thuộc ngân sách cấp mình trên nguyên tắc: “nhiệm vụ chi thuộc ngân sách cấp nào do ngân sách cấp đó bảo đảm” [13]. Điều này đã nảy sinh bất cập đó là: Mỗi địa phương, mỗi vùng miền có nguồn thu khác nhau, có địa phương tận thu được rất nhiều nguồn thu như ở những xã, phường, thị trấn có khu công nghiệp, khu du lịch…; có những địa phương nguồn thu rất hạn hẹp, đặc biệt ở những vùng miền xa xôi, hẻo lánh, nơi mà đời sống nhân dân còn quá khó khăn nhưng vẫn phải đảm bảo các nhiệm vụ chi theo quy định. Cần đưa ra phương án bổ sung nguồn thu cho ngân sách cấp xã sao cho tương xứng với nhiệm vụ chi cụ thể. Cần quy định thống nhất mức chế độ phụ cấp đối với cán bộ không chuyên trách cấp xã, ở thôn và ở tổ dân phố. Hiện tại mức phụ cấp này do UBND cấp tỉnh quyết định căn cứ vào tình hình thực tế của địa phương. Như vậy nếu ngân sách địa phương bị thiếu hụt thì sẽ không đảm bảo được chế độ cho đội ngũ cán bộ không chuyên trách cấp xã, dẫn đến tình trạng có địa phương quy định mức phụ cấp cao, có địa phương quy định mức phụ cấp thấp, trong khi đó đội ngũ cán bộ không chuyên trách này vẫn thực hiện khối lượng công việc như nhau: như vậy là bất bình đẳng. Còn nếu trường hợp ngân sách địa phương có dư thì nên đầu tư và phục vụ cho công việc. Thứ hai, trong hoạt động quản lý đất đai Để đảm bảo cho hoạt động quản lý đất đai của UBND cấp xã được thuận lợi, chúng ta cần phải thực hiện đồng bộ các giải pháp sau đây: - Cần phân cấp mạnh mẽ thẩm quyền quản lý đất đai cũng như thẩm quyền xử lý vi phạm về đất đai cho UBND cấp xã. Bởi UBND cấp xã là nơi nắm rõ nhất tình hình đất đai tại địa phương cũng như các vấn đề phát sinh liên quan tới đất đai. Từ đó sớm đưa ra phương án giải quyết kịp thời các tranh chấp có thể xảy ra và tiến hành xử lý khi có vi phạm. - Cần tăng biên chế đối với công chức Địa chính cấp xã. Nhiệm vụ, quyền hạn phân cấp cho UBND cấp xã trong hoạt động quản lý đất đai rất nhiều trong khi các xã, phường, thị trấn mới chỉ được biên chế một công chức Địa chính. Điều này sẽ ảnh hưởng đến khả năng giải quyết công việc của công chức Địa chính cấp xã, không đảm bảo được về thời gian và chất lượng công việc. - Cần có cơ chế hỗ trợ kinh phí cho các hoạt động của Tổ hoà giải tranh chấp đất đai, bởi hoạt động của Tổ hoà giải có ý nghĩa rất quan trọng trong việc giải quyết dứt điểm các tranh chấp đất đai, hạn chế các vụ kiện hay các khiếu nại về đất đai có thể xảy ra. - Thực hiện cơ chế một cửa liên thông trong hoạt động quản lý đất đai của UBND cấp xã theo Quyết định 93/2007/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương. Trong lĩnh vực đất đai, pháp luật quy định: người dân chỉ phải đến trụ sở của UBND cấp xã để nộp hồ sơ yêu cầu giải quyết vụ việc. UBND cấp xã có trách nhiệm tiếp nhân hồ sơ, trong trường hợp vụ việc không thuộc thẩm quyền của UBND cấp xã, Uỷ ban sẽ chuyển lên cơ quan có thẩm quyền giải quyết, tránh tình trạng dân phải đi tới quá nhiều cửa để thực hiện yêu cầu của mình, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho nhân dân khi có yêu cầu. Thứ ba, trong hoạt động chứng thực - Cần nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác tư pháp- hộ tịch ở cấp xã. Xây dựng phương án đào tạo mới và đào tạo lại đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác chứng thực để đạt chuẩn theo quy định của pháp luật và đòi hỏi của thực tế công việc. Đối với những cán bộ, công chức không đáp ứng được yêu cầu của công viêc, không hoàn thành nhiệm vụ sẽ loại bỏ khỏi bộ máy. - Bổ sung số lượng công chức Tư pháp- Hộ tịch cho xã, phường, thị trấn, đặc biệt là những nơi có trên 10.000 dân theo quy định của Chính phủ. Bởi hiện tại, công việc của công chức Tư pháp- Hộ tịch ở UBND cấp xã là tương đối nhiều, nay lại thêm một đầu việc mới là chứng thực bản sao, nếu không có sự bổ sung cần thiết thì rất khó để UBND cấp xã thực hiện có hiệu quả và đáp ứng các nhu cầu chứng thực của người dân. - Đầu tư cơ sở vật chất cho hoạt động chứng thực của UBND cấp xã như trang bị hệ thống máy tính nối mạng nội bộ nhằm giải quyết nhanh chóng và thuận lợi các yêu cầu của nhân dân. Thứ tư, trong hoạt động đăng ký hộ tịch Đối với một số các sự kiện hộ tịch mà nhân dân chưa tự giác đi đăng ký như việc khai tử, nên quy định trách nhiệm cho các thôn, bản, tổ dân phố, cụm dân cư…đôn đốc các gia đình đi khai tử. Hiện tại, pháp luật quy định: Công chức Tư pháp- Hộ tịch phải xuống tận nơi để vận động các gia đình trong trường hợp không đi khai tử là không hợp lý, Bởi mỗi xã, phường, thị trấn chỉ có một công chức Tư pháp- hộ tịch, đang phải đảm đương rất nhiều công việc của UBND cấp xã. Nếu không thường trực ở trụ sở UBND cấp xã thì sẽ không tiếp nhận và giải quyết được các yêu cầu của người khác, ảnh hưởng tới hiệu quả hoạt động của UBND. Thứ năm, trong hoạt động điều hành của UBND cấp xã Quy định rõ chế độ trách nhiệm cá nhân đối với từng thành viên khi thực hiện nhiệm vụ quyền hạn của mình. Phân định rõ trách nhiệm của từng cá nhân với trách nhiệm của tập thể UBND Phát huy nguyên tắc tập trung dân chủ trong hoạt động quản lý và điều hành của UBND cấp xã, đồng thời phát huy chế độ tự chịu trách nhiệm và thể chế người đứng đầu. 3.2.3. Thực hiện cải cách tổ chức bộ máy của UBND cấp xã Trong cơ cấu tổ chức bộ máy của UBND cấp xã chỉ nên quy định những vấn đề chung mang tính nguyên tắc, những vấn đề khung để đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ trong việc thực hiện quyền lực nhà nước. Còn những vấn đề cụ thể, chi tiết nên để cho từng địa phương tự quy định nhưng phải đúng luật, bởi mỗi địa phương có những đặc thù riêng về địa lý, dân cư và có sự phát triển khác nhau trên các phương diện khác nhau (giữa thành thị và nông thôn, giữa đồng bằng với miền núi và hải đảo…), nên UBND cấp xã ở thành thị phải được tổ chức khác ở nông thôn, ở vùng đồng bằng phải được tổ chức khác ở miền núi và hải đảo. Chẳng hạn như ở những vùng nông thôn, UBND có cán bộ chuyên trách về nông nghiệp còn ở nhũng vùng mà cư dân chủ yếu làm nghề đánh bắt thuỷ hải sản thì nên có cán bộ chuyên trách về ngư nghiệp. Về trật tự hình thành các chức danh trong tổ chức bộ máy của UBND cấp xã: Để đảm bảo quyền làm chủ của nhân dân một cách có hiệu quả nhất đồng thời phát huy vai trò của HĐND trong điều kiện hiện nay, theo em chúng ta nên thực hiện phương án HĐND cấp xã bầu ra UBND cấp xã nhưng riêng chức danh Chủ tịch UBND cấp xã nên để nhân dân trong xã trực tiếp bầu ra, chủ tịch UBND cấp trên trực tiếp quyết định phê chuẩn. Việc này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng bởi khi được nhân dân trực tiếp bầu giữ cương vị Chủ tịch UBND cấp xã tức là đã có uy tín và lòng tin của nhân dân. Do vậy việc áp dụng đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và pháp luật của Nhà nước vào xã, phường, thị trấn sẽ có nhiều thuận lợi hơn, sự chấp hành của nhân dân sẽ triệt để hơn. Mặt khác Chủ tịch UBND cấp xã cũng sẽ làm việc tận tuỵ hơn, có trách nhiệm cao hơn trong hoạt động quản lý điều hành của mình.. Đối với các thành viên của UBND, phải có sự phân công, phân nhiệm công tác rõ ràng. Điều này đảm bảo cho các chủ thể có điều kiện chủ động, sáng tạo trong khuôn khổ những nhiệm vụ, quyền hạn được pháp luật quy định, tránh bị ràng buộc, cản trở lẫn nhau trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình. Luật tổ chức HĐND và UBND năm 2003 đã thể hiện tương đối cụ thể nhiệm vụ, quyền hạn của Chủ tịch UBND trong hoạt động chấp hành, điều hành ở địa phương, đã đề cao vai trò, trách nhiệm cá nhân của Chủ tịch UBND bằng việc quy định cho Chủ tịch UBND nhiều nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể hơn (Điều 127). Ở đây có điểm đáng lưu ý đó là việc pháp luật chỉ quy định chung cho Chủ tịch UBND các cấp chứ chưa cụ thể cho Chủ tịch UBND cấp xã. Vì vậy, Chủ tịch UBND cấp xã rất khó thực hiện. Thực tế cần ban hành quy chế hoạt động của UBND cấp xã để cụ thể hoá nhiệm vụ, quyền hạn của Chủ tịch UBND cấp xã, thực hiện tốt nguyên tắc tập trung dân chủ và chế độ thủ trưởng trong các cơ quan hành chính. Chủ tịch UBND cấp xã là người đứng đầu UBND cấp xã. Cần phải quy định rõ trong luật về thẩm quyền, trách nhiệm của Chủ tịch UBND và tập thể UBND theo hướng phân định rõ những loại việc bắt buộc phải thảo luận và biểu quyết của UBND, những loại việc thuộc thẩm quyền quyết định của Chủ tịch UBND. Việc chuyên môn hoá hoạt động quản lý nhà nước đối với các thành viên của UBND cấp xã đảm bảo cho hoạt động quản lý Nhà nước của UBND đi vào nề nếp, đảm bảo tính ổn định, thống nhất, có hiệu quả và tuân theo pháp luật. Điều này sẽ khắc phục được tình trạng bất cập hiện nay là sau mỗi lần bầu UBND khoá mới, những thành viên của UBND mới được bầu và được phân công các lĩnh vực công tác lại phải mất thời gian và công sức làm quen với công việc hành chính, với các quy định của pháp luật trong cương vị mới, gây xáo trộn trận tự quản lý hành chính ở những lĩnh vực đó. Trong các hình thức hoạt động của UBND thì phiên họp là hình thức chủ yếu và quan trọng nhất. Vì thế, nâng cao chất lượng của phiên họp UBND là một trong những điều kiện tiên quyết đến hiệu quả hoạt động của UBND cấp xã. Bởi tại phiên họp của UBND tập trung đầy đủ các thành viên của UBND, nó thể hiện sự đóng góp trí tuệ tập thể đối với các chương trình làm việc của UBND, với kế hoạch phát triển kinh tế- xã hội, dự toán ngân sách, quyết toán ngân sách và với những vấn đề quan trọng khác của xã, phường, thị trấn. Vì vậy mà cần phải tiêu chuẩn hoá các thành viên của UBND bằng một văn bản pháp luật, trong đó quy định rõ tiêu chuẩn về chính trị, đạo đức, năng lực nghiệp vụ chuyên môn, đồng thời có kế hoạch để bồi dưỡng các kiến thức về pháp luật, kiến thức quản lý nhà nước, quản lý kinh tế cho các thành viên UBND cấp xã. Ở mỗi lĩnh vực hoạt động của UBND cấp xã đều có các công chức chuyên môn đảm nhiệm. Trách nhiệm của UBND là khâu mối các cán bộ công chức với nhau và với các tổ chức, đoàn thể trong hệ thống chính trị để hoàn thành nhiệm vụ. Vì vậy mà không cần thiết phải thành lập các Ban chỉ đạo, các Ban của UBND, bởi như vậy sẽ không phân định rõ được trách nhiệm cá nhân với trách nhiệm của tập thể. Yêu cầu của thể chế người đứng đầu là phải xác định rõ trách nhiệm cá nhân thì bộ máy mới thực sự phát huy hiệu quả. Cần mạnh dạn có phương án quản lý đội ngũ công chức chuyên môn theo ngành, có sự điều động, luân chuyển cán bộ, công chức giữa các xã, phường, thị trấn hoặc từ xã lên huyện và ngược lại, nhằm tránh tình trạng cục bộ địa phương, chia bè phái, móc nối để tham nhũng. Tóm lại, việc làm cho bộ máy hành chính cấp xã gọn nhẹ, hoạt động thực sự năng động và có hiệu quả cũng là một trong những mục tiêu của ngành Tổ chức nhà nước trong năm 2008 nhằm đẩy mạnh tiến trình cải cách hành chính giai đoạn 2001- 2010, phát huy tinh thần của Nghị quyết Trung ương 05 khoá IX về đổi mới nâng cao chất lượng hệ thông chính trị ở cơ sở xã, phường, thị trấn. 3.2.4. Hiện đại hoá nền hành chính nhà nước ở cấp xã Hiện đại hoá nền hành chính nhà nước ở xã, phường, thị trấn tức là đảm bảo cho UBND cấp xã đủ điều kiện, phương tiện làm việc, đáp ứng yêu cầu quản lý Nhà nước trong điều kiện nền kinh tế tri thức phát triển. Đẩy mạnh đào tạo, bồi dưỡng nâng cao tính chuyên nghiệp của bộ máy hành chính, của cán bộ, công chức cấp xã, đặc biệt là kỹ năng hành chính và áp dụng công nghệ thông tin vào hoạt động của cơ quan hành chính nhà nước ở cấp xã. Trong công cuộc đổi mới hiện nay, thực hiện yêu cầu của việc cần thiết xây dựng một nền hành chính hiện đại: nền hành chính mà ngưòi dân là “khách hàng” của chính quyền. Mọi yêu cầu của người dân sẽ được chính quyền đáp ứng một cách nhanh nhất, thuận lợi nhất thông qua các phương tiện hiện đại, ứng dụng những thành tựu của khoa học kỹ thuật tiên tiến nhất hiện nay để thực hiện các dịch vụ hành chính công. Việc áp dụng hệ thống quản lý chất lượng ISO 9000 vào dịch vụ hành chính công là một trong những yếu tố quan trọng đẩm bảo cho cải cách hành chính thành công. ISO 9000 là bộ tiêu chuẩn về hệ thống quản lý chất lượng do Tổ chức tiêu chuẩn hoá Quốc tế ban hành, có thể áp dụng cho mọi đối tượng, kể cả dịch vụ hành chính. Nhưng hiện nay mô hình này vẫn chưa được phát triển trên diện rộng ở Việt Nam. Nó mới chỉ đang được khuyến khích áp dụng ở một số cơ quan như Tổng cục Tiêu chẩn- Đo lường- Chất lượng, Viện nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, Sở giao thông công chính, Uỷ ban nhân dân... Nhưng nó vẫn đang khẳng định được tính ưu việt của mình trong hoạt động quản lý hành chính nhà nước và phục vụ công chúng một cách thiết thực, có hiệu quả. Hơn nữa nó cũng rất phù hợp với đòi hỏi thực tế và xu thế phát triển của nền hành chính hiện đại. Áp dụng ISO 9000 để loại bỏ nhiều thủ tục rườm rà, rút ngắn thời gian, giảm chi phí, đồng thời làm cho năng lực, trách nhiệm cũng như ý thức phục vụ của người cán bộ nâng lên rõ rệt, làm phá vớ bức tường chắn giữa cơ quan nhà nước với nhân dân. Vì thế mà ISO 9000 được xem là giải pháp tốt và cần thiết để nâng cao hiệu quả hoạt động của các chủ thể quản lý, đảm bảo chất lượng dịch vụ hành chính công, giảm nhẹ bộ máy và nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ công chức. Ngoài ra, UBND các cấp trong đó có UBND cấp xã cũng phải tích cực trong việc triển khai áp dụng đề án Tin học hoá quản lý hành chính nhà nước để góp phần xây dựng một Chính phủ điện tử vững mạnh trong tương lai. Bảo đảm tốt hệ thống truyền thanh, bưu điện- văn hoá xã để nhân dân tiếp nhận thông tin một cách nhanh chóng và chính xác nhất. Bên cạnh đó, cũng cần phải quy hoạch và xây dựng công sở theo hướng tập trung và từng bước hiện đại, có đủ phương tiện làm việc, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân khi đến liên hệ giải quyết công việc. Từ nay đến năm 2010, khắc phục xong tình trạng một số xã chưa có trụ sở Uỷ ban hoặc có nhưng ở mức độ chưa đáp ứng được yêu cầu hoạt động của UBND cấp xã. Cần phải có sự quan tâm đầu tư nhiều hơn nữa kinh phí để xây dựng cơ sở vật chất phục vụ cho hoạt động quản lý điều hành của Uỷ ban nhân dân cấp xã để khi áp dụng những quy trình hiện đại vào trong hoạt động quản lý thực sự phát huy hiệu quả. 3.2.5. Đổi mới công tác tuyển chọn, bồi dưỡng, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã Cán bộ là khâu then chốt, khâu trọng yếu trong toàn bộ hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước, quyết định đến sự thành công hay thất bại của cách mạng. Mác- Lênin đã chỉ rõ: “Trong lịch sử chưa hề có một giai cấp nào giành được quyền thống trị nếu không đào tạo ra được hàng ngũ của mình những lãnh tụ chính trị, những đại biểu tiên tiến có đủ khả năng tổ chức và lãnh đạo phong trào” [1, tr.473]. Khi đã có chính quyền, qua thực tiễn, Lênin đã khẳng định: “nghiên cứu con người, tìm những cán bộ có bản lĩnh hiện nay là then chốt; nếu không thế thì tất cả mọi mệnh lệnh và quyết định sẽ chỉ là mớ giấy lộn” [2, tr.499]. Các quyết định trong quá trình quản lý Nhà nước đều tác động đến nhân tố con người, vì vậy hiệu lực quản lý Nhà nước trước hết phụ thuộc vào trình độ và năng lực đội ngũ cán bộ, công chức trong bộ máy hành chính nhà nước. Trong quá trình chuyển đổi cơ cấu kinh tế- xã hội, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân. Chúng ta đang đứng trước một thực tế khó khăn đó là sự hẫng hụt về năng lực, trình độ của đội ngũ cán bộ, công chức, đặc biệt là đội ngũ cán bô, công chức của UBND cấp xã. Phần thiếu hụt cơ bản của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã là trình độ học vấn, trình độ quản lý hành chính nhà nước, pháp luật, ngoại ngữ, tin học…Trong khi thực hiện nhiệm vụ, các cán bộ, công chức cấp xã vẫn chưa quen với cách điều hành công việc theo pháp luật, vẫn chủ yếu làm theo thói quen cũ hoặc theo cảm tính, mang nặng tính chất của thời kỳ bao cấp và tập tục truyền thống của làng, xã từ thời kỳ trước. Chúng ta chưa có một chiến lược quy hoạch, xây dựng đội ngũ cán bộ cấp xã với tư cách là đội ngũ cán bộ nguồn của bộ máy quản lý nhà nước. Công tác đào tạo, bồi dưỡng cho cán bộ, công chức cấp xã còn nhiều bất cập cả về số lượng và chất lượng. Nội dung, chương trình bồi dưỡng đào tạo còn chưa sát với thực tiễn và yêu cầu của sự vụ, còn nặng về lý luận chung, ít bồi dưỡng về kỹ năng, nghiệp vụ cụ thể. Phương thức bồi dưỡng còn nặng nề, cồng kềnh, kém hiệu quả, chưa xác định được tiêu chuẩn cụ thể cho từng loại cán bộ cấp xã nên việc bố trí, sử dụng cán bộ còn tuỳ tiện, thiếu ổn định. Chính sách đãi ngộ cho cán bộ, công chức cấp xã còn nhiều điểm bất hợp lý giữa các loại đối tượng , chưa đủ sức thu hút được người tài về làm việc tại xã, phường, thị trấn. Chúng ta chưa phát huy được tính dân chủ mạnh mẽ trong công tác xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã. Cán bộ, công chức cấp xã là cán bộ trực tiếp làm việc với nhân dân, chịu sự giám sát của nhân dân, nhưng hiện nay chưa có một cơ chế hữu hiệu nào để đảm bảo cho nhân dân được trực tiếp tham gia tuyển chọn và giám sát các chức danh cán bộ, công chức cấp xã. Để đáp ứng nhiệm vụ phát triển kinh tế- xã hội của đất nước trong thời kỳ đổi mới và hội nhập, thời kỳ mà nền kinh tế tri thức đang phát triển và chiếm vị trí quan trọng trong xã hội. Việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã cũng là vấn đề cốt lõi để nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước nói chung và UBND cấp xã nói riêng. Để làm được điều đó chúng ta cần thực hiện đồng bộ các giải pháp sau: Thứ nhất, Đổi mới công tác quản lý cán bộ, công chức phù hợp với quá trình phát triển kinh tế- xã hội và tiến trình cải cách hành chính. Cần tập trung nghiên cứu, làm rõ đặc điểm, tính chất của dân cư trên địa bàn các xã, phường, thị trấn và cán bộ, công chức cấp xã. Tiến hành tổng điều tra, đánh giá đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã. Trên cơ sở đó có thể đưa ra khỏi bộ máy những cán bộ kém phẩm chất, không đủ tiêu chuẩn, thực hiện trong sạch bộ máy hành chính nhà nước cấp cơ sở. Đồng thời có chế độ khen thưởng, động viên kịp thời đối với những cán bộ, công chức hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, kể cả bằng vật chất và tinh thần, kể cả việc nâng lương trước thời hạn. Thứ hai, Thực hiện đổi mới công tác cán bộ từ khâu quy hoạch tuyển chọn, đào tạo, bổ nhiệm, sử dụng và chế độ chính sách phù hợp đối với cán bộ, công chức dựa trên tình hình thực tế của từng địa phương, nâng cao trình độ mọi mặt của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã. + Trước hết cần điều tra cơ bản đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã để có biện pháp cụ thể nhằm xây dựng đội ngũ cán bộ trong sạch, vững mạnh. Để tạo nguồn bổ sung, cần chú ý lựa chọn những người trẻ, khoẻ, có văn hoá, có lòng nhiệt tình, có chuyên môn, có khả năng phát triển. Trước khi tham gia vào đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã có thể cho đi dự lớp tập huấn, bồi dưỡng ngắn ngày về kiến thức quản lý Nhà nước rồi sau đó mới có chiến lược đào tạo lâu dài. Ngoài ra cần phải đào tạo mới và đào tạo lại đội ngũ cán bộ cấp xã nhằm đạt chuẩn theo quy định của pháp luật. Để việc đào tạo có hiệu quả cần thường xuyên đổi mới nội dung và phương thức đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã sát với thực tế, hướng vào các vấn đề thiết thực đặt ra từ quá trình thực thi công vụ, nâng cao kỹ năng hành chính, phù hợp với tính chất, đặc thù công việc ở cấp cơ sở. Thông qua đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ và kỹ năng hành chính đảm bảo tính thống nhất trong hoạt động của UBND cấp xã, nhất là trong việc giải quyết các yêu cầu của nhân dân. Nội dung đào tạo phải sát với thực tiễn sao cho cán bộ sau đào tạo phải có đủ trình độ lý luận chính trị, quản lý kinh tế, chuyên môn nghiệp vụ, tin học, ngoại ngữ (nếu cần) đáp ứng yêu cầu đặt ra là trình độ của cán bộ, công chức cấp xã phải đạt chuẩn theo đúng quy định của Thông tư 03/2004/TT- BNV của Bộ nội vụ về tiêu chuẩn đối với cán bộ, công chức xã, phường, thị trấn. Thực hiện chế độ đào tạo tiền công vụ và đào tạo, bồi dưỡng trong công vụ theo định kỳ bắt buộc hàng năm; thực hiện chế độ đào tạo, bồi dưỡng trước khi bổ nhiệm. Nhiệm vụ của UBND cấp xã là quản lý nhà nước trên mọi lĩnh vực ở địa phương. Vì vậy, Chủ tịch và phó chủ tịch UBND cấp xã cần thiết phải có kiến thức về quản lý nhà nước và kiến thức pháp luật và phải được bồi dưỡng kiến thức hàng năm chứ không phải chỉ đầu khoá mới được bồi dưỡng kiến thức như hiện tại bởi đời sống xã hội luôn biến động, các văn bản pháp luật thay đổi hàng năm. Mặt khác, nếu kiến thức của Chủ tịch và phó chủ tịch UBND cấp xã hạn chế thì sẽ rất dễ đi đến mệnh lệnh, cán bộ chuyên môn sẽ không có điều kiện tranh luận đúng, sai để đi đến chân lý nên pháp luật sẽ không được thực thi một cách nghiêm túc và dẫn tới tình trạng “trên bảo, dưới không nghe”. Coi trọng công tác giáp dục đạo đức và phẩm chất chính trị cho đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã để ngày càng phát huy lòng yêu nước, yêu chế độ, niềm tự hào dân tộc và tinh thần trách nhiệm, thái độ phục vụ nhân dân của đội ngũ cán bộ, công chức. + Về chế độ chính sách: - Tạo sự thống nhất về chế độ chính sách giữa các cấp hành chính nhà nước. - Đối với cán bộ không chuyên trách thực hiện cơ chế khoán kinh phí, tăng cường tự quản kiêm nhiệm, để tinh giảm biên chế và tăng phụ cấp. - Nhà nước nên có chính sách ưu đãi đối với những cán bộ đã tốt nghiệp đại học về công tác ở các xã vùng sâu, xã, miền núi và biên giới, hải đảo nhằm thu hút lực lượng cán bộ trẻ, có năng lực bổ sung cho chính quyền cấp cơ sở. Đối với cán bộ chuyên trách giữ chức vụ do bầu cử, nếu có trình độ chuyên môn từ Trung cấp trở lên được xếp ngạch và hưởng chế độ tiền lương theo bảng lương hành chính; trường hợp chưa có bằng cấp chuyên môn thì được hưởng lương chức vụ theo quy định của NĐ 121/2003/NĐ- CP. Đồng thời cả hai trường hợp trên đều được cộng thêm phụ cấp chức vụ lãnh đạo. Cán bộ không chuyên trách cấp xã, cán bộ thôn thực hiện theo hướng tự quản, khoán kinh phí để tinh gọn bộ máy. Chính phủ có hướng dẫn cụ thể khung phụ cấp tối đa và tối thiểu cho phù hợp để các địa phương thực hiện thống nhất. Những xã, phường, thị trấn thực hiện khoán kinh phí, kiêm nhiệm các chức danh không chuyên trách sẽ được hưởng thêm phụ cấp kiêm nhiệm. Chế độ bảo hiểm của cán bộ không chuyên trách cấp xã thực hiện bảo hiểm tự nguyện nếu còn trong độ tuổi lao động. Thứ ba, Nâng cao tinh thần trách nhiệm và phẩm chất đạo đức cán bộ, công chức ở cấp xã, cán bộ thực sự là công bộc của nhân dân. Trong những việc khó khăn, phức tạp, liên quan đến lợi ích của nhân dân, thực hiện quyền dân chủ của nhân dân thì cán bộ, nhất là cán bộ chủ chốt phải tận tuỵ, hết mình. Nếu cán bộ chỉ vun vén cho cá nhân, sợ va chạm thì không thể đảm đương công việc của dân được, nên người cán bộ chỉ có tài năng thì vẫn chưa đủ, mà phải có đạo đức. Cần nâng cao tinh thần trách nhiệm và đạo đức của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã cần tập trung tăng tường các biện pháp giáo dục chính trị tư tưởng của người cán bộ, giáo dục về tinh thần, trách nhiệm, ý thức tận tâm, tận tuỵ với công việc, với nhân dân. Cán bộ phải thường xuyên tự phê bình, trước hết là trong hệ thống chính quyền, trong Đảng và phải xử lý nghiêm minh những cán bộ suy thoái phẩm chất đạo đức, tham nhũng, vi phạm quyền làm chủ của nhân dân, làm sai chính sách, chủ truơng của Đảng, pháp luật của Nhà nước, coi quyền lực do dân uỷ quyền là quyền lực của riêng mình. Có như vậy mới khắc phục được tình trạng dân trao quyền sẽ bị mất quyền. Thứ tư, Cần đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra nhằm củng cố và phát huy hiệu lực của Ban thanh tra nhân dân, tăng cường sự giám sát của cơ quan nhà nước cấp trên và của HĐND cùng cấp đối với cán bộ, công chức của UBND cấp xã. Thực hiện nguyên tắc: Quyền lực của nhân dân phải do chính nhân dân và cơ quan quyền lực của nhân dân kiểm soát. 3.2.6. Củng cố mối quan hệ của UBND cấp xã với nhân dân, huy động sự tham gia có hiệu quả của nhân dân vào việc giám sát các hoạt động của UBND cấp xã Tiếp tục phát huy mạnh mẽ quyền làm chủ của nhân dân, quán triệt sâu sắc trong nhận thức và hành động của cả hệ thống cơ quan hành chính nhà nước, đặc biệt là cơ quan hành chính nhà nước cấp xã luôn gần dân nhất trong mọi mối quan hệ. Khắc phục tình trạng vô trách nhiệm hoặc đùn đẩy khó khăn cho nhân dân của cán bộ. Tập trung cải cách theo hướng đơn giản, minh bạch, công khai các thủ tục hành chính. Coi đây là một giải pháp quan trọng để phòng, chống tham nhũng, khắc phục tiêu cực trong bộ máy nhà nước cấp xã. Xây dựng và đưa vào thực hiện các quy định về quyền được thông tin của người dân, tạo điều kiện để người dân tham gia, giám sát hoạt động của UBND. Xử lý nghiêm minh những hành vi nhũng nhiễu, gây phiền hà cho dân trong quá trình quản lý hành chính, hạn chế tối đa việc xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của công dân. Tạo lập cơ sở pháp luật nhằm đảm bảo quyền giám sát trực tiếp của nhân dân đối với hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước cấp xã. Tăng cương các hình thức dân chủ trực tiếp để người dân tham gia vào công việc của Nhà nước ngày càng thực chất và có hiệu quả, đảm bảo cho người dân, tổ chức là đối tượng chịu sự điều chỉnh của pháp luật được tham gia vào quá trình xây dựng pháp luật và thực hiện pháp luật. Khẩn trương xây dựng các quy định về chế độ công khai, như: công khai thẩm quyền và trách nhiệm của từng cơ quan, tứng bộ phận, từng cá nhân thực hiện, công khai các quy trình giải quyết công việc, thủ tục hành chính, lệ phí, phí, thời gian giải quyết công việc, công khai ngân sách và việc sử dụng ngân sách, công khai việc tuyển dụng và bổ nhiệm cán bộ, công chức…theo đúng quy định của pháp luật. Tóm lại, hiệu quả hoạt động của UBND cấp xã có vai trò rất quan trọng đối với việc ổn định chính trị, phát triển kinh tế- xã hội ở cơ sở, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân, tạo điều kiện để phát huy tính tự quản trong cộng đồng dân cư. Vì vậy, nâng cao hiệu quả hoạt động của UBND cấp xã là vấn đề có ý nghĩa chiến lược đối với tiến trình cải cách bộ máy hành chính nhà nước ở nước ta trong giai đoạn hiện nay. Trên đây là những giải pháp cơ bản mà em đưa ra với mong muốn được đóng góp vào khối giải pháp chung nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của UBND cấp xã ở nước ta trong giai đoạn hiện nay. KẾT LUẬN Đất nước ta đang trên đà đổi mới, phát triển, đang dần hội nhập với khu vực và quốc tế. Sự nghiệp đổi mới theo con đường xã hội chủ nghĩa ở nước ta nhất là trong lĩnh vực kinh tế- xã hội đang đòi hỏi phải đổi mới một cách căn bản tổ chức, hoạt động của cả hệ thống chính trị nói chung và bộ máy quản lý nhà nước nói riêng trong đó có UBND cấp xã nhằm tạo ra một cơ cấu hợp lý, đủ năng lực, hoạt động thực sự có hiệu quả, đáp ứng yêu cầu của nền hành chính Quốc gia, xây dựng và hoàn thiện Nhà nước Pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân và dưới sự lãnh đạo thống nhất của Đảng. UBND cấp xã với tư cách là cơ quan hành chính Nhà nước ở địa phương, có chức năng quản lý, điều hành mọi lĩnh vực của đời sống xã hội và dân cư, trực tiếp tiếp xúc với công việc hàng ngày của nhân dân, lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của nhân dân… Thời gian qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước và các cơ quan Nhà nước cấp trên, UBND cấp xã đã góp một phần quan trọng vào sự ổn định và phát triển kinh tế- xã hội, giữ vững an ninh trật tự và an toàn xã hội, củng cố quốc phòng, từng bước thực hiện xoá đói, giảm nghèo, ổn định và nâng cao đời sống nhân dân, thực hiện sự nghiệp công nghiệp hoá- hiện đại hoá đất nước. Tuy nhiên bên cạnh những ưu điểm trên, trong quá trình phát triển trong xu thế đô thị hoá, giao lưu, hội nhập đang diễn ra mạnh mẽ, hoạt động quản lý của UBND cấp xã đã và đang bộc lộ khá nhiều điểm hạn chế: quản lý còn buông lỏng, chất lượng và số lượng đội ngũ cán bộ, công chức thừa hành nhiệm vụ vừa yếu, vừa thiếu… dẫn tới hiệu quả hoạt động chưa cao. Vì vậy, nâng cao hiệu quả hoạt động của UBND cấp xã, phù hợp với cơ chế quản lý kinh tế thị trường là yêu cầu bức thiết đối với nền hành chính của chúng ta trong giai đoạn hiện nay, đó phải là một quá trình liên tục và lâu dài bởi nền kinh tế xã hội luôn vận động và không ngừng phát triển. Đây là vấn đề tương đối phức tạp, cần có sự chỉ đạo, hướng dẫn của các cấp uỷ Đảng, các ban, ngành, đoàn thể, cơ quan, tổ chức xã hội và của cả hệ thống chính trị ở nước ta. Hoạt động của UBND cấp xã muốn có hiệu quả thì phải thực hiện tốt và đồng bộ các giải pháp như: đổi mới cơ cấu tổ chức trong bộ máy, đổi mới cơ chế quản lý, hoạt động, điều hành, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã... Điều này có ý nghĩa rất lớn trong công cuộc cải cách nền hành chính của chúng ta. Trong giới hạn của một khoá luận tốt nghiệp đại học, em không thể đề cập được hết tất cả các vấn đề về lý luận và thực tiễn về hoạt động của UBND cấp xã. Với kiến thức còn hạn chế, em chưa thể đưa ra được hết các biện pháp khắc phục những tồn tại, hạn chế nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của UBND cấp xã ở nước ta trong giai đoạn hiện nay; trong quá trình nghiên cứu không thể tránh khỏi những thiếu sót. Vì vậy, em rất mong được sự góp ý chân thành của các thầy cô giáo và các bạn để có điều kiện hoàn thiện, bổ sung trong những lần nghiên cứu sau. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO V.I.Lênin toàn tập (1976), tập 4- NXB Tiến Bộ, Hà Nội, 2. V.I.Lênin toàn tập (1976), tập 44 - NXB Tiến Bộ, Hà Nội 3. Hồ Chí Minh toàn tập (1995), Tập 5, NXB Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 4. Đảng Cộng sản Việt Nam (1986), Văn kiện Đại hội đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. Đảng Cộng sản Việt Nam (1991), Văn kiện Đại hội đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội Đảng Cộng sản Việt Nam (2001), Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội Nghị quyết hội nghị lần thứ 5 ban chấp hành TW Đảng khoá IX NQ 17/2007/NQ- TW hội nghị lần thứ 5 Ban chấp hành TW Đảng khoá X NQ 53/2007/ NQ- CP về chương trình hành động của Chính phủ thực hiện NQ 17/2007/NQ- TW Tài liệu nghiên cứu các Nghị quyết Trung ương 5, khoá IX, NXB Chính trị Quốc gia, năm 2007 Hiến pháp năm 1992 (sửa đổi) Luật tổ chức HĐND và UBND năm 2003 Luật Ngân sách Nhà nước năm 2002 Luật Đất đai năm 2003 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2005 Pháp lệnh cán bộ, công chức (sửa đổi) năm 2003 Pháp lệnh về nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể của HĐND và UBND mỗi cấp năm 1996 NĐ 79/2007/ NĐ- CP về cấp bản sao từ sổ gốc, chứng thực bản sao từ bản chính, chứng thực chữ ký NĐ 75/2000/NĐ- CP về công chứng, chứng thực NĐ 158/ 2005/ NĐ- CP về công tác hộ tịch NĐ 159/ 2005/ NĐ- CP về phân loại đơn vị hành chính cấp xã NĐ 121/ 2003/ NĐ- CP về chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức xã, phường, thị trấn NĐ 114/2003/ NĐ- CP về cán bộ, công chức xã, phường, thị trấn Thông tư 03/2004/TT- BNV hướng dẫn thực hiện NĐ 114/2003/NĐ- CP Báo cáo thống kê của Sở Tư pháp tỉnh Thái Nguyên về hoạt động đăng ký hộ tịch của UBND cấp xã trong năm 2007 Giáo trình Luật hành chính của trưòng Đại học Luật Hà Nội, năm 2007 Giáo trình Luật Hiến pháp của trường Đại học Luật Hà Nội năm 2007 Tạp chí Tổ chức Nhà nước số 01+ 02 năm 2008 Tạp chí Luật học số 02+ 04 năm 2003 Tạp chí Quản lý Nhà nước số 02 năm 2004 Tạp chí Nhà nước và Pháp luật số 01 năm 2007 Tìm hiểu về chính quyền địa phương các cấp, TS Nguyễn Thị Kim Thoa, NXB Tư Pháp, năm 2005 Từ điển Luật học, Nxb từ điển Bách Khoa, Nguyễn Hữu Quỳnh chủ biên Từ điển Bách Khoa Việt Nam, Nxb Từ điển Bách Khoa Việt Nam, Hà Nội năm 2005, do Hội đồng Quốc gia chỉ đạo biên soạn Từ điển Bách Khoa Việt Nam. Tập 2, Tập 4. Các trang Web: Http:// www.dantri.com.vn MỤC LỤC