Xuất khẩu giầy dép Việt Nam - Thực trạng và giải pháp

t khÈu. Nguån hµng xuÊt khÈu lµ toµn bé hµng ho¸, dÞch vô cña mét c«ng ty hoÆc mét ®Þa ph­¬ng hoÆc mét vïng hoÆc toµn bé ®Êt n­íc cã kh¶ n¨ng xuÊt khÈu ®­îc. §Ó t¹o nguån hµng xuÊt khÈu c¸c doanh nghiÖp cã thÓ ®Çu t­ trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp cho s¶n xuÊt,thu gom hoÆc ký kÕt hîp ®ång thu mua víi nh÷ng ®¬n vÞ s¶n xuÊt. LËp ph­¬ng ¸n giao dÞch, ®µm ph¸n, ký kÕt vµ tæ chøc thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu. 3.1. ChuÈn bÞ giao dÞch. Do ho¹t ®éng kinh doanh ®èi ngo¹i th­¬ng phøc t¹p h¬n c¸c ho¹t ®éng ®èi néi v× nhiÒu lÏ: b¹n hµng ë c¸ch xa nhau, ho¹t ®éng kinh doanh chÞu sù ®iÒu tiÕt cña nhiÒu hÖ thèng luËt ph¸p, hÖ thèng tiÒn tÖ tµi chÝnh kh¸c nhau... nªn tr­íc khi tiÕn hµnh hîp t¸c lµm ¨n, doanh nghiÖp cÇn ph¶i chuÈn bÞ chu ®¸o. KÕt qu¶ cña viÖc giao dÞch phô thuéc nhiÒu vµo sù chuÈn bÞ ®ã. 3.2. Giao dÞch ®µm ph¸n tr­íc khi ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu. §©y lµ giai ®o¹n quan träng bëi nã quyÕt ®Þnh ®Õn lîi Ých mµ doanh nghiÖp sÏ thu ®­îc trong qu¸ tr×nh lµm ¨n víi ®èi t¸c n­íc ngoµi. 3.3. Ký kÕt hîp ®ång. 3.4. Thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu. Sau khi hîp ®ång ®­îc ký kÕt, doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu víi t­ c¸ch lµ mét bªn cña hîp ®ång ph¶i tæ chøc thùc hiÖn hîp ®ång ®ã. Nã ®ßi hái ph¶i tu©n thñ luËt quèc gia vµ quèc tÕ, ®ång thêi ®¶m b¶o ®­îc quyÒn lîi quèc gia vµ uy tÝn kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nh÷ng nh©n tè t¸c ®éng ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu chÞu ¶nh h­ëng cña nhiÒu nh©n tè, trong sè ®ã cã thÓ liÖt kª ra mét sè nh©n tè sau ®©y. T×nh h×nh kinh tÕ trong n­íc vµ ®Þnh h­íng xuÊt khÈu cña chÝnh phñ. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®­¬ng nhiªn phô thuéc nhiÒu vµo tiÒm lùc s¶n xuÊt trong n­íc vµ ®Þnh h­íng cña chÝnh phñ: coi träng s¶n xuÊt tiªu dïng trong n­íc hay h­íng vÒ xuÊt khÈu. NÕu chÝnh phñ coi träng chÝnh s¸ch h­íng vÒ xuÊt khÈu th× khi ®ã ho¹t ®éng xuÊt khÈu míi ph¸t triÓn. Quy chÕ xuÊt nhËp khÈu. ThuÕ quan xuÊt khÈu. ThuÕ quan xuÊt khÈu lµm t¨ng thu cho ng©n s¸ch nh­ng nã l¹i lµm cho gi¸ c¶ quèc tÕ cña hµng ho¸ bÞ ®¸nh thuÕ cao h¬n møc gi¸ c¶ trong n­íc. T¸c ®éng cña thuÕ quan xuÊt khÈu nhiÒu khi mang ®Õn bÊt lîi cho kh¶ n¨ng xuÊt khÈu do quy m« xuÊt khÈu cña mét n­íc lµ nhá so víi dung l­îng cña thÞ tr­êng thÕ giíi, thuÕ xuÊt khÈu lµ h¹ thÊp t­¬ng ®èi møc gi¸ c¶ trong n­íc cña hµng ho¸ cã thÓ xuÊt khÈu xuèng so víi møc gi¸ c¶ quèc tÕ vµ sÏ lµm gi¶m s¶n l­îng trong n­íc cña mÆt hµng cã thÓ xuÊt khÈu, s¶n xuÊt trong n­íc sÏ thay ®æi bÊt lîi ®èi víi mÆt hµng xuÊt khÈu. MÆt kh¸c viÖc duy tr× mét møc thuÕ xuÊt khÈu cao trong mét thêi gian dµi sÏ lµm lîi cho nh÷ng ®èi thñ c¹nh tranh. Tãm l¹i, thuÕ xuÊt khÈu cao sÏ lµm h¹n chÕ ho¹t ®éng xuÊt khÈu vµ ng­îc l¹i thuÕ xuÊt khÈu thÊp sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu. C¸c nh©n tè phi thuÕ quan. + H¹n ng¹ch: lµ quy ®Þnh cña nhµ n­íc vÒ sè l­îng cao nhÊt cña mét mÆt hµng hay mét nhãm mÆt hµng ®­îc phÐp xuÊt khÈu hay nhËp khÈu tõ mét thÞ tr­êng trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh th«ng qua h×nh thøc cÊp giÊy phÐp. H¹n ng¹ch nhËp khÈu cña mét n­íc sÏ ¶nh h­ëng ®Õn sè l­îng hµng ho¸ xuÊt khÈu cña n­íc kh¸c. + H¹n chÕ xuÊt khÈu tù nguyÖn: lµ h×nh thøc quèc gia nhËp khÈu ®ßi hái quèc gia xuÊt khÈu ph¶i h¹n chÕ bít sè l­îng hµng xuÊt khÈu sang n­íc m×nh mét c¸ch tù nguyÖn, nÕu kh«ng hä sÏ ¸p dông biÖn ph¸p tr¶ ®òa kiªn quyÕt. Khi mét mÆt hµng xuÊt khÈu gÆp ph¶i h¹n chÕ xuÊt khÈu tù nguyÖn sÏ gÆp khã kh¨n trong sè l­îng hµng ®­îc xuÊt khÈu t­¬ng tù nh­ h¹n ng¹ch + Nh÷ng quy ®Þnh vÒ tiªu chuÈn kü thuËt: bao gåm nh÷ng quy ®Þnh vÒ vÒ sinh, ®o l­êng, an toµn lao ®éng, bao b× ®ãng gãi ®Æc biÖt lµ c¸c tiªu chuÈn vÒ vÖ sinh thùc phÈm, tiªu chuÈn b¶o vÖ m«i tr­êng sinh th¸i ®èi víi m¸y mãc thiÕt bÞ vµ d©y chuyÒn c«ng nghÖ. + Trî cÊp xuÊt khÈu: chÝnh phñ cã thÓ ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p trî cÊp trùc tiÕp hoÆc cho vay víi l·i suÊt thÊp ®èi víi c¸c nhµ xuÊt khÈu hoÆc cã thÓ thùc hiÖn mét kho¶n vay ­u ®·i cho c¸c b¹n hµng n­íc ngoµi ®Ó hä cã ®iÒu kiÖn mua c¸c s¶n phÈm do n­íc m×nh s¶n xuÊt. Khi ®ã ho¹t ®éng xuÊt khÈu sÏ dÔ dµng h¬n, kim ng¹ch xuÊt khÈu sÏ t¨ng lªn ®¸ng kÓ. + ChÝnh s¸ch tû gi¸: trong tr­êng hîp tû gi¸ hèi ®o¸i t¨ng lªn nghÜa lµ ®ång néi tÖ mÊt gi¸ th× gi¸ c¶ hµng ho¸ xuÊt khÈu rÎ t­¬ng ®èi so víi c¸c hµng ho¸ cña nh÷ng n­íc xuÊt khÈu cïng lo¹i hµng ho¸ ®ã tõ ®ã sè l­îng hµng ho¸ xuÊt khÈu sÏ t¨ng lªn nh­ng lóc ®ã gi¸ c¶ nguyªn vËt liÖu nhËp khÈu ®Ó s¶n xuÊt hµng ho¸ xuÊt khÈu ®ã (nÕu cã) sÏ t¨ng lªn kh«ng cã lîi cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Ng­îc l¹i khi tû gi¸ hèi ®o¸i gi¶m xuèng nghÜa lµ ®ång néi tÖ lªn gi¸ th× gi¸ c¶ hµng ho¸ xuÊt khÈu trë nªn ®¾t t­¬ng ®èi so víi møc gi¸ chung thÕ giíi dÉn ®Õn sè l­îng hµng ho¸ xuÊt khÈu sÏ gi¶m ®i. Lóc nµy sÏ cÇn ®Õn sù ®iÒu chØnh cña chÝnh phñ. Quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ. Râ rµng lµ quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ ¶nh h­ëng lín ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Ta cã thÓ lÊy vÝ dô Iraq khi bÞ cÊm vËn vÒ kinh tÕ, kh«ng cã mét mèi liªn hÖ kinh tÕ nµo víi thÕ giíi bªn ngoµi do ®ã còng kh«ng cã ho¹t ®éng xuÊt khÈu g×, dÉn ®Õn t×nh h×nh kinh tÕ trong n­íc v« cïng khã kh¨n. Mét n­íc cã mèi quan hÖ tèt víi thÕ giíi bªn ngoµi th× ho¹t ®éng xuÊt khÈu sÏ ph¸t triÓn. YÕu tè chÝnh trÞ. ChÕ ®é chÝnh trÞ lµ kh¸ quan träng trong mèi quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ gi÷a c¸c n­íc. Tõ yÕu tè chÝnh trÞ mµ chÝnh phñ mét n­íc sÏ cã nh÷ng ®Þnh h­íng khuyÕn khÝch hay ng¨n cÊm giao l­u th­¬ng m¹i víi mét n­íc kh¸c. §iÒu nµy còng ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Thùc tr¹ng khoa häc c«ng nghÖ. Khoa häc c«ng nghÖ lµ mét yÕu tè quan träng trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt vµ chÊt l­îng s¶n phÈm. Khoa häc c«ng nghÖ cµng hiÖn ®¹i th× chÊt l­îng s¶n phÈm vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cµng ®­îc n©ng cao t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Ch­¬ng II Thùc tr¹ng xuÊt khÈu giÇy dÐp cña ViÖt Nam trong thêi gian qua I. Kim ng¹ch xuÊt khÈu. GiÇy dÐp lµ mÆt hµng cã sù kh¸c biÖt so víi nh÷ng hµng ho¸ tiªu dïng kh¸c vÝ dô nh­ thùc phÈm . MÆt hµng nµy chØ ph¸t triÓn ®­îc khi ®êi sèng cña nh©n d©n ®· ®¹t ®­îc mét møc nhÊt ®Þnh. Cïng víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña x· héi, nh÷ng n¨m gÇn ®©y n­íc ta ®ang chuyÓn ®æi m¹nh mÏ tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung quan liªu sang nÒn kinh tÕ s¶n xuÊt hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo kinh tÕ thÞ tr­êng. Nhê sù chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ nµy mµ ®êi sèng nh©n d©n ®­îc n©ng cao râ rÖt . Do ®ã, ph¸t triÓn vµ më réng s¶n xuÊt hµng tiªu dïng cã chÊt l­îng cao lµ vÊn ®Ò ®­îc quan t©m hµng ®Çu ®Ó ®¸p øng nhu cÇu trong n­íc vµ nhu cÇu xuÊt khÈu. Sau khi n­íc ta tiÕn hµnh chÝnh s¸ch më cöa vµo n¨m 1992, ngµnh da giÇy n­íc ta ®· cã b­íc ph¸t triÓn m¹nh vµ trë thµnh mét trong sè nh÷ng ngµnh cã triÓn väng xuÊt khÈu cao. Thêi kú 1991-1993 xuÊt khÈu giÇy dÐp ®øng hµng thø 10 trong sè c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam th× ®Õn n¨m 1994 giÇy dÐp ®· v­¬n lªn hµng thø 6 vµ hiÖn nay giÇy dÐp ®øng hµng thø 3 trong sè nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu chØ sau dÇu khÝ vµ dÖt may. Quy m« xuÊt khÈu cña ngµnh giÇy dÐp lµ rÊt lín. B¶ng 1 sÏ cho ta thÊy ®iÒu ®ã. B¶ng 1. Gi¸ trÞ xuÊt khÈu giÇy dÐp ViÖt Nam. §¬n vÞ: triÖu USD. 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 Gi¸ trÞ xuÊt khÈu 118 244,14 388,04 528,5 964,5 1168 1400 trong ®ã GiÇy thÓ thao 55,5 130,6 193,04 326,2 666,5 - - GiÇy n÷ 30 63,84 72,46 90,1 155,2 - - GiÇy v¶i 20,5 35,5 51,54 87,2 105,7 - - DÐp vµ c¸c lo¹i kh¸c 12 14,2 21 25 37,1 - - Nguån: bé Th­¬ng M¹i vµ Ng©n hµng thÕ giíi ViÖt Nam. B¶ng sè liÖu trªn kh«ng ®Çy ®ñ do ®iÒu kiÖn thu thËp sè liÖu khã kh¨n nh­ng qua ®ã ta còng thÊy mét ®iÒu râ rµng lµ lÜnh vùc xuÊt khÈu giµy dÐp hiÖn nay ®ang chiÕm mét phÇn ®¸ng kÓ trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña n­íc ta. Theo sè liÖu cña tæng c«ng ty da giÇy ViÖt Nam, n¨m 1999 tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu xÊp xØ 1,4 tû USD, t¨ng 30% so víi n¨m 1998. Gãp phÇn vµo sù t¨ng tr­ëng nµy lµ mét hÖ thèng c¸c doanh nghiÖp, c«ng ty ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ trong lÜnh vùc s¶n xuÊt giµy dÐp nãi chung vµ xuÊt khÈu giµy dÐp nãi riªng bao gåm: + Doanh nghiÖp quèc doanh trung ­¬ng chiÕm 25% sè l­îng s¶n phÈm vµ 18,8% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu. + Doanh nghiÖp quèc doanh ®Þa ph­¬ng chiÕm 19,5% sè l­îng s¶n phÈm vµ 14,5% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu. + C¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi chiÕm 37,5% sè l­îng s¶n phÈm vµ 52,8% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu. Trong hÖ thèng doanh nghiÖp s¶n xuÊt giµy dÐp th× tæng c«ng ty giÇy da ViÖt Nam lµ ®¬n vÞ dÉn ®Çu trong vÊn ®Ò ®Þnh h­íng ph¸t triÓn s¶n phÈm vµ t×m kiÕm thÞ tr­êng xuÊt khÈu. Trùc thuéc tæng c«ng ty hiÖn nay lµ mét hÖ thèng c¸c c«ng ty con s¶n xuÊt giµy vµ thuéc da kh¸ quy m«. ThÞ tr­êng xuÊt khÈu cña ta lµ kh¸ réng lín nh­ng do nguån ®Çu vµo cßn thiÕu nªn ®Çu n¨m 1999, tæng c«ng ty ®· triÓn khai thùc hiÖn dù ¸n s¾p xÕp l¹i nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt da ë phÝa b¾c bao gåm: + TiÕp nhËn nhµ m¸y thuéc da NghÖ An (®· ngõng s¶n xuÊt 10 n¨m nay). + TiÕn hµnh gi¶i thÓ mét sè ®¬n vÞ s¶n xuÊt thuéc da ë phÝa B¾c, chuyÓn toµn bé trang thiÕt bÞ vµo nhµ m¸y thuéc da Vinh ®Ó tËp trung s¶n xuÊt ®ång thêi tiÕn hµnh nhËp khÈu bèn d©y chuyÒn s¶n xuÊt da cao cÊp cña Italia, trang bÞ thªm cho nhµ m¸y nh»m n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm vµ n¨ng suÊt cña nhµ m¸y. + C¶i t¹o l¹i nhµ x­ëng, trang bÞ thªm mét sè thiÕt bÞ m¸y mãc míi. Ngµnh giÇy dÐp cña ta ®· cã tõ l©u ®êi nh­ng tr­íc ®©y chØ chó träng ®Õn gia c«ng giÇy v¶i vµ giÇy thÓ thao, giÇy da chØ ®­îc s¶n xuÊt víi kü thuËt l¹c hËu ®Ó tiªu thô néi ®Þa víi sè l­îng kh«ng nhiÒu. Bªn c¹nh nh÷ng c«ng ty thuéc tæng c«ng ty da giÇy ViÖt Nam hiÖn ®ang ho¹t ®éng rÊt cã hiÖu qu¶, trong thêi gian gÇn ®©y c¸c c«ng ty cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®ang ph¸t triÓn víi quy m« lín, sè l­îng vµ gi¸ trÞ xuÊt khÈu ngµy cµng cao. HiÖn nay ë n­íc ta cã kho¶ng 100 nhµ m¸y s¶n xuÊt giÇy trong ®ã mét nöa lµ xÝ nghiÖp liªn doanh, 18 nhµ m¸y t­ nh©n, 34 xÝ nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, 21 xÝ nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi víi sè vèn ®Çu t­ trªn 33 triÖu USD vµ hµng lo¹t nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt t­ nh©n kh¸c. Tuy nhiªn, doanh nghiÖp quèc doanh s¶n xuÊt giÇy dÐp xuÊt khÈu vÉn chiÕm vai trß chñ ®¹o trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu giÇy dÐp cña ViÖt Nam, thÓ hiÖn d­íi b¶ng sau. B¶ng 2. XuÊt khÈu giÇy dÐp theo thµnh phÇn kinh tÕ. §¬n vÞ: triÖu USD. 1996 Tû träng (%) 1997 Tû träng (%) C¸c doanh nghiÖp quèc doanh 356,994 67,54 550,4 57,06 C¸c doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi 79,576 15,06 262,12 27,18 C¸c doanh nghiÖp liªn doanh 91,978 17,4 152,01 15,76 Tæng sè 528,748 100 964,53 100 Nguån: tæng c«ng ty da giÇy ViÖt Nam. Trong n¨m 1996 vµ 1997, c¸c doanh nghiÖp quèc doanh lµ nh÷ng ®¬n vÞ kinh tÕ cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu giÇy dÐp lín nhÊt trong c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. N¨m 1996 doanh nghiÖp quèc doanh chiÕm 67,54% vµ n¨m 1997 chiÕm 57,06% tû träng xuÊt khÈu. §iÒu nµy chøng tá r»ng thµnh phÇn kinh tÕ quèc doanh vÉn chiÕm vÞ trÝ quan träng trong s¶n xuÊt nãi chung vµ xuÊt khÈu giÇy dÐp nãi riªng. §©y cã lÏ lµ mét ®iÒu dÔ hiÓu v× ngµnh giÇy dÐp cã vai trß kh¸ quan träng trong nÒn kinh tÕ n­íc ta nªn ®­îc ®Çu t­ nhiÒu vµ ®­îc nhµ n­íc coi träng. MÆt kh¸c ®©y còng lµ ngµnh ®ßi hái kü thuËt c«ng nghÖ cao nªn thµnh phÇn kinh tÕ c¸ thÓ kh«ng thÓ cã ®ñ vèn, kinh nghiÖm còng nh­ tr×nh ®é ®Ó tham gia vµo lÜnh vùc nµy. II. ThÞ tr­êng xuÊt khÈu giÇy dÐp cña ViÖt Nam. KÓ tõ nh÷ng n¨m 1980, ®å da ViÖt Nam ®· cã sù ph¸t triÓn kh¸ m¹nh do cã sù hîp t¸c gi÷a ViÖt Nam víi Liªn X« vµ mét sè n­íc §«ng ¢u cò trong héi ®ång t­¬ng trî kinh tÕ. C¸c s¶n phÈm giÇy dÐp theo sù hîp t¸c nµy kh«ng cã sù ®¶m b¶o vÒ chÊt l­îng còng nh­ tÝnh c¹nh tranh cao do thãi quen lµm ¨n x· héi chñ nghÜa. KÓ tõ khi hiÖp ®Þnh nµy bÞ c¾t bá th× ngµnh giÇy da n­íc ta míi cã b­íc tiÕn bé nhÊt tõ sau khi n­íc ta chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vµo n¨m 1992. Ngµnh giÇy dÐp trë thµnh mét ngµnh kinh tÕ kü thuËt ®éc lËp mang l¹i cho ®Êt n­íc nh÷ng kho¶n tiÒn kh«ng nhá. HiÖn nay, c¸c s¶n phÈm giÇy dÐp xuÊt khÈu cña ViÖt Nam bao gåm giÇy thÓ thao, giÇy n÷, giÇy da, dÐp ®i trong nhµ, sandal.. chÊt l­îng kh¸ tèt. S¶n phÈm cña chóng ta th­êng ®­îc xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng nh÷ng n­íc t­ b¶n nh­ T©y ¢u vµ B¾c Mü. ThÞ tr­êng chñ yÕu cña giÇy dÐp xuÊt khÈu lµ c¸c n­íc thuéc liªn minh ch©u ©u do s¶n xuÊt giÇy dÐp t¹i ch©u ©u ®ang ngµy cµng gi¶m sót ®ång thêi hµng xuÊt khÈu giµy dÐp cña ViÖt Nam ®­îc h­ëng ­u ®·i theo hÖ thèng ­u ®·i phæ cËp GSP. Ngoµi ra ViÖt Nam cßn ®ang nh×n thÊy Mü lµ mét thÞ tr­êng tiÒm n¨ng cho dï hiÖn nay Mü vµ ViÖt Nam míi ký hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i c¸c ®iÒu kiÖn cßn ch­a æn ®Þnh nh­ng hai h·ng giÇy thÓ thao danh tiÕng lµ Nike vµ Reebok ®· thµnh c«ng trong viÖc s¶n xuÊt giÇy thÓ thao t¹i ViÖt Nam. Ngoµi ra, mét khèi l­îng lín s¶n phÈm giÇy dÐp cña ViÖt Nam cßn ®­îc xuÊt khÈu sang mét sè n­íc ch©u ¸ nh­ §µi Loan, NhËt B¶n, Hµn Quèc, Hång K«ng tuy nhiªn phÇn lín nh÷ng sè nµy ®­îc sö dông ®Ó t¸i xuÊt khÈu. Tãm l¹i, thÞ tr­êng xuÊt khÈu giÇy dÐp cña ViÖt Nam lµ mét thÞ tr­êng réng lín (xem b¶ng 3) víi ®ñ c¸c thÞ hiÕu nh­ng ®Òu cã chung mét yªu cÇu chÊt l­îng cao, mÉu m· ®Ñp vµ ®a d¹ng. B¶ng 3. Tû lÖ xuÊt khÈu giÇy dÐp ViÖt Nam theo khu vùc. N¨m 1999 C¸c khu vùc Tû lÖ % C¸c n­íc ASEAN 1,3 C¸c n­íc ch©u ¸ kh«ng thuéc ASEAN 10,3 Ch©u ¢u 68,9 Mü vµ Canada 9,6 óc vµ New Zealand 1,6 C¸c n­íc kh¸c 8,3 Tæng céng 100 Nguån: b¸o c¸o gi÷a n¨m 2000 cña Ng©n hµng thÕ giíi. B¶ng 4 minh häa t×nh t×nh xuÊt khÈu giÇy dÐp ViÖt Nam n¨m 1999 vµo mét sè n­íc trªn thÕ giíi. B¶ng 4. XuÊt khÈu giÇy dÐp ViÖt Nam vµo mét sè n­íc (1999). §¬n vÞ: triÖu USD. Quèc gia KNXK Quèc gia KNXK C¸c n­íc ASEAN 1998 1999 Ch©u ¢u 1998 1999 Singapo 4,2 9,3 Italia 60,3 66,8 Philipin 1,0 1,0 Nga 10,7 7,2 Indonesia 0,8 2,5 T©y Ban Nha 24,5 36,9 Malaysia 0,8 1,7 §øc 112,4 192,3 Campuchia 0 0,2 V­¬ng quèc Anh 141 194,5 Th¸i Lan 1,5 0,7 Ph¸p 77,3 132,7 Lµo 0,2 2,7 Hµ Lan 65,3 125,6 C¸c n­íc ch©u ¸ kh¸c 1998 1999 Thôy SÜ 4,7 6,4 §µi loan 87,5 46,7 BØ 119,6 146,4 Trung Quèc 1,9 2,1 Thôy §iÓn 10,9 16,7 NhËt 27,4 32,6 §an M¹ch 4,9 9,9 Hång K«ng 23,6 11,3 Ba lan 2,4 6,2 Hµn Quèc 23 50,5 PhÇn Lan 6 7,4 Ên §é 0,4 0,3 Na Uy 4,4 5,2 Iran 0,1 0,4 ¸o 2,1 2,6 Mü vµ Canada 1998 1999 óc vµ NewZealand 1998 1999 Mü 99,3 102,7 óc 14,4 16,6 Canada 24,2 30,5 New Zealand 5,2 5,8 Nguån: Tæng côc h¶i quan. Qua c¸c b¶ng trªn ta cã thÓ thÊy thÞ tr­êng ch©u ©u (bao gåm c¸c n­íc Anh, Hµ Lan, §øc, Ph¸p, BØ, Thôy §iÓn, Thôy SÜ, Ba Lan, T©y Ban Nha, PhÇn Lan, Na Uy...) lµ thÞ tr­êng l©u ®êi nhÊt vµ còng lµ thÞ tr­êng lín nhÊt cña giÇy dÐp xuÊt khÈu ViÖt Nam. TÝnh tõ n¨m 1993 ®Õn 1997, giÇy dÐp ViÖt Nam ®­îc ®­a vµo ch©u ©u mçi n¨m t¨ng tõ 1,4 ®Õn 1,5 lÇn vÒ tæng gi¸ trÞ. HiÖn nay, ViÖt Nam lµ mét trong 5 n­íc cã l­îng giÇy dÐp ®­îc tiªu thô nhiÒu nhÊt t¹i ch©u ©u kh«ng chØ v× gi¸ rÎ mµ cßn lµ v× chÊt l­îng vµ mÉu m· chÊp nhËn ®­îc. N¨m 1996, ViÖt Nam lµ n­íc xuÊt khÈu giÇy dÐp thø ba sau Indonesia vµ Trung Quèc vµo thÞ tr­êng ch©u ©u. N¨m 1997, tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu giÇy dÐp cña ViÖt Nam ®¹t ®Õn 851 triÖu USD. N¨m 1998 do cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña ta cã gi¶m ®i nh­ng ®Õn n¨m 1999 gi¸ trÞ xuÊt khÈu ®· kh«i phôc l¹i vµ ®¹t møc 870 triÖu USD. C¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu chÝnh cña ViÖt Nam lµ giÇy thÓ thao, giÇy v¶i, giÇy n÷, giÇy da vµ da thuéc. B¶ng sè liÖu sau ®©y sÏ cho ta thÊy t×nh h×nh tæng quan xuÊt khÈu giÇy dÐp cña ViÖt Nam vµo ch©u ¢u. B¶ng 5. Tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu giÇy dÐp cña ViÖt Nam vµo ch©u ¢u. §¬n vÞ: triÖu USD. 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 Tæng kim ng¹ch 26 119 271 380 520 851 630 870 Nguån: t¹p chÝ Nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ thÕ giíi. Trong ®ã bèn n­íc sau lµ nh÷ng n­íc cã gi¸ trÞ nhËp khÈu giÇy dÐp cña ViÖt Nam n¨m 1999 lín nhÊt. §¬n vÞ: triÖu USD. Quèc gia 1999 T¨ng so víi 1998 §øc 192,3 79,9 Hµ lan 125,6 60,3 Ph¸p 132,7 55,4 Anh 194,5 53,5 Nguån: B¸o c¸o gi÷a n¨m 2000 cña Ng©n hµng thÕ giíi ViÖt Nam. Tõ thÞ tr­êng ch©u ©u, nhê vµo gi¸ rÎ vµ ®é tin cËy cao trong thùc hiÖn hîp ®ång cña phÝa ViÖt Nam mµ giÇy dÐp ViÖt Nam xuÊt khÈu ®· dÇn x©m chiÕm ®­îc mét sè thÞ tr­êng tiÒm n¨ng kh¸c nh­ thÞ tr­êng Mü, NhËt B¶n, Hµn Quèc... III. C¬ cÊu xuÊt khÈu. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ngµnh giÇy-®å da ViÖt Nam ®· cã sù t¨ng tr­ëng kh¸ nhanh. S¶n phÈm cña ngµnh c«ng nghiÖp nµy ®· chiÕm tû träng cao trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu, lý do chñ yÕu lµ chÊt l­îng hµng ho¸ nh­ng mét khÝa c¹nh kh«ng kÐm phÇn quan träng lµ mÉu m· vµ chñng lo¹i ®a d¹ng vµ phong phó. Sau nhiÒu n¨m ph¸t triÓn, hiÖn nay s¶n phÈm giÇy dÐp ®· t¨ng lªn kh¸ nhiÒu vÒ sè l­îng víi h×nh thøc mÉu m· ®Ñp vµ chÊt l­îng tèt. Cã thÓ nãi mét c¸ch kh¸i qu¸t r»ng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, s¶n phÈm xuÊt khÈu chñ yÕu cña giÇy dÐp ViÖt Nam lµ giÇy thÓ thao, giÇy nam n÷, giÇy v¶i, cÆp tói c¸c lo¹i. Theo nh­ dù b¸o cña tæng c«ng ty da giÇy ViÖt Nam th× n¨m 2000 c¸c lo¹i giÇy thÓ thao sÏ ®¹t kim ng¹ch xuÊt khÈu lµ 104 triÖu USD, chiÕm tû lÖ cao nhÊt trong tÊt c¶ c¸c lo¹i s¶n phÈm giÇy dÐp. TiÕp theo ®ã lµ giÇy v¶i, dù kiÕn ®¹t kim ng¹ch xuÊt khÈu lµ 45 triÖu USD. C¸c lo¹i s¶n phÈm trªn lµ c¸c lo¹i hµng ho¸ cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cao trong nh÷ng n¨m tíi. Trªn ®©y lµ mét sè nÐt c¬ b¶n vÒ t×nh h×nh xuÊt khÈu giÇy dÐp cña n­íc ta. §Ó cã ®­îc nh÷ng thµnh qu¶ ®¸ng khÝch lÖ trªn lµ do ngµnh da giÇy ®· chó träng tíi viÖc ®Çu t­ trang thiÕt bÞ phôc vô qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. C¸c nhµ ®Çu t­ ®· trang bÞ míi gÇn 200 d©y chuyÒn s¶n xuÊt giÇy hoµn chØnh vµ gÇn 1.600 thiÕt bÞ chuyªn lµm tói, cÆp, va li.. Trong vßng 4 n¨m, tõ n¨m 1993 ®Õn n¨m 1997, ngµnh c«ng nghiÖp da giÇy ViÖt Nam thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®· ®Çu t­ trªn 2.000 tØ ®ång trong ®ã kho¶ng mét nöa dïng mua s¾m m¸y mãc thiÕt bÞ. H¬n 55% vèn ®Çu t­ huy ®éng tõ n­íc ngoµi th«ng qua gãp vèn liªn doanh, vay tr¶ chËm. IV. T×nh h×nh xuÊt khÈu giÇy dÐp cña tæng c«ng ty da giÇy ViÖt Nam. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña ngµnh giÇy da nãi chung vµ sù ph¸t triÓn cña xuÊt khÈu giÇy dÐp nãi riªng, sè l­îng còng nh­ chÊt l­îng s¶n phÈm cña c¸c c«ng ty s¶n xuÊt giÇy dÐp ®· t¨ng lªn rÊt nhanh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y do ViÖt Nam ®­îc h­ëng kh¸ nhiÒu c¸c ­u ®·i vÒ xuÊt khÈu cña c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi nªn thÞ tr­êng xuÊt khÈu giÇy dÐp cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam lµ rÊt réng. C¸c doanh nghiÖp c¹nh tranh víi nhau vÒ mÉu m·, gi¸ c¶, uy tÝn v× thÕ cã thÓ nãi r»ng sù c¹nh tranh hiÖn nay trong néi bé ngµnh giÇy dÐp néi ®Þa lµ kh¸ quyÕt liÖt. Trong sè nh÷ng c«ng ty ®ang ngµy cµng ph¸t triÓn ®ã, tæng c«ng ty da giÇy ViÖt Nam lµ ®¬n vÞ dÉn ®Çu trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña toµn bé ngµnh da giÇy ViÖt Nam. Tæng c«ng ty da giÇy ViÖt Nam ®­îc thµnh lËp trªn c¬ së hîp nhÊt 15 ®¬n vÞ cña ngµnh da giÇy ViÖt Nam trong ®ã cã 9 ®¬n vÞ h¹ch to¸n ®éc lËp lµ c«ng ty da Sµi Gßn, c«ng ty giÇy An L¹c, c«ng ty giÇy HiÖp H­ng, c«ng ty giÇy Phó L©m, c«ng ty giÇy Yªn Viªn, c«ng ty giÇy Sµi Gßn, c«ng ty giÇy Th¨ng Long, c«ng ty da giÇy Hµ Néi, c«ng ty XNK da giÇy Hµ Néi vµ 7 ®¬n vÞ h¹ch to¸n phô thuéc bao gåm nhµ m¸y thuéc da Vinh, nhµ m¸y da giÇy HuÕ, nhµ m¸y giÇy B¹ch §»ng, nhµ m¸y giÇy Phóc Yªn, c«ng ty s¶n xuÊt th­¬ng m¹i dÞch vô, xÝ nghiÖp cÆp tói §µ N½ng. NhiÖm vô chÝnh cña tæng c«ng ty lµ s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu giÇy dÐp §èi víi nh÷ng thÞ tr­êng xuÊt khÈu, tæng c«ng ty da giÇy ViÖt Nam ®· cã mét chç ®÷ng v÷ng ch¾c. S¶n phÈm cña c«ng ty ®· cã mÆt trªn thÞ tr­êng nhiÒu n­íc thuéc liªn minh ch©u ¢u, c¸c n­íc SNG, §«ng ¢u, §«ng ¸. GÇn ®©y, tæng c«ng ty ®· vµ ®ang më réng thÞ tr­êng cña m×nh sang mét sè n­íc B¾c Mü trong khi c¸c thÞ tr­êng truyÒn thèng vÉn ®­îc gi÷ v÷ng. (Mäi sè liÖu ®­îc lÊy theo b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh 1996-1999 cña tæng c«ng ty). B¶ng 6. C¬ cÊu thÞ tr­êng cña tæng c«ng ty da giÇy ViÖt Nam. Khu vùc thÞ tr­êng Tû lÖ % §«ng ¸ 8 Ch©u ©u 75 B¾c Mü 8 SNG-§«ng ¢u 9 Tæng sè 100 Qua b¶ng 6 ta thÊy thÞ tr­êng ch©u ¢u chiÕm tû lÖ lín trong sè c¸c thÞ tr­êng xuÊt khÈu cña tæng c«ng ty (75%). Bëi v× ®©y lµ thÞ tr­êng mµ tæng c«ng ty cã quan hÖ tõ l©u, c¸c s¶n phÈm ®· trë nªn quen thuéc, ng­êi tiªu dïng ®· h×nh thµnh thãi quen trong tiªu dïng ®èi víi s¶n phÈm. MÆt kh¸c, s¶n phÈm cña tæng c«ng ty xuÊt sang c¸c n­íc ch©u ¢u ®­îc h­ëng chÝnh s¸ch ­u ®·i phæ cËp thuÕ quan (GSP). Tuy nhiªn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, tû träng xuÊt khÈu cña tæng c«ng ty sang thÞ tr­êng nµy cã phÇn suy gi¶m do mét vµi lý do kh¸ch quan vµ chñ quan, vÝ dô nh­ c«ng ty ®ang tiÕn hµnh më réng mét sè thÞ tr­êng míi nªn kh«ng tËp trung ®­îc hoµn toµn vµo thÞ tr­êng nµy vµ Trung Quèc, In®onªsia ®· x©m nhËp thÞ tr­êng nµy mét c¸ch m¹nh mÏ. §iÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn qua sè liÖu trong b¶ng 7. B¶ng 7. Kim ng¹ch xuÊt khÈu sang ch©u ¢u cña tæng c«ng ty. 1996 1997 1998 1999 Sè l­îng (triÖu s¶n phÈm) 212,192 252,512 216,336 219,696 Gi¸ trÞ (triÖu USD) 112,5136 134,2095 124,9818 120,90625 Qua b¶ng 7 ta thÊy sè l­îng còng nh­ gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña tæng c«ng ty t¨ng m¹nh tõ n¨m 1996 ®Õn 1997 song v× nh÷ng lý do kÓ trªn ®· gi¶m ®¸ng kÓ vµo hai n¨m tiÕp theo 1998 vµ 1999. N¨m 1998 gi¶m 3,6176 triÖu s¶n phÈm t­¬ng ®­¬ng 9,2277 triÖu USD so víi n¨m 1997. N¨m 1999 sè l­îng s¶n phÈm cã t¨ng lªn chót Ýt (0,336 triÖu s¶n phÈm) song vÒ gi¸ trÞ l¹i gi¶m ®i ®¸ng kÓ (4,07555 triÖu USD). §©y lµ nh÷ng khã kh¨n th¸ch thøc ®Æt ra cho tæng c«ng ty trong thêi gian tíi. Bªn c¹nh ®ã, tæng c«ng ty còng ®· chó träng thÝch ®¸ng ®Õn mét sè thÞ tr­êng míi nh­ §«ng ¸. Do nh÷ng ®Æc thï riªng cña khu vùc vµ sù c¹nh tranh cña Trung Quèc vµ In®«nªsia, §«ng ¸ míi chØ chiÕm tû lÖ 8% trong c¬ cÊu thÞ tr­êng cña tæng c«ng ty. B¶ng 8. Kim ng¹ch xuÊt khÈu sang §«ng ¸ cña tæng c«ng ty. 1996 1997 1998 1999 Sè l­îng (triÖu s¶n phÈm) 2,1289 2,5251 2,16336 2,1969 Gi¸ trÞ (triÖu USD) 11,6705 13,9438 12,9851 12,5616 Cßn thÞ tr­êng §«ng ¢u vµ c¸c n­íc SNG lµ thÞ tr­êng cã quan hÖ bu«n b¸n l©u ®êi víi tæng c«ng ty song sau khi hÖ thèng x· héi chñ nghÜa ë Liªn X« vµ §«ng ¢u sôp ®æ th× viÖc bu«n b¸n cña tæng c«ng ty víi thÞ tr­êng nµy lµ rÊt Ýt do sù mÊt æn ®Þnh vÒ chÝnh tr×. Vµi n¨m trë l¹i ®©y, sù æn ®Þnh dÇn vÒ chÝnh trÞ vµ ph¸t triÓn kinh tÕ trong khu vùc nµy ®· t¹o ra sù høa hÑn vÒ mét thÞ tr­êng míi víi dung l­îng lín vµ sù ®a d¹ng vÒ nhu cÇu. ChÝnh v× vËy tæng c«ng ty da giÇy ViÖt Nam ®· ®Æt mèi quan hÖ bu«n b¸n víi nh÷ng n­íc nµy nh»m giíi thiÖu s¶n phÈm trªn c¬ së t×m kiÕm vµ më réng ph¹m vi tiªu thô. §©y míi chØ lµ b­íc ®Çu cña tæng c«ng ty do vËy tû träng cña hµng xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng nµy cßn thÊp (9%). VÒ h×nh thøc xuÊt khÈu, do tæng c«ng ty chuyªn s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, viÖc tiªu thô chñ yÕu diÔn ra t¹i thÞ tr­êng n­íc ngoµi nªn c¸c h×nh thøc kinh doanh cña tæng c«ng ty còng rÊt kh¸c biÖt so víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c. C¸c h×nh thøc xuÊt khÈu cña tæng c«ng ty ®­îc thÓ hiÖn trong b¶ng sau: B¶ng 9. C¸c h×nh thøc xuÊt khÈu cña tæng c«ng ty. §¬n vÞ: triÖu USD. H×nh thøc xuÊt khÈu 1996 1997 1998 1999 XuÊt khÈu trùc tiÕp 29,5 29,78 30,05 31,98 Gia c«ng xuÊt khÈu 75,4 79,19 80,3 81,7 Uû th¸c xuÊt khÈu 14,28 19,35 13,4 8,6 Liªn doanh xuÊt khÈu 5,945 10,578 9,8 2,591 §æi hµng 9,537 10,1 6,564 7,55 XuÊt tr¶ nî 11,22 25,3 22,2 23,15 Tæng sè 145,882 174,298 162,314 157,021 Qua b¶ng 9 ta thÊy h×nh thøc gia c«ng xuÊt khÈu lµ h×nh thøc gia c«ng xuÊt khÈu lµ h×nh thøc xuÊt khÈu chÝnh cña tæng c«ng ty da giÇy ViÖt Nam. H×nh thøc nµy lu«n chiÕm tû träng lín tõ 45,43% n¨m 1997 ®Õn 52,03% n¨m 1999 trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu. Víi h×nh thøc nµy tæng c«ng ty cã ­u thÕ lµ kh«ng ph¶i quan t©m ®Õn nguån nguyªn vËt liÖu, mÉu m· s¶n phÈm, thÞ tr­êng tiªu thô ®ång thêi tæng c«ng ty khã cã thÓ n¾m b¾t ®­îc nhu cÇu thÞ tr­êng vµ thô ®éng trong viÖc c¶i tiÕn mÉu m· vµ ®Æc biÖt lµ thu nhËp thÊp. NhËn thøc ®­îc ®iÒu nµy nªn tæng c«ng ty ®· cè g¾ng ph¸t triÓn h×nh thøc xuÊt khÈu trùc tiÕp. C¸c h×nh thøc xuÊt khÈu kh¸c ®· vµ ®ang ®­îc h¹n chÕ ®Ó phôc vô cho xuÊt khÈu trùc tiÕp. MÆt hµng chÝnh cña tæng c«ng ty lµ giÇy n÷, giÇy v¶i vµ giÇy thÓ thao, thêi gian gÇn ®©y tæng c«ng ty cã thªm s¶n phÈm dÐp c¸c lo¹i. §iÒu ®ã ®­îc thÓ hiÖn qua b¶ng sau. B¶ng 10. C¸c s¶n phÈm chñ yÕu cña tæng c«ng ty. MÆt hµng 1996 1997 1998 1999 GiÇy v¶i (1000 ®«i) 5.984 8.154 7.450 6.471 GiÇy thÓ thao (1000 ®«i) 5.059 6.928 4.860 5.485 GiÇy n÷ (1000 ®«i) 13.315 12.942 11.216 11.426 DÐp c¸c lo¹i (1000 ®«i) 1.955 4.274 3.516 4.303 GiÇy da (1000 ®«i) - - - 305 CÆp, tói (1000 s¶n phÈm) 873 655 2.442 6.719 B¶ng trªn cho ta thÊy s¶n l­îng tiªu thô c¸c mÆt hµng chÝnh cña tæng c«ng ty tuy cã gi¶m bít song vÉn chiÕm tû träng lín. MÆt hµng giÇy n÷ gi¶m liªn tôc vµo n¨m 1997 vµ 1998 (n¨m 1997 gi¶m 391.000 ®«i so víi n¨m 1996, n¨m 1998 gi¶m 1.726.000 ®«i so víi n¨m 1997) nh­ng n¨m 1999 l¹i b¾t ®Çu t¨ng 210.000 ®«i so víi n¨m 1998. §Æc biÖt mÆt hµng cÆp tói sau khi gi¶m m¹nh vµo n¨m 1997 (218.000 s¶n phÈm so víi n¨m 1996) ®· liªn tôc t¨ng víi khèi l­îng lín vµo nh÷ng n¨m 1998 (t¨ng 3,73 lÇn so víi n¨m 1997), 1999 (t¨ng 10,26 lÇn so víi 1997) cho thÊy viÖc tæng c«ng ty ®i vµo s¶n xuÊt mÆt hµng cÆp tói da lµ hoµn toµn phï hîp víi nhu cÇu vµ thÞ hiÕu cña kh¸ch hµng nªn ®· ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ tèt. C¸c mÆt hµng kh¸c còng cã nh÷ng thay ®æi nhÊt ®Þnh vµo c¸c n¨m nhÊt lµ hai mÆt hµng chñ lùc lµ giÇy v¶i vµ giÇy thÓ thao. §iÒu nµy thÓ hiÖn c¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu cña tæng c«ng ty ®ang cã sù thay ®æi, mÆc dï ch­a râ nÐt nh­ng lµ mét dÊu hiÖu b¸o tr­íc ®Ó tæng c«ng ty chuÈn bÞ cho viÖc chuyÓn ®æi c¬ cÊu mÆt hµng xuÊt khÈu phï hîp víi nhu cÇu cña thÞ tr­êng. §Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña tæng c«ng ty da giÇy ViÖt Nam, ta xem xÐt kÕt qu¶ xuÊt khÈu cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn trong vµi n¨m gÇn ®©y. B¶ng 11. Kim ng¹ch xuÊt khÈu cña tæng c«ng ty theo c¸c ®¬n vÞ. §¬n vÞ: triÖu USD. §¬n vÞ 1996 1997 1998 1999 C«ng ty da giÇy Hµ Néi - - 0,023 0,540 C«ng ty da Sµi Gßn 23,100 24,550 18,212 22,534 C«ng ty giÇy An L¹c 9,539 18,2 16,837 15,500 C«ng ty giÇy HiÖp H­ng 40 44,785 35,668 25,713 C«ng ty giÇy Phó L©m 19,350 31,200 35,405 40,397 C«ng ty giÇy Sµi Gßn 22,199 22,285 18,996 18,455 C«ng ty giÇy Th¨ng Long 2,593 4,380 6,347 4,725 C«ng ty giÇy Yªn Viªn 7,097 5,980 6,311 6,625 C«ng ty XNK da giÇy Sµi Gßn - - 7,462 7,150 C¸c ®¬n vÞ phô thuéc 11,965 15,898 18,990 13,806 Qua b¶ng trªn ta thÊy t×nh h×nh xuÊt khÈu cña c¸c ®¬n vÞ thuéc tæng c«ng ty tõ n¨m 1996 ®Õn n¨m 1999 cã nhiÒu biÕn ®éng lín. Sau khi kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng vµo n¨m 1997 th× hÇu hÕt c¸c ®¬n vÞ ®Òu cã kim ng¹ch xuÊt khÈu gi¶m vµo hai n¨m tiÕp theo 1998 vµ 1999. Møc gi¶m cao nhÊt cña n¨m 1998 so víi n¨m 1997 lµ cña c«ng ty da Sµi Gßn (gi¶m tíi 25,82%). B­íc sang n¨m 1999, møc gi¶m kim ng¹ch xuÊt khÈu lín nhÊt thuéc vÒ c¸c ®¬n vÞ phô thuéc (gi¶m ®Õn 27,28% so víi n¨m 1998. Cã thÓ gi¶i thÝch hiÖn t­îng nµy b»ng mét sè lý do sau: + ViÖc gi¶m kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn vµo hai n¨m 1998 vµ 1999 dÉn tíi tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña tæng c«ng ty gi¶m 2,97% (1998/1997) vµ 4,23% (1999/1998) lµ do tæng c«ng ty thùc hiÖn kÕ ho¹ch 1997-1998 trong bèi c¶nh cña cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. Tæng c«ng ty ph¶i vay vèn ng©n hµng víi l·i suÊt cao ®Ó ®Çu t­ s¶n xuÊt mµ kh«ng cã hiÖu qu¶. Mét sè n­íc cung cÊp nguyªn vËt liÖu cho tæng c«ng ty chÞu ¶nh h­ëng cña khñng ho¶ng kinh tÕ nªn t×nh h×nh nguyªn vËt liÖu cña c«ng ty lµ kh¸ khã kh¨n, dÉn tíi khèi l­îng s¶n phÈm gi¶m. MÆt kh¸c do khñng ho¶ng kinh tÕ nªn søc mua trªn thÞ tr­êng xuÊt khÈu cña tæng c«ng ty còng gi¶m. + B­íc vµo n¨m 1999, mÆc dï t×nh h×nh thÞ tr­êng cña ngµnh da giÇy ViÖt Nam cã chiÒu h­íng kh¶ quan h¬n n¨m 1998 nh­ng trong n¨m 1999 n­íc ta vÉn cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n, thiªn tai. Nh÷ng ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ vÉn cßn cã t¸c ®éng ®Õn nÒn kinh tÕ n­íc ta, ®Çu t­ n­íc ngoµi gi¶m sót. Thªm vµo ®ã t×nh h×nh kinh tÕ ch©u ¢u cã nhiÒu biÕn ®éng, tèc ®é t¨ng tr­ëng chËm, gi¸ trÞ ®ång EURO gi¶m so víi ®ång ®« la Mü. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu nµy ®· t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn ngµnh da giÇy ViÖt Nam, ®¬n hµng gi¶m, thÞ tr­êng kh«ng æn ®Þnh, gi¸ gia c«ng còng nh­ gi¸ xuÊt khÈu gi¶m. + Xu h­íng cña kh¸ch hµng lµ tiªu dïng nh÷ng mÆt hµng cã chÊt l­îng cao vµ ®a d¹ng vÒ mÉu m· do ®ã ®ßi hái c¬ së vËt chÊt hiÖn ®¹i, trang thiÕt bÞ m¸y mãc ®ång bé vµ quy m«, tr×nh ®é qu¶n lý thÝch hîp. Trong khi ®ã c¬ së vËt chÊt cña tæng c«ng ty ®· cã phÇn l¹c hËu, c¸c c¬ së ®­îc ®Çu t­ míi nhÊt ®Õn nay còng ®· ®­îc 5-7 n¨m. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu giÇy dÐp ViÖt Nam trong thêi gian qua. 1. Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc. XuÊt khÈu giÇy dÐp më ra mét thÞ tr­êng quèc tÕ réng lín cho n­íc ta, kim ng¹ch xuÊt khÈu giÇy dÐp ngµy cµng cao, n¨m 1993 míi chØ lµ 118 triÖu USD, n¨m 1994 lµ 244 triÖu USD, n¨m 1995 lµ 388 triÖu USD vµ ®Õn n¨m 1999 ®· lµ 1400 triÖu USD. XuÊt khÈu giÇy dÐp ph¸t triÓn ®· gãp phÇn t¨ng tÝch luü ngo¹i tÖ cho ®Êt n­íc, gi¶i quyÕt viÖc lµm cho hµng ngµn lao ®éng. Cã ®­îc thµnh qu¶ nµy lµ do chóng ta ®· tËn dông ®­îc nh÷ng lîi thÕ cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, cã tiÒm n¨ng vÒ lùc l­îng lao ®éng vµ nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn nªn c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi rÊt ­a thÝch trong viÖc hîp t¸c víi n­íc ta trong lÜnh vùc nµy. MÆt kh¸c n­íc ta ®· cã uy tÝn kh¸ lín trong lÜnh vùc xuÊt khÈu giÇy dÐp. D­íi ®©y lµ mét sè yÕu tè ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu giÇy dÐp ViÖt Nam ph¸t triÓn. ChÝnh s¸ch vµ c«ng cô vÜ m«. + ThuÕ quan. Còng nh­ ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp xuÊt khÈu kh¸c, c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu giÇy dÐp ®­îc h­ëng møc thuÕ suÊt lµ 0%. §©y lµ nh©n tè thóc ®Èy viÖc xuÊt khÈu giÇy dÐp. MÆt kh¸c c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu giÇy dÐp cßn cã ®éng lùc chÝnh tõ phÝa ®èi t¸c. Theo GSP, møc thuÕ suÊt nhËp khÈu kh¸ thÊp, tuú theo nh÷ng s¶n phÈm cô thÓ trong lÜnh vùc giÇy dÐp th× tõ d­íi 5% ®Õn cao nhÊt lµ 19% trong khi Trung Quèc, Th¸i Lan, Indonesia kh«ng ®­îc h­ëng ­u ®·i GSP ®èi víi mÆt hµng giÇy dÐp. Cã thÓ nãi r»ng thuÕ quan lµ c«ng cô t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn sù tiÕn bé trong xuÊt khÈu giÇy dÐp cña n­íc ta. + H¹n ng¹ch. Liªn minh ch©u ¢u kh«ng ¸p dông h¹n ng¹ch ®èi víi mÆt hµng giÇy dÐp cña n­íc ta trong khi Indonesia, Trung Quèc th× bÞ khèng chÕ khèi l­îng hµng ho¸ xuÊt khÈu b»ng h¹n ng¹ch. §©y lµ mét thuËn lîi n÷a cña n­íc ta. + ChÝnh s¸ch ®ßn bÈy. GiÇy-®å da lµ mét trong nh÷ng s¶n phÈm ®­îc nhµ n­íc ­u tiªn khuyÕn khÝch xuÊt khÈu bëi vËy chÝnh s¸ch trî cÊp xuÊt khÈu còng lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n thóc ®Èy xuÊt khÈu. 1.2. ThÞ tr­êng. ThÞ tr­êng lµ nh©n tè quan träng cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®èi víi viÖc xuÊt khÈu giÇy dÐp. + ThÞ tr­êng hµng ho¸. Víi nh÷ng thÞ tr­êng kh¸c nhau th× kh¶ n¨ng xuÊt khÈu giÇy cña c¸c quèc gia kh¸c nhau lµ kh¸c nhau. Ch¼ng h¹n ®èi víi liªn minh ch©u ¢u, hä ¸p dông møc thuÕ suÊt kh¸c nhau cho nh÷ng thÞ tr­êng kh¸c nhau. Lµo ®­îc h­ëng thuÕ suÊt lµ 0% trong khi ta chØ ®­îc h­ëng møc thuÕ suÊt kho¶ng trªn 10%. V× vËy khi ta xuÊt khÈu giÇy dÐp sang thÞ tr­êng liªn minh ch©u ¢u sÏ gÆp ph¶i sù c¹nh tranh cña nh÷ng quèc gia ®­îc h­ëng ­u ®·i h¬n. H¬n n÷a giÇy dÐp lµ hµng ho¸ cã tÝnh chÊt mïa vô vµ yªu cÇu cña thÞ tr­êng ph­¬ng t©y rÊt khe kh¾t cho nªn viÖc t×m hiÓu vµ khai th¸c thªm nh÷ng thÞ tr­êng míi cã lîi h¬n lµ viÖc lµm cÇn thiÕt ®èi víi doanh nghiÖp xuÊt khÈu giÇy ë ViÖt Nam. + ThÞ tr­êng lao ®éng. Lao ®éng lµ mét trong nh÷ng yÕu tè ®Çu vµo gãp phÇn quan träng ®¸ng kÓ trong viÖc s¶n xuÊt nãi chung vµ xuÊt khÈu giÇy dÐp nãi riªng. HiÖn nay, ViÖt Nam, Lµo, Myanmar cã gi¸ nh©n c«ng rÎ t­¬ng ®èi so víi Th¸i Lan. Do vËy gi¸ thµnh giÇy xuÊt khÈu cña ViÖt Nam rÎ t­¬ng ®èi so víi Th¸i Lan céng víi viÖc ®­îc h­ëng GSP th× viÖc xuÊt khÈu sÏ cã lîi h¬n. + ThÞ tr­êng nguyªn vËt liÖu ®Çu vµo. ViÖt Nam chØ tù tóc ®­îc v¶i vµ cao su nh­ng nguyªn vËt liÖu ph¶i nhËp khÈu ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu còng kh«ng bÞ ®¸nh thuÕ. §©y còng lµ mét lîi thÕ cho xuÊt khÈu. 1.3. C¸c yÕu tè khoa häc c«ng nghÖ. Mäi s¶n phÈm khi ®­îc ¸p dông c«ng nghÖ míi ®Òu ®­îc n©ng cao chÊt l­îng, hîp thÞ hiÕu ng­êi tiªu dïng vµ gi¸ thµnh l¹i thÊp h¬n. C¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu giÇy dÐp n­íc ta khi nhËp khÈu m¸y mãc c«ng nghÖ phôc vô s¶n xuÊt kh«ng ph¶i chÞu thuÕ nhËp khÈu còng nh­ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng. §©y còng t¹o ra mét ¶nh h­ëng tÝch cùc khuyÕn khÝch xuÊt khÈu. 1.4. C¸c nh©n tè bªn trong doanh nghiÖp. §Ó cã thÓ xuÊt khÈu th× hµng ho¸ cña doanh nghiÖp ph¶i cã søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. §iÒu nµy phô thuéc vµo c¸c yÕu tè nh­ c«ng nghÖ, vèn, lao ®éng vµ c¸c chÝnh s¸ch kinh doanh cña doanh nghiÖp. T¹i c¸c doanh nghiÖp giÇy cã tèc ®é ph¸t triÓn cao nh­ng nguån vèn ®Çu t­ cßn h¹n chÕ. GÇn ®©y, nhµ n­íc ®· gi¶i quyÕt b»ng c¸ch cho chuyÓn tõ nguån vèn trung h¹n sang dµi h¹n. Trong nh÷ng yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn xuÊt khÈu th× ®©y chÝnh lµ nh©n tè g©y cho doanh nghiÖp gÆp nhiÒu khã kh¨n nhÊt. 2. Nh÷ng h¹n chÕ trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu giÇy dÐp ViÖt Nam vµ nguyªn nh©n. Trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu giÇy dÐp, bªn c¹nh nh÷ng ­u ®iÓm chóng ta còng cã nh÷ng h¹n chÕ. VÒ phÝa kh¸ch quan cã thÓ nãi r»ng ho¹t ®éng xuÊt khÈu giÇy dÐp n­íc ta ®ang gÆp nh÷ng khã kh¨n sau: + Trong nh÷ng n¨m tr­íc ®©y, khi thÞ tr­êng Liªn X« ch­a tan vì vµ thÞ tr­êng §«ng ©u cßn æn ®Þnh th× h×nh thøc gia c«ng ®Ó xuÊt khÈu ph¸t triÓn cao. Song nh÷ng n¨m gÇn ®©y do sù ph¸t triÓn cña nh÷ng h×nh thøc xuÊt nhËp khÈu kh¸c, c¸c kh¸ch hµng cña ta t¹i §«ng ¢u ®· chuyÓn dÇn tõ h×nh thøc ®Æt gia c«ng sang nhËp khÈu trùc tiÕp nh­ng nh×n chung, c¸c doanh nghiÖp n­íc ta vÉn ch­a kh«i phôc l¹i ®­îc thÞ tr­êng §«ng ¢u. + Kh«ng chØ riªng n­íc ta mµ c¸c n­íc kh¸c trong khu vùc cã ®iÒu kiÖn t­¬ng tù nh­ chóng ta còng ph¸t triÓn ngµnh giÇy dÐp ®Ó tËn dông nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi cña hä. Do ®ã chóng ta ph¶i c¹nh tranh rÊt gay g¾t víi nh÷ng n­íc ®ã vÒ mäi mÆt: mÉu m·, gi¸ c¶, chÊt l­îng. + Khã kh¨n vÒ nguån nguyªn liÖu. HiÖn nay ®©y lµ mét khã kh¨n cho toµn bé ngµnh xuÊt khÈu giÇy dÐp cña n­íc ta. C¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi dï liªn doanh víi chóng ta hay ®Æt hµng gia c«ng xuÊt khÈu ®Òu rÊt hiÕm khi cung cÊp nguyªn vËt liÖu cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®Ó s¶n xuÊt. HÇu nh­ phÝa ViÖt Nam ®Òu ph¶i tù lo vÒ phÇn nguyªn vËt liÖu. Vµ khã kh¨n cña chóng ta chÝnh lµ khã kh¨n trong thu mua nguyªn vËt liÖu hoÆc nguyªn vËt liÖu kh«ng ®¶m b¶o chÊt l­îng. L­îng da tr©u, da bß trong n­íc chØ míi ®¸p øng ®­îc gÇn 50% nhu cÇu cña ngµnh da giÇy, l­îng cßn l¹i ph¶i nhËp khÈu lµ chñ yÕu. VÒ phÝa chñ quan mµ nãi th× cã nh÷ng h¹n chÕ sau: + Thø nhÊt lµ sù thiÕu vèn vµ c«ng nghÖ: Theo tÝnh to¸n cña tæng c«ng ty da giÇy ViÖt Nam, tõ n¨m 1991 ®Õn nay, b×nh qu©n mçi doanh nghiÖp nhµ n­íc chØ míi ®Çu t­ kho¶ng 8 triÖu USD. §©y lµ sè vèn ®Çu t­ hÕt søc nhá nhoi so víi c¸c c«ng ty n­íc ngoµi vµ ®Ó ®¹t kim ng¹ch xuÊt khÈu 1 tØ USD vµo n¨m 2000, ngµnh giÇy da cÇn ph¶i ®Çu t­ 565 triÖu USD thÕ nh­ng hiÖn nay ch­a thÊy nguån vèn nµo kh¶ quan. T×nh tr¹ng thiÕu vèn ngÆt nghÌo khiÕn cho kh«ng Ýt doanh nghiÖp buéc lßng ph¶i mua thiÕt bÞ víi c«ng nghÖ lçi thêi nªn ngay c¶ khi kh¸ch hµng ®Æt hµng cao cÊp cã lîi nhuËn cao, chóng ta còng kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng thùc hiÖn. H¬n thÕ n÷a, ngµnh c«ng nghiÖp da giÇy cßn ®ang bá trèng kh©u chÕ t¹o mÉu m·. + Thø hai lµ kh«ng cã hÖ thèng ph©n phèi trùc tiÕp t¹i c¸c thÞ tr­êng n­íc ngoµi vµ l·ng quªn thÞ tr­êng trong n­íc: C¸i yÕu c¬ b¶n cña c¸c doanh nghiÖp da-giÇy ViÖt Nam lµ kh«ng cã hÖ thèng ph©n phèi trùc tiÕp t¹i c¸c thÞ tr­êng tiªu thô, nªn th­êng xuyªn ph¶i b¸n s¶n phÈm cña m×nh cho c¸c c«ng ty trung gian víi gi¸ rÎ. Bªn c¹nh ®ã, h­íng ®Çu t­ cho s¶n xuÊt cña ngµnh da-giÇy ViÖt Nam lµ xuÊt khÈu vµ gia c«ng s¶n phÈm cho n­íc ngoµi cho nªn thÞ tr­êng néi ®Þa hÇu nh­ bÞ quªn l·ng. MÆt hµng giÇy ®ang chiÕm ­u thÕ trªn thÞ tr­êng ViÖt Nam lµ giÇy Trung Quèc ®­îc nhËp vµo qua nhiÒu ®­êng kh¸c nhau (c¶ hîp ph¸p lÉn phi ph¸p). Mét ®iÒu kh¸ quan träng lµ ®Ó ho¹t ®éng xuÊt khÈu mét mÆt hµng cã hiÖu qu¶ vµ t¹o ®­îc uy tÝn th× mÆt hµng ®ã cÇn ph¶i chiÕm lÜnh ®­îc thÞ tr­êng trong n­íc. + Thø ba lµ tÝnh chÊt néi ho¸ trong tõng ®«i giÇy vÉn cßn qu¸ Ýt: Nguyªn liÖu da, gi¶ da.. vµ c¸c phô liÖu kh¸c nh­ dao c¾t, keo d¸n, kho¸ chñ yÕu ph¶i nhËp ngo¹i. Da néi ®Þa chØ ®Ó s¶n xuÊt giÇy cÊp thÊp hoÆc chØ ®­îc dïng lµm da l¸t hoÆc da ®Õ. Phô liÖu cña giÇy thÓ thao ph¶i nhËp gÇn hÕt vµ ®Ó s¶n xuÊt nh÷ng ®«i giÇy da cao cÊp th× ph¶i nhËp c¶ da mò, da ®Õ. Qua c¸c ph©n tÝch ë trªn, ta cã thÓ thÊy r»ng xuÊt khÈu giÇy dÐp cña n­íc ta lµ mét lÜnh vùc tuy cßn nhiÒu khã kh¨n nh­ng ®· lµ mét lÜnh vùc cã tiÒm n¨ng. V× vËy ®Ó ph¸t huy hÕt nh÷ng thuËn lîi vµ h¹n chÕ nh÷ng khã kh¨n trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu giÇy dÐp, nç lùc tù hoµn thiÖn m×nh song song víi sù hç trî cña nhµ n­íc lµ cÇn thiÕt. Mét sè nh÷ng biÖn ph¸p thùc hiÖn môc tiªu nµy sÏ ®­îc tr×nh bµy ë ch­¬ng 3. Ch­¬ng III TriÓn väng xuÊt khÈu vµ mét sè biÖn ph¸p nh»m thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu giÇy dÐp cña ViÖt Nam. §Þnh h­íng ph¸t triÓn ngµnh giÇy dÐp ViÖt Nam. Trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn ®Õn n¨m 2010, ngµnh giÇy da ®· x¸c ®Þnh môc tiªu “h­íng ra xuÊt khÈu” ®Ó thu hót ngo¹i tÖ, tù c©n ®èi c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó s¶n xuÊt vµ ph¸t triÓn. Víi môc tiªu ®ã ngµnh giÇy da sÏ tËp trung vµo nh÷ng quan ®iÓm sau Quan ®iÓm h­íng ra xuÊt khÈu vµ chuyÓn tõ gia c«ng sang mua nguyªn vËt liÖu, b¸n thµnh phÈm ®¶m b¶o n©ng cao hiÖu qu¶, t¨ng nhanh tÝch luü, n©ng cao chÊt l­îng vµ ®a d¹ng ho¸ nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu. ¦u tiªn ph¸t triÓn nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt nguyªn liÖu phô, ho¸ chÊt phôc vô cho ngµnh nh»m tiÕt kiÖm ngo¹i tÖ, h¹n chÕ sù phô thuéc vµ t¹o thÕ chñ ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh. T¨ng c­êng phèi hîp chÆt chÏ víi bé phËn thuéc da. Coi träng thÞ tr­êng néi ®Þa, khai th¸c tèi ®a n¨ng lùc nh»m khai th¸c nhu cÇu ngµy cµng t¨ng cña tiªu dïng trong n­íc lÉn tiªu dïng quèc tÕ. Chó träng kh©u thiÕt kÕ vµ triÓn khai nh÷ng mÉu m· míi ®¸p øng yªu cÇu ngµy cµng cao cña thÞ tr­êng néi ®Þa còng nh­ quèc tÕ. Båi d­ìng n©ng cao tr×nh ®é cho ®éi ngò c¸n bé kü thuËt, c«ng nh©n lµnh nghÒ ®Ó ®¶m b¶o sù tiÕp thu nhanh chãng chuyÓn giao c«ng nghÖ, phÊn ®Êu lµm chñ trong s¶n xuÊt vµ kh«ng phô thuéc vµo ®èi t¸c n­íc ngoµi. Chó träng ®Çu t­ chiÒu s©u ®Ó ®ång bé ho¸ c¸c d©y chuyÒn s¶n xuÊt, bæ sung c¸c thiÕt bÞ lÎ, thay thÕ nh÷ng thiÕt bÞ l¹c hËu, ®æi míi c«ng nghÖ lµm t¨ng s¶n l­îng, t¨ng n¨ng suÊt, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt vµ h¹n chÕ « nhiÔm m«i tr­êng. Trong giai ®o¹n tíi, ngµnh giÇy da ViÖt Nam tiÕp tôc tham gia vµo qu¸ tr×nh quèc tÕ ho¸ lùc l­îng s¶n xuÊt, chÞu sù ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ gãp phÇn t¹o nªn mét thÞ tr­êng réng lín. §ång thêi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong ngµnh nªn chó träng lµm cho nh·n hiÖu cña nh÷ng mÆt hµng cã xuÊt xø tõ ViÖt Nam cã chÊt l­îng cao (øng dông theo tiªu chuÈn ISO 9000, 9002) nh»m t¹o cho ngµnh giÇy da ViÖt Nam cã vÞ trÝ cao trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. Víi quan ®iÓm ®Þnh h­íng trªn, ngµnh giÇy da ViÖt Nam cÇn cã chiÕn l­îc ph¸t triÓn tËp trung mäi nguån lùc vÒ khoa häc c«ng nghÖ vµ nh©n lùc ®Ó cã thÓ thùc hiÖn ®­îc nh÷ng môc tiªu ®Ò ra. Dù b¸o vÒ xuÊt khÈu giÇy dÐp trong nh÷ng n¨m tíi ë n­íc ta. Dù b¸o vÒ thÞ tr­êng. Mü, ch©u ¢u vµ NhËt B¶n lµ ba thÞ tr­êng nhËp khÈu giÇy dÐp lín nhÊt thÕ giíi. ChØ tÝnh riªng trong n¨m 1996, tæng gi¸ trÞ nhËp khÈu giµy dÐp cña Mü lµ trªn 12 tØ USD. Trong thêi gian tíi, nhÊt lµ sau khi hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Mü ®­îc hoµn chØnh, ViÖt Nam sÏ ®­îc h­ëng quy chÕ tèi huÖ quèc th× lóc ®ã hµng ho¸ ViÖt Nam sÏ dÔ dµng h¬n trong viÖc x©m nhËp thÞ tr­êng Mü, kim ng¹ch bu«n b¸n gi÷a hai n­íc sÏ t¨ng lªn nhiÒu vµ triÓn väng cña giÇy dÐp xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Mü lµ s¸ng l¹n. Do xu h­íng tiªu dïng trªn c¸c thÞ tr­êng cïng víi sù ph¸t triÓn cña x· héi nªn nhu cÇu tiªu dïng ®ßi hái ngµy cµng cao. Xu h­íng tiªu dïng ®å giÇy da sÏ nh»m vµo c¸c chñng lo¹i giÇy dÐp phong phó vÒ mÉu m· vµ chÊt l­îng b¶o ®¶m, gi¸ c¶ phï hîp . C¸c khu vùc kinh tÕ kh¸c nhau cã thÞ hiÕu tiªu dïng giÇy dÐp kh¸c nhau. + ThÞ tr­êng ch©u ¢u: ®©y lµ thÞ tr­êng lín víi d©n sè hµng tr¨m triÖu ng­êi vµ cã søc tiªu dïng giÇy dÐp cao (kho¶ng 6-7 ®«i/ ng­êi/ n¨m. Hµng n¨m toµn bé ch©u ¢u nhËp khÈu mét khèi l­îng lín giÇy dÐp nh­ng nhu cÇu giÇy dÐp mÉu mèt thêi trang chiÕm tû lÖ kh¸ cao (trªn 65%) vµ yªu cÇu vÒ chÊt l­îng cao. Ch©u ¢u cã xu h­íng tiªu dïng giÇy da do ®êi sèng kinh tÕ ph¸t triÓn, v× vËy ®©y còng lµ thÞ tr­êng cã tiÒm n¨ng cho ngµnh thuéc da ph¸t triÓn. Tuy nhiªn, ngµnh da giÇy n­íc ta cÇn ph¶i chó ý ®Õn hiÖn t­îng mét sè n­íc kh¸c lµm gi¶ giÊy chøng nhËn xuÊt xø cña ViÖt Nam ®Ó ®­îc h­ëng quy chÕ ­u ®·i + ThÞ tr­êng SNG vµ §«ng ¢u: §©y lµ thÞ tr­êng cã sè d©n ®«ng, møc tiªu thô b×nh qu©n lµ 5-6 ®«i/ ng­êi/ n¨m nh­ng cã xu h­íng tiªu dïng c¸c lo¹i giÇy dÐp phæ th«ng víi chÊt l­îng kh«ng qu¸ cao. + ThÞ tr­êng NhËt B¶n: cã xu h­íng tiªu dïng nh÷ng lo¹i hµng ho¸ cã tÝnh quèc tÕ cao, nh·n m¸c chuÈn. Trong thêi gian tíi, NhËt B¶n sÏ giµnh cho chóng ta quy chÕ tèi huÖ quèc, do ®ã tiÒm n¨ng ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng NhËt B¶n lµ kh¸ lín. + ThÞ tr­êng B¾c Mü: §©y lµ thÞ tr­êng cã møc tiªu thô 6-7 ®«i/ng­êi n¨m vµ ­a thÝch tiªu dïng nh÷ng lo¹i giÇy dÐp cã mang nh·n m¸c cña nh÷ng h·ng næi tiÕng, kiÓu d¸ng ®Ñp vµ cã tÝnh quèc tÕ cao. Nhu cÇu t¹i B¾c Mü cho giÇy da thêi trang lµ kh¸ cao (kho¶ng 70%). + ThÞ tr­êng c¸c n­íc trong khu vùc: Khu vùc §«ng Nam ¸ lµ khu vùc s¶n xuÊt giÇy dÐp chñ yÕu cña thÕ giíi nªn møc tiªu dïng chØ ë møc d­ thõa cña hµng xuÊt khÈu. Bªn c¹nh ®ã, xu h­íng tiªu dïng c¸c lo¹i giÇy dÐp thêi trang ®· trë nªn æn ®Þnh víi kiÓu d¸ng ®a d¹ng vµ chÊt l­îng cao. Dù b¸o vÒ nhu cÇu giÇy dÐp xuÊt khÈu giai ®o¹n 2000-2010. C¨n cø vµo t×nh h×nh xuÊt khÈu hiÖn nay, dù b¸o thÞ tr­êng vµ xu h­íng tiªu dïng trªn c¸c thÞ tr­êng, tæng c«ng ty da giÇy ViÖt Nam ®· dù b¸o môc tiªu xuÊt khÈu giÇy trong b¶ng sau: B¶ng 12. Dù b¸o xuÊt khÈu giÇy dÐp giai ®o¹n 2000-2010. C¸c s¶n phÈm §¬n vÞ tÝnh Dù kiÕn 2000 Dù kiÕn 2010 GiÇy thÓ thao 1000 ®«i 110.000 258.086 GiÇy v¶i 1000 ®«i 51.250 110.458 GiÇy n÷ 1000 ®«i 43.937 107.611 GiÇy da nam n÷ 1000 ®«i 2.000 10.000 GiÇy dÐp kh¸c 1000 ®«i 28.063 74.845 CÆp tói c¸c lo¹i 1000 c¸i 30.098 77.470 Tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu 1000 USD 964.000 4.700.000 Nguån: tæng c«ng ty da giÇy ViÖt Nam. MÆt kh¸c, trong nh÷ng n¨m tíi, nhiÒu quèc gia sÏ trë thµnh quèc gia ph¸t triÓn, nhu cÇu tiªu dïng da-giÇy ë nh÷ng n¬i ®ã sÏ gia t¨ng. Nh÷ng n­íc nµy sÏ mÊt ®i lîi thÕ gi¸ nh©n c«ng rÎ vµ c¸c lîi thÕ kh¸c do ph¶i ®­a nÒn kinh tÕ h­íng theo nÒn c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i. C¸c n­íc nµy sÏ mÊt ®i nh÷ng ­u ®·i vÒ thuÕ quan dµnh cho nh÷ng n­íc ®ang ph¸t triÓn vµ ViÖt Nam nªn tËn dông ­u thÕ cña m×nh. LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi liªn tôc ®­îc söa ®æi sÏ lµ ®éng lùc thóc ®Èy c¸c nhµ ®Çu t­ bá vèn vµo lÜnh vùc da-giÇy vèn ®­îc xem lµ mét trong nh÷ng ngµnh kinh doanh bá vèn thÊp mµ dÔ thu lîi. HiÖn nay kh¶ n¨ng më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu giÇy dÐp cña ViÖt Nam lµ to lín cïng víi vÞ trÝ ngµy cµng cao cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng quèc tÕ, sù ­u ®·i cña nhµ n­íc, triÓn väng cho ngµnh xuÊt khÈu giÇy dÐp cña n­íc ta lµ rÊt to lín. Mét sè gi¶i ph¸p thóc ®Èy ho¹t ®éng xuÊt khÈu giÇy dÐp cña ViÖt Nam. Cho dï kim ng¹ch xuÊt khÈu giÇy dÐp chiÕm tû träng lín trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ n­íc, ngµnh s¶n xuÊt giÇy dÐp vÉn lµ mét ngµnh míi vµ vÉn ®ang gÆp khã kh¨n. V× vËy, nã cÇn ®­îc b¶o vÖ vµ qu¶n lý b»ng nh÷ng biÖn ph¸p, chÝnh s¸ch tÝch cùc cña nhµ n­íc. Kim ng¹ch xuÊt khÈu toµn ngµnh lµ lín, thÞ tr­êng tiªu thô còng t­¬ng ®èi réng nh­ng nh­ ®· ph©n tÝch ë trªn, ngµnh s¶n xuÊt giÇy dÐp cña ViÖt Nam nãi chung vµ xuÊt khÈu giÇy dÐp ViÖt Nam nãi riªng cßn gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. D­íi ®©y lµ mét sè gi¶i ph¸p kiÕn nghÞ nh»m n©ng cao h¬n n÷a hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu giÇy dÐp ViÖt Nam. VÒ phÝa doanh nghiÖp. + C¸c doanh nghiÖp cÇn nghiªn cøu kü thÞ tr­êng tiªu thô: sù tån t¹i cña doanh nghiÖp lµ do thÞ tr­êng quyÕt ®Þnh v× vËy c¸c doanh nghiÖp cÇn x¸c ®Þnh râ: Nhu cÇu thÞ tr­êng hiÖn t¹i. Dù b¸o nhu cÇu thÞ tr­êng trong t­¬ng lai. Kh¶ n¨ng chiÕm lÜnh thÞ tr­êng. Kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng cña s¶n phÈm. Trªn c¬ së nghiªn cøu ph©n tÝch thÞ tr­êng, doanh nghiÖp dÇn x¸c ®Þnh ®­îc quy m« s¶n xuÊt hµng n¨m. §ång thêi doanh nghiÖp cÇn tÝnh ®Õn nh÷ng yÕu tè ¶nh h­ëng cña thu nhËp ®Õn nhu cÇu thÞ tr­êng. ¶nh h­ëng cña gi¸ c¶ ®Õn nhu cÇu thÞ tr­êng. C¸c ¶nh h­ëng kh¸c ®ét biÕn ®èi víi nhu cÇu thÞ tr­êng. Qu¸ tr×nh nghiªn cøu ®ã gióp cho doanh nghiÖp biÕt ®­îc kh¶ n¨ng tiªu thô. Nh­ng ®Ó tiªu thô ®­îc trong thùc tÕ th× c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i lµm sao cho ng­êi tiªu thô biÕt ®Õn s¶n phÈm cña m×nh b»ng c¸ch tæ chøc m¹ng l­íi ph©n phèi s¶n phÈm hîp lý. Trong lÜnh vùc xuÊt khÈu, doanh nghiÖp cÇn ph¶i tÝnh ®Õn kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cña n­íc nhËp khÈu vµ c¶ kh¶ n¨ng cña nh÷ng n­íc xuÊt khÈu kh¸c x©m nhËp vµo thÞ tr­êng ®ã. TÊt c¶ nh÷ng viÖc nµy ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i cã bé phËn nghiªn cøu cã hiÖu qu¶. + T¹o sù tÝn nhiÖm cña kh¸ch hµng n­íc ngoµi ®èi víi s¶n phÈm cña m×nh. §Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn, doanh nghiÖp cÇn ph¶i quan t©m ®Õn uy tÝn cña m×nh trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. Giai ®o¹n hiÖn nay lµ giai ®o¹n c¹nh tranh quyÕt liÖt v× vËy ch÷ tÝn còng lµ mét lîi thÕ. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn tr¸nh t×nh tr¹ng xuÊt khÈu nh÷ng s¶n phÈm kh«ng ®¹t tiªu chuÈn dÉn ®Õn bªn ®èi t¸c ph¶i huû hîp ®ång nh­ tr­êng hîp c«ng ty Th¨ng Long tr­íc n¨m 1993. + N©ng cao nghiÖp vô kinh doanh ®Æc biÖt lµ nghiÖp vô kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. NghiÖp vô kinh doanh lµ toµn bé nh÷ng biÖn ph¸p vµ ph­¬ng ph¸p nh»m kÝch thÝch nhu cÇu thÞ tr­êng, v× vËy nÕu ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p hîp lý trong nghiÖp vô kinh doanh th× sÏ ®¹t hiÖu qu¶ cao trong tiªu thô s¶n phÈm. §èi víi mÆt hµng giÇy dÐp cã thÓ sö dông nh÷ng biÖn ph¸p sau: Sö dông hÖ thèng cöa hµng ®Ó tiªu thô s¶n phÈm. N©ng cao kh¶ n¨ng tiªu thô th«ng qua qu¶ng c¸o, tr­ng bµy mÉu. T¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho kh¸ch hµng th«ng qua hÖ thèng ®¹i lý T¨ng c­êng më réng c¸c mèi quan hÖ víi c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi. MÆt hµng giÇy dÐp lµ lo¹i tiªu dïng réng r·i d­íi nhiÒu h×nh thøc: trang bÞ hµng lo¹t hay chØ lµ nhu cÇu c¸ nh©n. V× vËy doanh nghiÖp cÇn ph¶i t¨ng c­êng më réng h¬n n÷a c¸c quan hÖ víi nh÷ng ®èi t¸c n­íc ngoµi ®Ó t×m hiÓu nhu cÇu nhËp khÈu cña nh÷ng tæ chøc còng nh­ nhu cÇu cña tõng c¸ nh©n, ®Æc tr­ng tiªu dïng cña nh÷ng khu vùc nhËp khÈu kh¸c nhau. + Sö dông tèi ­u n¨ng lùc s¶n xuÊt cña m×nh. 2. VÒ phÝa nhµ n­íc. + Nhµ n­íc cÇn cã mét sè chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t­, giµnh mét sè vèn ­u ®·i ®Çu t­ vµo ngµnh giÇy dÐp vµ cã biÖn ph¸p bæ sung vèn l­u ®éng cho doanh nghiÖp hoÆc giµnh nh÷ng kho¶n vay ­u ®·i cho c¸c doanh nghiÖp ngµnh giÇy dÐp nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho hä cã kh¶ n¨ng vÒ vèn tõ ®ã ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n. + Trong giai ®o¹n hiÖn nay, khi mµ c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh da giÇy ®ang ho¹t ®éng trong t×nh tr¹ng thiÕu vèn vµ c«ng nghÖ th× ngµy cµng cã nhiÒu nh÷ng doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi xuÊt hiÖn nh»m khai th¸c nguån lao ®éng dåi dµo cña chóng ta ®ång thêi h­ëng nh÷ng ­u ®·i cho xuÊt khÈu. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam míi g­îng dËy ®­îc sau sù sôp ®æ cña nh÷ng thÞ tr­êng truyÒn thèng nªn gÆp nhiÒu khã kh¨n trong qu¸ tr×nh c¹nh tranh víi hä. V× vËy nhµ n­íc nªn cã biÖn ph¸p b¶o vÖ quyÒn lîi cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. + §Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ho¹t ®éng linh ho¹t, c¸c c¬ quan nhµ n­íc cÇn cã sù thèng nhÊt phèi hîp khi ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh liªn quan ®Ó tr¸nh g©y phiÒn hµ chËm chÔ, tèn kÐm kh«ng cÇn thiÕt ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu. KÕt LuËn Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ cïng tån t¹i, ®i cïng víi nã lµ sù xuÊt hiÖn cña nhiÒu ngµnh nghÒ kinh doanh. §Ó ®øng v÷ng trong m«i tr­êng c¹nh tranh kh¾c nghiÖt nµy, mçi doanh nghiÖp ph¶i t¹o cho m×nh chç ®øng vµ t×m ra h­íng ph¸t triÓn cho m×nh. Xu thÕ chung kh¾p mäi n¬i lµ mäi ng­êi ®Òu ®æ dån vµo nh÷ng lÜnh vùc kinh doanh mang l¹i lîi nhuËn cao. S¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu giÇy dÐp lµ mét trong sè nh÷ng lÜnh vùc ®ã. Do tÝnh c¹nh tranh cao, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i tËn dông nh÷ng ­u thÕ cña m×nh th× míi cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn. ViÖt Nam lµ mét quèc gia ®ang ph¸t triÓn, cã ®iÒu kiÖn thÝch hîp cho s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu nh÷ng s¶n phÈm khai th¸c ®­îc lîi thÕ c¹nh tranh lµ gi¸ nh©n c«ng rÎ. Ngµnh da giÇy ViÖt Nam nãi chung vµ xuÊt khÈu giÇy dÐp cña ViÖt Nam nãi riªng lµ mét ngµnh cã c¬ héi ph¸t triÓn m¹nh. Tuy cã chóng ta cã gÆp mét sè khã kh¨n nh­ng thuËn lîi ®èi víi chóng ta còng kh«ng Ýt: thÞ tr­êng réng lín, mèi quan hÖ hîp t¸c l©u dµi víi nh÷ng ®èi t¸c n­íc ngoµi , sù khuyÕn khÝch cña chÝnh phñ. VÊn ®Ò hiÖn nay chØ lµ sù phÊn ®Êu cña b¶n th©n chóng ta, kh¾c phôc nh÷ng ®iÓm h¹n chÕ, ph¸t huy nh÷ng ­u ®iÓm ®Ó ®­a ngµnh giÇy dÐp xuÊt khÈu ViÖt Nam lªn mét møc ph¸t triÓn cao h¬n, chung søc cïng c¶ n­íc hoµn thµnh c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. Môc lôc PhÇn më ®Çu. Ch­¬ng I: Lý luËn chung vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu trong th­¬ng m¹i quèc tÕ. Th­¬ng m¹i quèc tÕ. Lý thuyÕt th­¬ng m¹i quèc tÕ. §Æc tr­ng cña th­¬ng m¹i quèc tÕ. XuÊt khÈu hµng ho¸ vµ vai trß cña xuÊt khÈu hµng ho¸. Kh¸i niÖm xuÊt khÈu. Sù cÇn thiÕt cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Vai trß cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu. C¸c h×nh thøc xuÊt khÈu chñ yÕu. Néi dung cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Nh÷ng nh©n tè t¸c ®éng ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng xuÊt khÈu giÇy dÐp cña ViÖt Nam trong thêi gian qua. Kim ng¹ch xuÊt khÈu. ThÞ tr­êng xuÊt khÈu. MÆt hµng xuÊt khÈu. T×nh h×nh xuÊt khÈu giÇy dÐp cña tæng c«ng ty da giÇy ViÖt Nam. §¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng xuÊt khÈu giÇy dÐp cña ViÖt Nam trong thêi gian qua. Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc. Nh÷ng h¹n chÕ vµ nguyªn nh©n. Ch­¬ng III: TriÓn väng xuÊt khÈu vµ mét sè biÖn ph¸p nh»m thóc ®Çy ho¹t ®éng xuÊt khÈu giÇy dÐp cña ViÖt Nam. §Þnh h­íng ph¸t triÓn. Dù b¸o vÒ xuÊt khÈu giÇy dÐp trong nh÷ng n¨m tíi cña n­íc ta. Dù b¸o vÒ thÞ tr­êng. Dù b¸o vÒ nhu cÇu giÇy dÐp xuÊt khÈu. Mét sè biÖn ph¸p thóc ®Çy ho¹t ®éng xuÊt khÈu giÇy dÐp cña ViÖt Nam. VÒ phÝa doanh nghiÖp. VÒ phÝa nhµ n­íc. KÕt luËn. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o tr×nh Kinh tÕ quèc tÕ-tr­êng ®¹i häc Kinh tÕ quèc d©n. 2. Gi¸o tr×nh NghiÖp vô ngo¹i th­¬ng-tr­êng ®¹i häc Ngo¹i th­¬ng. Gi¸o tr×nh Th­¬ng m¹i doanh nghiÖp-tr­êng ®¹i häc Kinh tÕ quèc d©n-NXB Thèng kª 1998. Gi¸o tr×nh Kinh tÕ th­¬ng m¹i-tr­êng ®¹i häc Kinh tÕ quèc d©n-NXB gi¸o dôc 1997. 5. B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña tæng c«ng ty da giÇy ViÖt Nam 1996-1999. 6. B¸o c¸o gi÷a n¨m cña Ng©n hµng thÕ giíi ViÖt Nam (th¸ng 6.2000). 7. T¹p chÝ Nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ thÕ giíi. T¹p chÝ Kinh tÕ vµ Dù b¸o. T¹p chÝ Ngo¹i th­¬ng.